-
1 cabeza
1. f1) голова5) вершина, верхушка6) источник, начало, происхождение7) голова, ум, способностиhombre de buena (de gran) cabeza — человек большого ума8) голова, человекa tres pesos por cabeza — по три песо с каждого (с человека)9) голова ( единица счёта скота)rebaño de mil cabezas — стадо в тысячу голов10) столица, главный город11) Экв. голова; первые ряды ( шествия)2. mcabeza de playa мор. — командующий участком побережья- cabeza de tarro - cabeza mayor - cabeza de hierro - cabeza de negro - cabeza de olla - cabeza de turco - de cabeza - en cabeza - andársele la cabeza - bajar la cabeza - doblar la cabeza - descomponérsele a uno la cabeza - encajársele a uno en la cabeza una cosa - metérsele a uno en la cabeza una cosa - ponérsele a uno en la cabeza una cosa - encasquetarle a uno en la cabeza una cosa - írsele a uno la cabeza - meter a uno la cabeza - no levantar uno cabeza - no tener dónde volver la cabeza - no haber dónde volver la cabeza - quebrantarle a uno la cabeza - quebrarle a uno la cabeza - quebrarse la cabeza - romperse la cabeza - romper a uno la cabeza - tener mucha cabeza - tener cabeza - tener la cabeza a las once - tener la cabeza a pájaros - torcer la cabeza••mala cabeza — безрассудный человек, сумасбродcabeza menor — мелкий рогатый скотcabeza sonora кино — звукоприставка, звуковой блокcabeza de fierro уст. — подставное лицоcabeza de lobo Мекс. — повод, зацепка (разг.)cabeza de plátanos Экв. — гроздь банановcabeza de proceso юр. — постановление (решение) суда о начале следствияcabeza de puente воен. — (предмостный) плацдарм, (предмостное) укреплениеcabeza de testamento юр. — начало завещанияtocado de la cabeza разг. — не в своём уме; не все дома ( у кого-либо)a un volver de cabeza, en volviendo la cabeza разг. — при малейшем упущении; стоит только отвернуться...de mi (tu, su, etc.) cabeza — моего (твоего, его и т.п.) изобретения, моего (твоего, его и т.п.) собственного сочиненияpor su cabeza loc. adv. — своим умомabrir la cabeza — проломить головуalzar (levantar) cabeza — стать на ноги (тж после болезни)calentarle (quebrarle) a uno la cabeza — надоедать (морочить голову) кому-либоcalentarse uno la cabeza — переутомляться, сушить себе мозгиcargársele a uno la cabeza — отяжелеть, налиться свинцом ( о голове)dar con la cabeza en las paredes — обломать зубы на чём-либоdar en la cabeza a uno — смешать (спутать) карты кому-либоdejar (poner) en cabeza de mayorazgo юр. — объявлять неотчуждаемымechar (hundir) de cabeza с.-х. — делать отводкиescarmentar en cabeza ajena разг. — учиться на чужих ошибкахhenchir (llenar) a uno la cabeza de viento разг. — вскружить кому-либо голову лестьюir cabeza abajo разг. — разоряться, впадать в нищетуlevantar (sacar) de su cabeza una cosa разг. — сочинять, выдумывать, фантазироватьllevar en la cabeza — потерпеть неудачу, просчитатьсяmeter la cabeza en alguna parte разг. — пролезть (пробраться, втереться) куда-либоmeter la cabeza en un puchero — упорствовать, упрямиться; стоять на своёмmeterse de cabeza разг. — с головой уйти (погрузиться, окунуться) (в работу и т.п.)otorgar de cabeza — кивать головой (в знак согласия)parar a uno en la cabeza Кол. — заставить замолчать кого-либо; заткнуть рот кому-либоpasarle a uno por la cabeza разг. — прийти в голову кому-либоperder (volvérsele a uno) la cabeza — сойти с ума, свихнутьсяquitar a uno de la cabeza una cosa разг. — переубедить кого-либо; заставить выкинуть из головы что-либоsentar la cabeza разг. — браться за умsubirse a la cabeza — ударить в голову (о вине и т.п.)tener mala cabeza разг. — действовать (вести себя) неблагоразумноtiene la cabeza llena de aire разг. — у него не все домаtornar (volver) cabeza a una cosa — внимательно( с уважением) относиться к чему-либоvestirse por la cabeza ( una persona) разг. — одеваться через голову (о женщине; о духовном лице)volverse cabeza Мекс. — быть оглушённым (ошеломлённым)cabeza loca no quiere toca погов. — дуракам закон не писанla cabeza, blanca, y el seco, por venir погов. — и сед, да ума нет -
2 cabeza
1. f1) голова2) начало, край ( чего-либо)4) верхний обрез, верхняя кромка корешка ( книги); верхняя часть страницы5) вершина, верхушка6) источник, начало, происхождение7) голова, ум, способности8) голова, человек9) голова ( единица счёта скота)10) столица, главный город11) Экв. голова; первые ряды ( шествия)2. mруководитель, начальник; глава- cabeza mayorcabeza de flotilla мор. уст. — командир флотилии
- cabeza de hierro
- cabeza de negro
- cabeza de olla
- cabeza de turco
- de cabeza
- en cabeza
- andársele la cabeza
- bajar la cabeza
- doblar la cabeza
- descomponérsele a uno la cabeza
- encajársele a uno en la cabeza una cosa
- metérsele a uno en la cabeza una cosa
- ponérsele a uno en la cabeza una cosa
- encasquetarle a uno en la cabeza una cosa
- írsele a uno la cabeza
- meter a uno la cabeza
- no levantar uno cabeza
- no tener dónde volver la cabeza
- no haber dónde volver la cabeza
- quebrantarle a uno la cabeza
- quebrarle a uno la cabeza
- quebrarse la cabeza
- romperse la cabeza
- romper a uno la cabeza
- tener mucha cabeza
- tener cabeza
- tener la cabeza a las once
- tener la cabeza a pájaros
- torcer la cabeza••mala cabeza — безрассудный человек, сумасброд
cabeza redonda — голова мякинная, остолоп
cabeza sonora кино — звукоприставка, звуковой блок
cabeza de alcornoque — дурак, дубовая голова
cabeza de cartabón геом. — меньший катет
cabeza de chorlito — голова садовая; пустая башка
cabeza de fierro уст. — подставное лицо
cabeza de gigante Анд. — подсолнух
cabeza de lobo Мекс. — повод, зацепка (разг.)
cabeza de perro бот. — лютичный чистяк
cabeza de plátanos Экв. — гроздь бананов
cabeza de puente воен. — (предмостный) плацдарм, (предмостное) укрепление
a la cabeza loc. adv. — во главе ( чего-либо)
tocado de la cabeza разг. — не в своём уме; не все дома ( у кого-либо)
a un volver de cabeza, en volviendo la cabeza разг. — при малейшем упущении; стоит только отвернуться...
de mi (tu, su, etc.) cabeza — моего (твоего, его и т.п.) изобретения, моего (твоего, его и т.п.) собственного сочинения
por su cabeza loc. adv. — своим умом
alzar (levantar) cabeza — стать на ноги (тж после болезни)
calentarse uno la cabeza — переутомляться, сушить себе мозги
cargársele a uno la cabeza — отяжелеть, налиться свинцом ( о голове)
dar de cabeza — потерпеть фиаско; обанкротиться
ir cabeza abajo разг. — разоряться, впадать в нищету
jugar la cabeza Ант. о-ва — смыться
levantar (sacar) de su cabeza una cosa разг. — сочинять, выдумывать, фантазировать
llevar en la cabeza — потерпеть неудачу, просчитаться
meter cabeza Мекс. — капризничать; упрямиться
meter la cabeza en alguna parte разг. — пролезть (пробраться, втереться) куда-либо
meter la cabeza en un puchero — упорствовать, упрямиться; стоять на своём
meterse de cabeza разг. — с головой уйти (погрузиться, окунуться) (в работу и т.п.)
parar a uno en la cabeza Кол. — заставить замолчать кого-либо; заткнуть рот кому-либо
perder (volvérsele a uno) la cabeza — сойти с ума, свихнуться
quitar a uno de la cabeza una cosa разг. — переубедить кого-либо; заставить выкинуть из головы что-либо
sentar la cabeza разг. — браться за ум
subirse a la cabeza — ударить в голову (о вине и т.п.)
traer sobre su cabeza a uno, una cosa — отдавать должное кому-либо, чему-либо
vestirse por la cabeza ( una persona) разг. — одеваться через голову (о женщине; о духовном лице)
la cabeza, blanca, y el seco, por venir погов. — и сед, да ума нет
-
3 ir
v.1 to go.ir hacia el sur/al cine to go south/to the cinemair en autobús/coche to go by bus/carir andando to go on foot, to walk¡vamos! let's go!2 to be gradually.ir haciendo algo to be (gradually) doing somethingva anocheciendo it's getting dark3 to go.le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new jobsu negocio va mal his business is going badly¿cómo te va? how are you doing?4 to go.estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers5 to go, to belong.esto no va ahí that doesn't go o belong there6 to go, to leave (marcharse).irse a to go to¡vete! go away!El bus va por el camino The bus goes down the road.7 to go (to search).ir (a) por algo/alguien to go and get something/somebody, to go and fetch something/somebody (peninsular Spanish)8 to go (to consume, to disappear).se ha ido la luz there's been a power cut9 to be going (intención).ir a hacer algo to be going to do somethingte voy a echar de menos I'm going to miss you10 to get (to change).ir a mejor/peor to get better/worse11 to work.la manivela va floja the crank is loosela televisión no va the television isn't working12 to be meant (comentario, indirecta).ir por alguien to be meant for somebody, to be aimed at somebody13 to suit (clothes).irle (bien) a alguien to suit somebodyesta camisa no va con esos pantalones this shirt doesn't go with these trousers14 to do (tratamiento).irle bien a alguien to do somebody good15 to like, to care.no me va el pop I don't like pop music (peninsular Spanish)ni me va ni me viene I don't care one way or the other16 to attend.Ricardo va en las tardes Richard attends in the afternoons.17 to be doing, to make out.Me va bien I am doing well.18 to keep on, to keep.Ir caminando Keep on walking.19 to go for.Me va bien el negocio The business goes well for me20 to match.Estas medias van These socks match.* * *IRPresent IndicativeImperfect SubjunctivePast IndicativePresent SubjunctiveImperfect SubjunctiveFuture SubjunctiveImperative* * *verb1) to go2) get on3) extend•- ir a- ir a pie
- irse* * *Para las expresiones ir de vacaciones, ir de veras, ir dado, irse de la lengua, ver la otra entrada.1. VERBO INTRANSITIVO1) (=marchar)a) [indicando movimiento, acción] to go¿has ido alguna vez a Quito? — have you ever been to Quito?
¿a qué colegio vas? — what school do you go to?
esta carretera va a Huesca — this road goes to Huesca, this is the road to Huesca
ir con tiento — to go carefully {o} cautiously
¡ya voy!, ¡ahora voy! — coming!, I'll be right there!
¿quién va? — (Mil) who goes there?
b) [indicando la forma de transporte]•
ir [andando] — to walk, go on foottuvimos que ir andando — we had to walk {o} go on foot
¿vas a ir andando o en autobús? — are you walking or going by bus?
•
ir en [avión] — to fly•
ir en [bicicleta] — to ride•
ir a [caballo] — to ride•
fui en [coche] — I went by car, I drove•
ir a [pie] — to walk, go on foot•
fui en [tren] — I went by train {o} railc) [con complemento]iban muertos de risa por la calle — they were killing themselves laughing as they went down the street
d)• ir (a) [por] — to go and get
voy por el médico — I'll go and fetch {o} get the doctor
voy a por él — [a buscarle] I'll go and get him; [a atacarle] I'm going to get him
solo van a por las pelas — * they're only in it for the money
2) [indicando proceso]a) [persona]¿cómo va el paciente? — how's the patient doing?
el enfermo va mejor — the patient is improving {o} doing better
b) [acción, obra] to go¿cómo va el ensayo? — how's the essay going?, how are you getting on with the essay?
¿cómo va el partido? — what's the score?
¿cómo va eso? — how are things (going)?
todo va bien — everything's fine, everything's going well
los resultados van a mejor — the results are improving {o} getting better
c)• ir [por], ¿te has leído ya el libro? ¿por dónde vas? — have you read the book yet? whereabouts are you? {o} how far have you got?
3) [indicando manera, posición]4) (=extenderse) to go, stretchla pradera va desde la montaña hasta el mar — the grasslands go {o} stretch from the mountains to the sea
•
[en lo que] va de año — so far this yearen lo que va de semana hemos recibido cientos de llamadas — we've had hundreds of calls so far this week
5) [indicando distancia, diferencia]¡lo que va del padre al hijo! — what a difference there is between father and son!, father and son are nothing like each other!
de 7 a 9 van 2 — the difference between 7 and 9 is 2; [en resta] 7 from 9 leaves 2
6) [indicando acumulación]7) [en apuestas]¿cuánto va? — how much do you bet?
8) (=vestir)¿con qué ropa {o} cómo fuiste a la boda? — what did you wear to the wedding?
etiqueta 2)iba de rojo — she was dressed in red, she was wearing red
9)irle a algn —
a) [indicando importancia]b) [indicando situación]¿cómo te va? — how are things?, how are you doing?
¿cómo te va en los estudios? — how are you getting on with your studies?
¡que te vaya bien! — take care!
c) (=sentar) to suit¿me va bien esto? — does this suit me?
d) * (=gustar)le va al Cruz Azul — Méx (Dep) he supports Cruz Azul
10) [seguido de preposición]ir con (=acompañar, combinar) to go with ir de¿de qué va la película? — what's the film about?
no sabe de qué va el rollo — * he doesn't know what it's all about
va de intelectual por la vida — * he acts the intellectual all the time
ir para¿de qué vas? — * what are you on about? *
va para los 40 — he's getting on for 40, he's knocking on 40
ir por [indicando intención]va para cinco años que entré en la Universidad — it's getting on for five years since I started University
eso no va por usted — I wasn't referring to you, that wasn't meant for you
ir tras to go after¡va por los novios! — (here's) to the bride and groom!
11) [otras locuciones]•
[a lo que] iba — as I was saying•
ir a algn [con] algo, siempre le iba con sus problemas — he always went to her with his problems•
[¿dónde] vas?, -¿le regalamos un equipo de música? -¿dónde vas? con un libro tiene bastante — "shall we give him a stereo?" - "what do you mean? a book is fine"-¿le pido disculpas? -¿dónde vas? deja que sea él quien se disculpe — "shall I apologize?" - "what are you talking about? let him be the one to apologize"
•
si vamos a [eso] — for that matterpues, a eso voy — that's what I mean, that's what I'm getting at
•
es el [no] va más — * it's the ultimate•
ir de mal en [peor] — to go from bad to worse•
ir a lo [suyo] — to do one's own thing; pey to look after Number One•
ir y [venir], era un constante ir y venir de ambulancias — ambulances were constantly coming and goingllevo todo el día yendo y viniendo de un lado al otro de la ciudad — I've spent all day going from one end of town to the other
cuando tú vas, yo ya he venido — I've been there before, I've seen it all before
•
ir [y], ahora va y me dice que no viene — now he goes and tells me he's not cominglejos 1., 1)fue y se marchó — Méx * he just upped and left *
12) [exclamaciones]¡vaya! [indicando sorpresa] well!; [indicando enfado] damn!¡vaya! ¿qué haces tú por aquí? — well, what a surprise! what are you doing here?
¡vaya, vaya! — well I'm blowed! *
¡vaya coche! — what a car!, that's some car!
¡vaya susto que me pegué! — I got such a fright!, what a fright I got!
¡vamos! [dando ánimos] come on!; [para ponerse en marcha] let's go!¡vaya con el niño! — that damn kid! *
¡vamos! ¡di algo! — come on! say something!
vamos, no es difícil — come on, it's not difficult
una chica, vamos, una mujer — a girl, well, a woman
¡qué va!es molesto, pero ¡vamos! — it's a nuisance, but there it is
-¿no me vas a echar la bronca? -no, qué va — "you're not going to tell me off, are you?" - "of course I'm not"
¿perder la liga? ¡qué va, hombre! — lose the league? you must be joking!
2.VERBO AUXILIARir a ({+ infin}) to govamos a hacerlo — [afirmando] we are going to do it; [exhortando] let's do it
tras muchas vueltas fuimos a dar con la calle Serrano — after driving round for ages we eventually found Serrano Street
¿cómo lo iba a tener? — how could he have had it?
¡no lo va a saber! — of course he knows!
¿no irás a decirme que no lo sabías? — you're not going to tell me you didn't know?
¿no irá a soplar? — ** I hope he's not going to split on us *
ir ({+ gerund})•
no vaya a [ser] que..., no salgas no vaya a ser que venga — don't go out in case she comes¿quién va ganando? — who's winning?
¡voy corriendo! — I'll be right there!
id pensando en el tema que queréis tratar — be {o} start thinking about the subject you want to deal with
ir ({+ participio})voy comprendiendo que... — I am beginning to see that...
3.See:* * *1.verbo intransitivo1)a) (trasladarse, desplazarse) to goiban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot
Fernando! - voy! — Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!
voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)
¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?
¿tú vas a misa? — do you go to church?
ir de compras/de caza — to go shopping/hunting
¿por dónde se va a...? — how do you get to...?
a eso voy — I'm just coming o getting to that
¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)
¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?
¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!
ir a por alguien — (Esp)
ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up
ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you
ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do
b) ( asistir) to go toya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university
2) ( expresando propósito)ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I
3)irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher
4)a) (al arrojar algo, arrojarse)tírame la llave - allá va! — throw me the key - here you are o there you go!
tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!
b) (Jueg)ahí van otros $2.000 — there's another $2,000
ahí va! — (Esp fam)
ganó 20 millones en la lotería - ahí va! — he won 20 million in the lottery - wow o (AmE) gee whiz! (colloq)
5) comentarioeso va por ti también — that goes for you too o and the same goes for you
6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)le iba la vida en ello — her life depended on it o was at stake
7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)8) (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento)¿van cómodos? — are you comfortable?
¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?
9) ( refiriéndose al atuendo)ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green
10) ( en calidad de)¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?
va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever
11) (Esp fam) ( tratar)¿de qué va la novela? — what's the novel about?
12) camino/sendero ( llevar)ir a algo — to lead to something, to go to something
13) (extenderse, abarcar)el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento — the period from the Middle Ages to the Renaissance
14) (marchar, desarrollarse)¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?
va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)
¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)
¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?
me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview
que te vaya bien! — all the best! o take care!
¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?
15) (en juegos, competiciones)¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1
voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning
16) ( en el desarrollo de algo)ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?
17) ( estar en camino)ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...
18) (sumar, hacer)con éste van seis — six, counting this one
19) ( haber transcurrido)en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month
20) ( haber diferencia)lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)
21) (CS) (depender, radicar)22)a) ( deber colocarse) to go¿dónde van las toallas? — where do the towels go?
qué va! — (fam)
¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!
¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!
b) ( deber escribirse)¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?
¿va con acento? — does it have an accent?
c) (RPl) ( estar incluido)23)a) ( combinar)b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)c)24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)esa música no me va — that music does nothing for me o leaves me cold
25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)irle a algo/alguien — to support something/somebody
26) vamosa) (expresando incredulidad, fastidio)vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?
b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him
vamos, date prisa! — come on, hurry up!
dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something
desde el vamos — (RPl fam) from the word go
c) (al aclarar, resumir)eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway
vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy
es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway
27) vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad)vaya! se me ha vuelto a caer! — oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
b) (Esp) ( para enfatizar)c) (al aclarar, resumir)2.vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse
ir v aux1)ir a + inf —
2)a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + infva a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...
b) (en propuestas, sugerencias)vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?
bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work
3)a) (al prevenir, hacer recomendaciones)cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains
b) ( expresando un deseo)¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?
¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?
¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?
5) ( expresando incredulidad)6)¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?
b) ( al contradecir)¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?
¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?
3.ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse
irse v pron1) ( marcharse) to leave¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?
bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off
se han ido de viaje — they're away, they've gone away
anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)
no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)
2) (consumirse, gastarse)cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)
3) ( desaparecer) mancha/dolor to gose ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)
¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?
4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)se le está yendo el aire al globo — the balloon's losing air o going down
5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back
7) (andarse, actuar) (+ compl)vete con cuidado/tacto — be careful/tactful
8)a) (CS) ( en naipes) to go outb) (RPl) ( en una asignatura) tb9) (Andes, Ven) medias to run* * *= attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.Ex. He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.Ex. It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.Ex. Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.Ex. Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.Ex. She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.Ex. This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.Ex. Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.----* algo va mal = something is amiss.* ¡allá voy! = here I come!.* a punto de irse a pique = on the rocks.* cosas + ir bien = things + go well.* descanso para ir al baño = bathroom break.* despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.* donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).* el no va más = the be all and end all.* empezar a ir bien = fall into + place.* empezar a irse al garete = be on the skids.* empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.* grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.* ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.* ir a casa de = make + house calls.* ir acompañado de = come with.* ir a continuación de = follow in + the footsteps of.* ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.* ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].* ir a dar un paseo = go for + a stroll.* ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.* ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.* ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.* ir a la baja = be down.* ir a la bancarrota = go + belly up.* ir a la cárcel = serve + time.* ir a la escuela = go to + school.* ir a la guerra = go to + war.* ir a la par = proceed + in parallel.* ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.* ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.* ir al centro = go + downtown.* ir al cine = go to + the cinema, movie-going.* ir al grano = cut to + the chase.* ir a lo seguro = play it + safe.* ir al pub = go to + the pub.* ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.* ir a + Lugar = trot off + Lugar.* ir al unísono = be hand in hand.* ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a otro sitio = go + elsewhere.* ir a pie = leg it.* ir a por = go for.* ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.* ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.* ir a toda velocidad = hurtle.* ir a un Lugar en coche = drive out to.* ir aun más lejos = go + a/one step further.* ir a un Sitio sin prisa = mosey.* ir a ver = drop in on, check out.* ir a ver a Alguien = say + hi.* ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.* ir bien = go + well, do + well, go + strong.* ir bien encaminado = be on the right track.* ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir con = go with, come with.* ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* ir con la nueva ola = ride + wave.* ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.* ir con retraso con respecto a = lag + behind.* ir contracorriente = go against + the flow.* ir corriendo = hot-foot it to.* ir corriendo a = dash off to, run off to.* ir cuesta abajo = go + downhill.* ir de... a... = proceed from... to....* ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.* ir de acampada = camp.* ir de aquí a allá = go out and about.* ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.* ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.* ir de compras = go + shopping.* ir de copas = go for + a drink.* ir de + Dirección = work from + Dirección.* ir de excursión = hike.* ir de excursión por la montaña = go + tracking.* ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.* ir delante = lead + the way.* ir de mal en peor = go from + bad to worse.* ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.* ir de paquete = pillion riding, ride + pillion .* ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.* ir de putas = whoring.* ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir de tranqui = play it + cool.* ir detrás de = chase after, lag + behind.* ir de un sitio a otro = shunt between.* ir de un sitio para otro = run around.* ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.* ir de viaje de novios = honeymoon.* ir dirigido a = be geared to, target, aim at.* ir en = ride.* ir en aumento = be on the increase.* ir en bici = bike.* ir en bicicleta = cycle.* ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.* ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.* ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.* ir en contra de la corriente = go against + the flow.* ir en contra de la ley = be against the law.* ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.* ir en contra del sentido común = violate + common sense.* ir en contra del sistema = buck + the system.* ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.* ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.* ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.* ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion .* ir en moto = bike.* ir en paralelo con = run + parallel to.* ir entre = go between.* ir hacia = head for.* ir hacia atrás = page + backward.* ir hacia delante = page + forward.* ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.* irle Algo a Alguien = fare.* irle a Uno = make out.* ir mal = go + wrong.* ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir marcha atrás = back up.* ir más allá = go + one stage further.* ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.* ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.* ir más despacio = slow down, slow up.* ir más lejos = go + one stage further.* ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.* ir muy atrasado = be way behind schedule.* ir muy por detrás de = be far behind.* ir pegado a = hug.* ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.* ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.* ir por buen camino = be on the right track.* ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.* ir por detrás de = lag + behind.* ir por el buen camino = be right on track.* ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir primero = lead + the way.* ir rápido = fly.* ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.* ir rumbo a = be on the road to.* irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.* irse a casa = go + home.* irse a freír espárragos = naff off.* irse a la cama = retire + at night.* irse a la mierda = naff off.* irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.* irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.* irse al cuerno = naff off.* irse al diablo = naff off.* irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.* irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.* irse al trasto = go + pear-shaped.* irse a paseo = naff off.* irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.* irse a tomar por culo = naff off.* irse corriendo = dash off, shoot off.* irse de casa = leave + home.* irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.* irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.* irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.* irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.* irse derecho a = make + a beeline for.* irse de vacaciones = vacation.* irse enojado dando zapatazos = stomp away.* irse inadvertidamente = slip away.* irse la cabeza = go + bananas.* írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.* írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.* írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.* írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.* irse para siempre = go + forever.* irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.* irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.* ir sobre ruedas = go off without + a hitch.* ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.* ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.* ir todavía más lejos = go + a/one step further.* ir todo bien = be fine.* ir todo de maravilla = come up + roses.* ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).* ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir volando = hurtle, hot-foot it to.* ir y venir = come and go.* ir zumbando = whiz.* no tener que ir muy lejos = not have to look far.* no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.* para que vayamos pensando = food for thought.* partido de ida = away game.* pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.* persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].* público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.* que van dirigidos hacia el exterior = outbound.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* ser hora de irse = be time to go.* ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.* situación + irse de las manos = things + get out of hand.* si vamos a eso = for that matter.* todo ir bien = all + be + well with the world.* va a = gonna [going to].* vete a la mierda = fuck off.* véte al carajo = drop dead!.* véte al cuerno = drop dead!.* vete a tomar por culo = fuck off.* ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).* * *1.verbo intransitivo1)a) (trasladarse, desplazarse) to goiban a caballo/a pie — they were on horseback/on foot
Fernando! - voy! — Fernando! - (just) coming! o I'll be right there!
voy al mercado — I'm going to the market, I'm off to the market (colloq)
¿adónde va este tren? — where's this train going (to)?
¿tú vas a misa? — do you go to church?
ir de compras/de caza — to go shopping/hunting
¿por dónde se va a...? — how do you get to...?
a eso voy — I'm just coming o getting to that
¿dónde vas/va/van? — (Esp fam) ( frente a una exageración)
¿dónde vas con tanto pan? — what are you doing with all that bread?
¿dejamos 500 de propina? - dónde vas! — shall we leave 500 as a tip? - you must be joking o kidding!
ir a por alguien — (Esp)
ha ido a por su madre — he's gone to get his mother, he's gone to pick his mother up
ten cuidado, que va a por ti — watch out, he's out to get you o he's after you
ir por or (Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread; no irla con algo (RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't go along with all this liberalism; no me/le va ni me/le viene (fam) (no me, le concierne) it's none of my/his/her business; (ne me, le afecta) it doesn't affect me/him/her; allí donde fueres haz lo que vieres — when in Rome, do as the Romans do
b) ( asistir) to go toya va al colegio/a la universidad — she's already at school/university
2) ( expresando propósito)ir a + inf: ¿has ido a verla? have you been to see her?; ve a ayudarla — go and help her; ver tb v aux I
3)irle a alguien con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problems; le fue a la maestra con el chisme — she went and told the story to the teacher
4)a) (al arrojar algo, arrojarse)tírame la llave - allá va! — throw me the key - here you are o there you go!
tírate del trampolín - allá voy! — jump off the board! - here I go/come!
b) (Jueg)ahí van otros $2.000 — there's another $2,000
ahí va! — (Esp fam)
ganó 20 millones en la lotería - ahí va! — he won 20 million in the lottery - wow o (AmE) gee whiz! (colloq)
5) comentarioeso va por ti también — that goes for you too o and the same goes for you
6) ( estar en juego) (+ me/te/le etc)le iba la vida en ello — her life depended on it o was at stake
7) (fam) (hablando de acciones imprevistas, sorprendentes)8) (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento)¿van cómodos? — are you comfortable?
¿irán bien aquí los vasos? — will the glasses be safe here?
9) ( refiriéndose al atuendo)ir de algo: iban de largo they wore long dresses; voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula; iba de verde — she was dressed in green
10) ( en calidad de)¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? — (Esp arg) hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?
va de guapo/genio por la vida — (Esp arg) he really thinks he's good-looking/clever
11) (Esp fam) ( tratar)¿de qué va la novela? — what's the novel about?
12) camino/sendero ( llevar)ir a algo — to lead to something, to go to something
13) (extenderse, abarcar)el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento — the period from the Middle Ages to the Renaissance
14) (marchar, desarrollarse)¿cómo va el enfermo/el nuevo trabajo? — how's the patient doing/the new job going?
va de mal en peor — it's going from bad to worse;; (+ me/te/le etc)
¿cómo te va? — how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq)
¿cómo les fue en Italia? — how was Italy?, how did you get on in Italy?
me fue mal/bien en el examen/la entrevista — I did badly/well in the exam/the interview
que te vaya bien! — all the best! o take care!
¿cómo le va con el novio? — how's she getting on with her boyfriend?
15) (en juegos, competiciones)¿cómo van? - 3-1 — what's the score? - 3-1
voy ganando yo — I'm ahead, I'm winning
16) ( en el desarrollo de algo)ir por algo: ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?; ¿todavía vas por la página 20? — are you still on page 20?
17) ( estar en camino)ir para algo: vamos para viejos! we're getting on o old!; va para los cincuenta she's going on fifty; ya va para dos años que... — it's getting on for two years since...
18) (sumar, hacer)con éste van seis — six, counting this one
19) ( haber transcurrido)en lo que va del or (Esp) de año/mes — so far this year/month
20) ( haber diferencia)lo que va de un hermano a otro! — (fam) it's amazing the difference between the two brothers! (colloq)
21) (CS) (depender, radicar)22)a) ( deber colocarse) to go¿dónde van las toallas? — where do the towels go?
qué va! — (fam)
¿has terminado? - qué va! — have you finished? - you must be joking!
¿se disgustó? - qué va! — did she get upset? - not at all!
b) ( deber escribirse)¿va con mayúscula? — is it written with a capital letter?
¿va con acento? — does it have an accent?
c) (RPl) ( estar incluido)23)a) ( combinar)b) (sentar, convenir) (+ me/te/le etc)c)24) (Esp arg) ( gustar) (+ me/te/le etc)esa música no me va — that music does nothing for me o leaves me cold
25) (Méx) (tomar partido por, apoyar)irle a algo/alguien — to support something/somebody
26) vamosa) (expresando incredulidad, fastidio)vamos! ¿eso quién se lo va a creer? — come off it o come on! who do you think's going to believe that?
b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa)vamos, mujer, dile algo — go on, say something to him
vamos, date prisa! — come on, hurry up!
dar el vamos a algo — (Chi) to inaugurate something
desde el vamos — (RPl fam) from the word go
c) (al aclarar, resumir)eso sería un disparate, vamos, digo yo — that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway
vamos, que no es una persona de fiar — basically, he's not very trustworthy
es mejor que el otro, vamos — it's better than the other one, anyway
27) vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad)vaya! se me ha vuelto a caer! — oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!
b) (Esp) ( para enfatizar)c) (al aclarar, resumir)2.vaya, que los hay peores — well, I mean there are plenty worse
ir v aux1)ir a + inf —
2)a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + infva a hacer dos años que... — it's getting on for two years since...
b) (en propuestas, sugerencias)vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? — now then, what did you say your name was?
bueno, vamos a trabajar — all right, let's get to work
3)a) (al prevenir, hacer recomendaciones)cuidado, no te vayas a caer — mind you don't fall (colloq)
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva — take the umbrella in case it rains
b) ( expresando un deseo)¿qué iba a pensar el pobre? — what was the poor man supposed o meant to think?
¿quién iba a ser si no? — who else could it have been?
¿no irá a hacer alguna tontería? — you don't think she'll go and do something stupid, do you?
5) ( expresando incredulidad)6)¿te acuerdas? - no me voy a acordar! — do you remember - of course I do o how could I forget?
b) ( al contradecir)¿dormiste bien? - qué voy a dormir! — did you sleep well?- how could I?
¿por qué la voy a ayudar? — why should I help her?
3.ir + ger: poco a poco irá aprendiendo she'll learn little by little; a medida que va subiendo as it rises; tú puedes ir comiendo you can start eating; ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea; la situación ha ido empeorando — the situation has been getting worse and worse
irse v pron1) ( marcharse) to leave¿por qué te vas tan temprano? — why are you leaving o going so soon?
bueno, me voy — right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off
se han ido de viaje — they're away, they've gone away
anda, vete por ahí — (fam) get lost! (colloq); (+ me/te/le etc)
no te me vayas, quiero hablar contigo — (fam) don't run away, I want to talk to you (colloq)
2) (consumirse, gastarse)cómo se va el dinero! — I don't know where the money goes!; (+ me/te/le etc)
3) ( desaparecer) mancha/dolor to gose ha ido la luz — the electricity's gone off; (+ me/te/le etc)
¿se te ha ido el dolor de cabeza? — has your headache gone?
4) (salirse, escaparse) líquido/gas to escape; (+ me/te/le etc)se le está yendo el aire al globo — the balloon's losing air o going down
5) (euf) ( morirse) to slip away (euph)6) (caerse, perder el equilibrio) (+ compl)irse de boca/espaldas — to fall flat on one's face/back
7) (andarse, actuar) (+ compl)vete con cuidado/tacto — be careful/tactful
8)a) (CS) ( en naipes) to go outb) (RPl) ( en una asignatura) tb9) (Andes, Ven) medias to run* * *= attend, go, run, go over, saunter, come, go forth.Ex: He was awarded the bachelor's degree, magna cum laude, from Harvard University, and he attended Rutgers Library School where he graduated first in his class.
Ex: It was 'exceedingly inconvenient' because the books were entered in it 'where no person who goes to consult the catalogue would expect to find them'.Ex: Arabic numerals are used to denote further divisions, in an integral manner, running from 1 to 9999, as necessary.Ex: Compassion shadowed the trustee's face -- she could see he was desperate -- and compassion was in her voice as she answered: 'All right, I'll go over this afternoon'.Ex: She sauntered back to her desk, intending to work, and was a little perturbed to find that she could not work.Ex: This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.Ex: Finally six men agreed to go forth in their underclothes and nooses around their necks in hopeful expectation that their sacrifice would satisfy the king's bloodlust and he would spare the rest of the citizens.* algo va mal = something is amiss.* ¡allá voy! = here I come!.* a punto de irse a pique = on the rocks.* cosas + ir bien = things + go well.* descanso para ir al baño = bathroom break.* despedirse de Alguien deseándole que todo vaya bien = wish + well.* donde fueres haz lo que vieres = when in Rome (do as the Romans do).* el no va más = the be all and end all.* empezar a ir bien = fall into + place.* empezar a irse al garete = be on the skids.* empezar a irse al garete, empezar a empeorar = hit + the skids.* grupo de usuarios al que va dirigido = target user group.* ir a = get to, turn to, refer to, be out to, head for, come to, take + a trip to, go to.* ir a casa de = make + house calls.* ir acompañado de = come with.* ir a continuación de = follow in + the footsteps of.* ir a contra reloj = race against + time, race against + the clock.* ir a cuestas de = piggyback [piggy-back].* ir a dar un paseo = go for + a stroll.* ir a + Infinitivo = be to + Infinitivo.* ir a jucio = stand + trial, stand for + trial.* ir a jucio, ser juzgado, ser procesado = stand for + trial.* ir a la baja = be down.* ir a la bancarrota = go + belly up.* ir a la cárcel = serve + time.* ir a la escuela = go to + school.* ir a la guerra = go to + war.* ir a la par = proceed + in parallel.* ir a la par con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a las mil maravillas = go + great guns, go from + strength to strength, grow from + strength to strength, be fine and dandy.* ir a la zaga = trail, trail behind, lag + behind.* ir al centro = go + downtown.* ir al cine = go to + the cinema, movie-going.* ir al grano = cut to + the chase.* ir a lo seguro = play it + safe.* ir al pub = go to + the pub.* ir al teatro = go to + the theatre, theatre-going.* ir a + Lugar = trot off + Lugar.* ir al unísono = be hand in hand.* ir al unísono con = go + hand in hand (with), go + hand in glove with.* ir a otro sitio = go + elsewhere.* ir a pie = leg it.* ir a por = go for.* ir a por todas = go for + broke, shoot (for) + the moon.* ir a tientas y a ciegas = bump around + in the dark, fumble.* ir a toda velocidad = hurtle.* ir a un Lugar en coche = drive out to.* ir aun más lejos = go + a/one step further.* ir a un Sitio sin prisa = mosey.* ir a ver = drop in on, check out.* ir a ver a Alguien = say + hi.* ir a ver a Alguien a su casa = home-visiting.* ir bien = go + well, do + well, go + strong.* ir bien encaminado = be on the right track.* ir cada vez mejor = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir con = go with, come with.* ir con la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* ir con la nueva ola = ride + wave.* ir con mucho ojo = keep + Posesivo + eyes peeled, keep + Posesivo + eyes skinned, keep + Posesivo + eyes (wide) open.* ir con retraso con respecto a = lag + behind.* ir contracorriente = go against + the flow.* ir corriendo = hot-foot it to.* ir corriendo a = dash off to, run off to.* ir cuesta abajo = go + downhill.* ir de... a... = proceed from... to....* ir de... a = make + transition from... to..., range from... to..., go from... to..., work from... to, stretch from... to..., ricochet from... to.* ir de acampada = camp.* ir de aquí a allá = go out and about.* ir de aquí para allá = ply, bustle, jump, live out of + a suitcase, run + here and there.* ir de aquí para allá sin rumbo fijo = freewheel.* ir de compras = go + shopping.* ir de copas = go for + a drink.* ir de + Dirección = work from + Dirección.* ir de excursión = hike.* ir de excursión por la montaña = go + tracking.* ir de la mano = go + hand in hand (with), be hand in hand.* ir delante = lead + the way.* ir de mal en peor = go from + bad to worse.* ir demasiado lejos = overstate + case, go + too far.* ir de paquete = pillion riding, ride + pillion.* ir de perlas = come up + a treat, work + a treat, go down + a treat.* ir de putas = whoring.* ir descaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir de tranqui = play it + cool.* ir detrás de = chase after, lag + behind.* ir de un sitio a otro = shunt between.* ir de un sitio para otro = run around.* ir de vacaciones = go on + vacation, go on + holidays.* ir de viaje de novios = honeymoon.* ir dirigido a = be geared to, target, aim at.* ir en = ride.* ir en aumento = be on the increase.* ir en bici = bike.* ir en bicicleta = cycle.* ir encaminado hacia = be on + Posesivo + way to.* ir en caravana = go in + (a) convoy, drive in + (a) convoy.* ir en contra de = contravene, fly in + the face of, go against, militate against, stand in + contrast to, tell against, be at odds with, work at + cross purposes, be at cross purposes, turn against, play against, be contrary to, run up against, work against, set against, run + counter to, run + contrary to, be at loggerheads with, argue against, stand in + sharp contrast to, speak against, run + afoul of, fall + afoul of.* ir en contra de la corriente = go against + the flow.* ir en contra de la ley = be against the law.* ir en contra del reloj = race against + time, race against + the clock.* ir en contra del sentido común = violate + common sense.* ir en contra del sistema = buck + the system.* ir en contra del tiempo = race against + time, race against + the clock.* ir en contra de todos + Posesivo + principios = violate + principle.* ir en detrimento de los intereses = prejudice + interests.* ir en el asiento trasero = pillion riding, ride + pillion.* ir en moto = bike.* ir en paralelo con = run + parallel to.* ir entre = go between.* ir hacia = head for.* ir hacia atrás = page + backward.* ir hacia delante = page + forward.* ir hecho un desastre = look like + drag + through a hedge backwards, look like + the wreck of the Hesperus.* irle Algo a Alguien = fare.* irle a Uno = make out.* ir mal = go + wrong.* ir mal encaminado = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir marcha atrás = back up.* ir más allá = go + one stage further.* ir más allá de = go beyond, go + deeper than, transcend, get beyond, go far beyond, move + beyond, take + Nombre + a/one step further/farther, go + past.* ir más allá de las posibilidades de Alguien = be beyond + Posesivo + capabilities.* ir más despacio = slow down, slow up.* ir más lejos = go + one stage further.* ir montado en + Vehículo = ride + Vehículo.* ir muy atrasado = be way behind schedule.* ir muy por detrás de = be far behind.* ir pegado a = hug.* ir poco más allá de + Infinitivo = go little further than + Gerundio.* ir por ahí = go + (a)round, be out and about, get out and about.* ir por buen camino = be on the right track.* ir por detrás = be behind, trail, trail behind, lag.* ir por detrás de = lag + behind.* ir por el buen camino = be right on track.* ir por mal camino = be on the wrong track, be headed down the wrong track.* ir primero = lead + the way.* ir rápido = fly.* ir retrasado con el trabajo = be behind in + Posesivo + work.* ir rumbo a = be on the road to.* irse = depart, make + departure, quit + Lugar, take + departure, go off, wend + Posesivo + way, leave, go away, take + Posesivo + leave, be gone, head off, walk out, make + a quick getaway.* irse a casa = go + home.* irse a freír espárragos = naff off.* irse a la cama = retire + at night.* irse a la mierda = naff off.* irse a la porra = go + pear-shaped, go down + the tube, go down + the drain.* irse al carajo = go + pear-shaped, go to + shit.* irse al cuerno = naff off.* irse al diablo = naff off.* irse al garete = go + kaput, be kaput, be up the spout.* irse al traste = come + unstuck, go + kaput, be kaput, go down + the tube, go down + the drain, go to + shit, be up the spout.* irse al trasto = go + pear-shaped.* irse a paseo = naff off.* irse a pique = founder, bite + the dust, give up + the ghost, come + unstuck, go + pear-shaped, go + kaput, be kaput, go + haywire, go down + the tube, go down + the drain, be up the spout.* irse a tomar por culo = naff off.* irse corriendo = dash off, shoot off.* irse de casa = leave + home.* irse de jarana = paint + the town red, go out on + the town.* irse de juerga = paint + the town red, go out on + the town.* irse de la lengua = spill + the beans, shoot + Posesivo + mouth off, let + the cat out of the bag, blow + the gaff.* irse de marcha = paint + the town red, go out on + the town.* irse de parranda = paint + the town red, go out on + the town.* irse de picos pardos = paint + the town red, go out on + the town.* irse derecho a = make + a beeline for.* irse de vacaciones = vacation.* irse enojado dando zapatazos = stomp away.* irse inadvertidamente = slip away.* irse la cabeza = go + bananas.* írsele a Uno Algo de las manos = get out of + hand.* írsele a Uno el santo al cielo = lose + track of time, it + go + right/straight out of + Posesivo + mind.* írsele la cabeza = go off + Posesivo + head.* írsele la mano a Uno = overplay + Posesivo + hand.* irse para siempre = go + forever.* irse por las ramas = go off + the track, get off + the track, go off on + another track, fly off on + a tangent, go off on + a tangent, wander off + track, wander off + topic, go off at + a tangent.* irse por la tangente = wander off + track, wander off + topic, go off on + a tangent, go off at + a tangent, go off + the track, get off + the track, fly off on + a tangent.* ir sobre ruedas = go off without + a hitch.* ir sobre seguro = be on secure ground, play it + safe.* ir tirando = get along + in the world, shuffle along, tick over, muddle along, keep + the wolves from the door.* ir todavía más lejos = go + a/one step further.* ir todo bien = be fine.* ir todo de maravilla = come up + roses.* ir unido a = go with + the territory (of), come with + the territory (of).* ir viento en popa = go from + strength to strength, grow from + strength to strength, go + great guns.* ir volando = hurtle, hot-foot it to.* ir y venir = come and go.* ir zumbando = whiz.* no tener que ir muy lejos = not have to look far.* no voy a aguantarlo más = not going to take it any more.* para que vayamos pensando = food for thought.* partido de ida = away game.* pendiente de ir a la última moda = fashion-conscious.* persona que va al cine = moviegoer [movie-goer].* público al que va dirigido = intended audience, subject audience, target audience, targeted audience.* que van dirigidos hacia el exterior = outbound.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* ser hora de irse = be time to go.* ser lo que a Uno le va = be (right) up + Posesivo + alley.* situación + irse de las manos = things + get out of hand.* si vamos a eso = for that matter.* todo ir bien = all + be + well with the world.* va a = gonna [going to].* vete a la mierda = fuck off.* véte al carajo = drop dead!.* véte al cuerno = drop dead!.* vete a tomar por culo = fuck off.* ya ir siendo hora de que = be high time (that/to/for), be about time (that).* * *ir [ I27 ]■ ir (verbo intransitivo)A trasladarse, desplazarseB expresando propósitoC irle a alguien con algoD1 al arrojar algo, arrojarse2 JuegosE con comentariosF estar en juegoG hablando de acciones imprevistasA ir + complementoB refiriéndose al atuendoC en calidad deD tratarA llevar aB extenderse, abarcarA marchar, desarrollarseB en juegos, competicionesC en el desarrollo de algoD estar en caminoE sumar, hacerF haber transcurridoG haber una diferenciaH depender, radicarA1 deber colocarse2 deber escribirse3 estar incluidoB1 combinar2 sentar, convenir3 ir en contra de algoC gustarD tomar partido por, apoyarA1 expresando incredulidad etc2 intentando tranquilizar, animar3 al aclarar, resumirB1 expresando sorpresa, contrariedad2 para enfatizar3 al aclarar, resumir■ ir (verbo auxiliar)A1 para expresar tiempo futuro2 expresando intención, propósito3 en propuestas, sugerenciasB al prevenir, hacer recomendacionesC expresando inevitabilidadD expresando incredulidadE1 en afirmaciones enfáticas2 al contradecirSentido II expresando un proceso paulatino■ irse (verbo pronominal)A marcharseB consumirse, gastarseC desaparecer: mancha, dolorD salirse, escaparseE morirseF caerse, perder el equilibrioG andarse, actuarH1 en naipes2 en una asignaturaI las mediasviA (trasladarse, desplazarse) to go¿vamos en taxi? shall we go by taxi?iban a caballo/a pie they were on horseback/on footir por mar to go by sea¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right with you! o I'll be with you right away!es la tercera vez que te llamo — ¡ya va or voy! this is the third time I've called you — alright, alright, I'm (just) coming!¿quién va? who goes there?lo oía ir y venir por la habitación I could hear him pacing up and down the roomel ir y venir de la gente por la avenida the to-ing and fro-ing of people along the avenueel ir y venir de los invitados the coming and going of the guestsno he hecho más que ir y venir de un lado para otro sin conseguir nada I've done nothing but run around without getting anything donevoy al mercado I'm going to the market, I'm off to the market ( colloq)vamos a casa let's go home¿adónde va este tren? where's this train going (to)?¿tú vas a misa? do you go to church?nunca va a clase he never goes to o attends classir de compras/de caza to go shopping/huntingya vamos para allá we're on our way¿para dónde vas? where are you headed (for)?, where are you heading (for)? ( BrE)¿por dónde se va a la estación? how do you get to the station?fuimos por el camino de la costa we went along o took the coastal routeno vayas por ese lado, es más largo don't go that way, it's longera eso voy/vamos I'm/we're just coming o getting to that¿dónde vas/va/van? (frente a una exageración) ( fam): ¿dónde vas con tanto pan? what are you doing with all that bread?¿dejamos 500 de propina? — ¡dónde vas! con 100 hay de sobra shall we leave 500 as a tip? — you must be joking o kidding! 100 will be more than enough¡eh, dónde vas! te dije un poquito steady on o easy! I said I wanted a little bitir a dar a un lugar: ¿quién sabe dónde fue a dar la pelota? who knows where the ball got to o went?nos tomamos un tren equivocado y fuimos a dar a Maroñas we took the wrong train and ended up in Maroñasir a por algn ( Esp): ha ido a por su madre he's gone to get o fetch his mother, he's gone to pick his mother upten cuidado, que va a por ti watch out, he's out to get you o he's after youel perro fue a por él the dog went for himir por or ( Esp) a por algo: voy (a) por pan I'm going to get some bread, I'm off to get some bread ( colloq)no irla con algo ( RPl fam): no la voy con tanta liberalidad I don't hold with o I don't go along with all this liberalismno me/le va ni me/le viene ( fam); I'm/he's not in the least bit bothered, I don't/he doesn't mind at allallí donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans doB (expresando propósito) ir A + INF:¿has ido a verla? have you been to see her?ve a ayudarla go and help herfue a ayudarla he went to help her¿me irías a comprar el pan? would you go and buy the bread for me?Cirle a algn con algo: no le vayas con tus problemas don't bother him with your problemsa la maestra no le gusta que le vayan con chismes the teacher doesn't like people telling on each other o people coming to her with talesD1(al arrojar algo, arrojarse): tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here it comes o there you go!tírate del trampolín — bueno ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!2 ( Juegos):ahí van otros $2.000 there's another $2,000¡no va más! no more bets!David ganó 20 millones en la lotería — ¡ahí va! David won 20 million in the lottery — wow o ( AmE) gee whiz! ( colloq)E«comentario»: no iba con mala intención it wasn't meant unkindly, I didn't mean it nastilyten cuidado con él, que esta vez va en serio be careful, this time he's serious o he means businessir POR algn:y eso va por ti también and that goes for you too o and the same goes for you o and I'm referring to you tooF (estar en juego) (+ me/te/le etc):se puso como si le fuera la vida en ello she acted as if her life depended on it o was at stakele va el trabajo en esto his job depends on this, his job is on the lineG ( fam)(hablando de acciones imprevistas, sorprendentes): fue y le dio un puñetazo she went and o she upped and punched himy la tonta va y se lo cree and like an idiot she believed him, and the idiot went and believed him ( BrE colloq)fueron y se sentaron justo donde estaba recién pintado they went and sat down right where it had just been paintedA (+ complemento)(sin énfasis en el movimiento): los caminantes iban cantando por el camino the walkers sang as they went along¿van cómodos allí atrás? are you comfortable back there?¿irán bien aquí los vasos? will the glasses be safe here?ella iba dormida en el asiento de atrás she was asleep in the back seatpor lo menos íbamos sentados at least we were sitting downel niño iba sentado en el manillar the child was sitting o riding on the handlebarsiba por la calle hablando solo he talked to himself as he walked along the streetvas que pareces un pordiosero you look like some sort of beggarse notaba que iba con miedo you could see that she was afraidel tren iba llenísimo the train was packeddéjame que te ayude que vas muy cargada you have a lot to carry, let me help youel ciclista colombiano va a la cabeza the Colombian cyclist is in the leadno vayas tan rápido, que te vas a equivocar don't do it o go so fast or you'll make a mistakehay que ir con los ojos bien abiertos you have to keep your eyes openva de chasco en chasco he's had one disappointment after another, he seems to lurch from one disappointment to anotherB (refiriéndose al atuendo) ir DE algo:iban de largo they wore long dressesvoy a ir de Drácula I'm going to go as Draculaiba de verde she was dressed in green, she was wearing greenC (en calidad de) ir DE algo to go (along) AS sthyo fui de intérprete, porque él no habla inglés I went along as an interpreter, because he doesn't speak English¿de qué vas, tía? ¿te crees que somos tontos o qué? ( Esp arg); hey, what are you playing at? do you think we're stupid or something?va de guapo por la vida ( Esp arg); he really thinks he's something special, he really fancies himself ( BrE colloq)D( Esp fam) (tratar) ir DE algo: no me voy a presentar al examen, no sé ni de qué va I'm not going to sit the exam, I don't even know what it's on¿de qué va la novela? what's the novel about?A «camino» (llevar a) ir A algo; to lead TO sth, to go TO sthel camino que va a la playa the road that goes down to o leads to the beachB(extenderse, abarcar): la autopista va desde Madrid hasta Valencia the highway goes o stretches from Madrid to Valencialo que hay que traducir va de la página 82 a la 90 the part to be translated starts on page 82 and ends on page 90, the part to be translated is from page 82 to page 90el período que va desde la Edad Media hasta el Renacimiento the period from the Middle Ages to the Renaissanceestados de ánimo que van de la excitación desmedida a la abulia moods ranging from over-excitement to complete lethargyA(marchar, desarrollarse): ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?el negocio va de mal en peor the business is going from bad to worse¿qué tal va la tesis? how's the thesis coming along o going?¿cómo va el enfermo? how's the patient doing?¿cómo les fue en Italia? how did you get on in Italy?, how was Italy?me fue mal en el examen the exam went badly, I did badly in the exam¡adiós! ¡que te vaya bien! bye! all the best! o take care!¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam, I hope the exam goes well¿cómo le va con el novio? how's she getting on with her boyfriend?, how are things going between her and her boyfriend?B(en juegos, competiciones): ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1voy ganando yo I'm ahead o I'm winning o I'm in the leadya va perdiendo casi $8.000 he's already lost almost $8,000C (en el desarrollo de algo) ir POR algo:¿por dónde van en el programa de historia? how far have you got in the history syllabus?, where have you got (up) to in history?¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?estoy por terminar, ya voy por las mangas I've nearly finished, I'm just doing the sleeves nowD (estar en camino) ir PARA algo:¿qué quieres? ¡vamos para viejos! what do you expect? we're getting on! o we're getting old!ya va para los cincuenta she's going on fifty, she's not far off fiftyya va para dos años que no lo veo it's getting on for two years since I last saw himiba para médico he was going to be a doctorE(sumar, hacer): ya van tres veces que te lo digo this is the third time I've told you¿cuántos has leído? — con éste van seis how many have you read? — six, counting this one o six, including this one o this one makes six o this is the sixth oneya van tres pasteles que se come that makes three cakes he's eaten nowF(haber transcurrido): en lo que va del or ( Esp) de año/mes so far this year/monthG(haber una diferencia): de tres a ocho van cinco eight minus three is five¡lo que va de un hermano a otro! ( fam); it's amazing the difference between the two brothers! ( colloq)H (CS) (depender, radicar) ir EN algo; to depend ON sthno sé en qué irá I don't know what it depends oneso va en gustos that's a question of tasteA1 (deber colocarse) to go¿sabes dónde va esta pieza? do you know where this piece goes?¿dónde van las toallas? where do the towels go?¡qué va! ( fam): ¿has terminado? — ¡qué va! todavía tengo para rato have you finished? — you must be joking! I still have a while to go yet¿se disgustó? — ¡qué va! todo lo contrario did she get upset? — not at all! quite the opposite in factvamos a perder el avión — ¡qué va! ¡si hay tiempo de sobra! we're going to miss the plane — nonsense! we have more than enough time2(deber escribirse): ¿va con mayúscula? is it written with a capital letter?¿va con acento? does it have an accent?3B1 (combinar) ir CON algo to go WITH sthesos zapatos no van (bien) con esa falda those shoes don't go with that skirt2 (sentar, convenir) (+ me/te/le etc):el negro no te va bien black doesn't suit youte irá bien una semanita de vacaciones a week's vacation will do you good3ir en contra de algo to go against sthesto va en contra de sus principios this goes against her principlesC( Esp arg) (gustar) (+ me/te/le etc): a mí esa música no me va that music does nothing for me o leaves me coldD ( Méx) (tomar partido por, apoyar) irle A algo/algn; to support sth/sbmucha gente le va al equipo peruano a lot of people support o are backing o are rooting for the Peruvian teamA1(expresando incredulidad, fastidio): ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?¿cómo que le vas a ganar? ¡vamos! what do you mean you're going to beat him? come off it!2(intentando tranquilizar, animar, dar prisa): vamos, mujer, dile algo, no seas vergonzosa go on, say something to him, don't be shy¡vamos! ¡ánimo, que falta poco! come on! keep going! it's not far now!¡vamos, date prisa! come on, hurry up!¡vamos, vamos! ¡circulen! OK o come on, move along now please!dar el vamos a algo ( Chi); to inaugurate sth3(al aclarar, resumir): eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, at least that's what I think anywaypodrías haberte disculpado, vamos, no habría sido mucho pedir you could have apologized, I mean that's not much to askvamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthyes mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anywayB vaya1(expresando sorpresa, contrariedad): ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?, well! fancy seeing you here! ( BrE)¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no! it's fallen over again!¡vaya! nos quedamos sin saber cómo termina la película damn! now we won't know how the film ends ( colloq)2(para enfatizar): ¡vaya cochazo se ha comprado! that's some car he's bought himself!¡vaya contigo! ¡no hay manera de hablarte! what on earth's the matter with you? you're so touchy!¿vaya día! what a day!¡vaya película me has traído a ver! ( iró); this is a really great movie you've brought me to see ( iro)¡vaya si le voy a decir lo que pienso! you bet I'm going to tell him what I think!¡vaya (que) si la conozco! you bet I know her!3(al aclarar, resumir): tampoco es tan torpe, vaya, los hay peores he isn't totally stupid, well, I mean there are plenty worse■Sentido I ir A + INFA1(para expresar tiempo futuro): ¡te vas a caer! you're going to fall!a este paso no van a terminar nunca they'll never finish at this rateel barco va a zarpar the boat's about to set saildijo que lo iba a pensar she said she was going to think it overya van a ser las cuatro it's almost o nearly four o'clockva a hacer dos años que no nos vemos we haven't seen each other for nearly two years, it's getting on for two years since we saw each otheresto no te va a gustar you're not going to like thisno te preocupes, ya se va a solucionar don't worry, it'll sort itself outtenía miedo de que se fuera a olvidar I was afraid he'd forget2(expresando intención, propósito): se lo voy a decir I'm going to tell himlo voy a conseguir, sea como sea I'll get it one way or anotherme voy a tomar unos días libres en abril I'm going to take a few days off in Aprilvamos a ir a verla esta tarde we're going to go and see her this evening3(en propuestas, sugerencias): vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?siéntate, vamos a discutir el asunto have a seat and let's discuss the matterbueno, vamos a trabajar all right, let's get to workB(al prevenir, hacer recomendaciones): que no se te vaya a escapar delante de ella make sure you don't blurt it out in front of herten cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall ( colloq), be careful or you'll falllleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella in case it rainsC(expresando inevitabilidad): ¡qué voy a hacer! what else can I do?¡qué le iba a decir! what else could I tell her?¿qué iba a pensar el pobre hombre? what was the poor man supposed o meant to think?¿seguro que fue ella? — ¿quién iba a ser si no? are you sure it was her? — who else could it have been?D(expresando incredulidad): ¡no irás a darle la razón a él! surely you're not going to say he was right!está muy deprimida — ¿no irá a hacer alguna tontería? she's really depressed — you don't think she'll go and do something stupid, do you?E1(en afirmaciones enfáticas): ¿te acuerdas de él? — ¡no me voy a acordar! do you remember him — of course I do o how could I forget?2(al contradecir): ¿dormiste bien? — ¡qué voy a dormir! did you sleep well?— how could I?¡cómo iba a saberlo, si nadie me dijo nada! how was I supposed to know? no one told me anything¿por qué lo voy a ayudar? ¡si él a mí nunca me ayuda! why should I help him? he never helps me!Sentido II (expresando un proceso paulatino) ir + GER:poco a poco va a ir aprendiendo she'll learn little by littlea medida que va subiendo el nivel del agua as the water level risesha ido cambiando con el tiempo he's changed as time has passedtú puedes ir pelando las cebollas you could start peeling the onionsahora les toca a ustedes, vayan preparándose it's your turn now, so start getting readycomo te iba diciendo as I was sayingya puedes ir haciéndote a la idea you can start o you'd better start getting used to the idea, you'd better get used to the ideala voz parecía irse alejando cada vez más the voice seemed to grow more and more distantla situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse■ irseA(marcharse): ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?vámonos, que se hace tarde let's go, it's getting lateel tren ya se ha ido the train's already gonese quiere ir a vivir a Escocia she wants to go (off) and live in Scotlandse han ido todos a la plaza everybody's gone down to the squarevete a la cama go to bedse fue de casa she left homevete de aquí get out of herese ha ido de la empresa she's left the companyse han ido de viaje they're away, they've gone away(+ me/te/le etc): la mayor se nos ha ido a vivir a Florida our eldest daughter's gone (off) to live in FloridaB(consumirse, gastarse): ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!, the money just disappears!, we get through money so quickly(+ me/te/le etc): se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rentse nos ha ido el día en tonterías we've spent o wasted the whole day messing around¿te das cuenta de lo rápido que se nos ha ido la tarde? hasn't the evening gone quickly?C (desaparecer) «mancha/dolor» to gose ha ido la luz the electricity's gone off(+ me/te/le etc): no se me va el mareo I'm still feeling queasy¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?D (salirse, escaparse) «líquido/gas» to escape(+ me/te/le etc): se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going downque no se te vaya la leche por el fuego don't let the milk boil overtápalo para que no se le vaya la fuerza put the top on so that the fizz doesn't go out of it o so that it doesn't lose its fizzcuando empezó la música se me iban los pies once the music began I couldn't stop my feet tapping o I couldn't keep my feet stillcreo que se nos va I think he's slipping away, I think we're losing himF (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/backme daba la impresión de que me iba para atrás I felt as if I was falling backwardsfrenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwardsG (andarse, actuar) (+ compl):vete con cuidado/tacto be careful/tactfulH1 (CS) (en naipes) to go out2I ( Col) «medias» to run* * *
ir ( conjugate ir) verbo intransitivo
1
iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot;
ir por mar to go by sea;
¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right there!;
el ir y venir de los invitados the coming and going of the guests;
vamos a casa let's go home;
¿adónde va este tren? where's this train going (to)?;
ir de compras/de caza to go shopping/hunting;
ya vamos para allá we're on our way;
¿por dónde se va a …? how do you get to …?;
ir por or (Esp) a por algo/algn to go to get sth/sb;
voy (a) por pan I'm going to get some bread
ya va al colegio she's already at school
2 ( expresando propósito) ir a + inf:◊ ¿has ido a verla? have you been to see her?;
ve a ayudarla go and help her;
ver tb ir v aux 1
3 (al arrojar algo, arrojarse):◊ tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here you are o there you go!;
tírate del trampolín — ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
4 [ comentario]:
eso va por ti también that goes for you too, and the same goes for you
1 (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento):
¿van cómodos? are you comfortable?;
íbamos sentados we were sitting down;
vas muy cargada you have a lot to carry;
yo iba a la cabeza I was in the lead
2 ( refiriéndose al atuendo):
voy a ir de Drácula I'm going to go as Dracula;
iba de verde she was dressed in green
3 ( en calidad de) ir de algo to go (along) as sth;
1 [camino/sendero] ( llevar) ir a algo to lead to sth, to go to sth
2 (extenderse, abarcar):
el período que va desde … hasta … the period from … to …
1 (marchar, desarrollarse):◊ ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?;
va de mal en peor it's going from bad to worse;
¿cómo te va? how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq);
¿cómo les fue en Italia? how was Italy?, how did you get on in Italy?;
me fue mal/bien en el examen I did badly/well in the exam;
¡que te vaya bien! all the best!, take care!;
¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam
2 ( en competiciones):◊ ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1;
voy ganando yo I'm ahead, I'm winning
3 ( en el desarrollo de algo):◊ ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?;
¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
4 ( estar en camino):◊ ¡vamos para viejos! we're getting on o old!;
va para los cincuenta she's going on fifty;
ya va para dos años que … it's getting on for two years since …
5 (sumar, hacer):
con este van seis six, counting this one
6 ( haber transcurrido): en lo que va del or (Esp) de año/mes so far this year/month
1 ( deber colocarse) to go;◊ ¿dónde van las toallas? where do the towels go?;
¡qué va! (fam): ¿has terminado? — ¡qué va! have you finished? — you must be joking!;
¿se disgustó? — ¡qué va! did she get upset? — not at all!;
vamos a perder el avión — ¡qué va! we're going to miss the plane — no way!
2a) ( combinar) ir con algo to go with sthb) (sentar bien, convenir) (+ me/te/le etc):
te irá bien un descanso a rest will do you good
3 (Méx) (tomar partido por, apoyar) irle a algo/algn to support sth/sb;
1◊ vamosa) (expresando incredulidad, fastidio):◊ ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa):◊ vamos, mujer, dile algo go on, say something to him;
¡vamos, date prisa! come on, hurry up!c) (al aclarar, resumir):◊ eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway;
vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy;
es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
2◊ vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad):◊ ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?;
¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!b) (Esp) ( para enfatizar):◊ ¡vaya cochazo! what a car!
ir v aux ir a + inf:
1a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf;
va a hacer dos años que … it's getting on for two years since …b) (en propuestas, sugerencias):◊ vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?;
bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
2 (al prevenir, hacer recomendaciones):
cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall (colloq);
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella, in case it rains
3 ( expresando un proceso paulatino):
ya puedes ir haciéndote a la idea you'd better get used to the idea;
la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
irse verbo pronominal
1 ( marcharse) to leave;◊ ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?;
vámonos let's go;
bueno, me voy right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off;
no te vayas don't go;
vete a la cama go to bed;
se fue de casa/de la empresa she left home/the company;
vete de aquí get out of here;
se han ido de viaje they're away, they've gone away
2 (consumirse, gastarse):◊ ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!;
se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
3 ( desaparecer) [mancha/dolor] to go;
(+ me/te/le etc)◊ ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?
4 (salirse, escaparse) [líquido/gas] to escape;◊ se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down
5 (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):◊ irse de boca/espaldas to fall flat on one's face/back;
me iba para atrás I was falling backwards;
frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
ir
I verbo intransitivo
1 (dirigirse a un lugar) to go: ¡vamos!, let's go!
voy a París, I'm going to Paris ➣ Ver nota en go
2 (acudir regularmente) to go: va al colegio, he goes to school
van a misa, they go to church
3 (conducir a) to lead, go to: el sendero va a la mina, the path goes to the mine
esta carretera va a Londres, this road leads to London
4 (abarcar) to cover: la finca va desde la alambrada al camino, the estate extends from the wire fence to the path
las lecciones que van desde la página 1 a la 53, the lessons on pages 1 to 53
5 (guardarse habitualmente) va al lado de éste, it goes beside this one
6 (mantener una posición) to be: va el primero, he's in first place
7 (tener un estado de ánimo, una apariencia) to be: iba furioso/radiante, he was furious/radiant
vas muy guapa, you look very smart o pretty
8 (desenvolverse) ¿cómo te va?, how are things? o how are you doing?
¿cómo te va en el nuevo trabajo?, how are you getting on in your new job?
9 (funcionar) to work (properly): el reloj no va, the clock doesn't go o work
10 (sentar bien) to suit: ese corte de pelo no te va nada, that haircut doesn't suit you at all
11 (combinar) to match, go: el rojo no va con el celeste, red doesn't go with pale blue
12 (vestir) to wear
ir con abrigo, to wear a coat
ir de negro/de uniforme, to be dressed in black/in uniform
la niña irá de enfermera, the little girl will dress up as a nurse
13 fam (importar, concernir) to concern: eso va por ti también, and the same goes for you
ni me va ni me viene, I don't care one way or the other
14 (apostar) to bet: va un café a que no viene, I bet a coffee that he won't come
15 (ir + de) fam (comportarse de cierto modo) to act
ir de listo por la vida, to be a smart ass
(tratar) to be about: ¿de qué va la película?, what's the film about?
16 (ir + detrás de) to be looking for: hace tiempo que voy detrás de un facsímil de esa edición, I've been after a facsimile of that edition for a long time
17 (ir + por) ir por la derecha, to keep (to the) right
(ir a buscar) ve por agua, go and fetch some water
(haber llegado) voy por la página noventa, I've got as far as page ninety
18 (ir + para) (tener casi, estar cercano a) va para los cuarenta, she's getting on for forty
ya voy para viejo, I'm getting old
(encaminarse a) iba para ingeniero, she was studying to be an engineer
este niño va para médico, this boy's going to become a doctor
II verbo auxiliar
1 (ir + gerundio) va mejorando, he's improving
ir caminando, to go on foot
2 (ir + pp) ya van estrenadas tres películas de Almodóvar, three films by Almodovar have already been released
3 ( ir a + infinitivo) iba a decir que, I was going to say that
va a esquiar, she goes skiing
va a nevar, it's going to snow
vas a caerte, you'll fall
♦ Locuciones: a eso iba, I was coming to that
¡ahí va!, catch!
en lo que va de año, so far this year
¡qué va!, of course not! o nothing of the sort!
¡vamos a ver!, let's see!
van a lo suyo, they look after their own interests
¡vaya!, fancy that
¡vaya cochazo!, what a car!
ir a parar, to end up
'ir' also found in these entries:
Spanish:
A
- acudir
- andurriales
- ánimo
- antojarse
- avión
- avivar
- bajar
- bordear
- brazo
- busca
- caer
- calcular
- camino
- caza
- cien
- cine
- coche
- compra
- comprensible
- convenir
- correr
- corriente
- danzar
- deformación
- deriva
- descaminada
- descaminado
- descender
- desgracia
- deteriorarse
- disposición
- empecinada
- empecinado
- encaminada
- encaminado
- entrar
- excursión
- flojear
- funesta
- funesto
- gaita
- gatas
- grano
- gratis
- gustar
- haber
- huevo
- idea
- ilusión
English:
afford
- after
- ahead
- appealing
- back
- back up
- be
- beeline
- bluster
- bristle
- camping
- canter
- career
- catch
- charge off
- chase
- check off
- clean up after
- cling
- coast
- collapse
- come
- come to
- commute
- consider
- court
- cross
- cross-country
- crowd
- cycle
- cycling
- defensive
- delay
- dentist
- deserve
- detest
- die off
- dismiss
- do
- down
- downhill
- drag
- drift
- ease off
- ease up
- either
- even
- excursion
- exercise
- face
* * *ir♦ vi1. [desplazarse, dirigirse, acudir] to go;fuimos a caballo we went on horseback, we rode there;iremos andando we'll go on foot, we'll walk there;ir en autobús to go by bus, to take the bus;ir en automóvil to go by car, to drive;ir en taxi to go by taxi, to catch o take a taxi;ir en barco to go by boat;ir en avión to go by plane, to fly;ir por carretera/mar to go by road/sea;ir a casa/a la iglesia/al cine to go home/to church/to the cinema;ir a la escuela/al trabajo to go to school/work;los niños no tienen que ir a clase hoy children don't have to go to school today;me voy a clase, nos veremos luego I'm going to my lecture, see you later;ir de compras/de pesca to go shopping/fishing;ir hacia el sur/norte to go south/north;¿adónde va este autocar? where's this coach going?;este tren va a o [m5] para Guadalajara this train is going to Guadalajara, this is the Guadalajara train;todas las mañanas voy de la estación a o [m5] hasta la fábrica every morning I go from the station to the factory;¿para dónde vas? where are you heading (for)?;ahora mismo voy para allá I'm on my way there right now;¿por dónde o [m5] cómo se va a la playa? how do you get to the beach from here?, could you tell me the way to the beach?;no vayas por ahí que hay mucho barro don't go that way, it's muddy;¿eres alumno oficial? – no, sólo voy de oyente are you an official student? – no, I'm just sitting in on classes;fue a la zona como emisario de la ONU he travelled to the area on behalf of the UN;ahí va el informe que me pediste here's the report you asked for;¡allá voy! [al lanzarse uno mismo] here goes!, here we go!;Anticuado¿quién va? who goes there?;¡Sergio, te llaman por teléfono! – ¡voy! Sergio, there's a phone call for you! – (I'm) coming!;¡ya voy!, ¡ya va! [cuando llaman a la puerta] (I'm) coming!;ir a alguien con algo [contar] to go to sb with sth;todos le van con sus problemas everyone goes to her with their problems;el autocar se salió de la calzada y fue a dar o [m5] a parar a un lago the coach came off the road and ended up in a lake;estuvimos de paseo y fuimos a dar a una bonita plaza we were out walking when we came across a beautiful square;Fam Fig¿dónde vas con tantos aperitivos? luego no podremos con la comida steady on with the snacks or we won't be able to manage our dinner!;Fam Figles habrá costado unas 100.000 – ¡dónde vas! mucho menos, hombre it must have cost them about 100,000 – what are you talking about, it was much less!;(allá) donde fueres haz lo que vieres when in Rome, do as the Romans do2. [conducir] [camino, calle, carretera] to lead, to go;esta es la calle que va al museo this is the road (that leads o goes) to the museum;esta calle va a dar al puerto this road leads to the harbour;el camino va desde el pueblo hasta la cima de la montaña the path leads o goes from the village to the top of the mountain3. [abarcar]la zona de fumadores va del asiento 24 al 28 the smoking area is between seats 24 and 28;el examen de arte va desde el Barroco hasta el Romanticismo the art exam will cover the Baroque period to the Romantic period;la mancha iba de un lado a otro del techo the stain stretched from one side of the ceiling to the other;las películas seleccionadas van desde la comedia urbana hasta el clásico western the films that have been selected range from urban comedies to classic westernsfui (a) por él al aeropuerto I went to meet him at the airport, I went to pick him up from the airport;ha ido (a) por leche a la tienda she's gone to the shop to get o for some milk;el perro fue a por él the dog went for him;tendrás que esconderte porque van a por ti you'll have to hide because they're (coming) after you;a eso voy/iba [al relatar] I am/was just getting to that5. [expresa estado, situación, posición]fue muy callada todo el camino she was very quiet throughout the journey;con esta bufanda irás calentito this scarf will keep you warm;el precio va impreso en la contraportada the price is printed on the back cover;la manivela va floja the crank is loose;iba tiritando de frío she was shivering with cold;ir a lo suyo to look out for oneself, to look after number one;iba en el tren pensando en sus cosas she was travelling on the train lost in thought;los niños iban armando jaleo en el asiento de atrás the children were kicking up a row in the back seat;ve con cuidado, es un barrio peligroso be careful, it's a dangerous area;tu caballo va tercero/en cabeza your horse is third/in the leadvoy con el Real Madrid I support Real Madrid;ir contra algo, ir en contra de algo to be opposed to sth, to be against sth;ir en contra de la violencia to be opposed to violence, to be against violence;esta ley va contra la Constitución this act goes against o contravenes the Constitution;ir en beneficio de alguien to be to sb's benefit, to be in sb's interest;ir en perjuicio de alguien to be detrimental to o against sb's interests7. [vestir]ir con/en to wear;iba en camisa y corbata he was wearing a shirt and tie;ir de azul to be dressed in blue;ir de uniforme to be in uniform;iré (disfrazado) de Superman a la fiesta I'm going to the party (dressed up) as Superman;iba hecho un pordiosero he looked like a beggar8. [marchar, evolucionar] to go;le va bien en su nuevo trabajo things are going well for him in his new job;el niño va muy bien en la escuela the child's doing very well at school;¿cómo va el negocio? how's business?;su negocio va mal, el negocio le va mal his business is going badly;¿cómo te va? how are you doing?;¿cómo te va en la universidad? how's university?, how are you getting on at university?;¿cómo van? [en partido] what's the score?;[en carrera, juego] who's winning?;vamos perdiendo we're losing;¿qué tal te va con tus nuevos alumnos? how are you getting on with your new pupils?;¿qué tal va esa paella? how's that paella coming along?;¡hasta pronto! ¡que te vaya bien! see you later, take care!;¡que te vaya muy bien con el nuevo empleo! I hope things go well for you in your new job!, the best of luck with your new job!9. [cambiar, encaminarse]ir a mejor/peor to get better/worse;el partido fue a más en la segunda parte the game improved o got better in the second half;como sigamos así, vamos a la ruina if we carry on like this we'll be heading for disaster;voy para viejo I'm getting old;esta chica va para cantante this girl has all the makings of a singer;va para un mes que no llueve it's getting on for o almost a month now since it last rainedvamos por la mitad de la asignatura we've covered about half the subject;¿por qué parte de la novela vas? which bit in the novel are you at?;aún voy por el primer capítulo I'm still on the first chapter11. [expresa cantidades, diferencias]con éste van cinco ministros destituidos por el escándalo that makes five ministers who have now lost their job as a result of the scandal;ya van dos veces que me tuerzo el tobillo that's the second time I've twisted my ankle;van varios días que no lo veo it's several days since I (last) saw him;en lo que va del o Esp [m5] de mes he ido tres veces al médico so far this month I've been to the doctor three times, I've already been to the doctor three times this month;de dos a cinco van tres the difference between two and five is three;va mucho de un apartamento a una casa there's a big difference between Br a flat o US an apartment and a house12. [corresponder] to go;estas tazas van con estos platos these cups go with these saucers;¿con qué clase de tornillos va esta tuerca? what sort of screw does this nut take?13. [colocarse] to go, to belong;esto no va ahí that doesn't go o belong there;¿en qué cajón van los calcetines? which drawer do the socks go in?14. [escribirse]“Edimburgo” va con “m” “Edimburgo” is written o spelt with an “m”;toda la oración va entre paréntesis the whole sentence goes in brackets;el “solo” adjetivo no va con acento “solo” doesn't have an accent when used as an adjective¡qué bien te van los abrigos largos! long coats really suit you!;ir con algo to go with sth;esta camisa no va con esa falda this shirt doesn't go with this skirtesa infusión me ha ido muy bien that herbal tea did me a lot of good17. [funcionar] to work;la televisión no va the television isn't working;estas impresoras antiguas van muy lentas these old printers are very slow18. [depender]en aquel negocio le iba su futuro como director de la empresa his future as manager of the company depended on that deal;todos corrieron como si les fuera la vida en ello everyone ran as if their life depended on it;esto de la ropa va en gustos clothes are a matter of taste;CSur¿es fácil aprobar? – va en el profesor is it easy to pass? – it depends on the teachery eso va por ti también and that goes for you too;hizo como si no fuera con él he acted as if he didn't realize she was referring to him;lo que digo va por todos what I'm saying applies to o goes for all of you;va o [m5]voy en serio, no me gustan estas bromas I'm serious, I don't like this sort of jokea mí lo que me va es la cocina I'm really into cooking;ni me va ni me viene I don't care one way or the other¿de qué va “1984”? what's “1984” about?Esp Esp¿de qué vas?, RP [m5]¿de qué la vas? just who do you think you are?y de repente va y se echa a reír and suddenly she just goes and bursts out laughing;Famfue y se marchó sin mediar palabra she upped and went without a word;Fam¡ahí va! ¡qué paisaje tan bonito! wow, what beautiful scenery!;Fam¡ahí va! me he dejado el paraguas en casa oh no, I've left my umbrella at home!;¡qué va! [por supuesto que no] not in the least!, not at all!;[me temo que no] I'm afraid not; [no digas tonterías] don't be ridiculous!;¡no va más! [en el casino] no more bets!;Espser el no va más to be the ultimate;este gimnasio es el no va más this gym is the ultimate;RP Famdesde el vamos [desde el principio] from the word go;me cayó mal desde el vamos I didn't like him from the word go;Fam¡dónde va a parar! there's no comparison!;sin ir más lejos: tu madre, sin ir más lejos we need look no further than your mother;sin ir más lejos, nos vimos ayer we saw each other only yesterday♦ v auxva anocheciendo it's getting dark;me voy haciendo viejo I'm getting old;voy mejorando mi estilo I'm gradually improving my style;fui metiendo las cajas en el almacén I began putting the crates in the warehouse;iremos aprendiendo de nuestros errores we'll learn from our mistakes;ve deshaciendo las maletas mientras preparo la cena you can be unpacking the suitcases while I get dinner;vete haciéndote a la idea you'd better start getting used to the idea;como iba diciendo… as I was saying…2. [con a + infinitivo] [expresa acción próxima, intención, situación futura]ir a hacer algo to be going to do sth;voy a hacerle una visita [ahora mismo] I'm about to go and visit him;[en un futuro próximo] I'm going to visit him;iré a echarte una mano en cuanto pueda I'll come along and give you a hand as soon as I can;¡vamos a comer, tengo hambre! let's have lunch, I'm hungry!;el tren con destino a Buenos Aires va a efectuar su salida en el andén 3 the train for Buenos Aires is about to depart from platform 3;van a dar las dos it is nearly two o'clock;va a hacer una semana que se fue it's coming up to o nearly a week since she left;voy a decírselo a tu padre I'm going to tell your father;¿no irás a salir así a la calle? surely you're not going to go out like that?;he ido a comprar pero ya habían cerrado I had intended to go shopping, but they were shut;te voy a echar de menos I'm going to miss you;vas a hacerte daño como no tengas cuidado you'll hurt yourself if you're not careful;todo va a arreglarse, ya verás it'll all sort itself out, you'll see;¿qué van a pensar los vecinos? what will the neighbours think?;no le quise decir nada, no fuera a enfadarse conmigo I didn't want to say anything in case she got angry with me3. [con a + infinitivo] [en exclamaciones que expresan consecuencia lógica, negación]¿qué voy a pensar si llevas tres días fuera de casa? what do you expect me to think if you don't come home for three days?;¿la del sombrero es tu hermana? – ¿quién va a ser? ¡pues claro! is the woman with the hat your sister? – of course she is, who else could she be?;y ¿dónde fuiste? – ¿dónde iba a ir? ¡a la policía! and where did you go? – where do you think? to the police, of course!;¡cómo voy a concentrarme con tanto ruido! how am I supposed to concentrate with all that noise?;¡cómo voy a pagarte si estoy sin dinero! how do you expect me to pay you if I haven't got any money?;¡cómo no me voy a reír con las cosas que dices! how can I fail to laugh o how can you expect me not to laugh when you say things like that!;¿te ha gustado? – ¡qué me va a gustar! did you like it? – like it? you must be joking!♦ vtMéxirle a to support;le va al Nexaca he supports Nexaca* * *ir<part ido>I v/i1 go (a to);ir a pie walk, go on foot;ir en avión fly;ir en coche/en tren go by car/train;ir a por algo go and fetch sth;¡ya voy! I’m coming!;¿quién va? who goes there?2 ( vestir):iba de amarillo/de uniforme she was wearing yellow/a uniform3:van dos a dos DEP the score is two all4 ( tratar):¿de qué va la película? what’s the movie about?;el libro va de vampiros the book’s about vampires5 ( agradar):el clima no me va the climate doesn’t suit me, I don’t like the climate;ella no me va she’s not my kind of person;no me va ni me viene I’m not bothered, I don’t care one way or the other6 ( marchar, evolucionar) go;ir bien/mal go well/badly7 ( abarcar):va de la página 12 a la 16 it goes from page 12 to page 168:¡qué va! you must be joking!;¡vamos! come on!;¡vaya! well!;¿ha dicho eso? – ¡vamos! he said that? – no way!;¡vaya una sorpresa! irón what a surprise!;a eso voy I’m just getting to that;eso va por ti también that goes for you tooII v/aux:va a llover it’s going to rain;va para abogado he’s going to be a lawyer:ya voy comprendiendo I’m beginning to understand;ir para viejo be getting old;ya va anocheciendo it’s getting dark:ya va para dos años it’s been almost two years now;van tirados 3.000 3,000 have been printed* * *ir {43} vi1) : to goir a pie: to go on foot, to walkir a caballo: to ride horsebackir a casa: to go home2) : to lead, to extend, to stretchel camino va de Cali a Bogotá: the road goes from Cali to Bogotá3) funcionar: to work, to functionesta computadora ya no va: this computer doesn't work anymore4) : to get on, to get along¿cómo te va?: how are you?, how's it going?el negocio no va bien: the business isn't doing well5) : to suitese vestido te va bien: that dress really suits you6)ir con : to beir con prisa: to be in a hurry7)ir por : to follow, to go alongfueron por la costa: they followed the shoreline8)dejarse ir : to let oneself go9)ir a parar : to end upvamos a ver : let's seeir v auxir caminando: to walk¡voy corriendo!: I'll be right there!2)ir a : to be going tovoy a hacerlo: I'm going to do itel avión va a despegar: the plane is about to take off* * *ir vb¿adónde vas? where are you going?2. (marchar) to be / to get on / to go¿cómo te va? how are you? / how's it going? / how are things?¿cómo te va en el nuevo trabajo? how are you getting on in your new job?¿cómo te fue en el examen? how did your exam go? / how did you get on in your exam?3. (estar) to be4. (sentar bien) to suit5. (gustar) to like / to be into6. (convenir) to do7. (funcionar) to workir + gerundio¡vamos caminando! let's walk!ir con to go with / to match¿de qué va la película? what's the film about?ir tirando to get by / to managevamos tirando we get by / we're managing¡qué va! no way! / not at all!¡vamos a...! let's...!¡vamos a bailar! let's dance!¡vaya! well!¡ya voy! I'm coming! -
4 carraca
Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca
-
5 decir
v.1 to say.decir que sí/no to say yes/nodice que no viene she says (that) she is not coming¿cómo se dice “estación” en inglés? how do you say “estación” in English?dicen que va a ser un verano muy seco they say it's going to be a very dry summerElla dijo la razón She said the reason.Ella dijo incongruencias She said=uttered inconsistencies.Esa historia dice algo cierto That story says something that is true.2 to tell.¿quién te lo ha dicho? who told you that?¿qué quieres que te diga? what do you want me to say?, what can I say?decir a alguien que haga algo to tell somebody to do somethingdecir la verdad to tell the truthDecirle la verdad a Ricardo To tell the truth to Richard= To tell Richard the truth.Le dije I told him.3 to recite, to read.4 to tell, to show.eso lo dice todo that says it alldecir mucho (en favor) de to say a lot for5 to call.le dicen la carretera de la muerte they call it the road of death6 to say to.Ella había dicho hacer eso She had said to do that.7 to say about.Ese estudio dice mil años That study says about one thousand years.* * *Present IndicativePast IndicativeFuture IndicativeConditionalPresent SubjunctiveImperfect SubjunctiveFuture SubjunctiveImperativePast Participledicho,-a.* * *verb1) to say2) tell3) speak•- decirse* * *DECIR ¿"Say" o "tell"? Decir se puede traducir por say o por tell. Por regla general, say simplemente {dice} y tell {informa} u {ordena hacer algo}. ► Decir generalmente se traduce por say en estilo directo. Normalmente no lleva un complemento de persona pero si se menciona a quién se está dirigiendo el hablante, el complemento de persona tiene que ir precedido por la preposición to: "Ya son las tres", dije "It's already three o'clock," I said "¡Qué tiempo más malo!" Eso fue lo único que me dijo "What awful weather!" That's all he said to me ► En estilo indirecto, decir se puede traducir por say cuando simplemente se cuenta lo que alguien ha dicho. Si say lleva complemento de persona, este se coloca después del complemento directo: Dijo que se tenía que marchar He said he had to leave Me dijo algo que no entendí He said something to me that I didn't understand ► Decir se traduce por tell cuando se {informa} o se {ordena hacer algo}. Suele llevar un objeto de persona sin la preposición to: Me dijo que tenía una entrevista de trabajo He told me he had a job interview ¡Te he dicho que no lo toques! I told you not to touch it! ► Hay algunos usos idiomáticos en los que decir se traduce por tell aunque no lleva complemento de persona. Por ejemplo: to tell the truth (decir la verdad) y to tell a lie (decir una mentira). Otros verbos ► Si decir va acompañado de un calificativo en español, a menudo se puede traducir al inglés por otros verbos que no sean say o tell: "Lo he perdido todo", dijo entre sollozos "I've lost everything," she sobbed Dijo con voz ronca algo sobre necesitar un médico He croaked something about needing a doctor Para otros usos y ejemplos ver la entrada Para otras expresiones con el participio, ver dicho.1. VERBO TRANSITIVO1) (=afirmar) to sayya sabe decir varias palabras — she can already say several words, she already knows several words
- tengo prisa -dijo — "I'm in a hurry," she said
viene y dice: -estás despedido — * he goes, "you're fired" *
olvídalo, no he dicho nada — forget I said anything
¿decía usted? — you were saying?
•
[como] dicen los madrileños — as they say in Madridcomo iba diciendo... — as I was saying...
¿cómo ha dicho usted? — pardon?, what did you say?
decir que to say (that)•
decir para {o} entre [sí] — to say to o.s.dicen que... — they say (that)..., people say (that)...
el cartel dice claramente que... — the sign says clearly {o} clearly states that...
decir que sí/no — to say yes/no
-¿viene? -dice que sí — "is she coming?" - "she says she is {o} she says so"
adiós 2.la miré y me dijo que sí/no con la cabeza — I looked at her and she nodded/shook her head
¿quién te lo dijo? — who told you?
se lo dije bien claro, pero no me hizo caso — I told her quite clearly, but she didn't take any notice of me
tengo algo que decirte — there's something I want to tell you, I've got something to tell you
decir a algn que ({+ indic}) to tell sb (that)hoy nos dicen las notas — they're telling {o} giving us our results today
decir a algn que ({+ subjun}) (=ordenar) to tell sb to ({+ infin}); (=pedir) to ask sb to ({+ infin})¿no te digo que no puedo ir? — I've already told you I can't go
3) (=contar) [+ mentiras, verdad, secreto] to tellverdad 1)4) (=llamar) to call¿cómo le dicen a esto en Perú? — what do they call this in Peru?
se llama Francisco, pero le dicen Paco — his name is Francisco, but he's known as Paco
le dicen "el torero" — he's known as "el torero"
en México se le dice "recámara" al dormitorio — in Mexico they say "recámara" instead of "dormitorio"
•
me dijo de [todo] — he called me all the names under the sun5) (=opinar) to saypodemos ir a Portugal, ¿tú qué dices? — we could go to Portugal, what do you say?
¿tu familia qué dice de la boda? — what does your family say about the wedding?
6) [rectificando]había 8, digo 9 — there were 8, I mean 9
¡qué digo! — what am I saying?
7) [texto] to say•
como dice el [refrán]... — as the saying goes...8) [+ misa] to say9) [locuciones en indicativo]digo... — Méx well, er...
mis súbditos se presentarán ante mí ¡he dicho! — my subjects shall appear before me: I have spoken!
•
y dice [bien] — and he is quite right•
[como quien] dice — (=de alguna manera) so to speak; (=aproximadamente) in a way, more or lessaunque no es el director es, como quien dice, el que manda en la empresa — although he isn't the manager, he's the person in charge, so to speak, of the company
está, como quien dice, aquí al lado — it's just round the corner, as they say
como quien no dice nada — quite casually, as though it wasn't important
•
[lo mismo] digo — likewise- gracias por todo -lo mismo digo — "thank you for everything" - "likewise!" {o} "thanks to you too!"
•
pero dice [mal] — but he is wrong•
pues si esto te parece mucha gente, no te digo [nada] en verano — if you think this is a lot of people, you should see it in summer•
no lo digo [por] ti — I'm not referring to you, I'm not getting at you•
sí, [porque tú] lo digas — yes, sir, aye, aye, captain! iró•
¿[qué me] dices? — [sorpresa] you don't say!, well I never!; [incredulidad] come off it!•
[si tú] lo dices — if you say so•
eso digo [yo] — that's (just) what I saydeberías buscar trabajo, vamos, digo yo — you ought to look for a job, that's what I say, if you ask me, you ought to look for a job
¡si te lo digo yo! — of course it's true!
¡lo digo yo y basta! — you will do it because I say so!
•
¡[y que] lo digas! — you can say that again!10) [locuciones en infinitivo]•
[dar] que decir (a la gente) — to make people talk, set tongues wagging•
[es] decir — that is (to say)mi prima, es decir, la hija de Ana — my cousin, that is (to say) Ana's daughter
•
[ir] a decir, ¡a mí me lo vas a decir! — you're telling me!•
es [mucho] decir — that's saying something•
[ni que] decir tiene que... — it goes without saying that...•
[no hay más] que decir — there's nothing more to say•
para decirlo con otras [palabras] — to put it another way, in other words•
decir [por] decir — to talk for talking's sake•
[por así] decirlo — so to speak•
[querer] decir — to mean¿qué quiere decir "spatha"? — what does "spatha" mean?
¿qué quiere usted decir con eso? — what do you mean by that?
¿querrás decir un millón, no un billón? — do you mean a million rather than a billion?
•
[ya es] decir — that's saying somethingles ha costado más cara que mi casa, y eso ya es decir — it cost them more than my house did, and that's saying something
11) [locuciones en subjuntivo, imperativo]no es que yo lo diga, pero... — it's not because I say so, but...
es, digamos, un comerciante — he's a dealer, for want of a better word, he's a sort of dealer
¡haberlo dicho!, ¡me lo hubieras dicho! — you could have told me {o} said!
•
digámoslo [así] — so to speak, for want of a better word•
digan [lo que] digan — whatever they say•
y [no] digamos... — not to mention...y su madre, no digamos — not to mention his mother
•
no es muy guapa [que] digamos — she's not what you'd call pretty, she's not exactly prettyno estuvo muy cortés, que digamos — he wasn't what you'd call polite, he wasn't exactly polite
•
¡[no me] digas! — [sorpresa] you don't say!, well I never!; [incredulidad] come off it!•
¿qué [quieres] que te diga? — what can I say?12) [locuciones en condicional]¿cómo (lo) diría yo? — how shall I put it?
¿cómo diríamos? — how shall I put it?
¡quién lo diría! — would you believe it!, who would have thought it!
13) el qué diránse preocupa mucho por el qué dirán — she's always worried about what people will say {o} think
2. VERBO INTRANSITIVO1) [invitando a hablar]-¿te puedo pedir un favor? -dime — "can I ask you a favour?" - "go ahead"
¿diga?, ¿dígame? — [al teléfono] hello?
usted dirá — [invitando a hablar] go ahead; [sirviendo bebida] say when; [en tienda] can I help you?
-¿te gustaría cambiar de coche? -¡hombre, ya me dirás! — "would you like a new car?" - "you bet I would!"
2) (=indicar)su mirada lo dice todo — her expression says it all {o} speaks volumes
•
eso dice mucho [de] su personalidad — that says a lot about her personalityuna situación que tan mal dice de nuestro gobierno — a situation which shows our government in such a bad light
3.See:* * *III 1.¿cientos de personas? - bueno, es un decir — hundreds of people? - well, figuratively speaking
verbo transitivo1) <palabra/frase/poema> to say; <mentira/verdad> to tellya dice `mamá' — he says `mama' now
no digas esas cosas, por favor — please don't say things like that
¿cómo pudiste decir eso? — how could you say that?
¿eso lo dices por mí? — are you referring to me?
dicen or se dice que es el hombre más rico del país — he is said to be the richest man in the country
no se dice `andé', se dice `anduve' — it isn't `andé', it's `anduve'
¿cómo se dice `amor' en ruso? — how do you say `love' in Russian?
bonita, lo que se dice bonita, no es — she's not what you would call pretty
es el sábado; ni que decir tiene que estás invitado — it's on Saturday; you're invited, but that goes without saying
¿tendrá tiempo de hacerlo? - dice que sí — will he have time to do it? - he says he will
¿no lo encontró? - dice que no — didn't he find it? - no, he says he didn't
¿qué tal? ¿qué decís? — (RPl fam) hi, how are things? (colloq)
2)¿sabes qué me dijo? — do you know what he told me?; (expresando sorpresa, indignación, etc) do you know what he said to me?
fue algo espantoso, todo lo que te diga es poco — it was terrible, I can't begin to tell you how terrible
3)a) (expresando o transmitiendo órdenes, deseos, advertencias)decirle a alguien que + subj — to tell somebody to + inf
b)4) ( por escrito) to say¿qué dice aquí? — what does it say here?
5) ( llamar) to call6) (sugerir, comunicar)la forma de vestir dice mucho de una persona — the way someone dresses says a lot/tells you a lot about them
¿te dice algo ese nombre? — does that name mean anything to you?
7)8)¿qué quiere decir esta palabra? — what does this word mean?
¿qué quieres decir con eso? — what do you mean by that?
¿quieres decir que ya no te interesa? — do you mean (to say) that you're no longer interested?
9) (opinar, pensar) to think¿y los padres qué dicen? — what do her parents think of it?, how do her parents feel about it?
quién lo hubiera dicho! — who would have thought o believed it?
habría que regalarle algo, no sé, digo yo — we ought to buy her a present, well, I think so anyway
es muy fácil - si tú lo dices... — it's very easy - if you say so...
10) (en locs)a decir verdad — to tell you the truth, to be honest
2.con decirte que: no me lo perdonó nunca, con decirte que ni me saluda... he's never forgiven me, he won't even say hello to me; decir por decir: lo dijo por decir he didn't really mean it; es decir that is; mi cuñada, es decir la mujer de Rafael my sister-in-law, Rafael's wife that is; es mucho decir: es la mejor película del año - eso ya es mucho decir it's the best movie of the year - I wouldn't go that far; he dicho! that's that o final!; no me digas! no!, you're kidding o joking! (colloq); por así decirlo so to speak; que digamos: no es muy inteligente que digamos he's not exactly o he's hardly what you'd call intelligent; que no se diga! shame on you!; que no se diga que no somos capaces! I don't want people saying that we can't do it; y (ya) no digamos or (AmL) y no se diga: le cuestan mucho las matemáticas y no digamos la física he finds mathematics very difficult, and as for physics...; el qué dirán (fam): siempre le ha importado el qué dirán — she's always been worried what other people (might) think; ver tb dicho I
decir via) ( invitando a hablar)papá - dime, hijo — dad - yes, son?
quería pedirle un favor - usted dirá — I wanted to ask you a favor - certainly, go ahead
tome asiento, usted dirá — (frml) take a seat, and now, what can I do for you?
b) (Esp) ( al contestar el teléfono)3.¿diga? or ¿dígame? — hello?
decirse v prona) (refl) to say... to oneselfb) (recípr) to say.... to each otherc) (enf)* * *= declare, put, read, say, state, tell, volunteer, make + the point that, let + Nombre + know, let + it be known, observe, bid, reflect, utter, tender, hip, call + the tune.Ex. 24.17 declares Enter a body created or controlled by a government under its own name unless it belongs to one or more of the types listed in 24.18.Ex. As one respondent from this end of the information spectrum put it, 'Context is all in the information world'.Ex. This error message is displayed in the upper right-hand corner of the screen and reads: DAWT008, 107, DFCR....Ex. In conclusion, it should not be necessary to say that instructions and guiding must be as brief as possible.Ex. Short abstracts are generally preferred, but there are instances where the most effective approach is to cite the original unamended, and to state that this is what has been done.Ex. Program function key 1 (FP1) tells DOBIS/LIBIS to stop whatever it is doing and go back to the function selection screen.Ex. 'Anything wrong?' 'Oh, I'm okay, I guess,' volunteered Datto cautiously.Ex. However, they do make the very important point that the notation is not an essential part of the scheme.Ex. Then the secretary, having rallied herself, said forlornly 'I'll let him know you're here in a minute'.Ex. It can certainly be status-conferring to let it be known in social conversation that one has read the latest Fay Weldon book, but if the group one is in never reads Fay Weldon anyway and could not care less what she has written then the victory is a somewhat hollow one.Ex. 'All this is not very likely,' she observed at last, 'not only because of the strength of the selection process -- its imperviousness to proof before an arbitrator'.Ex. 'Sit down please,' he bade her.Ex. 'Now, you know, I could merely turn this over to the two division or all the department heads and let them decide,' reflected Bough.Ex. The ideal was forever etched in his consciousness from the day Crane uttered it: a good librarian working anywhere is a credit and benefit to libraries everywhere.Ex. 'Well,' Stanton tendered, 'one candidate clearly has the superior experience -- Kass'.Ex. He was aghast after having been hipped to the fact there are hookers on the Internet.Ex. As long as we allow other people to pay the piper, they will continue calling the tune in Africa.----* ¡eso se dice pronto! = easier said than done.* ¿lo dices en broma? = you must be kidding!.* a decir de todos = by all accounts.* a decir verdad = to tell the truth, if the truth be known, if the truth be told, in all truth, in truth, fact is, the fact is (that), to be fair.* a decir verdad... = the fact of the matter is that....* arriesgarse a decir = hazard.* atreverse a decir = go + (as/so) far as to say.* aunque a decir verdad = Mind you.* aventurarse a decir = venture.* baste decir que = suffice (it) to say.* como dice el dicho = as the saying goes, so the saying goes.* como dice el refrán = as the saying goes, so the saying goes.* continuar diciendo = go on.* cumplir lo que se dice = live up to + Posesivo + claim.* decían las malas lenguas que = rumour had it that.* decir adiós = bid + Nombre + goodbye, bid + adieu, kiss + Nombre + goodbye, bid + farewell, wave + a bye.* decir adiós (a) = say + goodbye (to).* decir adiós al pasado = bid + farewell + to the past.* decir adiós con la mano = wave + goodbye.* decir adiós con un gesto = signal + goodbye.* decir a favor de = say in + favour of.* decir Algo = break + the news.* decir Algo a Alguien = let + Nombre + in on.* decir Algo de un modo colérico = flame out.* decir Algo que es obvio por sí mismo = state + the obvious.* decir balbuceando = splutter, sputter.* decir bolas = fib.* decir bromeando = quip.* decir chorradas = bullshit.* decir con desdén = sneer.* decir con desprecio = sneer.* decir con la boca llena = say in + full confidence.* decir con mal humor = spit out.* decir con toda confianza = say in + full confidence.* decir con voz + Adjetivo = say in + a + Adjetivo + voice.* decir de un modo enfadado = spit out.* decir disparates = shoot off + at the mouth, talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir en confianza = confide.* decir en defensa de = say in + defence of.* decir entrecordamente = splurt out.* decir en voz alta = say + out loud, say in + a loud voice.* decir en voz baja = say under + Posesivo + breath, say in + a low voice, say in + a quiet voice.* decir + esperar = express + hope.* decir estupideces = talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir gilipolleces = talk + nonsense, talk + rubbish, bullshit, talk through + Posesivo + hat.* decir humorísticamente = quip.* decir inesperadamente = blurt out, pipe.* decir la última palabra = hear + the final word, outface.* decir la verdad = tell + the truth, speak + the truth, come + clean.* decir la verdad sobre = give + Nombre + the lowdown on.* decir la verdad, toda la verdad y nada más que la verdad = to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth.* decirlo = come out with + it.* decir lo que Uno piensa = speak up, speak out.* decir mentirijillas = fib.* decir mentirillas = fib.* decir mucho de Algo = speak + volumes.* decir pamplinas = bullshit.* decir + poseer = claim.* decir que Uno se siente cómodo con Algo = express + comfort with.* decir que Uno se siente confortable con Algo = express + comfort with.* decir que Uno siente lo que le ha pasado a Otra Persona = express + sympathy for.* decir rápidamente sin parar = rattle off.* decir resoplando = snort.* decir sandeces = talk + rubbish, talk + nonsense, bullshit, talk through + Posesivo + hat.* decirse = grapevine + carry + the story, make out to be, word + go (a)round.* decirse que = be reputed to.* decir suspirando = sigh.* decir tonterías = talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir una grosería = make + rude remark.* demostrar lo que Uno dice = make + good + Posesivo + claim.* dicen las malas lenguas que = rumour has it that.* digamos por ejemplo = let us say, say.* dime con quién andas y te diré quién eres = you are known by the company you keep.* dime con quién andas y te diré quién eres = you are known by the company you keep.* el tiempo dirá = time will tell.* el tiempo lo dirá = only time will tell.* enterarse de lo que Uno quiere decir = catch + Posesivo + drift, get + Posesivo + drift.* es decir = i.e. (latín - id est), in other words, that is, that is to say, which is to say.* es más fácil decirlo que hacerlo = easier said than done.* estar a punto de decir = be on the tip of + Posesivo + tongue to say.* esto no quiere decir que = this is not to say that.* expresar lo que Uno quiere decir = make + Posesivo + point.* hablar sin decir nada = waffle.* hacer lo que uno dice que es capaz de hacer = live up to + Posesivo + claim.* huelga decir = needless to say.* la gente dice que = rumour has it that.* ¿lo dices en broma? = you must be joking!.* me atrevo a decir = may I say.* ni que decir tiene que = it goes without saying that, needless to say.* no decir a Alguien lo que está ocurriendo = leave + Nombre + in the dark.* no decir nada = keep + quiet.* no decir nada a nadie = lips + seal.* no decir palabrotas = watch + Posesivo + mouth.* ¡no digas palabrotas! = watch your language!.* no hace falta decir que = it goes without saying that, needless to say.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no saber qué decir = be at a loss for words, be lost for words.* no ser tan bueno como se dice = not + it's cracked up to be.* para comenzar diremos que = to begin with.* para decir la verdad = to be honest.* por decirlo así = so to speak, in a manner of speaking.* por decirlo de alguna manera = so to speak.* por decirlo de algún modo = in a manner of speaking, so to speak.* por lo que dicen todos = by all accounts.* por no decir algo peor = to put it mildly.* por no decir nada de = to say nothing of.* por no decir nunca = if ever.* por no decir otra cosa peor = to say the least.* predecible en cuanto a lo que dice = platitudinous.* probar lo que Uno dice = make + good + Posesivo + claim.* qué me dices de... = what about....* querer decir = mean.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* quién + Pronombre + iba a decir que... = little did + Pronombre + know that....* recalcar lo que Uno quiere decir = drive + home + Posesivo + point.* resaltar lo que Uno quiere decir = drive + home + Posesivo + point.* se decía que = rumour had it that.* se dice = so the story goes.* se dice pronto, pero no es tan fácil = easier said than done.* se dice que = rumour has it that, the saying + be + that.* según se dice = reportedly, so the argument goes, reputedly.* sin decir nada = dumbly.* sin decir ni mú = as quiet as a mouse.* sin decir ni pío = as quiet as a mouse.* sin decir una palabra = without saying a word.* sin saber qué decir = nonplussed [nonplused].* tener cuidado con lo que se dice = say + the right thing.* tener cuidado con lo que Uno dice = watch + Posesivo + mouth, watch what + say.* yo me atrevería a decir = dare I say.* * *III 1.¿cientos de personas? - bueno, es un decir — hundreds of people? - well, figuratively speaking
verbo transitivo1) <palabra/frase/poema> to say; <mentira/verdad> to tellya dice `mamá' — he says `mama' now
no digas esas cosas, por favor — please don't say things like that
¿cómo pudiste decir eso? — how could you say that?
¿eso lo dices por mí? — are you referring to me?
dicen or se dice que es el hombre más rico del país — he is said to be the richest man in the country
no se dice `andé', se dice `anduve' — it isn't `andé', it's `anduve'
¿cómo se dice `amor' en ruso? — how do you say `love' in Russian?
bonita, lo que se dice bonita, no es — she's not what you would call pretty
es el sábado; ni que decir tiene que estás invitado — it's on Saturday; you're invited, but that goes without saying
¿tendrá tiempo de hacerlo? - dice que sí — will he have time to do it? - he says he will
¿no lo encontró? - dice que no — didn't he find it? - no, he says he didn't
¿qué tal? ¿qué decís? — (RPl fam) hi, how are things? (colloq)
2)¿sabes qué me dijo? — do you know what he told me?; (expresando sorpresa, indignación, etc) do you know what he said to me?
fue algo espantoso, todo lo que te diga es poco — it was terrible, I can't begin to tell you how terrible
3)a) (expresando o transmitiendo órdenes, deseos, advertencias)decirle a alguien que + subj — to tell somebody to + inf
b)4) ( por escrito) to say¿qué dice aquí? — what does it say here?
5) ( llamar) to call6) (sugerir, comunicar)la forma de vestir dice mucho de una persona — the way someone dresses says a lot/tells you a lot about them
¿te dice algo ese nombre? — does that name mean anything to you?
7)8)¿qué quiere decir esta palabra? — what does this word mean?
¿qué quieres decir con eso? — what do you mean by that?
¿quieres decir que ya no te interesa? — do you mean (to say) that you're no longer interested?
9) (opinar, pensar) to think¿y los padres qué dicen? — what do her parents think of it?, how do her parents feel about it?
quién lo hubiera dicho! — who would have thought o believed it?
habría que regalarle algo, no sé, digo yo — we ought to buy her a present, well, I think so anyway
es muy fácil - si tú lo dices... — it's very easy - if you say so...
10) (en locs)a decir verdad — to tell you the truth, to be honest
2.con decirte que: no me lo perdonó nunca, con decirte que ni me saluda... he's never forgiven me, he won't even say hello to me; decir por decir: lo dijo por decir he didn't really mean it; es decir that is; mi cuñada, es decir la mujer de Rafael my sister-in-law, Rafael's wife that is; es mucho decir: es la mejor película del año - eso ya es mucho decir it's the best movie of the year - I wouldn't go that far; he dicho! that's that o final!; no me digas! no!, you're kidding o joking! (colloq); por así decirlo so to speak; que digamos: no es muy inteligente que digamos he's not exactly o he's hardly what you'd call intelligent; que no se diga! shame on you!; que no se diga que no somos capaces! I don't want people saying that we can't do it; y (ya) no digamos or (AmL) y no se diga: le cuestan mucho las matemáticas y no digamos la física he finds mathematics very difficult, and as for physics...; el qué dirán (fam): siempre le ha importado el qué dirán — she's always been worried what other people (might) think; ver tb dicho I
decir via) ( invitando a hablar)papá - dime, hijo — dad - yes, son?
quería pedirle un favor - usted dirá — I wanted to ask you a favor - certainly, go ahead
tome asiento, usted dirá — (frml) take a seat, and now, what can I do for you?
b) (Esp) ( al contestar el teléfono)3.¿diga? or ¿dígame? — hello?
decirse v prona) (refl) to say... to oneselfb) (recípr) to say.... to each otherc) (enf)* * *= declare, put, read, say, state, tell, volunteer, make + the point that, let + Nombre + know, let + it be known, observe, bid, reflect, utter, tender, hip, call + the tune.Ex: 24.17 declares Enter a body created or controlled by a government under its own name unless it belongs to one or more of the types listed in 24.18.
Ex: As one respondent from this end of the information spectrum put it, 'Context is all in the information world'.Ex: This error message is displayed in the upper right-hand corner of the screen and reads: DAWT008, 107, DFCR....Ex: In conclusion, it should not be necessary to say that instructions and guiding must be as brief as possible.Ex: Short abstracts are generally preferred, but there are instances where the most effective approach is to cite the original unamended, and to state that this is what has been done.Ex: Program function key 1 (FP1) tells DOBIS/LIBIS to stop whatever it is doing and go back to the function selection screen.Ex: 'Anything wrong?' 'Oh, I'm okay, I guess,' volunteered Datto cautiously.Ex: However, they do make the very important point that the notation is not an essential part of the scheme.Ex: Then the secretary, having rallied herself, said forlornly 'I'll let him know you're here in a minute'.Ex: It can certainly be status-conferring to let it be known in social conversation that one has read the latest Fay Weldon book, but if the group one is in never reads Fay Weldon anyway and could not care less what she has written then the victory is a somewhat hollow one.Ex: 'All this is not very likely,' she observed at last, 'not only because of the strength of the selection process -- its imperviousness to proof before an arbitrator'.Ex: 'Sit down please,' he bade her.Ex: 'Now, you know, I could merely turn this over to the two division or all the department heads and let them decide,' reflected Bough.Ex: The ideal was forever etched in his consciousness from the day Crane uttered it: a good librarian working anywhere is a credit and benefit to libraries everywhere.Ex: 'Well,' Stanton tendered, 'one candidate clearly has the superior experience -- Kass'.Ex: He was aghast after having been hipped to the fact there are hookers on the Internet.Ex: As long as we allow other people to pay the piper, they will continue calling the tune in Africa.* ¡eso se dice pronto! = easier said than done.* ¿lo dices en broma? = you must be kidding!.* a decir de todos = by all accounts.* a decir verdad = to tell the truth, if the truth be known, if the truth be told, in all truth, in truth, fact is, the fact is (that), to be fair.* a decir verdad... = the fact of the matter is that....* arriesgarse a decir = hazard.* atreverse a decir = go + (as/so) far as to say.* aunque a decir verdad = Mind you.* aventurarse a decir = venture.* baste decir que = suffice (it) to say.* como dice el dicho = as the saying goes, so the saying goes.* como dice el refrán = as the saying goes, so the saying goes.* continuar diciendo = go on.* cumplir lo que se dice = live up to + Posesivo + claim.* decían las malas lenguas que = rumour had it that.* decir adiós = bid + Nombre + goodbye, bid + adieu, kiss + Nombre + goodbye, bid + farewell, wave + a bye.* decir adiós (a) = say + goodbye (to).* decir adiós al pasado = bid + farewell + to the past.* decir adiós con la mano = wave + goodbye.* decir adiós con un gesto = signal + goodbye.* decir a favor de = say in + favour of.* decir Algo = break + the news.* decir Algo a Alguien = let + Nombre + in on.* decir Algo de un modo colérico = flame out.* decir Algo que es obvio por sí mismo = state + the obvious.* decir balbuceando = splutter, sputter.* decir bolas = fib.* decir bromeando = quip.* decir chorradas = bullshit.* decir con desdén = sneer.* decir con desprecio = sneer.* decir con la boca llena = say in + full confidence.* decir con mal humor = spit out.* decir con toda confianza = say in + full confidence.* decir con voz + Adjetivo = say in + a + Adjetivo + voice.* decir de un modo enfadado = spit out.* decir disparates = shoot off + at the mouth, talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir en confianza = confide.* decir en defensa de = say in + defence of.* decir entrecordamente = splurt out.* decir en voz alta = say + out loud, say in + a loud voice.* decir en voz baja = say under + Posesivo + breath, say in + a low voice, say in + a quiet voice.* decir + esperar = express + hope.* decir estupideces = talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir gilipolleces = talk + nonsense, talk + rubbish, bullshit, talk through + Posesivo + hat.* decir humorísticamente = quip.* decir inesperadamente = blurt out, pipe.* decir la última palabra = hear + the final word, outface.* decir la verdad = tell + the truth, speak + the truth, come + clean.* decir la verdad sobre = give + Nombre + the lowdown on.* decir la verdad, toda la verdad y nada más que la verdad = to tell the truth, the whole truth, and nothing but the truth.* decirlo = come out with + it.* decir lo que Uno piensa = speak up, speak out.* decir mentirijillas = fib.* decir mentirillas = fib.* decir mucho de Algo = speak + volumes.* decir pamplinas = bullshit.* decir + poseer = claim.* decir que Uno se siente cómodo con Algo = express + comfort with.* decir que Uno se siente confortable con Algo = express + comfort with.* decir que Uno siente lo que le ha pasado a Otra Persona = express + sympathy for.* decir rápidamente sin parar = rattle off.* decir resoplando = snort.* decir sandeces = talk + rubbish, talk + nonsense, bullshit, talk through + Posesivo + hat.* decirse = grapevine + carry + the story, make out to be, word + go (a)round.* decirse que = be reputed to.* decir suspirando = sigh.* decir tonterías = talk + rubbish, talk + nonsense, talk through + Posesivo + hat.* decir una grosería = make + rude remark.* demostrar lo que Uno dice = make + good + Posesivo + claim.* dicen las malas lenguas que = rumour has it that.* digamos por ejemplo = let us say, say.* dime con quién andas y te diré quién eres = you are known by the company you keep.* dime con quién andas y te diré quién eres = you are known by the company you keep.* el tiempo dirá = time will tell.* el tiempo lo dirá = only time will tell.* enterarse de lo que Uno quiere decir = catch + Posesivo + drift, get + Posesivo + drift.* es decir = i.e. (latín - id est), in other words, that is, that is to say, which is to say.* es más fácil decirlo que hacerlo = easier said than done.* estar a punto de decir = be on the tip of + Posesivo + tongue to say.* esto no quiere decir que = this is not to say that.* expresar lo que Uno quiere decir = make + Posesivo + point.* hablar sin decir nada = waffle.* hacer lo que uno dice que es capaz de hacer = live up to + Posesivo + claim.* huelga decir = needless to say.* la gente dice que = rumour has it that.* ¿lo dices en broma? = you must be joking!.* me atrevo a decir = may I say.* ni que decir tiene que = it goes without saying that, needless to say.* no decir a Alguien lo que está ocurriendo = leave + Nombre + in the dark.* no decir nada = keep + quiet.* no decir nada a nadie = lips + seal.* no decir palabrotas = watch + Posesivo + mouth.* ¡no digas palabrotas! = watch your language!.* no hace falta decir que = it goes without saying that, needless to say.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no saber qué decir = be at a loss for words, be lost for words.* no ser tan bueno como se dice = not + it's cracked up to be.* para comenzar diremos que = to begin with.* para decir la verdad = to be honest.* por decirlo así = so to speak, in a manner of speaking.* por decirlo de alguna manera = so to speak.* por decirlo de algún modo = in a manner of speaking, so to speak.* por lo que dicen todos = by all accounts.* por no decir algo peor = to put it mildly.* por no decir nada de = to say nothing of.* por no decir nunca = if ever.* por no decir otra cosa peor = to say the least.* predecible en cuanto a lo que dice = platitudinous.* probar lo que Uno dice = make + good + Posesivo + claim.* qué me dices de... = what about....* querer decir = mean.* quién iba a decir entonces que... = little did + Verbo + then that....* quién + Pronombre + iba a decir que... = little did + Pronombre + know that....* recalcar lo que Uno quiere decir = drive + home + Posesivo + point.* resaltar lo que Uno quiere decir = drive + home + Posesivo + point.* se decía que = rumour had it that.* se dice = so the story goes.* se dice pronto, pero no es tan fácil = easier said than done.* se dice que = rumour has it that, the saying + be + that.* según se dice = reportedly, so the argument goes, reputedly.* sin decir nada = dumbly.* sin decir ni mú = as quiet as a mouse.* sin decir ni pío = as quiet as a mouse.* sin decir una palabra = without saying a word.* sin saber qué decir = nonplussed [nonplused].* tener cuidado con lo que se dice = say + the right thing.* tener cuidado con lo que Uno dice = watch + Posesivo + mouth, watch what + say.* yo me atrevería a decir = dare I say.* * *1(manera de expresarse): en el decir popular in popular speech¿cientos de personas? — bueno, es un decir hundreds of people? — well, it's just a manner of speaking o a figure of speechsupongamos, es un decir, que … let's assume, just for the sake of argument, that …al decir de la gente, el clima está cambiando people say the climate is changingno son más que decires it's just talk■ decir (verbo transitivo)A decir: palabra, mentira etcB decirle algo a alguienC1 transmitiendo órdenes, deseos etc2 decir adiósD por escritoE llamarF sugerir, comunicarG decir misaH1 querer decir2 digo (al rectificar)I opinar, pensarJ en locuciones■ decir (verbo intransitivo)A1 invitando a hablar2 al contestar el teléfonoB decir bien/mal de■ decirse (verbo pronominal)1 reflexivo2 recíproco3 para enfatizarvtA ‹palabra/frase› to say; ‹mentira/verdad› to tell; ‹poema› to say, recite; ‹oración› to say[ para ejemplos con complemento indirecto ver división 2] ya dice `mamá' he says ‘mama’ nowno digas esas cosas, por favor please don't say things like that¿cómo pudiste decir semejante disparate? how could you say such a stupid thing o make such a stupid comment?no me dejó decir ni una palabra he didn't let me get a word in edgeways¿eso lo dices por mí? are you referring to me?no sé qué decir … un millón de gracias I don't know what to say … thank you very much indeed¡qué callado estás! ¡no dices nada! you're very quiet, you've hardly said a word!¡no lo dirás en serio! you can't be serious!¡no irás a decir que no lo sabías! don't try and tell me you didn't know!dijo que sí con la cabeza he nodded—no puedo hacer nada —dijo Juan there is nothing I can do, said Juan o Juan saidcomo dice el refrán/mi abuela as the saying goes/as my grandmother sayslo dijeron por la radio they said it o it was announced on the radiono eran ricos, digamos que vivían bien I don't mean they were rich, let's just say they lived welldicen que de joven fue muy guapa they say she was very beautiful when she was youngdicen que es el hombre más rico del país he is said to be the richest man in the country¿qué se dice? — gracias/por favor what do you say? — thank you/pleaseno se dice `andé', se dice `anduve' it isn't `andé', it's `anduve'¡eso no se dice! you mustn't say that!¿cómo se dice `te quiero' en ruso? how do you say `I love you' in Russian?, what's the Russian for `I love you'?bonita, lo que se dice bonita, no es she's not what you would call prettyestoy harta, lo que se dice harta ¿me oyes? I'm fed up, absolutely fed up, do you hear?eso se dice pronto, pero no es tan fácil that's easier said than donepalatal: dícese del sonido cuya articulación … palatal: of, relating to or denoting a sound articulated …es el sábado; ni que decir tiene que estás invitado it's on Saturday; you're invited, of course, but that goes without saying o but I don't need to tell you thathaberlo dicho antes why didn't you say so before?, you might have said so before!¿tendrá tiempo de hacerlo? — dice que sí will he have time to do it? — he says he will¿no lo encontró? — dice que no didn't he find it? — no, he says he didn'tdigan lo que digan no matter what people say, whatever people sayBdecirle algo a algn to tell sb stheso no es lo que me dijo a mí that's not what he told me, that's not what he said to me¿sabes qué me dijo? do you know what he told me?; (expresando sorpresa, indignación, etc) do you know what he said to me?se lo voy a decir a papá I'm going to tell Dadhoy nos dicen el resultado they're going to give us the result todayme dijo una mentira he told me a lie, he lied to meAndrés me dijo lo de tu hermano Andrés told me about your brother¡a mí me lo vas a decir! you're telling me!, you don't have to tell me!¿sabes lo que te digo? por mí que se muera look, as far as I'm concerned he can drop dead! ( colloq)¿no te digo? éste se cree que yo soy la sirvienta see what I mean? he thinks I'm his servant¿no te digo or no te estoy diciendo que hasta le pega? I'm telling you, he even hits her!¿tú qué me aconsejas? — ¿qué quieres que te diga? tienes que tomar tú la decisión what do you think I should do? — well, to be quite frank o honest, I think you have to decide for yourselfya te decía yo que no era verdad I told you it wasn't true, didn't I?fue algo espantoso, todo lo que te diga es poco it was terrible, I just can't describe it o I can't begin to tell youhace mal tiempo en verano, y no te digo nada en invierno … in summer the weather's bad, and as for the winter …¡no me digas que no es precioso! isn't it beautiful?a lo mejor te ofrecen el puesto ¿quién te dice? (CS); you never know, they might offer you the jobme resultó ¿cómo te diría? … violento I found it … how shall I put it? o I don't know … rather embarrassing¡ya me dirás qué le cuesta escribirnos una carta! I mean, surely it's not too much trouble for him to write us a letterno te creas todo lo que te dicen don't believe everything people tell you o everything you heardime con quién andas y te diré quién eres you can judge a man by the company he keepsC1(transmitiendo órdenes, deseos, advertencias): ¡porque lo digo yo! because I say so!a mí nadie me dice lo que tengo que hacer nobody tells me what to doharás lo que yo diga you'll do as I saymanda decir mi mamá que si le puede prestar el martillo ( AmL); mom says can she borrow your hammer?Fernando pregunta si puede venir con nosotros — dile que sí Fernando wants to know if he can come with us — yes, tell him he can o say yesdecir QUE + SUBJ:dice papá que vayas Dad wants youdice que llames cuando llegues she says (you are) to phone when you get theredijo que tuviéramos cuidado she said to be careful, she said we should be carefuldecirle a algn QUE + SUBJ to tell sb to + INFdiles que empiecen tell them to startle dije que no lo hiciera I told him not to do itnos dijeron que esperáramos they told us o we were told to waitte digo que vengas aquí enseguida I said, come here at once2decir adiós to say goodbyevino a decirme adiós she came to say goodbye (to me)di adiós a tu vida de estudiante that's the end of your student days, you'd better say goodbye to your student days¿se lo prestaste? ¡ya le puedes decir adiós! you mean you lent it to him? well, you can kiss that goodbye! ( colloq)D (por escrito) to say¿qué dice aquí? what does it say here?el diario no dice nada sobre el asunto there's nothing in the paper about itE (llamar) to callle dicen `Dumbo' por las orejas they call him `Dumbo' because of his earsse llama Rosario pero le dicen Charo her name is Rosario but people call her Charono me digas de usted there's no need to call me `usted'F(sugerir, comunicar): la forma de vestir dice mucho de una persona the way someone dresses says a lot o tells you a lot about themel tiempo lo dirá time will tellpor afuera la casa no dice nada the house doesn't look much from the outsideel poema no me dice nada the poem doesn't do anything for mealgo me decía que no iba a ser fácil something told me it wasn't going to be easy¿te dice algo ese nombre? does that name mean anything to you?la tarta estaba diciendo cómeme the cake was just asking to be eatenGdecir misa to say massH1querer decir to mean¿qué quiere decir esta palabra? what does this word mean?¿qué quieres decir con eso? what do you mean by that?no entendiste lo que quise decir you didn't understand what I meant¿quieres decir que ya no te interesa? do you mean (to say) that you're no longer interested?sólo quería decirte que … I just wanted to say that …2digo (al rectificar) I meanel presupuesto asciende a diez mil, digo cien mil de euros we have a budget of ten thousand, (sorry,) I mean a hundred thousand eurosI (opinar, pensar) to think¿y los padres qué dicen? what do her parents think of it?, how do her parents feel about it?podríamos ir mañana ¿tú qué dices? we could go tomorrow, what do you think?¡quién lo hubiera dicho! who would have thought o believed it?podría haber mencionado al resto del equipo, vamos, digo yo … he could have mentioned the rest of the team … well I'd have thought so, anywayhabría que regalarle algo, no sé, digo yo we ought to buy her a present, well, I think so anywayes muy fácil — si tú lo dices … it's very easy — if you say so …J ( en locuciones):a decir verdad to tell you the truth, to be honestcomo quien dice so to speakel nuevo tren está, como quien dice, a la vuelta de la esquina the new train is, so to speak o to coin a phrase, just around the cornerla granja es, como quien dice, la razón de su vida I suppose you could say the farm is his whole reason for livingcon decirte que: no me lo perdonó nunca, con decirte que ni me saluda … he's never forgiven me, he won't even say hello to medecir por decir: lo dijo por decir he didn't really mean it¡digo! ( Esp fam): ¡qué calor hace! — ¡digo! it's so hot! — you can say that again o I'll say! ( colloq)es decir that ismi cuñada, es decir la mujer de Rafael my sister-in-law, Rafael's wife that isno sé si voy a poder ir — es decir que no vas a ir I don't know if I'll be able to go — you mean you're not goinges mucho decir: es la mejor película del año — eso ya es mucho decir it's the best movie of the year — I wouldn't go that far¡he dicho! that's that!, that's final!lo mismo digo: mucho gusto en conocerle — lo mismo digo pleased to meet you — pleased to meet you o likewise¡qué alegría verte! — lo mismo digo it's great to see you! — and you o you too¡no me digas! no!, you're kidding o joking! ( colloq)¿sabes que se casa Lola? — ¡no me digas! do you know Lola's getting married? — no! o you're joking! o really? o never!por así decirlo so to speakes, por así decirlo, el alma-máter de la empresa he is, so to speak o as it were, the driving force behind the companyque digamos: no es muy inteligente que digamos he's not exactly o he's hardly what you'd call intelligent¿qué me dices?: saqué el primer puesto ¿qué me dices? I came first, how about that then?¿y qué me dices de lo de Carlos? and what about Carlos then?¿sabes que lo van a derribar? — ¿qué me dices? do you know they're going to demolish it? — what? o you're kidding!¡que no se diga! shame on you!¿te ganó un niño de seis años? ¡que no se diga! you were beaten by a six-year-old child? shame on you!¡que no se diga que no somos capaces! I don't want people saying that we can't do itse dice pronto no lesscostó $20.000 ¡se dice pronto! it cost $20,000, which is no mean sumlleva dos meses enferma, que se dice pronto she has been ill for two months, and that's a long time¡y que lo digas! ( Esp); you can say that again!, you're telling me!, don't I know it!y (ya) no digamos or ( AmL) y no se diga: le cuestan mucho las matemáticas y no digamos la física he finds mathematics very difficult, and as for physics …el/la que te dije ( fam hum); you-know-whoel qué dirán ( fam): siempre le ha importado el qué dirán she's always been worried what other people (might) think¿por qué te preocupa tanto el qué dirán? why do you worry about what people will o might say?■ decirviA1(invitando a hablar): papá — dime, hijo dad — yes, son?tome asiento — gracias — usted dirá ( frml); take a seat — thank you — now, what can I do for you?2Bdecir bien/mal de algn/algo: sus trabajos dicen bien de él his work has created a good impressionla manera en que se comportó no dice muy bien de él the way he behaved doesn't show him in a very good light o doesn't say very much for him■ decirse1 ( reflexivo) to say to oneselfse dijo que no lo volvería a hacer he said to himself o he told himself that he wouldn't do it againme dije para mis adentros que allí había gato encerrado I said o thought to myself, there's something fishy going on here2 ( recíproco) to say to each otherse decían secretos al oído they were whispering secrets to each otherse dijeron de todo they called each other every name under the sun3 ( enf):tú hazme caso que yo sé lo que me digo you listen to me, I know what I'm talking aboutno sé para qué me preguntas, si tú te lo dices todo I don't know why you're asking me, you seem to have all the answers* * *
decir 1 sustantivo masculino:◊ ¿cientos de personas? — bueno, es un decir hundreds of people? — well, figuratively speaking
decir 2 ( conjugate decir) verbo transitivo
1
‹mentira/verdad› to tell;
para ejemplos con complemento indirecto ver división 2
¿eso lo dices por mí? are you referring to me?;
¡no lo dirás en serio! you can't be serious!;
dijo que sí con la cabeza he nodded;
no se dice `andé', se dice `anduve' it isn't `andé', it's `anduve';
¡eso no se dice! you mustn't say that!;
¿cómo se dice `amor' en ruso? how do you say `love' in Russian?;
¿lo encontró? — dice que sí/no did he find it? — he says he did/he didn'tb)
2 decirle algo a algn to tell sb sth;◊ voy a decirle a papá que … I'm going to tell Dad …;
¡ya te lo decía yo! I told you so!
3a) (expresando órdenes, deseos, advertencias):◊ ¡porque lo digo yo! because I say so!;
harás lo que yo diga you'll do as I say;
dice que llames cuando llegues she says (you are) to phone when you get there;
dijo que tuviéramos cuidado she said to be careful;
diles que empiecen tell them to start;
le dije que no lo hiciera I told him not to do itb)
4
◊ ¿y los padres qué dicen? what do her parents think of it?, how do her parents feel about it?;
¡quién lo hubiera dicho! who would have thought o believed it?;
es muy fácil — si tú lo dices … it's very easy — if you say so …b) (sugerir, comunicar):
¿te dice algo ese nombre? does that name mean anything to you?
5
¿qué quieres decir con eso? what do you mean by that?
6 ( en locs)
como quien dice so to speak;
es decir that is;
¡he dicho! that's that o final!;
ni que decir tiene que … it goes without saying that …;
¡no me digas! no!, you're kidding o joking! (colloq);
por así decirlo so to speak;
el qué dirán (fam) what other people (might) think;
ver tb dicho 1
verbo intransitivoa) ( invitando a hablar):
quería pedirle un favor — usted dirá I wanted to ask you a favor — certainly, go ahead
decirse verbo pronominal
decir
I m (dicho, sentencia) saying: es sólo un decir, it's just a manner of speaking
II verbo transitivo
1 to say: está diciendo una mentira/la verdad, she's telling a lie/the truth
no dijo nada, he said nothing
2 (con complemento indirecto) to tell: no le dije mi opinión, I didn't tell him my opinion
les dijo que esperaran un rato, she told them to wait for a while
3 (opinar, afirmar, proponer) ¿qué me dices de mi nuevo corte de pelo?, what do you think of my new haircut?, te digo que es una extravagancia, I think it's quite weird
yo digo que vayamos a Cuenca, I suggest going to Cuenca
4 (suscitar interés, una idea) to mean, appeal: ese libro no me dice nada, that book doesn't appeal to me
¿le dice algo esta cara?, does this face mean anything to you?
5 (mostrar, indicar) to say, show: lo que hizo dice mucho en su favor, what he did says a lot for him
su cara de decepción lo dice todo, his long face says it all
♦ Locuciones: Tel Esp diga o dígame, hello?
digamos, let's say
digo yo, in my opinion
el qué dirán, what people will say
es decir, that is (to say)
ni que decir tiene, needless to say
no decir esta boca es mía, not to say a word
¡no me digas!, really!
por así decirlo, as it were o so to speak
querer decir, to mean
¡y que lo digas!, you bet! ➣ Ver nota en mean
¿To tell o to say?
Observa que to tell menciona a la persona a la cual va dirigida una frase: Dime tu nombre. Tell me your name. Les dijo que se fueran. He told them to go away.
Por el contrario, to say se centra en el contenido del mensaje, sin importarnos a quién va dirigido: ¿Qué has dicho? What did you say? Dijo que sí. He said yes. ➣ Ver nota en tell.
' decir' also found in these entries:
Spanish:
A
- amén
- amohinarse
- año
- apéndice
- atinar
- bala
- barbaridad
- bastante
- burrada
- callar
- chorrada
- colmo
- comenzar
- confiar
- cosa
- declarar
- delirar
- descargo
- despedirse
- dilucidar
- disparate
- entender
- excusada
- excusado
- flexible
- fluir
- ir
- haber
- hablar
- holgar
- honestamente
- hoy
- lengua
- maravilla
- mu
- nada
- obviedad
- pelagatos
- pío
- precisamente
- puño
- querer
- rezar
- restar
- rey
- saciedad
- señor
- significar
- soltar
English:
ablaze
- abuse
- afraid
- anything
- bid
- bite back
- blurt out
- buzz off
- caller
- clear off
- dash off
- devil
- dinner
- distinctly
- drone
- enjoy
- eventual
- ever
- few
- flatter
- flounder
- fortune
- gasp out
- get
- get at
- go
- go on
- hand
- heart
- hotly
- i.e.
- keep in
- know
- lip
- loss
- mean
- mention
- mildly
- mind
- miserably
- mouth
- move
- need
- needless
- neither
- no
- nonsense
- O
- occasion
- oops!
* * *♦ vt1. [en general] to say;siempre digo lo que pienso I always say what I think;es muy callado, nunca dice nada he's very quiet, he never says anything o a word;¿qué dice la etiqueta? what does the label say?;no digas tonterías don't talk nonsense;no digas tacos delante de los niños don't swear in front of the children;lo dijo en broma she meant it as a joke;¿quién te lo ha dicho? who told you that?;me da igual lo que diga la gente I don't care what people say;al decir esto, se marchó with these words o with that, he left;no sabía qué decir I didn't know what to say, I was lost for words;decir que sí/no to say yes/no;dice que no viene she says (that) she's not coming;como dice el refrán,… as the saying goes,…;dicen que va a ser un verano muy seco they say it's going to be a very dry summer;¡díjolo Blas, punto redondo! sure, whatever!, yes, sure!;donde dije digo, digo Diego: ayer dijiste que me lo dejarías – sí, pero no puedo – ya, donde dije digo, digo Diego yesterday you told me you'd lend it to me – yes, but I can't now – you're always saying one thing one minute and another the next2. [contar] to tell;se lo voy a decir a la profesora I'm going to tell the teacher;no se lo digas a nadie don't breathe a word of it to anyone;¿qué quieres que te diga? what do you want me to say?, what can I say?;ya te lo había dicho yo, es demasiado caro I told you it's too expensive;decir la verdad to tell the truth;decir mentiras to tell lies;pregunta si le dejas salir – dile que sí/no she wants to know if she can go out – tell her she can/can't;quiere saber si hemos terminado – dile que sí/no he wants to know if we've finished – tell him we have/haven't;dile que estoy ocupado tell him I'm busy;dígame lo que pasó tell me what happened;eso no es lo que me dijo a mí that's not what she told me;tengo que hacerte una pregunta – dime I need to ask you a question – go ahead;dígame en qué puedo ayudarle what can I do for you?3. [ordenar] to tell;la ley dice que es obligatorio el uso del casco according to the law, it is compulsory to wear a crash helmet, the law says that it is compulsory to wear a crash helmet;decir a alguien que haga algo to tell sb to do sth;haz lo que te digan y no protestes do as you're told and don't complain;dile que venga tell her to come;nos dijeron que nos fuéramos they told us to go away;lo vas a hacer porque lo digo yo you'll do it because I say so4. [recitar] [de memoria] to recite;[leyendo] to read5. [revelar] to tell, to show;eso lo dice todo that says it all;decir mucho (en favor) de to say a lot for;sus ropas dicen bastante sobre su situación económica her clothes say a lot about her financial situation;su violenta reacción dice mucho sobre su personalidad his violent reaction tells us o reveals a lot about his personality6. [llamar] to call;me dicen Paco they call me Paco;le dicen la carretera de la muerte they call it the road of death7. [asegurar] to tell, to assure;te digo que ella no está mintiendo I tell you o assure you (that) she isn't lying;dice que llegará mañana sin falta she says (that) she'll definitely arrive tomorrow8. [en frases]a decir verdad, no me apetece nada ir a la boda to tell (you) the truth o to be honest, I don't really feel like going to the wedding;como quien no dice nada as if it were nothing;olvídalo, como si no hubiera dicho nada forget I ever mentioned it;con decirte que me marché a los diez minutos, te puedes imaginar como fue la fiesta if I tell you that I left after ten minutes, you can imagine what the party was like;cualquiera diría que no le dan de comer en casa anyone would o you'd think she never gets fed at home;decir para sí to say to oneself;decir por decir to talk for the sake of talking;no te lo tomes en serio, lo dijo por decir don't take it seriously, she didn't really mean it;decirle a alguien cuatro verdades to tell sb a few home truths;es decir that is, that's to say;aracnofobia, es decir miedo a las arañas arachnophobia, that is o that's to say, fear of spiders;tengo otra cita – es decir, que no vendrás a la inauguración I've got another engagement – you mean o in other words you're not coming to the opening ceremony;encantado de conocerte – lo mismo digo pleased to meet you – likewise;tu primer examen estaba muy mal, y lo mismo digo del segundo you did very poorly in your first exam, and the same goes for the second one;ni que decir tiene needless to say;¿sabías que Santiago se ha casado? – ¡no me digas! did you know that Santiago got married? – no! o never!;¡no me digas que no te gusta! don't tell me you don't like it!;el tenis/este cuadro no me dice nada tennis/this picture doesn't do anything for me;no hay más que decir that's all there is to it, that's that;(o) mejor dicho or rather;por más que digas, no le veo nada especial a esta ciudad whatever you say, I don't see what's so special about this city;por decirlo así, por así decirlo in other words, so to speak;RP Fam¿qué decís? how are you doing?, how are things?;preocuparse por el qué dirán to worry about what people will say;no está lloviendo mucho que digamos it's not exactly raining hard;él no es muy inteligente que digamos he isn't what you'd call intelligent;ha sufrido un infarto – ¡qué me dices! she's had a heart attack – no! o surely not!;¡quién lo diría! tan rico y sin embargo tan humilde who would have thought it, such a rich person and yet so humble!;tardarán en construirlo cinco años, ¡se dice pronto! they're going to take five years, no less, to build it!;yo lo hago en cinco minutos – eso se dice pronto, no sabes lo difícil que es I'll have it done in five minutes – that's easily said, you've no idea how difficult it is;si tú lo dices if you say so;¡tú lo has dicho! you said it!;Esp¡y que lo digas! you can say that again!;no le gusta el pescado y no digamos el pollo she doesn't like fish, to say nothing of chicken♦ vicomo quien dice, como si dijéramos so to speak;es, como si dijéramos, una mezcla de danza y teatro it's a sort of mixture of dance and theatre;es, como quien dice, el alma de la empresa he is, so to speak, the soul of the company;Esp¿diga?, ¿dígame? [al teléfono] hello?;Fam¡digo! [¡ya lo creo!] of course!;[¡madre mía!] I say!;tenemos muchas ganas de ir de vacaciones, y nuestros hijos, no digamos we can't wait to go on holiday, and as for our children…* * *<part dicho>I v/t1 say; ( contar) tell;decir misa say mass;decir que sí say yes;decir que no say no;se dice que … they say that …, it’s said that …;diga lo que diga whatever he says;¿qué quieres que te diga? what do you expect me to say?;para sí say to o.s.:querer decir mean;es decir in other words;dar que decir set people talking;ni que decir tiene (que) it goes without saying (that);por así decirlo so to speak;ya es decir that’s saying something;que ya es decir which is really something;es mucho decir that’s saying a lot:¡quién hubiera dicho que María se iba casar! who would have thought that Maria would get married!;dicho y hecho no sooner said than done;mejor dicho or rather;dicho sea de paso incidentally;está dicho, lo dicho as I have already said4:no es rico, que digamos let’s say he’s not rich;¡no me digas! you’re kidding!;¡dímelo a mí! tell me about it!, you’re telling me!;como quien dice so to speak;y que lo digas you bet;¿y qué me dices de …? so what do you think of …?;usted dirá how can I help you?;ya decía yo que iba a acabar mal I knew it would end badly;¡quién lo diría! who would believe it!;¡cualquiera diría que tiene setenta años! who would have thought he was seventy!, you wouldn’t think o believe he was seventy!II v/i:¡diga!, ¡dígame! EspTELEC helloIII m saying;es un decir it’s just a figure of speech* * *decir {23} vt1) : to saydice que no quiere ir: she says she doesn't want to go2) : to telldime lo que estás pensando: tell me what you're thinking3) : to speak, to talkno digas tonterías: don't talk nonsense4) : to callme dicen Rosy: they call me Rosy5)es decir : that is to say6)querer decir : to mean* * *decir1 n sayingdecir2 vb¿qué ha dicho? what did he say?¿cómo se dice "biblioteca" en inglés? how do you say "biblioteca" in English?3. (para dar órdenes) to tell4. (llamar) to callle dicen "Chapi" people call him "Chapi"es decir that is / that is to say -
6 no
adv.1 not.no sé I don't knowno es fácil it's not easy, it isn't easyno tiene dinero he has no money, he hasn't got any moneyno veo nada I can't see anythingtodavía no not yet¿has oído las noticias? — no have you heard the news? — no o no, I haven't¿aprobó? — no did she pass? — no o no, she didn't¿comen juntos? -- no siempre do they go for lunch together? -- not alwaysno fumadores non-smokers2 no, not.intj.no, nah, no way, nay.m.no.* * *NO► símbolo* * *adv.1) no, not2) non* * *ABR= noroeste NW* * *(= noroeste) NW* * *= by no means, NOT, nay, no, not.Nota: Negación usada con verbos; para los nombres, véase no.Ex. However, UDC is by no means always applied to this degree of detail in libraries.Ex. The Boolean logic operator NOT excludes records containing a particular word.Ex. Said another timidly, nay, sheepishly: 'You can see we need help, can't you Mr. Bibeau?'.Ex. In either case, the patient keys in the responses, which may be as simple as 'yes' or 'no'.Ex. The Boolean logic operator not excludes records containing a particular word.----* alfabeto no romano = non-Roman alphabet.* aún no nacido = unborn.* aunque no lo creas = believe it or not.* base de datos no bibliográfica = non-bibliographic database.* catalogación no automatizada = non-computerised cataloguing.* con datos no pertinentes = dirty [dirtier -comp., dirtiest -sup.].* ¿de dónde si no...? = where else...?.* ¡Dios no lo quiera! = God forbid.* documento recuperado no pertinente = false drop.* el no va más = the be all and end all, the bee's knees.* el último pero no el menos importante = the last but by no means least.* encabezamiento no admitido = non-approved heading.* encabezamiento no específico = non-specific heading.* esto no quiere decir que = this is not to say that.* evaluación no intrusiva = unobtrusive evaluation.* información no codificada = non-coded information.* lo creas o no = believe it or not.* material no devuelto = non-return.* material no impreso = non-print [nonprint], non-print media.* modo no interactivo = non-interactive mode.* ¿no? = do you?, do you?.* no {predisponer} en contra = stay on + the right side of.* no abandonar = stick with, stand by.* no abrasivo = non-abrasive.* no aburrir a Alguien con todos los detalles = spare + Nombe + all the details.* no académico = non-academic.* no acentuado = unaccented.* no aceptar = disavow.* no aceptarse = go by + the board.* no aceptar un no por respuesta = not take + no for an answer.* no acercarse a = steer + clear of, stay away from, give + Nombre + a wide berth, steer away from.* no acercarse a Algo ni muerto = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no ácido = acid-free.* no acostumbrado a = unfamiliar with.* no actual = non-current.* no actuando en capacidad de autor = non-authorial.* no actuar como se debe = be remiss.* no actuar correctamente = be remiss.* no actuar debidamente = be remiss.* no acudir = stay away.* no acuoso = non-aqueous.* no admitir discusión = be out of the question.* no adosado = detached.* no afectado = unaffected.* no afectar = be immune against, leave + unaffected.* no afiliado = unaffiliated.* no afín = nonrelative [non-relative].* no agobiarse = take + Posesivo + time.* no agravante = non-exacerbating.* no agrupado = unclustered.* no aguantar más = have had enough.* no aguantar ver Algo o Alguien = can't stand + sight.* no alcanzar a + Infinitivo (con mucho) = fall (far) short of + Gerundio.* no alergénico = non-allergenic.* no alfabetizado = non-literate.* no amante de la literatura = non-literary.* no americano = non-US, un-American.* no amortizable = irredeemable.* no analizado = unexamined.* no anclado = unanchored.* no andar con reparos = make + no bones about + Algo.* no andar con tapujos = make + no bones about + Algo.* no andar en nada bueno = be up to no good, get up to + no good.* no andar muy equivocado = be in the right realm.* no andarse con rodeos = call + a spade a spade.* no antes de = no sooner than.* no añorar el pasado = never + look back.* no aparecer = be not included.* no apartarse del buen camino = keep on + the right track.* no aprovechar Algo lo suficiente = under-exploit [underexploit].* no aprovechar el potencial = fall (far) short of + potential, fall (far) behind + potential.* no apto para menores = X-rated.* no arrepentirse = not look back, never + look back.* no arriesgarse = play it + safe.* no asignado = unallocated, unassigned.* no asistencia = non-attendance.* no asistente = non-attender [nonattender].* no asistir = stay away.* no atendido = unsatisfied.* no atreverse a = flinch at/from, have + no stomach for.* no atreverse a tratar = fear to + tread.* no auténtico = unauthentic.* no autorizado = unauthorised [unauthorized, -USA], unapproved.* no avanzar = tread + water.* no avanzar más = go + no further.* no bajarse del burro = stick to + Posesivo + guns.* no bastar = not be good enough.* no bibliográfico = non-book [nonbook], non-bibliographic, non-bibliographical.* no bibliotecario = non-librarian.* no británico = non-UK.* no buscarle las pulgas al perro = let + sleeping dogs lie.* no cabe ni un alfiler = no room to swing a cat.* no caber en sí de alegría = thrill + Nombre + to bits, be chuffed to bits, be tickled pink.* no cambiar = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work, stand + pat.* no canjeable = irredeemable.* no cantante = nonsinger.* no cantes victoria antes de tiempo = don't count your chickens before they are hatched.* no captar la idea = miss + the point.* no ceder = stand + Posesivo + ground, put + Posesivo + foot down.* no ceder a las presiones = withstand + pressure.* no ceder terreno = stand + Posesivo + ground.* no centrado = unfocused [unfocussed].* no científico = unscientific.* no cobrado = uncollected.* no codificado = non-coded.* no coercitivo = non-coercive.* no coger Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no coger por sorpresa = come as + no surprise.* no coincidente = ill matched.* no colar = Negativo + hold + water.* no comentado = unannotated.* no comercial = non-profit making, non-commercial [noncommercial].* no compatible = non-compatible.* no compensatorio = non-compensatory [noncompensatory].* no comprender = be beyond + Pronombre.* no comprobado = untested.* no comprometido = uncommitted.* no concebirse desde ningún punto de vista = be impossible under any hypothesis.* no concentrado = unfocused [unfocussed].* no concentrar el esfuerzo = spread + Nombre + thinly.* no concordar con = be at odds with.* no conducir a nada = be exercises in + futility.* no conductual = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no confirmado = unsubstantiated.* no conformarse con un no = not take + no for an answer.* no conmovedor = unmoving.* no conocer a Alguien de nada = not know + Pronombre + from Adam.* no conocer a Alguien para nada = not know + Pronombre + from Adam.* no conseguir nada = achieve + nothing.* no conseguir ni una cosa ni otra = fall (between/through) + the cracks.* no considerarse parte de = hold + Reflexivo + apart from.* no consumible = nonconsumptive.* no consumidor = nonconsumptive.* no contagioso = non-contagious.* no contaminado = untainted, uncontaminated.* no contar = be out of the picture.* no contar con = leave + Nombre + out of the picture, drop + Nombre + out of the picture.* no contar con la aprobación = frown on/upon.* no contencioso = non-contentious.* no convencional = non-conventional.* no convexo = nonconvex [non-convex].* no corregido = uncorrected.* no correlativo = non-consecutive.* no correr prisa = there + be + no hurry.* no corroborado = unsubstantiated.* no creerse Algo al pie de la letra = take + Nombre + with a pinch of salt.* no creerse Algo del todo = take + Nombre + with a pinch of salt.* no crítico = non-critical.* no cualificado = unskilled.* no cuestionarse la veracidad de Algo temporalmente = suspend + disbelief.* no cumplido = unfulfilled, unrealised [unrealized, -USA].* no cumplir = fall + short of, welsh on.* no cumplir con el plazo de publicación = miss + publication deadline.* no cumplir con + Posesivo + deber = be remiss.* no cumplir las expectativas = fall + short of expectations.* no cumplir lo esperado = fall + short of expectations.* no cumplir lo prometido = fall + short of + Posesivo + promise.* no cumplir una norma = fall (far) short of + norm.* no cumplir un objetivo = fall + short of goal.* no cumplir unos criterios = fall (far) short of + criteria.* no cumplir unos requisitos = fall + short of requirements.* no cursar una asignatura = skip + grades.* no dar crédito a = disbelief.* no dar crédito a + Posesivo + oídos = not believe + Posesivo + ears.* no dar crédito a + Posesivo + ojos = not believe + Posesivo + eyes.* no dar fruto = come to + nothing.* no darle demasiada importancia a Algo = think + little of.* no darle demasiada importancia a + Infinitivo = think + nothing of + Gerundio.* no darle importancia a = think + very little about/of.* no dar más de sí = stretch + Nombre + to the limit, overstretch.* no dar ningún resultado = give + zero results, be of no avail, be to no avail.* no darse cuenta de = sneak under + the radar, go + unnoticed.* no darse de cuenta de = be blind to.* no darse por vencido fácilmente = not take + no for an answer.* no dar una impresión clara = send + mixed signals.* no debemos + Infinitivo = let us not + Infinitivo.* no deber nada = pay + Posesivo + dues.* no + deber + sorprender que = it + be + not surprising that.* no debes juzgar un libro por el color de sus pastas = don't judge a book by its cover, don't judge a book by its cover.* no debidamente reconocido = unsung.* no decir a Alguien lo que está ocurriendo = leave + Nombre + in the dark.* no decir nada = keep + quiet.* no decir nada a nadie = lips + seal.* no decir nada nuevo = much ado about nothing.* no decir palabrotas = watch + Posesivo + mouth.* no de comportamiento = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no de conducta = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no decreciente = non-decreasing.* no dedicado a la investigación = non-research.* no definido = unstated.* no definirse = sit on + the fence.* no dejar a nadie fuera = inclusivity.* no dejar de enviar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar de mandar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar duda = leave + little doubt.* no dejar entrar = turn + Nombre + away, keep out.* no dejar ninguna duda = leave + no doubt.* no dejar ni un cabo suelto = tie up + all the loose ends.* no dejar pasar = keep out.* no dejar pasar la oportunidad = ride + the wave.* no dejar títere con cabeza = turn + everything upside down.* no deliberado = unintentional.* no del todo maduro = underripe.* no democrático = undemocratic.* no desanimarse = keep + Posesivo + chin up.* no descansar en + Posesivo + tumba = spin + in + Posesivo + grave.* no descriptor = non-descriptor.* no deseado = unwanted, undesired, uninvited.* no desfallecer = keep up.* no desgastarse fácilmente = wear + well.* no desglosable = unbreakable.* no desmerecer = compare + favourably.* no destructivo = non-destructive.* no desvelar + Posesivo + identidad = protect + Posesivo + identity.* no determinista = nondeterministic [non-deterministic].* no devolverse = be non-refundable.* no diferenciador = nondistinctive.* no diferenciarse de = be nothing short of.* no digno de confianza = untrustworthy.* no discapacitado = able-bodied.* no disciplinario = impunitive.* no discriminatorio con respecto al sexo = gender neutral.* no disponible = not applicable [N/A].* no disponible para el préstamo = not-loanable.* no dispuesto = unprepared.* no distinguir entre... y... = make + little distinction between... and....* no distintivo = nondistinctive.* no distribuido = undelivered, undelivered.* no docente = non-teaching.* no económico = non-economic [noneconomic].* no educativo = non-teaching, non-educational.* no efímero = non-volatile [nonvolatile].* no eléctrico = nonelectrical [non-electrical].* no encontrar nada + Adjetivo = find far from + Adjetivo.* no encontrar ni el pie ni la cabeza = can't make head(s) or tail(s) of.* no encontrar palabras = be at a loss for words, be lost for words.* no en inglés = non-English.* no entender = be beyond + Pronombre.* no entender Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no entender lo esencial = miss + the point.* no entender ni una papa de = can't make head(s) or tail(s) of.* no entendido por la materia = outsider.* no entregado = undelivered.* no envío = non-shipment.* no epiléptico = non-epileptic.* no es asombroso que = not surprisingly, unsurprisingly.* no escatimar = unstinting.* no escatimar dinero = lavish + money.* no escatimar gastos = go to + town on, lash out (on).* no escrito = unwritten.* no es de extrañar que = no wonder that, small wonder that.* no es de sorprender que = not surprisingly, unsurprisingly.* no esencial = non-essential [nonessential].* no es lo mismo en el caso de = the same is not true (for/of/with).* no especialista = non-expert [nonexpert].* no especializado = broader-based.* no especificar = leave + undefined.* no está claro todavía = the jury is still out (on).* no esta disponible = be down.* no estándar = non-standard [nonstandard].* no estar + Adjetivo + en absoluto = be far from + Adjetivo.* no estar a la altura de las expectativas = fall below + expectations.* no estar a la altura de lo que se espera = fall below + expectations, be below par, be under par.* no estar al tanto de = be out of touch with.* no estar bien equilibrado = skew.* no estar contento = be unhappy.* no estar convencido = be dubious.* no estar coordinado con = be out of step with.* no estar de acuerdo = be at variance, disagree, beg to differ.* no estar de acuerdo (con) = disapprove (of).* no estar de acuerdo con la idea de = disapprove of + the idea of.* no estar de suerte = be out of luck.* no estar deteriorado = unimpaired.* no estar disponible = be unavailable.* no estar dispuesto a = be unwilling to, be negatively disposed to.* no estar documentado = be undocumented.* no estar en condiciones de = be unfit for.* no estar en el mejor momento de Uno = be past + Posesivo + best.* no estar en funcionamiento = be down.* no estar en plenitud de facultades = be past + Posesivo + best.* no estar en + Posesivo + cabales = insane.* no estar en sintonía con = be out of step with.* no estar expuesto al público = be out of the public eye.* no estar familiarizado con = be unfamiliar with.* no estar finalizado (con mucho) = fall (far) short of + completeness.* no estar incluido = be not included.* no estar muy católico = feel + bad.* no estar muy lejos de = be just one step away from.* no estar nada + Adjetivo = be anything but + Adjetivo.* no estar nunca satisfecho = enough + be + not/never + enough.* no estar presente en = be absent (from).* no estar relacionado con = be unrelated to.* no estar seguro = be uncertain.* no estar seguro de = be unsure about/of.* no estar utilizable = be down.* no es una ciencia exacta = not (exactly) rocket science.* no es un misterio = not (exactly) rocket science.* no exacerbado = non-exacerbating.* no examinado = unexamined.* no exclusivo = non-exclusive.* no excluyente = inclusive, socially-inclusive.* no existe = not applicable [N/A].* no existir = be out of the picture.* no existir como tal = there + be + no such thing as, there + be + no such thing as.* no existir límites = there + be + no limit.* no existir muchos indicios de que = there + be + little sign of.* no existir ningún indicio de que = there + be + no sign of.* no experto = non-expert [nonexpert].* no explorado = unexplored.* no explosivo = non-explosive.* no expresado = unspoken, unstated.* no expuesto a la luz = unexposed.* no falla = reliable.* no faltar el respeto = be civil towards.* no familiarizado con = unfamiliar with.* no ferroso = non-ferrous [nonferrous].* no fibroso = non-fibrous.* no figurar = be not included.* no fijado = non-net.* no fructificar = come to + nothing.* no fumador = non-smoker, non-smoking.* no funcionar = be out of order.* no funcionario = untenured, non-tenured.* no + Futuro = won't [will not].* no ganado = unearned.* no guardar relación con = be incommensurate with.* no gubernamental = non-government, non-governmental [nongovernmental].* no gustar = have + a dislike for, dislike, be uncomfortable + Gerundio, be uncomfortable with, feel + uncomfortable with, feel + uncomfortable + Gerundio.* no haber = be unavailable.* no haber consecuencias = nothing + come of.* no + haber + dos + Nombre que = no two + Nombre.* no haber duda de que = there + be + no doubt that.* no haber duda (que) = there + be + no question (that).* no haber forma de = there + be + no way.* no haber indicios de que = there + be + no indication that.* no haber límites = there + be + no limit.* no haber llegado todavía = be yet to come.* no haber manera de = there + be + no way.* no haber modo de = there + be + no means of.* no haber muchas señales de que = there + be + little sign of.* no + haber + nada como = there + be + nothing like.* no haber nada de verdad en = there + be + any/no truth to.* no + haber + nada malo en = there + be + nothing wrong in/with.* no haber palabras para describirlo = beggar + description.* no haber pero que valer = not take + no for an answer.* no haber prisa = there + be + no hurry.* no haber problemas = be fine.* no haber señal de que = there + be + no sign of.* no habiendo = in the absence of.* no hace falta decir que = it goes without saying that, needless to say.* no hace mucho = in the recent past.* no hace mucho tiempo = not so long ago.* no hacer Algo ni muerto = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no hacer Algo por cobardía = wimp out (on), wimp, chicken out (on/of).* no hacer Algo por miedo = wimp out (on), wimp, chicken out (on/of).* no hacer caso = brush aside.* no hacer caso a = turn + Posesivo + back on.* no hacer caso de = slight.* no hacer los deberes = be asleep at the wheel.* no hacer más que = do + no more than.* no hacer nada = vegetate, veg out.* no hacer nada al respecto = leave + unchecked.* no hacer nada de particular = do + nothing in particular.* no hacer ninguna gracia = not take + kindly to.* no hacer ningún cambio = stand + pat.* no hacer otra cosa que = do + nothing but.* no hacer sino = do + no more than.* no hay = there ain't [there aren't/isn't].* no hay dos sin tres = things + come in threes.* no hay duda de que = undoubtedly.* no hay escapatoria = needs must when the devil drives.* no hay forma de que = for the life of me.* no hay límite(s) = the sky is the limit.* no hay mal que por bien no venga = every cloud has a silver lining, be a blessing in disguise, to every cloud, there is a silver lining.* no hay manera de que = for the life of me.* no hay más remedio = needs must when the devil drives.* no hay modo de que = for the life of me.* no hay nada como = nothing beats....* no hay nada imposible = all bets are off.* no hay nada mejor que = nothing beats....* no hay nada oculto = what you see is what you get.* no hay + Nombre + que sean = no + Nombre + be.* no higroscópico = non-hygroscopic.* no hindú = non-Hindu.* no homosexual = straight man.* no humano = non-human [nonhuman].* no hurgar en la herida = let + sleeping dogs lie.* no idéntico = non-identical.* no identificado = unnamed.* no idoneidad = unsuitability.* no impacientarse con = bear with + Pronombre.* no importa = never mind, regardless of, whatever.* no importa + Adjetivo/Adverbio + que seaAdjetivo/Adverbio + que sea = however + Adjetivo/Adverbio.* no importa cómo = no matter how.* no importa lo + Adjetivo + que + Subjuntivo = no matter how + Adjetivo.* no importa lo bien = no matter how well.* No importa lo que se conoce, sino a quién se conoce = It's not what you know, but who you know.* no importa qué = whatever.* no importar = be all right with + Persona, make + no difference, cope with.* no importar Algo a Alguien = think + little of.* no importar en absoluto = have + no qualms about.* no importar + Infinitivo = think + nothing of + Gerundio.* no importar lo más mínimo = could not care less.* no importar lo que + pensar de = whatever + Pronombre + make of.* no importar nada = not give a damn, not give a shit, not give a fuck.* no importa si... o = no matter whether... or.* no impreso = unprinted.* no incluido = unlisted.* no incluye = exclusive of.* no indicado = unstated.* no + Indicativo = fail to + Infinitivo.* no + Infinitivo = failure to + Infinitivo.* no infringir las leyes = stay on + the right side of the law, keep on + the right side of the law.* no ingresado = unearned.* no inmiscuirse en = remain + uninvolved in, stay away from.* no inmutarse = not bat an eyelid, not bat an eyelash, keep + a stiff upper lip.* no inscripción = non-registration.* no intencional = non-intentional.* no interactivo = non-interactive.* no interesar = can't/couldn't be bothered.* no intervencionista = hands-off, isolationist.* no intrusivo = nonobtrusive.* no invasivo = noninvasive [non-invasive].* no invitado = uninvited.* no invitados, los = uninvited, the.* no involucrado = uninvolved.* no jerárquico = non-hierarchical.* no lector = non-reader [nonreader].* no letal = non-lethal.* no levantarse hasta tarde = have + a lie-in.* no librario = non-book [nonbook].* no lineal = nonlinear [non-linear].* no linealidad = nonlinearity [no-linearity].* no listo = unready.* no literario = unliterary, non-literary.* no llegar a = stop + short of, fall + short of.* no llegar a entender = miss + the mark, miss + the point.* no llegar a + Infinitivo (con mucho) = fall (far) short of + Gerundio.* no llegar a un ideal = fall + short of ideal.* no llevar a ninguna parte = achieve + nothing, go + nowhere.* no llevar a ningún fin = beat + a dead horse, flog + a dead horse, fart + in the wind.* no llevar a ningún sitio = go + nowhere.* no lo bastante lejos = not far enough.* no lo dudes = take it from me.* no lucrativo = non-profit [nonprofit], non-profit making.* no manifiesto = undeclared.* no MARC = non-MARC.* no más que = in any more than.* no materializarse = fall through.* Nombre + no tardará mucho en = it won't be long before + Nombre.* Nombre + no tardó mucho en = it wasn't long before + Nombre.* no médico = non-clinical.* no merecer la pena = be no good.* no merecerse Algo = be unworthy of.* no meterse en líos = keep out of + trouble.* no meterse en problemas = keep out of + trouble.* no miel sin hiel = no pain, no gain.* no miembro = non-member [nonmember].* no militar = nonmilitary.* no monográfico = non-monographic.* no morderse la lengua = call + a spade a spade.* no moverse = stay + put.* no mucho después = not long after.* no musical = non-musical.* no muy acertado = wide of the mark.* no muy apropiado = wide of the mark.* no muy bien informado = not-too-well-informed.* no muy despierto = slow.* no muy lejos = within easy travelling distance, not far behind, not far off, not far away, not far, not too far.* no muy listos, los = none-too-bright, the.* no nacido = unborn.* no necesitar mantenimiento = maintenance-free.* no nombrado = unnamed.* no nórdico = non-Nordic.* no obstaculizar = be out of the way of.* no obstante = albeit (that), however, nevertheless, nonetheless, still, yet, notwithstanding, none the less, though, that being said, all this said, when all is said and done.* no occidental = non-Western.* no ocultar las preferencias de Uno sobre Algo = make + no bones about + Algo.* no oficial = non-government.* no olvidar = bear in + mind, be aware of.* no ordenado = unsorted.* no orgánico = non-organic.* no parar mucho en un sitio = live out of + a suitcase.* no parecer que = there + be + no sign of, there + be + little sign of.* no parecerse en nada a = be nothing like.* no parecerse ni por asomo = different as night and day.* no parecer Uno Mismo = be out of character.* no participar = be out of the picture.* no participar en = be uninvolved in, remain + uninvolved in.* no partidista = non-partisan [nonpartisan].* no pasar mucho tiempo antes de que + Subjuntivo = be not long before + Indicativo.* no patentado = non-proprietary.* no pegar ni con cola = stick out like + a sore thumb.* no pensar en otra cosa que = be wrapped up in.* no pensar más en Algo = dismiss from + Posesivo + mind.* no pensar más que en = be wrapped up in.* no percatarse de = be blind to.* no percatarse de la importancia de Algo = have + no feeling for.* no perder de vista = keep + an eye on, keep + a beady eye on, keep in + sight.* no perder el ánimo = keep + Posesivo + chin up.* no perder el control = stay on top of, stay on + top of things, be on top of things.* no perder el trabajo = stay in + work.* no perder la cabeza = keep + a cool head, remain + cool-headed, play it + cool.* no perder la calma = keep + a cool head, remain + cool-headed, play it + cool.* no perderse = keep on + the right track.* no perderse en/por = find + Posesivo + way round/through.* no perderse mucho, no perderse nada = be no great loss.* no perderse nada = be no great loss.* no perfumado = non-scented.* no periódico = non-periodical.* no permitir = disallow.* no pertenecer a = have + no place in.* no perteneciente a la Comunidad Europea = non-EC.* no perteneciente al juzgado = out-of-court.* no pestañear = not bat an eyelid, not bat an eyelash.* no pillar Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no pillar la idea = miss + the point.* no planificado = unplanned.* no poder = be unable to, cannot, can't [cannot].* no poder aguantar a Alguien = have + it in for + Nombre.* no poder conciliar el sueño = have + trouble sleeping, have + trouble sleeping.* no poder darse el lujo de = ill afford.* no poder dejar de mencionar = cannot but notice.* no poder dejar de recalcar la importancia de Algo = cannot + give + too much emphasis + to the importance of, the importance of + Nombre + cannot be stressed too strongly.* no poder dormir = sleeplessness.* no poder estarse quieto = have + the fidgets, fidget.* no poder evitar + Infinitivo = cannot help + Gerundio, cannot help but + Verbo.* no poder evitar mencionar = cannot but notice.* no poder hacer más que = do + little more than.* no poder permitirse = ill afford.* no poder permitirse el lujo de = ill afford.* no poder quitarse Algo de la cabeza = can't get it out of my mind.* no poderse buscar = be unsearchable.* no poderse negar que = there + be + no denying that.* no poder sino + Infinitivo = cannot help but + Verbo.* no poder ver a Alguien = have + it in for + Nombre.* no poder ver Algo o Alguien = can't stand + sight.* no polémico = non-controversial [noncontroversial], non-contentious.* no poner en duda = be unquestioned.* ¡No, por lo que más quieras! = Not on your life!.* no precipitarse = keep + a cool head, play it + cool.* no predisponer a Alguien en contra = keep on + the right side of.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no preocuparse que = rest + assured that.* no preparado = uninformed, unready, unprepared.* no presentado a examen = absent from exam.* no prestar atención = disregard, overlook, close + the door on, go + unheeded, fly in + the face of.* no prestar atención al hecho de que = overlook + the fact that.* no prestar la suficiente atención = give + short shrift.* no pretender ser = make + no claim to.* no probado = untested.* no procesado = unprocessed.* no profesional = non-professional [nonprofessional].* no programador = non-programmer.* no prolongado = unsustained.* no pronunciado = undelivered.* no prosperar = fall by + the wayside.* no provocado = unprovoked.* no publicado = unpublished.* no público = non-public.* no pude evitar notar que = couldn't help but notice (that).* no puedo aguantarlo = can't take it.* no puedo comprender = I can't get over.* no puedo entender cómo = can't get over how.* no quebrar = stay in + business.* no quedarse ahí = there + be + more to it than that.* no querer saber más nada de = drop + Nombre + like a hot potato, drop + Nombre + like a hot brick.* no querer saber nada de = want + nothing to do with.* no querer tener nada que ver con Algo = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no querer tener nada que ver con = want + nothing to do with.* no racial = colour-blind.* no racista = race-neutral.* no realizado = unfulfilled, unrealised [unrealized, -USA].* no recargado = uncluttered.* no reciclable = non-recyclable.* no recogido = uncollected.* no recompensado = unrewarded.* no reconocido = unacknowledged, unrecognised [unrecognized, -USA].* no recopilado = uncollected.* no redimido = unredeemed.* no reembolsable = non-repayable, non-refundable.* no registrado = unlisted, unaffiliated.* no reglamentado = unregulated.* no regulado = unregulated.* no relacionado = unrelated, nonrelative [non-relative].* no relacionados entre sí = unrelated.* no relativo = nonrelative [non-relative].* no relevante = non-relevant.* no remunerado = unpaid, unsalaried, non-paying, unremunerated, non-remunerated.* no renovable = non-renewable.* no renovado = unrenewed.* no rentable = uneconomic, unprofitable.* no reparar en gastos = go to + town on, lash out (on).* no repartido = undelivered.* no representativo = unrepresentative.* no restrictivo = non-restrictive.* no restringido = non-restrictive, unconfined.* no resuelto = unresolved.* no resultar fácil = not be easy.* no retirado = uncollected.* * *(= noroeste) NW* * *no {predisponer} en contra(v.) = stay on + the right side ofEx: Many of the stories told about fairies seem to be cautionary tales, showing that they can be very helpful, as long as you stay on the right side of them.
= by no means, NOT, nay, no, not.Nota: Negación usada con verbos; para los nombres, véase no.Ex: However, UDC is by no means always applied to this degree of detail in libraries.
Ex: The Boolean logic operator NOT excludes records containing a particular word.Ex: Said another timidly, nay, sheepishly: 'You can see we need help, can't you Mr. Bibeau?'.Ex: In either case, the patient keys in the responses, which may be as simple as 'yes' or 'no'.Ex: The Boolean logic operator not excludes records containing a particular word.* alfabeto no romano = non-Roman alphabet.* aún no nacido = unborn.* aunque no lo creas = believe it or not.* base de datos no bibliográfica = non-bibliographic database.* catalogación no automatizada = non-computerised cataloguing.* con datos no pertinentes = dirty [dirtier -comp., dirtiest -sup.].* ¿de dónde si no...? = where else...?.* ¡Dios no lo quiera! = God forbid.* documento recuperado no pertinente = false drop.* el no va más = the be all and end all, the bee's knees.* el último pero no el menos importante = the last but by no means least.* encabezamiento no admitido = non-approved heading.* encabezamiento no específico = non-specific heading.* esto no quiere decir que = this is not to say that.* evaluación no intrusiva = unobtrusive evaluation.* información no codificada = non-coded information.* lo creas o no = believe it or not.* material no devuelto = non-return.* material no impreso = non-print [nonprint], non-print media.* modo no interactivo = non-interactive mode.* ¿no? = do you?, do you?.* no {predisponer} en contra = stay on + the right side of.* no abandonar = stick with, stand by.* no abrasivo = non-abrasive.* no aburrir a Alguien con todos los detalles = spare + Nombe + all the details.* no académico = non-academic.* no acentuado = unaccented.* no aceptar = disavow.* no aceptarse = go by + the board.* no aceptar un no por respuesta = not take + no for an answer.* no acercarse a = steer + clear of, stay away from, give + Nombre + a wide berth, steer away from.* no acercarse a Algo ni muerto = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no ácido = acid-free.* no acostumbrado a = unfamiliar with.* no actual = non-current.* no actuando en capacidad de autor = non-authorial.* no actuar como se debe = be remiss.* no actuar correctamente = be remiss.* no actuar debidamente = be remiss.* no acudir = stay away.* no acuoso = non-aqueous.* no admitir discusión = be out of the question.* no adosado = detached.* no afectado = unaffected.* no afectar = be immune against, leave + unaffected.* no afiliado = unaffiliated.* no afín = nonrelative [non-relative].* no agobiarse = take + Posesivo + time.* no agravante = non-exacerbating.* no agrupado = unclustered.* no aguantar más = have had enough.* no aguantar ver Algo o Alguien = can't stand + sight.* no alcanzar a + Infinitivo (con mucho) = fall (far) short of + Gerundio.* no alergénico = non-allergenic.* no alfabetizado = non-literate.* no amante de la literatura = non-literary.* no americano = non-US, un-American.* no amortizable = irredeemable.* no analizado = unexamined.* no anclado = unanchored.* no andar con reparos = make + no bones about + Algo.* no andar con tapujos = make + no bones about + Algo.* no andar en nada bueno = be up to no good, get up to + no good.* no andar muy equivocado = be in the right realm.* no andarse con rodeos = call + a spade a spade.* no antes de = no sooner than.* no añorar el pasado = never + look back.* no aparecer = be not included.* no apartarse del buen camino = keep on + the right track.* no aprovechar Algo lo suficiente = under-exploit [underexploit].* no aprovechar el potencial = fall (far) short of + potential, fall (far) behind + potential.* no apto para menores = X-rated.* no arrepentirse = not look back, never + look back.* no arriesgarse = play it + safe.* no asignado = unallocated, unassigned.* no asistencia = non-attendance.* no asistente = non-attender [nonattender].* no asistir = stay away.* no atendido = unsatisfied.* no atreverse a = flinch at/from, have + no stomach for.* no atreverse a tratar = fear to + tread.* no auténtico = unauthentic.* no autorizado = unauthorised [unauthorized, -USA], unapproved.* no avanzar = tread + water.* no avanzar más = go + no further.* no bajarse del burro = stick to + Posesivo + guns.* no bastar = not be good enough.* no bibliográfico = non-book [nonbook], non-bibliographic, non-bibliographical.* no bibliotecario = non-librarian.* no británico = non-UK.* no buscarle las pulgas al perro = let + sleeping dogs lie.* no cabe ni un alfiler = no room to swing a cat.* no caber en sí de alegría = thrill + Nombre + to bits, be chuffed to bits, be tickled pink.* no cambiar = keep + it up, keep up + the good work, keep up + the great work, stand + pat.* no canjeable = irredeemable.* no cantante = nonsinger.* no cantes victoria antes de tiempo = don't count your chickens before they are hatched.* no captar la idea = miss + the point.* no ceder = stand + Posesivo + ground, put + Posesivo + foot down.* no ceder a las presiones = withstand + pressure.* no ceder terreno = stand + Posesivo + ground.* no centrado = unfocused [unfocussed].* no científico = unscientific.* no cobrado = uncollected.* no codificado = non-coded.* no coercitivo = non-coercive.* no coger Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no coger por sorpresa = come as + no surprise.* no coincidente = ill matched.* no colar = Negativo + hold + water.* no comentado = unannotated.* no comercial = non-profit making, non-commercial [noncommercial].* no compatible = non-compatible.* no compensatorio = non-compensatory [noncompensatory].* no comprender = be beyond + Pronombre.* no comprobado = untested.* no comprometido = uncommitted.* no concebirse desde ningún punto de vista = be impossible under any hypothesis.* no concentrado = unfocused [unfocussed].* no concentrar el esfuerzo = spread + Nombre + thinly.* no concordar con = be at odds with.* no conducir a nada = be exercises in + futility.* no conductual = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no confirmado = unsubstantiated.* no conformarse con un no = not take + no for an answer.* no conmovedor = unmoving.* no conocer a Alguien de nada = not know + Pronombre + from Adam.* no conocer a Alguien para nada = not know + Pronombre + from Adam.* no conseguir nada = achieve + nothing.* no conseguir ni una cosa ni otra = fall (between/through) + the cracks.* no considerarse parte de = hold + Reflexivo + apart from.* no consumible = nonconsumptive.* no consumidor = nonconsumptive.* no contagioso = non-contagious.* no contaminado = untainted, uncontaminated.* no contar = be out of the picture.* no contar con = leave + Nombre + out of the picture, drop + Nombre + out of the picture.* no contar con la aprobación = frown on/upon.* no contencioso = non-contentious.* no convencional = non-conventional.* no convexo = nonconvex [non-convex].* no corregido = uncorrected.* no correlativo = non-consecutive.* no correr prisa = there + be + no hurry.* no corroborado = unsubstantiated.* no creerse Algo al pie de la letra = take + Nombre + with a pinch of salt.* no creerse Algo del todo = take + Nombre + with a pinch of salt.* no crítico = non-critical.* no cualificado = unskilled.* no cuestionarse la veracidad de Algo temporalmente = suspend + disbelief.* no cumplido = unfulfilled, unrealised [unrealized, -USA].* no cumplir = fall + short of, welsh on.* no cumplir con el plazo de publicación = miss + publication deadline.* no cumplir con + Posesivo + deber = be remiss.* no cumplir las expectativas = fall + short of expectations.* no cumplir lo esperado = fall + short of expectations.* no cumplir lo prometido = fall + short of + Posesivo + promise.* no cumplir una norma = fall (far) short of + norm.* no cumplir un objetivo = fall + short of goal.* no cumplir unos criterios = fall (far) short of + criteria.* no cumplir unos requisitos = fall + short of requirements.* no cursar una asignatura = skip + grades.* no dar crédito a = disbelief.* no dar crédito a + Posesivo + oídos = not believe + Posesivo + ears.* no dar crédito a + Posesivo + ojos = not believe + Posesivo + eyes.* no dar fruto = come to + nothing.* no darle demasiada importancia a Algo = think + little of.* no darle demasiada importancia a + Infinitivo = think + nothing of + Gerundio.* no darle importancia a = think + very little about/of.* no dar más de sí = stretch + Nombre + to the limit, overstretch.* no dar ningún resultado = give + zero results, be of no avail, be to no avail.* no darse cuenta de = sneak under + the radar, go + unnoticed.* no darse de cuenta de = be blind to.* no darse por vencido fácilmente = not take + no for an answer.* no dar una impresión clara = send + mixed signals.* no debemos + Infinitivo = let us not + Infinitivo.* no deber nada = pay + Posesivo + dues.* no + deber + sorprender que = it + be + not surprising that.* no debes juzgar un libro por el color de sus pastas = don't judge a book by its cover, don't judge a book by its cover.* no debidamente reconocido = unsung.* no decir a Alguien lo que está ocurriendo = leave + Nombre + in the dark.* no decir nada = keep + quiet.* no decir nada a nadie = lips + seal.* no decir nada nuevo = much ado about nothing.* no decir palabrotas = watch + Posesivo + mouth.* no de comportamiento = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no de conducta = nonbehavioural [nonbehavioral, -USA].* no decreciente = non-decreasing.* no dedicado a la investigación = non-research.* no definido = unstated.* no definirse = sit on + the fence.* no dejar a nadie fuera = inclusivity.* no dejar de enviar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar de mandar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar duda = leave + little doubt.* no dejar entrar = turn + Nombre + away, keep out.* no dejar ninguna duda = leave + no doubt.* no dejar ni un cabo suelto = tie up + all the loose ends.* no dejar pasar = keep out.* no dejar pasar la oportunidad = ride + the wave.* no dejar títere con cabeza = turn + everything upside down.* no deliberado = unintentional.* no del todo maduro = underripe.* no democrático = undemocratic.* no desanimarse = keep + Posesivo + chin up.* no descansar en + Posesivo + tumba = spin + in + Posesivo + grave.* no descriptor = non-descriptor.* no deseado = unwanted, undesired, uninvited.* no desfallecer = keep up.* no desgastarse fácilmente = wear + well.* no desglosable = unbreakable.* no desmerecer = compare + favourably.* no destructivo = non-destructive.* no desvelar + Posesivo + identidad = protect + Posesivo + identity.* no determinista = nondeterministic [non-deterministic].* no devolverse = be non-refundable.* no diferenciador = nondistinctive.* no diferenciarse de = be nothing short of.* no digno de confianza = untrustworthy.* no discapacitado = able-bodied.* no disciplinario = impunitive.* no discriminatorio con respecto al sexo = gender neutral.* no disponible = not applicable [N/A].* no disponible para el préstamo = not-loanable.* no dispuesto = unprepared.* no distinguir entre... y... = make + little distinction between... and....* no distintivo = nondistinctive.* no distribuido = undelivered, undelivered.* no docente = non-teaching.* no económico = non-economic [noneconomic].* no educativo = non-teaching, non-educational.* no efímero = non-volatile [nonvolatile].* no eléctrico = nonelectrical [non-electrical].* no encontrar nada + Adjetivo = find far from + Adjetivo.* no encontrar ni el pie ni la cabeza = can't make head(s) or tail(s) of.* no encontrar palabras = be at a loss for words, be lost for words.* no en inglés = non-English.* no entender = be beyond + Pronombre.* no entender Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no entender lo esencial = miss + the point.* no entender ni una papa de = can't make head(s) or tail(s) of.* no entendido por la materia = outsider.* no entregado = undelivered.* no envío = non-shipment.* no epiléptico = non-epileptic.* no es asombroso que = not surprisingly, unsurprisingly.* no escatimar = unstinting.* no escatimar dinero = lavish + money.* no escatimar gastos = go to + town on, lash out (on).* no escrito = unwritten.* no es de extrañar que = no wonder that, small wonder that.* no es de sorprender que = not surprisingly, unsurprisingly.* no esencial = non-essential [nonessential].* no es lo mismo en el caso de = the same is not true (for/of/with).* no especialista = non-expert [nonexpert].* no especializado = broader-based.* no especificar = leave + undefined.* no está claro todavía = the jury is still out (on).* no esta disponible = be down.* no estándar = non-standard [nonstandard].* no estar + Adjetivo + en absoluto = be far from + Adjetivo.* no estar a la altura de las expectativas = fall below + expectations.* no estar a la altura de lo que se espera = fall below + expectations, be below par, be under par.* no estar al tanto de = be out of touch with.* no estar bien equilibrado = skew.* no estar contento = be unhappy.* no estar convencido = be dubious.* no estar coordinado con = be out of step with.* no estar de acuerdo = be at variance, disagree, beg to differ.* no estar de acuerdo (con) = disapprove (of).* no estar de acuerdo con la idea de = disapprove of + the idea of.* no estar de suerte = be out of luck.* no estar deteriorado = unimpaired.* no estar disponible = be unavailable.* no estar dispuesto a = be unwilling to, be negatively disposed to.* no estar documentado = be undocumented.* no estar en condiciones de = be unfit for.* no estar en el mejor momento de Uno = be past + Posesivo + best.* no estar en funcionamiento = be down.* no estar en plenitud de facultades = be past + Posesivo + best.* no estar en + Posesivo + cabales = insane.* no estar en sintonía con = be out of step with.* no estar expuesto al público = be out of the public eye.* no estar familiarizado con = be unfamiliar with.* no estar finalizado (con mucho) = fall (far) short of + completeness.* no estar incluido = be not included.* no estar muy católico = feel + bad.* no estar muy lejos de = be just one step away from.* no estar nada + Adjetivo = be anything but + Adjetivo.* no estar nunca satisfecho = enough + be + not/never + enough.* no estar presente en = be absent (from).* no estar relacionado con = be unrelated to.* no estar seguro = be uncertain.* no estar seguro de = be unsure about/of.* no estar utilizable = be down.* no es una ciencia exacta = not (exactly) rocket science.* no es un misterio = not (exactly) rocket science.* no exacerbado = non-exacerbating.* no examinado = unexamined.* no exclusivo = non-exclusive.* no excluyente = inclusive, socially-inclusive.* no existe = not applicable [N/A].* no existir = be out of the picture.* no existir como tal = there + be + no such thing as, there + be + no such thing as.* no existir límites = there + be + no limit.* no existir muchos indicios de que = there + be + little sign of.* no existir ningún indicio de que = there + be + no sign of.* no experto = non-expert [nonexpert].* no explorado = unexplored.* no explosivo = non-explosive.* no expresado = unspoken, unstated.* no expuesto a la luz = unexposed.* no falla = reliable.* no faltar el respeto = be civil towards.* no familiarizado con = unfamiliar with.* no ferroso = non-ferrous [nonferrous].* no fibroso = non-fibrous.* no figurar = be not included.* no fijado = non-net.* no fructificar = come to + nothing.* no fumador = non-smoker, non-smoking.* no funcionar = be out of order.* no funcionario = untenured, non-tenured.* no + Futuro = won't [will not].* no ganado = unearned.* no guardar relación con = be incommensurate with.* no gubernamental = non-government, non-governmental [nongovernmental].* no gustar = have + a dislike for, dislike, be uncomfortable + Gerundio, be uncomfortable with, feel + uncomfortable with, feel + uncomfortable + Gerundio.* no haber = be unavailable.* no haber consecuencias = nothing + come of.* no + haber + dos + Nombre que = no two + Nombre.* no haber duda de que = there + be + no doubt that.* no haber duda (que) = there + be + no question (that).* no haber forma de = there + be + no way.* no haber indicios de que = there + be + no indication that.* no haber límites = there + be + no limit.* no haber llegado todavía = be yet to come.* no haber manera de = there + be + no way.* no haber modo de = there + be + no means of.* no haber muchas señales de que = there + be + little sign of.* no + haber + nada como = there + be + nothing like.* no haber nada de verdad en = there + be + any/no truth to.* no + haber + nada malo en = there + be + nothing wrong in/with.* no haber palabras para describirlo = beggar + description.* no haber pero que valer = not take + no for an answer.* no haber prisa = there + be + no hurry.* no haber problemas = be fine.* no haber señal de que = there + be + no sign of.* no habiendo = in the absence of.* no hace falta decir que = it goes without saying that, needless to say.* no hace mucho = in the recent past.* no hace mucho tiempo = not so long ago.* no hacer Algo ni muerto = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no hacer Algo por cobardía = wimp out (on), wimp, chicken out (on/of).* no hacer Algo por miedo = wimp out (on), wimp, chicken out (on/of).* no hacer caso = brush aside.* no hacer caso a = turn + Posesivo + back on.* no hacer caso de = slight.* no hacer los deberes = be asleep at the wheel.* no hacer más que = do + no more than.* no hacer nada = vegetate, veg out.* no hacer nada al respecto = leave + unchecked.* no hacer nada de particular = do + nothing in particular.* no hacer ninguna gracia = not take + kindly to.* no hacer ningún cambio = stand + pat.* no hacer otra cosa que = do + nothing but.* no hacer sino = do + no more than.* no hay = there ain't [there aren't/isn't].* no hay dos sin tres = things + come in threes.* no hay duda de que = undoubtedly.* no hay escapatoria = needs must when the devil drives.* no hay forma de que = for the life of me.* no hay límite(s) = the sky is the limit.* no hay mal que por bien no venga = every cloud has a silver lining, be a blessing in disguise, to every cloud, there is a silver lining.* no hay manera de que = for the life of me.* no hay más remedio = needs must when the devil drives.* no hay modo de que = for the life of me.* no hay nada como = nothing beats....* no hay nada imposible = all bets are off.* no hay nada mejor que = nothing beats....* no hay nada oculto = what you see is what you get.* no hay + Nombre + que sean = no + Nombre + be.* no higroscópico = non-hygroscopic.* no hindú = non-Hindu.* no homosexual = straight man.* no humano = non-human [nonhuman].* no hurgar en la herida = let + sleeping dogs lie.* no idéntico = non-identical.* no identificado = unnamed.* no idoneidad = unsuitability.* no impacientarse con = bear with + Pronombre.* no importa = never mind, regardless of, whatever.* no importa + Adjetivo/Adverbio + que seaAdjetivo/Adverbio + que sea = however + Adjetivo/Adverbio.* no importa cómo = no matter how.* no importa lo + Adjetivo + que + Subjuntivo = no matter how + Adjetivo.* no importa lo bien = no matter how well.* No importa lo que se conoce, sino a quién se conoce = It's not what you know, but who you know.* no importa qué = whatever.* no importar = be all right with + Persona, make + no difference, cope with.* no importar Algo a Alguien = think + little of.* no importar en absoluto = have + no qualms about.* no importar + Infinitivo = think + nothing of + Gerundio.* no importar lo más mínimo = could not care less.* no importar lo que + pensar de = whatever + Pronombre + make of.* no importar nada = not give a damn, not give a shit, not give a fuck.* no importa si... o = no matter whether... or.* no impreso = unprinted.* no incluido = unlisted.* no incluye = exclusive of.* no indicado = unstated.* no + Indicativo = fail to + Infinitivo.* no + Infinitivo = failure to + Infinitivo.* no infringir las leyes = stay on + the right side of the law, keep on + the right side of the law.* no ingresado = unearned.* no inmiscuirse en = remain + uninvolved in, stay away from.* no inmutarse = not bat an eyelid, not bat an eyelash, keep + a stiff upper lip.* no inscripción = non-registration.* no intencional = non-intentional.* no interactivo = non-interactive.* no interesar = can't/couldn't be bothered.* no intervencionista = hands-off, isolationist.* no intrusivo = nonobtrusive.* no invasivo = noninvasive [non-invasive].* no invitado = uninvited.* no invitados, los = uninvited, the.* no involucrado = uninvolved.* no jerárquico = non-hierarchical.* no lector = non-reader [nonreader].* no letal = non-lethal.* no levantarse hasta tarde = have + a lie-in.* no librario = non-book [nonbook].* no lineal = nonlinear [non-linear].* no linealidad = nonlinearity [no-linearity].* no listo = unready.* no literario = unliterary, non-literary.* no llegar a = stop + short of, fall + short of.* no llegar a entender = miss + the mark, miss + the point.* no llegar a + Infinitivo (con mucho) = fall (far) short of + Gerundio.* no llegar a un ideal = fall + short of ideal.* no llevar a ninguna parte = achieve + nothing, go + nowhere.* no llevar a ningún fin = beat + a dead horse, flog + a dead horse, fart + in the wind.* no llevar a ningún sitio = go + nowhere.* no lo bastante lejos = not far enough.* no lo dudes = take it from me.* no lucrativo = non-profit [nonprofit], non-profit making.* no manifiesto = undeclared.* no MARC = non-MARC.* no más que = in any more than.* no materializarse = fall through.* Nombre + no tardará mucho en = it won't be long before + Nombre.* Nombre + no tardó mucho en = it wasn't long before + Nombre.* no médico = non-clinical.* no merecer la pena = be no good.* no merecerse Algo = be unworthy of.* no meterse en líos = keep out of + trouble.* no meterse en problemas = keep out of + trouble.* no miel sin hiel = no pain, no gain.* no miembro = non-member [nonmember].* no militar = nonmilitary.* no monográfico = non-monographic.* no morderse la lengua = call + a spade a spade.* no moverse = stay + put.* no mucho después = not long after.* no musical = non-musical.* no muy acertado = wide of the mark.* no muy apropiado = wide of the mark.* no muy bien informado = not-too-well-informed.* no muy despierto = slow.* no muy lejos = within easy travelling distance, not far behind, not far off, not far away, not far, not too far.* no muy listos, los = none-too-bright, the.* no nacido = unborn.* no necesitar mantenimiento = maintenance-free.* no nombrado = unnamed.* no nórdico = non-Nordic.* no obstaculizar = be out of the way of.* no obstante = albeit (that), however, nevertheless, nonetheless, still, yet, notwithstanding, none the less, though, that being said, all this said, when all is said and done.* no occidental = non-Western.* no ocultar las preferencias de Uno sobre Algo = make + no bones about + Algo.* no oficial = non-government.* no olvidar = bear in + mind, be aware of.* no ordenado = unsorted.* no orgánico = non-organic.* no parar mucho en un sitio = live out of + a suitcase.* no parecer que = there + be + no sign of, there + be + little sign of.* no parecerse en nada a = be nothing like.* no parecerse ni por asomo = different as night and day.* no parecer Uno Mismo = be out of character.* no participar = be out of the picture.* no participar en = be uninvolved in, remain + uninvolved in.* no partidista = non-partisan [nonpartisan].* no pasar mucho tiempo antes de que + Subjuntivo = be not long before + Indicativo.* no patentado = non-proprietary.* no pegar ni con cola = stick out like + a sore thumb.* no pensar en otra cosa que = be wrapped up in.* no pensar más en Algo = dismiss from + Posesivo + mind.* no pensar más que en = be wrapped up in.* no percatarse de = be blind to.* no percatarse de la importancia de Algo = have + no feeling for.* no perder de vista = keep + an eye on, keep + a beady eye on, keep in + sight.* no perder el ánimo = keep + Posesivo + chin up.* no perder el control = stay on top of, stay on + top of things, be on top of things.* no perder el trabajo = stay in + work.* no perder la cabeza = keep + a cool head, remain + cool-headed, play it + cool.* no perder la calma = keep + a cool head, remain + cool-headed, play it + cool.* no perderse = keep on + the right track.* no perderse en/por = find + Posesivo + way round/through.* no perderse mucho, no perderse nada = be no great loss.* no perderse nada = be no great loss.* no perfumado = non-scented.* no periódico = non-periodical.* no permitir = disallow.* no pertenecer a = have + no place in.* no perteneciente a la Comunidad Europea = non-EC.* no perteneciente al juzgado = out-of-court.* no pestañear = not bat an eyelid, not bat an eyelash.* no pillar Algo = go (way) over + Posesivo + head.* no pillar la idea = miss + the point.* no planificado = unplanned.* no poder = be unable to, cannot, can't [cannot].* no poder aguantar a Alguien = have + it in for + Nombre.* no poder conciliar el sueño = have + trouble sleeping, have + trouble sleeping.* no poder darse el lujo de = ill afford.* no poder dejar de mencionar = cannot but notice.* no poder dejar de recalcar la importancia de Algo = cannot + give + too much emphasis + to the importance of, the importance of + Nombre + cannot be stressed too strongly.* no poder dormir = sleeplessness.* no poder estarse quieto = have + the fidgets, fidget.* no poder evitar + Infinitivo = cannot help + Gerundio, cannot help but + Verbo.* no poder evitar mencionar = cannot but notice.* no poder hacer más que = do + little more than.* no poder permitirse = ill afford.* no poder permitirse el lujo de = ill afford.* no poder quitarse Algo de la cabeza = can't get it out of my mind.* no poderse buscar = be unsearchable.* no poderse negar que = there + be + no denying that.* no poder sino + Infinitivo = cannot help but + Verbo.* no poder ver a Alguien = have + it in for + Nombre.* no poder ver Algo o Alguien = can't stand + sight.* no polémico = non-controversial [noncontroversial], non-contentious.* no poner en duda = be unquestioned.* ¡No, por lo que más quieras! = Not on your life!.* no precipitarse = keep + a cool head, play it + cool.* no predisponer a Alguien en contra = keep on + the right side of.* no preguntes porque no te puedo decir la verdad = ask no questions and hear no lies.* no preocuparse que = rest + assured that.* no preparado = uninformed, unready, unprepared.* no presentado a examen = absent from exam.* no prestar atención = disregard, overlook, close + the door on, go + unheeded, fly in + the face of.* no prestar atención al hecho de que = overlook + the fact that.* no prestar la suficiente atención = give + short shrift.* no pretender ser = make + no claim to.* no probado = untested.* no procesado = unprocessed.* no profesional = non-professional [nonprofessional].* no programador = non-programmer.* no prolongado = unsustained.* no pronunciado = undelivered.* no prosperar = fall by + the wayside.* no provocado = unprovoked.* no publicado = unpublished.* no público = non-public.* no pude evitar notar que = couldn't help but notice (that).* no puedo aguantarlo = can't take it.* no puedo comprender = I can't get over.* no puedo entender cómo = can't get over how.* no quebrar = stay in + business.* no quedarse ahí = there + be + more to it than that.* no querer saber más nada de = drop + Nombre + like a hot potato, drop + Nombre + like a hot brick.* no querer saber nada de = want + nothing to do with.* no querer tener nada que ver con Algo = would not touch + Nombre + with a barge pole.* no querer tener nada que ver con = want + nothing to do with.* no racial = colour-blind.* no racista = race-neutral.* no realizado = unfulfilled, unrealised [unrealized, -USA].* no recargado = uncluttered.* no reciclable = non-recyclable.* no recogido = uncollected.* no recompensado = unrewarded.* no reconocido = unacknowledged, unrecognised [unrecognized, -USA].* no recopilado = uncollected.* no redimido = unredeemed.* no reembolsable = non-repayable, non-refundable.* no registrado = unlisted, unaffiliated.* no reglamentado = unregulated.* no regulado = unregulated.* no relacionado = unrelated, nonrelative [non-relative].* no relacionados entre sí = unrelated.* no relativo = nonrelative [non-relative].* no relevante = non-relevant.* no remunerado = unpaid, unsalaried, non-paying, unremunerated, non-remunerated.* no renovable = non-renewable.* no renovado = unrenewed.* no rentable = uneconomic, unprofitable.* no reparar en gastos = go to + town on, lash out (on).* no repartido = undelivered.* no representativo = unrepresentative.* no restrictivo = non-restrictive.* no restringido = non-restrictive, unconfined.* no resuelto = unresolved.* no resultar fácil = not be easy.* no retirado = uncollected.* * *NO(= noroeste) [ Vocabulary notes (Spanish) ] NW* * *
Multiple Entries:
NO
no
NO (◊ noroeste) NW
no adverbio
(modificando adverbios, oraciones, verbos) not la negación de la mayoría de los verbos ingleses requiere el uso del auxiliar `do'◊ ¿te gustó? — no did you like it? — no, I didn't;
¿vienes o no? are you coming or not?;
no te preocupes don't worry;
¿por qué no quieres ir? — porque no why don't you want to go? — I just don'tb) ( con otro negativo):◊ no veo nada I can't see a thing o anything;
no viene nunca she never comesc) ( en coletillas interrogativas):◊ está mejor ¿no? she's better, isn't she?;
ha dimitido ¿no? he has resigned, hasn't he?d) ( expresando incredulidad):◊ se ganó la lotería — ¡no! he won the lottery — he didn't! o no!e) ( sustituyendo a una cláusula):
¿te gustó? a mí no did you like it? I didn'tf) (delante de n, adj, pp):
la no violencia non-violence;
un hijo no deseado an unwanted child
■ sustantivo masculino (pl◊ noes) no
no
I adverbio
1 (como respuesta) no: ¿quieres un poco?, - no, gracias, would you like a bit?, - no, thanks
2 (en frases negativas) not: aún no está dormido, he isn't asleep yet
hoy no es jueves, today isn't Thursday
no, no iré, no, I will not go
no tengo hambre, I am not hungry
¿por qué no?, why not?
ya no fuma, she doesn't smoke any more
3 (antepuesto a un nombre) la no colaboración se penalizará, non-collaboration will be penalized
4 (con otros negativos) no diré nada, I won't say a single word
no lo haré jamás, I'll never do it
no sin antes..., not without first...
5 (en advertencia, cartel) no fumar, no smoking
6 (en preguntas retóricas o de confirmación) está enfadado, ¿no es así?, he is angry, isn't he?
estoy guapa, ¿o no?, I'm smart, aren't I?
firmarás el contrato, ¿no?, you'll sign the contract, won't you?
¿no nos presentaron el otro día?, weren't we introduced the other day?
7 (para expresar un temor) llévate el paraguas, no sea que llueva, take your umbrella in case it rains
II sustantivo masculino no: ¿es un no definitivo?, is that a definite no?
'no' also found in these entries:
Spanish:
A
- abandonar
- abandonada
- abandonado
- abandonarse
- abarcar
- abarrotada
- abarrotado
- abasto
- abatir
- abatimiento
- abonarse
- abortar
- abrir
- abreviar
- abrigar
- absoluta
- absolutamente
- absoluto
- abstraerse
- abuela
- abundar
- aburrida
- aburrido
- abusar
- acabar
- acallar
- acalorarse
- acariciar
- acaso
- accesoria
- accesorio
- aceptar
- acertada
- acertado
- achacar
- achantarse
- aclararse
- aconsejar
- actuación
- actual
- acudir
- adelantar
- adelante
- adentro
- adivinar
- admitir
- adónde
- adorno
- advertir
English:
abide
- ablaze
- able
- about
- absence
- absent
- accepted
- accommodate
- account
- accountable
- accustom
- act on
- action
- actual
- actually
- add up
- adequately
- adjust
- admit
- admittance
- advertise
- advise
- affair
- afford
- afraid
- agree
- agreement
- albeit
- alike
- alive
- all
- alone
- aloud
- also
- alternative
- altogether
- always
- ambit
- amiss
- amusing
- anathema
- and
- answer
- answer back
- antisexist
- any
- anybody
- anything
- anywhere
- apart
* * *NO (abrev de Noroeste)NW* * *NOabr (= noroeste) NW, Northwest* * *no adv1) : no¿quieres ir al mercado? no, voy más tarde: do you want to go shopping? no, I'm going later2) : not¡no hagas eso!: don't do that!creo que no: I don't think so3) : non-no fumador: non-smoker4)¡como no! : of course!5)no bien : as soon as, no sooner* * *no adv1. (como respuesta) no¿vienes? No are you coming? No¡no a los accidentes! no more accidents!2. (con verbos) notno toques eso don't touch that que no con verbos como creer, pensar, etc se puede traducir por un verbo negativo y soLa doble negación en inglés equivale a una afirmación, así que con un solo negativo bastafuiste al médico, ¿no? you went to the doctor's, didn't you?el martes es fiesta, ¿no? Tuesday is a holiday, isn't it?puedo ir, ¿no? I can go, can't I? -
7 para
prep.1 for.es para ti it's for youuna mesa para el salón a table for the living roomesta agua no es buena para beber this water isn't fit for drinking o to drinkte lo repetiré para que te enteres I'll repeat it so you understand¿para qué? what for?2 (in order) to.para conseguir sus propósitos in order to achieve his aimslo he hecho para agradarte I did it to please you3 toward.ir para casa to head (for) homesalir para el aeropuerto to leave for the airport4 for (time).tiene que estar acabado para mañana it has to be finished by o for tomorrow5 to.la comida está lista para servir the meal is ready to be servedel atleta está preparado para ganar the athlete is ready to winpres.indicat.3rd person singular (él/ella/ello) present indicative of spanish verb: parar.pres.subj.3rd person singular (él/ella/ello) Present Subjunctive of Spanish verb: parir.imperat.2nd person singular (tú) Imperative of Spanish verb: parar.* * *1 (finalidad) for2 (uso, utilidad) for■ los cuchillos son para cortar, no para jugar con ellos knives are for cutting, not for playing with■ ¿tienes algo para el dolor de cabeza? have you got anything for a headache?3 (destino, dirección) for, to■ el tren para Toledo sale a las 18.00 the train to Toledo leaves at 18.00■ ¿para dónde vas? where are you going?4 (tiempo, fechas límites) by, before5 (comparación) for1 (finalidad) to, in order to2 (suficiente) enough■ tal como nos han tratado es para no volver nunca más the way they treated us is enough to make you never go back there again\para entonces by thenpara con towards, topara que so that■ déjale una nota a tu madre para que sepa dónde estás leave your mother a note so that she knows where you are¿para qué? what for?■ ¿para qué has comprado eso? what did you buy that for?¡que para qué! familiar very, really, terribly■ ¡hace un frío que para qué! it's freezing■ ¡es más torpe que para qué! she's so clumsy!* * *prep.1) for2) to3) towards4) by•- para detrás
- para que* * *IPREP1) [indicando finalidad, uso] fores demasiado cara para nosotros — it's too dear for us, it's beyond our means
para esto, podíamos habernos quedado en casa — if this is it, we might as well have stayed at home
2)para que —
a) + subjunpara que eso fuera posible tendrías que trabajar mucho — you would have to work hard for that to be possible
b) [en preguntas]¿para qué lo quieres? — why do you want it?, what do you want it for?
¿para qué sirve? — what's it for?
-¿por qué no se lo dices? -¿para qué? — "why don't you tell her?" - "what's the point o use?"
tú ya has pasado por eso, ¿para qué te voy a contar? — you've already been through that, so there's no point o use me telling you
que para qué * —
tengo un hambre que para qué — [uso enfático] I'm absolutely starving *
3) + infina) [indicando finalidad] toestoy ahorrando para comprarme una moto — I'm saving up to buy a motorbike, I'm saving up for a motorbike
no es para comer — it's not for eating, it's not to be eaten
b) [indicando secuencia temporal]el rey visitará Argentina para volar después a Chile — the king will visit Argentina and then fly on to Chile
4) [con expresiones de tiempo]ahora para las vacaciones de agosto hará un año — it'll be a year ago this o come the August holiday
lo tendré listo para fin de mes — I'll have it ready by o for the end of the month
un cuarto para las diez — LAm a quarter to ten
son cinco para las ocho — LAm it's five to eight
5) [indicando dirección]para atrás — back, backwards
el autobús para Marbella — the bus for Marbella, the Marbella bus
ir para casa — to go home, head for home
6) [indicando opiniones]para mí que miente — in my opinion o if you ask me he's lying
7) [en comparaciones]¿quién es usted para gritarme así? — who are you to shout at me like that?
para patatas, las de mi pueblo — if it's potatoes you want, look no further than my home town
para ruidosos, los españoles — there's nobody like the Spaniards for being noisy
8) [indicando trato]para con — to, towards
estar 1., 7), ir 1., 10) IItan amable para con todos — so kind to o towards everybody
* SM paratrooper, para ** * *1) (expresando destino, finalidad, intención) for¿para qué revista escribes? — what magazine do you write for?
¿para qué sirve esto? — what's this (used) for?
¿para qué lo quieres? — what do you want it for?
¿para qué se lo dijiste? — what did you tell him for?
que para qué decirte/hablar — (fam)
tenían un hambre que para qué decirte/hablar — they were starving
2)para + inf — to + inf
está listo para pintar — it's ready to be painted o for painting
3)para que + subj: lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me; pídeselo - ¿para que me diga que no? ask him for it - so he can say no?; cierra para que no nos oigan — close the door so (that) they don't hear us
4) ( expresando consecuencia) to5) ( expresando suficiencia) forpara + inf: soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember it; bastante tengo yo (como) para estar ocupándome de ti I've enough problems of my own without having to deal with yours as well; es (como) para matarlo! (fam) I'll kill him! (colloq); para que + subj: basta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa — he only has to appear for her to get flustered
6) (en comparaciones, contrastes)para lo que come, no está gordo — considering how much he eats, he's not fat
para el caso que me hacen...! — for all the notice they take of me...
para + inf: para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent; ¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?; para que + subj: es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own; tanto esforzarme por ellos para que no te lo agradezcan! — after all that effort I made for them they didn't even say thankyou!
7)estar para algo/+ inf — ( indicando estado)
para mí que no viene — if you ask me, he won't come
para su padre, es un genio — in his father's opinion o as far as his father's concerned, he is a genius
¿qué es lo más importante para ti? — what's the most important thing for you?
9)a) ( indicando dirección)empuja para arriba — push up o upward(s)
¿vas para el centro? — are you going to o toward(s) the center?
b) ( en sentido figurado)ya vamos para viejos — we're getting old o getting on
va para los 50 años — she's going o (BrE) getting on for fifty
10) ( en relaciones de tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo)estará listo para el día 15 — it'll be ready by o for the 15th
¿cuánto te falta para terminar? — how much have you got left to do?
¿para cuándo espera? — when is the baby due?
b) (AmL exc RPl) ( al decir la hora) to11)a) ( expresando duración)tengo para rato — (fam) I'm going to be a while (yet)
esto va para largo — (fam) this is going to take some time
b) ( con idea de finalidad) for¿qué le regalo para el cumpleaños? — what can I give him for his birthday?
12) ( en secuencias de acciones)se fue para nunca volver — (liter) she went away never to return
* * *= for, for, for the sake of, in order to, in respect of, in the interest(s) of, in the interest(s) of, so as, toward(s), within, in an attempt to, in an effort to, for purposes of, in a bid to, as a means of, in a drive to, in the drive to, if + Nombre + be + to.Ex. For newly created authority entries the date recorded is the date the entry was created.Ex. This gamut of information presents the indexer and user with problems in choosing access points for conference proceedings.Ex. The advocates of ISBD originally argued that it was for the sake of the computer.Ex. Any attempt to organise knowledge must, in order to justify the effort of organisation, have an objective.Ex. It is perhaps fortunate that the array of terms that are used to describe indexes is a little more restricted than the variety of terms used in respect of catalogues.Ex. In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex. In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex. A catalogue code is a systematic arrangement of laws and statutes so as to avoid inconsistency and duplication in catalogues.Ex. An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.Ex. Most data base producers have in-house guidelines for bibliographic description, and aim to achieve consistency of citation within their products.Ex. The first treaty of all was designed to pool the coal and steel resources of Europe in an attempt to overcome the devastation of the Second World War and to foster the concept of European unity.Ex. Many libraries have had fine free days or weeks in an effort to entice strayed material back.Ex. This article discusses the advantages to libraries of computer technology for purposes of bibliographic control and on-line access.Ex. In a bid to leapfrog stages of development, some transitional economies are investing heavily in building up information age infrastructures.Ex. The idea of tiered, or multilayered, citation is proposed as a means of testing this hypothesis = Se propone la idea de citar de una forma estratificada o por niveles para comprobar esta hipótesis.Ex. The library has contracted out the management of its computerized information system to Dynix in a drive to improve library service.Ex. The story of the postwar diner suggests some ways that purveyors of consumer commodities finessed and exploited emergent social dislocations in the drive to expand and diversify markets.Ex. Some foods such as vegetable preserves which result from complicated and fragile fermentations must be made at specific times of the year if they are to succeed.----* ¿para qué sirve... ? = what's the use of... ?.* para abrir boca = as a kind of + appetiser.* para actuar = for action.* para alguna gente = to some people.* para algunas personas = to some people.* para algunos = to some.* para aquel entonces = by then.* para atraer al cliente = window dressing.* para beneficio de = for the good of.* para bien = for the best, for the better.* para bien de = in the best interests of, for the good of.* para bien de Alguien = in + Posesivo + best interest.* para bien o para mal = for better or (for) worse, for good or (for) ill, for good or (for) evil.* para bodas = bridal.* para chuparse los dedos = scrumptious, yummy [yummier -comp., yummiest -sup.].* para cocinar uno mismo = self-catering.* para colmo = into the bargain, into the bargain, to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse, for good measure, to add insult to injury.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para comenzar diremos que = to begin with.* para complicar aun más las cosas = to add to the confusion.* para concluir = in closing, in conclusion, to wrap things up.* para confundir aun más las cosas = to add to the confusion.* para cuando = by the time.* para cubrir gastos = on a cost-recovery basis.* para cubrirse las espaldas = as a backup.* para decir la verdad = to be honest.* para detrimento de = to the neglect of.* para diario = everyday.* para disgusto de = to the disgust of.* para divertirse = for kicks.* para echar sal en la herida = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para el año próximo = for the year ahead.* para el arrastre = over the hill.* para el beneficio de = for the benefit of.* para el bien de = for the benefit of.* para el caso = for that matter.* para el esparcimiento = recreational.* para el futuro = for the years to come, for the years ahead, for the future.* para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.* para ello = to that end, to this end, to that effect, therefor.* para el ocio = recreational.* para el que lo quiera = up for grabs.* para embalsamar = embalming.* para empeorar las cosas = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para empezar = for one, initially, to start with, to begin with, for starters, first off.* para entonces = by then.* para escribir con mayúsculas = in a shifted position.* para eso = therefor.* para este fin = to this end.* para esto = therefor.* para evitar su uso indebido por los niños = childproof.* para expresar dimensiones = by.* para + Fecha = by + Fecha.* para finales de = by the end of.* para finales de + Expresión Temporal = by the close of + Expresión Temporal.* para finalizar = in closing.* para fines múltiples = multipurpose [multi-purpose].* para futuras consultas = for future reference.* para hacer dinero = money-making.* para hacer esto = in this.* para hacer fundas = sleeving.* para hacer juego = to match.* para hacer justicia = in fairness to.* para hacer las paces = peace offering.* para hacerlo + Adjetivo = for + Nombre's sake.* para hacer más fácil = for ease of.* para impresionar = for effect.* para + Infinitivo = for + Gerundio.* para jóvenes = youth-serving.* para la eternidad = in perpetuity.* para la evaluación de hipótesis = hypothesis-testing.* para la formación autodidacta = self-instructional.* para la gestión de información textual = text-handling.* para la posteridad = for posterity.* para la web = Web-related.* para llamar la atención = for effect.* para mantener ocupado = keep-busy.* para mantener(se) ocupado = keep-busy.* para más información = for further details.* para más inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mayor información sobre = for details of.* para mayor información véase + Nombre = see + Nombre + for further details.* para mayor inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mí = for myself.* para microordenadores = micro-computer based.* para nada = in vain, to no avail, without any avail, vainly, of no avail.* para no = so as not to.* para + Nombre = for + Nombre + purposes.* para no ser menos = not to be outdone.* para novias = bridal.* para + Número = seat + Número.* para ordenadores personales = microcomputer-based, PC-based.* para orquesta = orchestral.* para otra ocasión = for future reference.* para para lavarse la cara = washrag.* para partirse de risa = side-splitting.* para PCs = PC-based.* para pelearse hacen falta dos = it takes two to tangle, it takes two to tango, it takes two to make a quarrel.* para personas con intereses similares = birds-of-a-feather.* para + Posesivo + disgusto = to + Posesivo + chagrin.* para + Posesivo + gran sorpresa = much to + Posesivo + surprise.* para + Posesivo + propio bien = for + Posesivo + own good.* para + Posesivo + sorpresa = to + Posesivo + surprise.* para posteriores usos = for subsequent use.* para principios de siglo = by the turn of the century.* para + Pronombre Personal = in + Posesivo + eyes.* para protegerse = protectively.* para que = in order that, so that, seeing that.* para que así conste = for the record.* para que este sea el caso = for this to be the case.* para que esto sea así = for this to be the case.* para que no falte = for good measure.* para que no falte de nada = for good measure.* para que no + Subjuntivo = if + Nombre + be not + to + Infinitivo, lest + Frase Verbal.* para que no vaya a faltar = for good measure.* para que quede constancia = for the record.* para que quede más claro = for main effects.* para que vayamos pensando = food for thought.* para resumir = to sum up, to sum it up, to make a long story short, to recap, to cut a long story short, simply put, simply stated.* para ser específico = to be specific.* para ser franco = to be blunt, in all honesty.* para ser más explícito = to elaborate a little further.* para ser sincero = to be blunt, to be honest, in all honesty.* para siempre = forever, in perpetuity, for good, eternally, terminally, ever after.* para siempre en el futuro = for the indefinite future.* para sorpresa de todos = to everyone's surprise.* para sorpresa + Posesivo = to + Posesivo + surprise.* para su fácil + Nombre = for ease of + Nombre.* para su posterior uso = for subsequent use.* para su uso posterior = for subsequent use.* para terminar = in closing.* para toda la empresa = company-wide, enterprise-wide.* para toda la industria = industry-wide.* para toda la universidad = university-wide.* para toda la vida = lifelong [life-long], for life.* para todo el mercado = industry-wide.* para todos los efectos prácticos = for all practical purposes.* para todos por igual = across the board [across-the-board].* para todo tipo de tiempo = all-weather.* para todo uso = all-purpose.* para tomar medidas = for action.* para trabajos pesados = heavy-duty.* para una única ocasión = one-time.* para un futuro mejor = for a better future.* para uso comercial = commercially-owned.* para uso del profesional = professional-use.* para uso industrial = heavy-duty.* para uso personal = for personal use.* para usos posteriores = for subsequent use.* para vergüenza + Pronombre Posesivo = to + Posesivo + shame.* sin parar = interminably.* * *1) (expresando destino, finalidad, intención) for¿para qué revista escribes? — what magazine do you write for?
¿para qué sirve esto? — what's this (used) for?
¿para qué lo quieres? — what do you want it for?
¿para qué se lo dijiste? — what did you tell him for?
que para qué decirte/hablar — (fam)
tenían un hambre que para qué decirte/hablar — they were starving
2)para + inf — to + inf
está listo para pintar — it's ready to be painted o for painting
3)para que + subj: lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me; pídeselo - ¿para que me diga que no? ask him for it - so he can say no?; cierra para que no nos oigan — close the door so (that) they don't hear us
4) ( expresando consecuencia) to5) ( expresando suficiencia) forpara + inf: soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember it; bastante tengo yo (como) para estar ocupándome de ti I've enough problems of my own without having to deal with yours as well; es (como) para matarlo! (fam) I'll kill him! (colloq); para que + subj: basta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa — he only has to appear for her to get flustered
6) (en comparaciones, contrastes)para lo que come, no está gordo — considering how much he eats, he's not fat
para el caso que me hacen...! — for all the notice they take of me...
para + inf: para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent; ¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?; para que + subj: es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own; tanto esforzarme por ellos para que no te lo agradezcan! — after all that effort I made for them they didn't even say thankyou!
7)estar para algo/+ inf — ( indicando estado)
para mí que no viene — if you ask me, he won't come
para su padre, es un genio — in his father's opinion o as far as his father's concerned, he is a genius
¿qué es lo más importante para ti? — what's the most important thing for you?
9)a) ( indicando dirección)empuja para arriba — push up o upward(s)
¿vas para el centro? — are you going to o toward(s) the center?
b) ( en sentido figurado)ya vamos para viejos — we're getting old o getting on
va para los 50 años — she's going o (BrE) getting on for fifty
10) ( en relaciones de tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo)estará listo para el día 15 — it'll be ready by o for the 15th
¿cuánto te falta para terminar? — how much have you got left to do?
¿para cuándo espera? — when is the baby due?
b) (AmL exc RPl) ( al decir la hora) to11)a) ( expresando duración)tengo para rato — (fam) I'm going to be a while (yet)
esto va para largo — (fam) this is going to take some time
b) ( con idea de finalidad) for¿qué le regalo para el cumpleaños? — what can I give him for his birthday?
12) ( en secuencias de acciones)se fue para nunca volver — (liter) she went away never to return
* * *= for, for, for the sake of, in order to, in respect of, in the interest(s) of, in the interest(s) of, so as, toward(s), within, in an attempt to, in an effort to, for purposes of, in a bid to, as a means of, in a drive to, in the drive to, if + Nombre + be + to.Ex: For newly created authority entries the date recorded is the date the entry was created.
Ex: This gamut of information presents the indexer and user with problems in choosing access points for conference proceedings.Ex: The advocates of ISBD originally argued that it was for the sake of the computer.Ex: Any attempt to organise knowledge must, in order to justify the effort of organisation, have an objective.Ex: It is perhaps fortunate that the array of terms that are used to describe indexes is a little more restricted than the variety of terms used in respect of catalogues.Ex: In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex: In the interest of clarity an integrated account of the appropriate added entry headings is to be found in 21.29 and 21.30.Ex: A catalogue code is a systematic arrangement of laws and statutes so as to avoid inconsistency and duplication in catalogues.Ex: An appreciation of alternative approaches is particularly important in this field where trends towards standardisation are the norm.Ex: Most data base producers have in-house guidelines for bibliographic description, and aim to achieve consistency of citation within their products.Ex: The first treaty of all was designed to pool the coal and steel resources of Europe in an attempt to overcome the devastation of the Second World War and to foster the concept of European unity.Ex: Many libraries have had fine free days or weeks in an effort to entice strayed material back.Ex: This article discusses the advantages to libraries of computer technology for purposes of bibliographic control and on-line access.Ex: In a bid to leapfrog stages of development, some transitional economies are investing heavily in building up information age infrastructures.Ex: The idea of tiered, or multilayered, citation is proposed as a means of testing this hypothesis = Se propone la idea de citar de una forma estratificada o por niveles para comprobar esta hipótesis.Ex: The library has contracted out the management of its computerized information system to Dynix in a drive to improve library service.Ex: The story of the postwar diner suggests some ways that purveyors of consumer commodities finessed and exploited emergent social dislocations in the drive to expand and diversify markets.Ex: Some foods such as vegetable preserves which result from complicated and fragile fermentations must be made at specific times of the year if they are to succeed.* ¿para qué sirve... ? = what's the use of... ?.* para abrir boca = as a kind of + appetiser.* para actuar = for action.* para alguna gente = to some people.* para algunas personas = to some people.* para algunos = to some.* para aquel entonces = by then.* para atraer al cliente = window dressing.* para beneficio de = for the good of.* para bien = for the best, for the better.* para bien de = in the best interests of, for the good of.* para bien de Alguien = in + Posesivo + best interest.* para bien o para mal = for better or (for) worse, for good or (for) ill, for good or (for) evil.* para bodas = bridal.* para chuparse los dedos = scrumptious, yummy [yummier -comp., yummiest -sup.].* para cocinar uno mismo = self-catering.* para colmo = into the bargain, into the bargain, to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse, for good measure, to add insult to injury.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para comenzar diremos que = to begin with.* para complicar aun más las cosas = to add to the confusion.* para concluir = in closing, in conclusion, to wrap things up.* para confundir aun más las cosas = to add to the confusion.* para cuando = by the time.* para cubrir gastos = on a cost-recovery basis.* para cubrirse las espaldas = as a backup.* para decir la verdad = to be honest.* para detrimento de = to the neglect of.* para diario = everyday.* para disgusto de = to the disgust of.* para divertirse = for kicks.* para echar sal en la herida = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para el año próximo = for the year ahead.* para el arrastre = over the hill.* para el beneficio de = for the benefit of.* para el bien de = for the benefit of.* para el caso = for that matter.* para el esparcimiento = recreational.* para el futuro = for the years to come, for the years ahead, for the future.* para el inglés su casa es su castillo = an Englishman's home is his castle.* para ello = to that end, to this end, to that effect, therefor.* para el ocio = recreational.* para el que lo quiera = up for grabs.* para embalsamar = embalming.* para empeorar las cosas = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* para empezar = for one, initially, to start with, to begin with, for starters, first off.* para entonces = by then.* para escribir con mayúsculas = in a shifted position.* para eso = therefor.* para este fin = to this end.* para esto = therefor.* para evitar su uso indebido por los niños = childproof.* para expresar dimensiones = by.* para + Fecha = by + Fecha.* para finales de = by the end of.* para finales de + Expresión Temporal = by the close of + Expresión Temporal.* para finalizar = in closing.* para fines múltiples = multipurpose [multi-purpose].* para futuras consultas = for future reference.* para hacer dinero = money-making.* para hacer esto = in this.* para hacer fundas = sleeving.* para hacer juego = to match.* para hacer justicia = in fairness to.* para hacer las paces = peace offering.* para hacerlo + Adjetivo = for + Nombre's sake.* para hacer más fácil = for ease of.* para impresionar = for effect.* para + Infinitivo = for + Gerundio.* para jóvenes = youth-serving.* para la eternidad = in perpetuity.* para la evaluación de hipótesis = hypothesis-testing.* para la formación autodidacta = self-instructional.* para la gestión de información textual = text-handling.* para la posteridad = for posterity.* para la web = Web-related.* para llamar la atención = for effect.* para mantener ocupado = keep-busy.* para mantener(se) ocupado = keep-busy.* para más información = for further details.* para más inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mayor información sobre = for details of.* para mayor información véase + Nombre = see + Nombre + for further details.* para mayor inri = to cap it all (off), on top of everything else, but to make things worse, but to make matters worse.* para mí = for myself.* para microordenadores = micro-computer based.* para nada = in vain, to no avail, without any avail, vainly, of no avail.* para no = so as not to.* para + Nombre = for + Nombre + purposes.* para no ser menos = not to be outdone.* para novias = bridal.* para + Número = seat + Número.* para ordenadores personales = microcomputer-based, PC-based.* para orquesta = orchestral.* para otra ocasión = for future reference.* para para lavarse la cara = washrag.* para partirse de risa = side-splitting.* para PCs = PC-based.* para pelearse hacen falta dos = it takes two to tangle, it takes two to tango, it takes two to make a quarrel.* para personas con intereses similares = birds-of-a-feather.* para + Posesivo + disgusto = to + Posesivo + chagrin.* para + Posesivo + gran sorpresa = much to + Posesivo + surprise.* para + Posesivo + propio bien = for + Posesivo + own good.* para + Posesivo + sorpresa = to + Posesivo + surprise.* para posteriores usos = for subsequent use.* para principios de siglo = by the turn of the century.* para + Pronombre Personal = in + Posesivo + eyes.* para protegerse = protectively.* para que = in order that, so that, seeing that.* para que así conste = for the record.* para que este sea el caso = for this to be the case.* para que esto sea así = for this to be the case.* para que no falte = for good measure.* para que no falte de nada = for good measure.* para que no + Subjuntivo = if + Nombre + be not + to + Infinitivo, lest + Frase Verbal.* para que no vaya a faltar = for good measure.* para que quede constancia = for the record.* para que quede más claro = for main effects.* para que vayamos pensando = food for thought.* para resumir = to sum up, to sum it up, to make a long story short, to recap, to cut a long story short, simply put, simply stated.* para ser específico = to be specific.* para ser franco = to be blunt, in all honesty.* para ser más explícito = to elaborate a little further.* para ser sincero = to be blunt, to be honest, in all honesty.* para siempre = forever, in perpetuity, for good, eternally, terminally, ever after.* para siempre en el futuro = for the indefinite future.* para sorpresa de todos = to everyone's surprise.* para sorpresa + Posesivo = to + Posesivo + surprise.* para su fácil + Nombre = for ease of + Nombre.* para su posterior uso = for subsequent use.* para su uso posterior = for subsequent use.* para terminar = in closing.* para toda la empresa = company-wide, enterprise-wide.* para toda la industria = industry-wide.* para toda la universidad = university-wide.* para toda la vida = lifelong [life-long], for life.* para todo el mercado = industry-wide.* para todos los efectos prácticos = for all practical purposes.* para todos por igual = across the board [across-the-board].* para todo tipo de tiempo = all-weather.* para todo uso = all-purpose.* para tomar medidas = for action.* para trabajos pesados = heavy-duty.* para una única ocasión = one-time.* para un futuro mejor = for a better future.* para uso comercial = commercially-owned.* para uso del profesional = professional-use.* para uso industrial = heavy-duty.* para uso personal = for personal use.* para usos posteriores = for subsequent use.* para vergüenza + Pronombre Posesivo = to + Posesivo + shame.* sin parar = interminably.* * *A (expresando destino, finalidad, intención) fortengo buenas noticias para ustedes I have some good news for you¿para qué revista escribes? what magazine do you write for?lee para ti read to yourselffue muy amable para con todos he was very friendly to everyone¿para qué sirve esto? what's this (used) for?no sirve para este trabajo he's no good at this kind of work¿para qué lo quieres? what do you want it for?¿para qué tuviste que ir a decírselo? what did you have to go and tell him for?, why did you have to go and tell him?champú para bebés baby shampoojarabe para la tos cough mixtureque para qué (decirte/hablar) ( fam): hacía un frío que para qué (decirte) it was freezing cold ( colloq)venían con un hambre que para qué (hablar) or para qué te voy a contar they were starving o so hungry when they got here!B para + INF to + INFestá ahorrando para comprarse un coche she's saving up for a car o to buy a caresta agua no es para beber this isn't drinking waterestá listo para pintar it's ready to be painted o for paintingpara serte sincero to tell you the truthcomo para convencerse a sí misma as if to convince herselfpara pasar al curso siguiente (in order) to go on to the next yearno hay que ser muy inteligente para darse cuenta you don't have to be very intelligent to realize thatnos cambiamos de sitio para ver mejor we changed places (so as) to see betterpara no + INF so as not to + INFentró en puntillas para no despertarla he went in on tiptoe so as not to wake herC para QUE + SUBJ:lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry mepídeselo — ¿para qué? ¿para que me diga que no? ask him for it — what for? so he can say no?para QUE no + SUBJ:cierra la puerta para que no nos oigan close the door so (that) they don't hear usD1(enfatizando la culminación de algo): para colmo or para rematarla se apagó la luz to crown o top o cap it all the light went out2 (expresando efecto, consecuencia) topara su desgracia unfortunately for himpara mi gran sorpresa to my great surprise, much to my surpriseA (expresando suficiencia) forno había bastante para todos there wasn't enough for everybody o to go roundtranquilízate, no es para tanto calm down, it's not that badpara + INF:apenas tienen para comer they can barely afford to eatsoy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember itbastante tengo yo con mis problemas (como) para estar ocupándome de los suyos I've enough problems of my own without having to deal with his as wellpara QUE + SUBJ:basta que yo diga A para que él diga B if I say it's black, he'll say it's whitebasta con que él aparezca para que ella se ponga nerviosa he only has to walk in and she gets flusteredB(en comparaciones, contrastes): hace demasiado calor para estar al sol it's too hot to be in the sunson altos para su edad they're tall for their agepara lo que come, no está nada gordo considering how much he eats, he's not at all fatdíselo tú — ¡para el caso que me hacen …! you tell them — for all the notice they take of me …para + INF:para haber sido improvisado fue un discurso excelente for an off-the-cuff speech it was excellent, considering it was completely off the cuff it was an excellent speech¿quién se cree que es para hablarte así? who does she think she is, speaking to you like that o to speak to you like that?para QUE + SUBJ:son demasiado grandes para que les estés haciendo todo they're too old for you to be doing everything for thempara que se esté quejando todo el día … if he's going to spend all day complaining …¡tanto preocuparse por ellos para que después hasta te acusen de metomentodo! all that worrying about them and then they go and accuse you of being a meddler!C estar para algo/+ INF(indicando estado): mira que no estoy para bromas look, I'm in no mood for joking o for jokesestas botas están para tirarlas a la basura these boots are only fit for throwing out o for the trash o ( BrE) for the binno está (como) para salir tan de veranillo it's not warm enough to go out in such summery clothesD(expresando opiniones, puntos de vista): para mí que ya no viene if you ask me, he won't come nowpara el padre, el niño es un Mozart en ciernes in the father's opinion o as far as the father's concerned, the boy is a budding Mozarttú eres todo para mí you're everything to me¿para ti qué es lo más importante? what's the most important thing for you?, what do you see as the most important thing?esto es de gran interés para el lector this is of great interest to the readerA(indicando dirección): salieron para el aeropuerto they left for the airportempuja para arriba push up o upward(s)¿vas para el centro? are you going to o toward(s) the center?se los llevó para la casa de los abuelos she took them over to their grandparents' housetráelo para acá/adentro bring it over here/insidecórrete para atrás move backBva para los 50 años she's pushing fifty ( colloq), she's going o ( BrE) getting on for fifty ( colloq)A(señalando un plazo): tiene que estar listo para el día 15 it has to be ready by o for the 15th¿qué deberes tienes para el lunes? what homework do you have for Monday?faltan cinco minutos para que termine la clase there are five minutes to go before the end of the classme lo prometió para después de Pascua he promised I could have it after Easter, he promised it to me for after Easter¿cuánto te falta para terminar? how much have you got left to do?, how long will it take you to finish it?B1(indicando fecha aproximada): piensan casarse para finales de agosto they plan to marry sometime around the end of Augustpara entonces quién sabe si todavía estaremos vivos who knows if we'll still be alive (by) then?¿para cuándo espera? when is the baby due?2 (indicando fecha fija) fortengo hora para mañana I have an appointment (for) tomorrowC1(expresando duración): para siempre forevertengo para rato ( fam); I'm going to be a while (yet), this is going to take me a while (yet)esto va para largo ( fam); this is going to take some time2 (con idea de finalidad) for¿qué le puedo regalar para el cumpleaños? what can I give him for his birthday?D ( liter)(en secuencias de acciones): se fue para nunca volver she went away never to returnfue puesto en libertad, para más tarde volver a ser detenido he was set free only to be rearrested later, he was set free but was rearrested later* * *
Del verbo parar: ( conjugate parar)
para es:
3ª persona singular (él/ella/usted) presente indicativo2ª persona singular (tú) imperativo
Del verbo parir: ( conjugate parir)
para es:
1ª persona singular (yo) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) presente subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperativo
Multiple Entries:
para
parar
parir
para preposición
1 (destino, finalidad, intención) for;
¿para qué sirve esto? what's this (used) for?;
champú para bebés baby shampoo;
para eso no voy I might as well not go;
para + inf: ahorra para comprarse un coche he's saving up to buy a car;
tomé un taxi para no llegar tarde I took a taxi so I wouldn't be late;
está listo para pintar it's ready to be painted o for painting;
para aprobar (in order) to pass;
entró en puntillas para no despertarla he went in on tiptoe so as not to wake her;
lo dice para que yo me preocupe he (only) says it to worry me;
cierra para que no nos oigan close the door so (that) they don't hear us
2
no es para tanto it's not that bad;
soy lo bastante viejo (como) para recordarlo I'm old enough to remember itb) (en comparaciones, contrastes):
son altos para su edad they're tall for their age;
para lo que come, no está gordo considering how much he eats, he's not fat;
¿quién es él para hablarte así? who does he think he is, speaking to you like that ?;
es mucho para que lo haga sola it's too much for you to do it on your own
1 ( dirección):
empuja para arriba push up o upward(s);
¿vas para el centro? are you going to o toward(s) the center?
2 ( tiempo)a) (señalando una fecha, un plazo):◊ estará listo para el día 15 it'll be ready by o for the 15th;
deberes para el lunes homework for Monday;
faltan cinco minutos para que termine there are five minutes to go before the end;
me lo prometió para después de Pascua he promised me it for after Easter;
¿cuánto te falta para terminar? how much have you got left to do?;
para entonces estaré en Madrid I'll be in Madrid (by) then;
tengo hora para mañana I have an appointment (for) tomorrow
c) ( duración):
tengo para rato (fam) I'm going to be a while (yet)
parar ( conjugate parar) verbo intransitivo
1 ( detenerse) to stop;
ir/venir a para to end up;
fue a para a la cárcel he ended up in prison;
¿a dónde habrá ido a para aquella foto? what can have happened to that photo?;
¡a dónde iremos a para! I don't know what the world's coming to
2 ( cesar) to stop;
ha estado lloviendo sin para it hasn't stopped raining;
no para quieto ni un momento he can't keep still for a minute;
no para en casa she's never at home;
para DE + INF to stop -ing;
paró de llover it stopped raining
3 (AmL) [obreros/empleados] to go on strike
verbo transitivo
1
‹motor/máquina› to stop, switch off
‹ golpe› to block, ward off
2 (AmL)
pararse verbo pronominal
1 ( detenerse)
[coche/motor] to stall;
2
se paró en una silla she stood on a chair;
¿te puedes para de cabeza/de manos? can you do headstands/handstands?
( en los lados) to stick out
parir ( conjugate parir) verbo intransitivo [ mujer] to give birth;
[ vaca] to calve;
[yegua/burra] to foal;
[ oveja] to lamb
verbo transitivo
para preposición
1 (utilidad, aptitud) for: ¿para qué tanto esfuerzo?, what's all this effort for?
una pomada para las quemaduras, an ointment for burns
una tijera para zurdos, a pair of scissors for left-handed people
2 (finalidad, motivo) to, in order to: lo dijo para molestarme, she said it to annoy me
lo hace para que te fijes en él, he does it so that you notice him
3 (destinatario) for: es para mamá, it's for mum
hablaba para los votantes indecisos, he spoke to the undecided voters
es muy atento para con ella, he's very obliging towards her
4 (opinión) para Paco todas las mujeres son guapas, in Paco's opinion, all women are pretty
5 (comparación, concesión) for: para ser tan joven tiene ideas muy sensatas, he has very sensible ideas for his age
6 (rechazo) para una vez que hablo, me haces callar, the one time I speak, you shut me up
7 (tiempo) by: estará listo para las cinco, it'll be ready by five
para entonces, by then
8 (a punto de) está para salir, it's about to leave
9 (dirección) el tren para Burgos acaba de salir, the train for Burgos has just left
iba para tu casa, I was going to your house
Recuerda que cuando para expresa finalidad, se traduce por to o in order to (este último sólo se usa para evitar confusión): Me voy para ayudarte. I'm going in order to help you. Si usáramos sólo to significaría: Voy a ayudarte. Sin embargo, cuando después de para viene un sustantivo o un pronombre y no un verbo (esta llave es para aquella puerta), se traduce por for ( this key is for that door).
parar
I verbo intransitivo
1 to stop: para de saltar, stop jumping
para un momento en la farmacia, stop a minute at the chemist's
no pares de hablar, por favor, keep talking, please
2 (alojarse) to stay
3 (finalizar, terminar) el cuadro fue a parar al rastro, the painting ended up in the flea market
II verbo transitivo
1 to stop
2 Dep to save
3 LAm to stand up
♦ Locuciones: dónde va a parar, by far: mi hija es muchísmo más inteligente que la suya, dónde va a parar, my daughter is far more intelligent than theirs
parir verbo transitivo & verbo intransitivo to give birth (to)
♦ Locuciones: poner a alguien a parir, to run sb down
' para' also found in these entries:
Spanish:
A
- abalorio
- ablandar
- abreviar
- absoluta
- absoluto
- acá
- aceitera
- achuchar
- actuación
- adentro
- agitador
- agitadora
- alcanzar
- alfiler
- alguna
- alguno
- aliento
- alquiler
- alta
- amenaza
- añadidura
- ancha
- ancho
- ánimo
- año
- antesala
- antirrobo
- aplanar
- aprovechar
- apta
- aptitud
- apto
- aquí
- arca
- arena
- arrastre
- arriba
- arropar
- atonía
- atrás
- atril
- aunar
- auspicio
- baja
- bajo
- balde
- bálsamo
- bañarse
- banco
English:
AA
- ability
- about
- accessory
- accommodate
- achieve
- activity
- adapter
- adaptor
- adequate
- adequately
- admire
- adult
- advantage
- advantageous
- advertise
- aftershave (lotion)
- agitate
- agree
- all
- all-out
- allocate
- analyst
- antiallergenic
- antibiotic
- antidote
- antihistamine
- antipollution
- appease
- application
- appointment
- appropriate
- aptitude
- argue
- arm-twisting
- arms control
- around-the clock
- arrangement
- arson
- as
- ASPCA
- assailant
- assert
- assess
- assume
- astir
- astonishment
- attain
- attention span
- attractive
* * *para prep1. [indica destino, finalidad, motivación] for;es para ti it's for you;significa mucho para mí it means a lot to me;“¡qué suerte!” dije para mí “how lucky,” I said to myself;una mesa para el salón a table for the living-room;desayuno para dos breakfast for two;crema para zapatos shoe polish;pastillas para dormir sleeping pills;están entrenados para el combate they have been trained for combat;estudia para dentista she's studying to become a dentist;esta agua no es buena para beber this water isn't fit for drinking o to drink;para conseguir sus propósitos in order to achieve his aims;lo he hecho para agradarte I did it to please you;me voy para no causar más molestias I'll go so I don't cause you any more inconvenience;te lo repetiré para que te enteres I'll repeat it so you understand;resulta que se divorcian para un mes más tarde volverse a casar so they get divorced, only to remarry a month later;para con towards;es buena para con los demás she is kind towards other people;¿para qué? what for?;¿para qué quieres un martillo? what do you want a hammer for?, why do you want a hammer?;¿para qué has venido? why are you here?;¿para quién trabajas? who do you work for?2. [indica dirección] towards;el próximo vuelo para Caracas the next flight to Caracas;ir para casa to head (for) home;salir para el aeropuerto to leave for the airport;para abajo downwards;para arriba upwards;tira para arriba pull up o upwards;para atrás backwards;échate para atrás [en asiento] lean back;para delante forwards;ya vas para viejo you're getting old;esta muchacha va para pintora this girl has all the makings of a painter3. [indica tiempo] for;tiene que estar acabado para mañana/para antes de Navidad it has to be finished by o for tomorrow/before Christmas;faltan cinco minutos para que salga el tren the train leaves in five minutes;tienen previsto casarse para el 17 de agosto they plan to get married on 17 August;llevamos comida para varios días we have enough food for several days;Am salvo RPdiez para las once ten to eleven;Am salvo RPun cuarto para las once (a) quarter to eleven;va para un año que no nos vemos it's getting on for a year since we saw each other;¿y para cuándo un bebé? and when are you going to start a family?;para entonces by then4. [indica comparación]tiene la estatura adecuada para su edad she is the normal height for her age;está muy delgado para lo que come he's very thin considering how much he eats;para ser verano hace mucho frío considering it's summer, it's very cold;para ser un principiante no lo hace mal he's not bad for a beginner;para lo que me ha servido… for all the use it's been to me…;¡tanto esfuerzo para nada! all that effort for nothing!;¿y tú quién eres para tratarla así? who do you think you are, treating her like that?;yo no soy quien para decir… it's not for me to say…5. (después de adjetivo y antes de infinitivo) [indica inminencia, propósito] to;la comida está lista para servir the meal is ready to be served;el atleta está preparado para ganar the athlete is ready to win6. [indica opinión] for;para Marx, la religión era el opio del pueblo for Marx, religion was the opium of the people;para mí que no van a venir it looks to me like they're not coming;¿para ti quién es más guapo? who do you think is the most handsome?el abuelo no está ya para hacer viajes largos grandfather's no longer up to going on long journeys;¿hace día para ir sin chaqueta? is it warm enough to go out without a jacket on?8. [indica consecuencia]para su sorpresa, para sorpresa suya to her surprise;para alegría de todos to everyone's delight;para nuestra desgracia unfortunately for us9. Compno llores, que no es para tanto don't cry, it's not such a big deal, there's no need to cry about it;dicen que les trataron mal, pero no fue para tanto they say they were ill-treated, but that's going a bit far;Famque para qué: hace un calor que para qué it's absolutely boiling;este plato pica que para qué this dish is really hot, Br this dish isn't half hot* * *prp1 for;para mí for me2 dirección toward(s);ir para head for;va para directora she’s going to end up as manager3 tiempo for;listo para mañana ready for tomorrow;para siempre forever;diez para las ocho L.Am. ten of eight, ten to eight;para Pascua iremos de vacaciones a Lima we’re going to Lima for Easter;espero que para Pascua haya terminado la crisis I hope the crisis is over by Easter;¿para cuándo? when for?:lo hace para ayudarte he does it (in order) to help you;para que so that;¿para qué te marchas? what are you leaving for?;para eso no hace falta it’s not necessary just for that5 en comparaciones:para su edad es muy maduro he’s very mature for his age6:lo heredó todo para morir a los 30 he inherited it all, only to die at 30* * *para prep1) : forpara ti: for youalta para su edad: tall for her ageuna cita para el lunes: an appointment for Monday2) : to, towardspara la derecha: to the rightvan para el río: they're heading towards the river3) : to, in order tolo hace para molestarte: he does it to annoy you4) : around, by (a time)para mañana estarán listos: they'll be ready by tomorrow5)para adelante : forwards6)para atrás : backwards7)para que : so, so that, in order thatte lo digo para que sepas: I'm telling you so you'll know* * *para prep1. (en general) for2. (seguido de infinitivo) to3. (seguido de subjuntivo) so that4. (dirección) for / to5. (tiempo) bypara mí for me / in my opinion -
8 ум
умmenso, spirito (рассудок);intelekto (интеллект);saĝo (мудрость);racio (разум);prudento (благоразумие);♦ сойти́ с \ума́ freneziĝi;он себе́ на \уме́ li kaŝe tenas sian ideon.* * *м.челове́к большо́го ума́ — persona de gran inteligencia (de mucha mollera)
••счёт в уме́ — cálculo mental
счита́ть в уме́ — calcular mentalmente
держа́ть в уме́ ( при счёте) — retener (guardar) en la memoria
(на)учи́ть уму́-ра́зуму — abrir los ojos
(на)учи́ться уму́-ра́зуму — aprender vi (a); aprender las letras
до ума́ довести́ прост. — acabar bien (el trabajo, el asunto, etc.)
быть без ума́ от (+ род. п.) — estar loco (por), perder la cabeza (por)
быть в своём (в здра́вом) уме́ — estar en su sano (pleno) juicio
быть в здра́вом уме́ и твёрдой па́мяти — gozar de todas sus facultades mentales
быть не в своём уме́ — no estar en su juicio, estar mal de la cabeza, estar loco (chiflado)
своди́ть с ума́ — volver loco, hacer perder la cabeza; sacar de quicio
сходи́ть (сойти́) с ума́ — volverse loco, perder el juicio
вы с ума́ сошли́! — ¡está (Ud.) loco!
вы́жить из ума́ — perder la razón
раски́нуть умо́м разг. — poner (parar) mientes en una cosa
быть себе́ на уме́ — estar en sus cinco sentidos
ума́ не приложу́ — no me cabe en la cabeza; estoy descentrado, no puedo comprender
он за́дним умо́м кре́пок прост. — él es estratega a posteriori
прийти́ на ум — venirse a uno a las mientes
ему́ пришло́ на ум — se le ocurrió, le vino a la cabeza
бра́ться (взя́ться) за ум — ponerse en razón, enmendarse (непр.); hacerse razonable
на ум наста́вить кого́-либо разг. — hacer entrar en razón; enseñar vt, hacer comprender
ка́ждый по-сво́ему с ума́ схо́дит разг. погов. — cada loco con su tema
у него́ друго́е на уме́ — tiene otra cosa en la cabeza
у него́ ум за ра́зум захо́дит — no está en sus cinco, tiene marcada la cabeza
э́то у меня́ из ума́ нейдёт — esto no se me va (no me sale) de la cabeza
э́то не его́ ума́ де́ло — esto no le atañe, esto no es de su competencia
у него́ ума́ пала́та — es un pozo de ciencia, sabe más que Lepe
у него́ что на уме́, то и на языке́ разг. — lo que tiene en la cabeza le sale por la boca, dice lo que piensa, no tiene pelillos (frenillo) en la lengua
ум хорошо́, а два лу́чше погов. — más ven cuatro ojos que dos
ско́лько голо́в - сто́лько умо́в погов. — tantas cabezas, tantos pareceres
по одёжке встреча́ют, по уму́ провожа́ют посл. — bien vestido, bien recibido, pero la mejor pieza es una buena cabeza
умо́м Росси́ю не поня́ть — la mente no es capaz de comprender a Rusia
* * *м.челове́к большо́го ума́ — persona de gran inteligencia (de mucha mollera)
••счёт в уме́ — cálculo mental
счита́ть в уме́ — calcular mentalmente
держа́ть в уме́ ( при счёте) — retener (guardar) en la memoria
(на)учи́ть уму́-ра́зуму — abrir los ojos
(на)учи́ться уму́-ра́зуму — aprender vi (a); aprender las letras
до ума́ довести́ прост. — acabar bien (el trabajo, el asunto, etc.)
быть без ума́ от (+ род. п.) — estar loco (por), perder la cabeza (por)
быть в своём (в здра́вом) уме́ — estar en su sano (pleno) juicio
быть в здра́вом уме́ и твёрдой па́мяти — gozar de todas sus facultades mentales
быть не в своём уме́ — no estar en su juicio, estar mal de la cabeza, estar loco (chiflado)
своди́ть с ума́ — volver loco, hacer perder la cabeza; sacar de quicio
сходи́ть (сойти́) с ума́ — volverse loco, perder el juicio
вы с ума́ сошли́! — ¡está (Ud.) loco!
вы́жить из ума́ — perder la razón
раски́нуть умо́м разг. — poner (parar) mientes en una cosa
быть себе́ на уме́ — estar en sus cinco sentidos
ума́ не приложу́ — no me cabe en la cabeza; estoy descentrado, no puedo comprender
он за́дним умо́м кре́пок прост. — él es estratega a posteriori
прийти́ на ум — venirse a uno a las mientes
ему́ пришло́ на ум — se le ocurrió, le vino a la cabeza
бра́ться (взя́ться) за ум — ponerse en razón, enmendarse (непр.); hacerse razonable
на ум наста́вить кого́-либо разг. — hacer entrar en razón; enseñar vt, hacer comprender
ка́ждый по-сво́ему с ума́ схо́дит разг. погов. — cada loco con su tema
у него́ друго́е на уме́ — tiene otra cosa en la cabeza
у него́ ум за ра́зум захо́дит — no está en sus cinco, tiene marcada la cabeza
э́то у меня́ из ума́ нейдёт — esto no se me va (no me sale) de la cabeza
э́то не его́ ума́ де́ло — esto no le atañe, esto no es de su competencia
у него́ ума́ пала́та — es un pozo de ciencia, sabe más que Lepe
у него́ что на уме́, то и на языке́ разг. — lo que tiene en la cabeza le sale por la boca, dice lo que piensa, no tiene pelillos (frenillo) en la lengua
ум хорошо́, а два лу́чше погов. — más ven cuatro ojos que dos
ско́лько голо́в - сто́лько умо́в погов. — tantas cabezas, tantos pareceres
по одёжке встреча́ют, по уму́ провожа́ют посл. — bien vestido, bien recibido, pero la mejor pieza es una buena cabeza
умо́м Росси́ю не поня́ть — la mente no es capaz de comprender a Rusia
* * *n1) gener. entendìmiento, espìritu, mente (разум), seso, ingenio, intelectualidad, inteligencia, prudencia2) colloq. entendederas, listeza -
9 bola
f.1 ball (esfera).bola de alcanfor mothballbola de billar billiard ballbola de cristal crystal ballbola del mundo globebola de naftalina mothballbola de nieve snowball2 fib (informal) (mentira).contar bolas to fib, to tell fibs3 rumor (informal).corre la bola por ahí de que te has echado novio they say you've got yourself a boyfriend4 shoe polish. ( Latin American Spanish)5 shoeblacking, shoe polish, shoe cream.6 scoop of ice cream.7 polishing, shoe polishing.8 tall story, cock-and-bull story, snow job.9 lie, porky, porky pie.* * *1 (gen) ball2 familiar fib, lie\bola de nieve snowballbola de cristal crystal ball* * *noun f.1) ball2) lie, fib* * *SF1) (=cuerpo esférico) ball; [de helado] scoop; (=canica) marblebola de fuego — (Mil) fireball; (Meteo) ball lightning
pie 2), queso 1)bola de tempestad, bola de tormenta — storm signal
2) (Dep) ball; [de petanca] boule- andar como bola huacha- dar bolase lo he dicho mil veces pero no me da bola — I've told him a thousand times but he doesn't take any notice o a blind bit of notice
¡dale bola! — what, again!
- parar bolasno me paró bolas — he didn't take any notice, he didn't pay attention
- pasar la bolabola de billar — billiard ball, snooker ball
bola de partido — Esp (Tenis) match ball
bola de set — Esp (Tenis) set point
3) [en lana, algodón] bobblehacerse bolas — [jersey, abrigo] to get bobbly; Méx * [persona] to get o.s. tied up in knots
5) ** (=cabeza) nut *, noggin (EEUU) **- en bolasaquí todo el mundo va o está en bolas — everyone goes round naked o in the nude here
- hasta las bolasme tiene hasta las bolas con sus tonterías — I'm pissed off with his fooling around ***, I've had it up to here with his fooling around *
- pillar a algn en bolas7) * (=mentira) fib¡vaya bola que nos metiste! — what a fib you told us!
¡qué bola más grande! — what a whopper! *
¿no te habrás tragado esa bola? — you didn't swallow that one, did you? *, you didn't fall for it, did you? *
8) (=rumor)¿quién ha corrido la bola de que se van a vivir al extranjero? — who's been spreading the word that they're going to move abroad?
9) Méx10) (Naipes) (grand) slam11) (Náut) signal (with discs)12) (Tip) golf ball13) (Mec) ball bearing* * *1)a) ( cuerpo redondo) ball; ( de helado) scoopb) (Dep) ball; ( de petanca) boule; ( canica) (Col, Per) marbleparar or poner bolas — (Col fam) to pay attention, listen up (AmE colloq)
tener la cabeza como una bola de billar — to be as bald as a cue ball (AmE) o (BrE) as bald as a coot (colloq)
c) bolas femenino plural (fam: en algunas regiones vulg) ( testículos) balls (pl) (colloq or vulg)estar en bolas — (fam o vulg) to be stark naked (colloq)
estar hasta las bolas — (vulg) to be pissed off (sl)
hacerse bolas con algo — (Méx) to get in a mess over something
pillar a alguien en bolas — (fam o vulg) to catch somebody with their pants (AmE) o (BrE) trousers down (colloq)
d) (fam) ( músculo - del brazo) biceps; (- de la pantorrilla) calf musclesacar bola — (Esp) to flex one's muscles
2) (fam) ( mentira) lie, fib (colloq)contar/decir bolas — to fib (colloq), to tell fibs (colloq)
se tragó la bola! — she swallowed it! (colloq)
3) (Andes, RPl fam) ( atención)4) (Méx fam) ( montón)una bola de — loads of (colloq)
5) (Méx) revolution, uprising ( esp the Mexican Revolution)armarse la bola — (Méx)
se armó la bola — all hell broke loose (colloq)
* * *= fib, fibbing, ball.Ex. Democracy's most acute failures tend to result from power brokers who tell big fibs about the distribution of power.Ex. When it comes to fibbing, women are far ahead of their male counterparts, a new survey has revealed.Ex. People are positively delighted to find that there are motion picture loops on how to throw a ball properly, art slides, and all this sort of thing.----* bañarse en bolas = skinny dip.* bola de alcanfor = mothball, moth crystal, camphor ball.* bola de barro = mudpie.* bola de cristal = crystal ball.* bola de cristal con nieve dentro = snow globe.* bola de hacer punto = knitting yarn.* bola de molienda = grinding ball.* bola de naftalina = mothball, moth crystal, camphor ball.* bola para el control del cursor en pantalla = trackball.* decir bolas = fib.* echar la bola a rodar = get + the ball rolling, set + the ball rolling, start + the ball rolling.* efecto bola de nieve = snowball effect.* en bolas = stark naked, in the nod, in the buff.* hacer una bola con Algo = ball + Nombre + up.* mantener la bola rodando = keep + the ball rolling.* mirar la bola de cristal = gaze into + crystal ball.* parada de bola = fielding.* * *1)a) ( cuerpo redondo) ball; ( de helado) scoopb) (Dep) ball; ( de petanca) boule; ( canica) (Col, Per) marbleparar or poner bolas — (Col fam) to pay attention, listen up (AmE colloq)
tener la cabeza como una bola de billar — to be as bald as a cue ball (AmE) o (BrE) as bald as a coot (colloq)
c) bolas femenino plural (fam: en algunas regiones vulg) ( testículos) balls (pl) (colloq or vulg)estar en bolas — (fam o vulg) to be stark naked (colloq)
estar hasta las bolas — (vulg) to be pissed off (sl)
hacerse bolas con algo — (Méx) to get in a mess over something
pillar a alguien en bolas — (fam o vulg) to catch somebody with their pants (AmE) o (BrE) trousers down (colloq)
d) (fam) ( músculo - del brazo) biceps; (- de la pantorrilla) calf musclesacar bola — (Esp) to flex one's muscles
2) (fam) ( mentira) lie, fib (colloq)contar/decir bolas — to fib (colloq), to tell fibs (colloq)
se tragó la bola! — she swallowed it! (colloq)
3) (Andes, RPl fam) ( atención)4) (Méx fam) ( montón)una bola de — loads of (colloq)
5) (Méx) revolution, uprising ( esp the Mexican Revolution)armarse la bola — (Méx)
se armó la bola — all hell broke loose (colloq)
* * *= fib, fibbing, ball.Ex: Democracy's most acute failures tend to result from power brokers who tell big fibs about the distribution of power.
Ex: When it comes to fibbing, women are far ahead of their male counterparts, a new survey has revealed.Ex: People are positively delighted to find that there are motion picture loops on how to throw a ball properly, art slides, and all this sort of thing.* bañarse en bolas = skinny dip.* bola de alcanfor = mothball, moth crystal, camphor ball.* bola de barro = mudpie.* bola de cristal = crystal ball.* bola de cristal con nieve dentro = snow globe.* bola de hacer punto = knitting yarn.* bola de molienda = grinding ball.* bola de naftalina = mothball, moth crystal, camphor ball.* bola para el control del cursor en pantalla = trackball.* decir bolas = fib.* echar la bola a rodar = get + the ball rolling, set + the ball rolling, start + the ball rolling.* efecto bola de nieve = snowball effect.* en bolas = stark naked, in the nod, in the buff.* hacer una bola con Algo = ball + Nombre + up.* mantener la bola rodando = keep + the ball rolling.* mirar la bola de cristal = gaze into + crystal ball.* parada de bola = fielding.* * *A1 (cuerpo redondo) ball; (de helado) scoopse hacen bolas con la masa form the dough into ballsel gato estaba hecho una bolita en el sofá the cat was curled up (in a little ball) on the sofase me hizo una bola en el estómago I got a knot in my stomachtengo una bola en el estómago de haber comido tan rápido I ate too fast, my stomach feels heavyte vas a poner como una bola you're going to get very fatalgunos tejidos se hacen bolas some materials get o go bobblymáquina de escribir de bola golf ball typewriterandar como bola huacha ( Chi fam): ando como bola huacha I'm at a loss, I don't know what to do with myselfcomo bola sin manija ( RPl fam): me tiene como bola sin manija he has me running about from pillar to postdesde que se mudaron los amigos anda como bola sin manija since his friends moved away he's been at a complete loss o he's been wandering around like a lost soul o he hasn't known what to do with himselfecharse la bolita ( Méx); to pass the buckpare bolas, que le estoy hablando pay attention when I'm talking to youle advertí, pero no me puso bolas I warned him, but he didn't take the slightest notice ( colloq)(pelado) como una bola de billar ( RPl); as bald as a coot ( colloq), bald as a cue ball ( AmE) o ( BrE) billiard balltener la cabeza como una bola de billar to be as bald as a coot ( colloq), to be as bald as a cue ball ( AmE) o ( BrE) billiard ballme da por las bolas que me empujen it really gets on my nerves o up my nose when people push me ( colloq), it really pisses me off when people push me (sl)hacerse bolas con algo ( Méx); to get in a mess over sthpillar a algn en bolas to catch sb on the hop ( colloq), to catch sb with their pants ( AmE) o ( BrE) trousers down ( colloq)sacar bola to flex one's musclesCompuestos:crystal ballsnowballmatch pointset pointme metió una bola he told me a fibcorre la bola de que … (the) word is that …, word has it that …, it's going round that …C(Andes, RPI fam) (atención): se lo dije pero él no me dio bola or pero él, ni bola I told him, but he didn't take the slightest bit o ( BrE) a blind bit of notice ( colloq)Duna bola de libros stacks o loads of books ( colloq)EF ( Méx) revolution, uprising ( esp the Mexican Revolution)armarse la bola ( Méx): cuando marcaron el penalty se armó la bola when they scored from the penalty all hell broke loose ( colloq)¿por qué se armó la bola? — porque no había boletos what was all the fuss about? — there were no tickets left ( colloq)* * *
bola sustantivo femenino
1 ( cuerpo redondo) ball;
( de helado) scoop;
(Dep) ball;
( de petanca) boule;
( canica) (Col, Per) marble;
bola de nieve snowball;
bola de partido/de set match/set point
2◊ bolas sustantivo femenino plural (fam: en algunas regiones vulg) ( testículos) balls (pl) (colloq or vulg);
estar en bolas (fam or vulg) to be stark naked (colloq);
hacerse bolas con algo (Méx) to get in a mess over sth
3 (fam) ( mentira) lie, fib (colloq);
contar/decir bolas to fib (colloq), to tell fibs (colloq)
4 (Méx fam) ( montón):◊ una bola de loads of (colloq)
bola sustantivo femenino
1 ball
(canica) marble
2 fam (mentira) fib
♦ Locuciones: correr la bola, to spread a rumour
(desprevenido) without warning
no dar pie con bola, to be unable to do anything right
vulgar en bolas, (desnudo) naked
' bola' also found in these entries:
Spanish:
billar
- borla
- terráquea
- terráqueo
- efecto
- granizo
- hueco
- ratón
English:
ball
- bowl
- crystal ball
- dip
- dumpling
- mothball
- pellet
- scoop
- snowball
- crumple
- crystal
- fib
- into
- putt
- roll-on
- track
* * *bola nf1. [esfera] ball;[de helado] scoop;tengo una bola en el estómago my stomach feels bloated;si sigues comiendo pasteles te pondrás como una bola if you carry on eating cakes, you'll get fat;dejar rodar la bola to let it ridebola de alcanfor mothball;bola de cristal crystal ball;bola de fuego fireball;bola del mundo globe;bola de naftalina mothball;bola de nieve snowball;Figconvertirse en una bola de nieve to snowball2. [pelota] ball;[canica] marble; Esp Famno tocar o [m5]rascar bola: se pasó el partido entero sin tocar o [m5] rascar bola he didn't do a single thing in the whole match;no dio pie con bola he didn't do o get a thing rightbola de billar billiard ball;bola de break [en tenis] break point;Ven bolas criollas bowls [singular];bola de juego [en tenis] game point;bola jugadora [en billar] cue ball;bola de partido [en tenis] match point;bola de set [en tenis] set pointcontar bolas to fib, to tell fibs;me intentó meter una bola she tried to tell me a fib;esa bola no me la trago I'm not going to fall for that one4. Fam [rumor]corre la bola por ahí de que te has echado novio they say you've got yourself a boyfriend;¡corre la bola!, nos van a poner un examen mañana they're going to give us an exam tomorrow, pass it on!Ven Famecharle bolas: tienes que echarle bolas al asunto you really need to put some oomph o guts into it;Fampillar a alguien en bolas [sin nada, desprevenido] to catch sb out;¡me has pillado en bolas!, ¡no tengo ni idea! you've got me there, I haven't a clue!;el profesor nos pilló en bolas the teacher caught us unprepared;RP muy Fam8. Am [betún] shoe polishen bola [en grupo] in a crowd, as a group13. FamEspa mi/tu/su bola: nosotros trabajando y él, a su bola we were working and there he was, just doing his own thing;Bol, RPandar como bola sin manija to wander around;Vende bola que sí sure, you bet your life;Méx Méxhacerse bolas to get muddled up;RP RPdar bola a alguien to pay attention to sb;nadie le da bola al nuevo compañero nobody takes any notice of our new colleague;nunca le dio bola a su hijo she never showed any interest in her son;Andes, Venparar bola a alguien to pay attention to sb;RPtener bolas [ser valiente] to have guts;[ser lento] to be slow o thick* * *f1 ball;no dar pie con bola get everything wrong;dejar que ruede la bola fig let things take their course2 TÉC ball bearing3 de helado scoop4 fam ( mentira) fib fam5:en bolas fam stark naked* * *bola nf1) : ballbola de nieve: snowballuna bola de rateros: a bunch of thieves* * *bola n1. (esfera) ball2. (mentira) lie -
10 axabarciar
Axabarciar, es tratar, vender, comprar, cambiar, etc. Cuntu you aquindi nisti primeiru llibru qu'un astur fae con ñaturallidá, con honradé, con amore grandie ya ñoble que disdi guaxetín na miou xenciétcha ya ñatural alma se fexu hacia tous lus melgueirus y'embruxantes chugares de la miou mantina tierra d'Asturies, ya de toes les Fidalgues xentes que la poblen, falu you que nagora mesmu tenu ñecexidá de cuntayes un cuintu que nun ye tal couxa, perque cuaxi tóu lu que falu aquindi fóu verdá. Ya cumu encalda mu ben nista pallabra, pos nagua mexor que como exemplu qu'isti casu que per oitre lláu pué xervir tamén d'escola. (Cuento yo aquí en este diccionario primero que hace un astur con documentación, naturalidad y suprema honradez, lleno de un amor grande y noble que desde niño en mi sencilla y natural alma se hizo, hacia todos los dulces y embrujantes lugares de mi amada Tierrina Asturiana, y hacia todas las Hidalgas gentes que la pueblan. Digo que ahora mismo tengo necesidad de contarles un cuento, que no es tal cosa, porque casi todo lo que les voy a contar ha sido una auténtica verdad, y como tal alumbramiento tiene el origen en esta palabra, pues nada mejor que este ejemplo, que por otro lado puede servir también de escuela). (LES XABARCEIRES) L'Aldexuxán (aldea de Susana) yera la miou aldina, fae ya un faticáu d'anus cundu you yera un guaxín, despós de l’achuquinante 'ngarradiétcha, que xemóu de cadarmus toes les teixáes de la miou embruxante Asturies, apaxiétchandu de llutus, mexeries, fames, atristeyáus ya enfernales dollores a toes les xentes, lu mesmu las prietes que yeren las drechistes, que lus roxus que yeren de las esquerdas. (La aldea de Susana era mi aldea, hace ya muchos años cuando yo era un niño después de la asesinante guerra que sembró de cadáveres todas las casas de mi embrujante Asturias, vistiendo de lutos, miserias, hambre e infernales dolores a todas sus nobles gentes, lo mismo a los negros que eran los derechistas, que a los rojos que eran los de las izquierdas). —Por aquel entonces, cuando el hambre, la necesidad y la miseria se enseñoreaban de les teixáes (lares) mejor dicho de los hijos y de las viudas de los perdedores, ya que los pobres, los que no estaban encuandicáus (sepultados) s'atopaben arretrigáus nes cárxeles, (encadenados en las cárceles) ya oitres con más xuerte, xebráranse per miéu 'l hermenu venceor pal extranxeiru. (Y otros con más suerte, se marcharan por miedo al hermano vencedor para el extranjero). —Cuento yo, que por aquellos tristes aconteceres sucedió en mi aldea esta historia que ahora al recordarla tras más de cuarenta años de haber sucedido, trae a mi pensamiento una añoranza triste, nel mesmu lleldar que me fae xonreyire. En el mismo suceder que me hace sonreir, ya que el caso según mi humilde parecer se las trae, porque todos los personajes qu'encaldan (hacen) esta cierta, historia, eran seres que para poder vivir tenían que luchar bravamente todos los amanecidos días, no importa cómo lo hicieran; pero por aquellos tristes tiempos el que no luchaba no comía, no es como hoy, que se tira más comida en un día a la basura, que en los tiempos de esta historia comía toda Asturias en una semana. —Yera mi aldina tan bétcha en allumbrar frutos, que desde los principios del branu (verano), fasta lu fondeiru de la xeronda (hasta lo último del otoño), talmente parecía mi melgueiru chugar (dulce pueblo), el mismo jardín que el Creador debe de tener reservada para las sencillas y buenas gentes que tras la muerte sean huéspedes de su Santificante Reino. Tal exquisita riqueza natural daba lugar, a que casi todos los vecinos tuviesen un pollino que espatuxara llixeiru (andase rápido), y fuese resistente para que no se esmurgazara esventronáu (cayera reventado) en los difíciles y abruptos caminos, con las maniegas (cestas) encima de su albarda amamplenáes (llenas) de sabrosos frutos, antes de llegar a la romería o fiesta donde iba destinado tal manjar, así fueran higos, cerezas, ciruelas, peras, etc., etc., etc. Algunas veces también solían llevar manzanines arroxáes nel fornu (manzanas asadas en el horno) y ablanines turráes nel mesmu cheldar (y avellanas asadas en el mismo lugar), y estas frutas así tratadas, tenían un gusto tan exquisito que uno no se hartaba nunca de comer por ellas. Por estos quehaceres y otros múltiples necesarios en sus caseríos, cada vecino cuidaba a su pollino todo el año, como la mejor de sus prendas, porque era el humilde pollino el único medio de locomoción que tenían para efectuar infinidad de trabajos y muy necesarios traslados. Decía el pedáneo de mi aldea, donde sucedió esta historia que estoy empezando a relatarles, que un pollinín d'arremangu (de valía), le proporcionaba más ganancias al aldeano que una xuntura de les mexores vaques (pareja de sus mejores vacas). Pero endenantes d'afondigoname nel contare lus fechus que fixerun les xabarceires del miou chugar (antes de ahondar en los hechos que dieron lugar las tratantas de mi pueblo), voy a contar así d'esboriaúra (de resbalón), lo que le ha sucedido al razonero alcalde de mi aldeina: Hubiérase casado Graciano cuando era muy joven aun, con Ramona la de Juan de Pacha, que era una mozacona (mozona) de ñidies (finas) mexierches (mejillas), arregañaónes ñalgues (apetecibles nalgas) y un entamu (senos) también empericotáu (prominente, estupendo), que hacían de Ramona una muchacha también formada y deseable, que ni el más exigente sería capaz de deximiya per mu fartu qu'andubiés de clica (nadie la despreciaría por muy harto que estuviese de mujeres). Pero Graciano que por aquel entonces era pobre, aunque dueño de un ameruxamientu d'arganáes, que lu ateixaben nel xeitu del querer escombútchire, (unas crecidas ansias que le resguardaba en el lugar de querer, medrar, enriquecerse, etc.). Mas él pensaba y con buen tino, que jamás sus aspiraciones podría alcanzarlas en la aldea, por tal razón decidió emigrar, y como le acompañaba la suerte de tener un hermano en las Américas, pues un día endubitchóu lus sous fatinus (lió sus ropas), despidióse con lágrimas en sus ojos de su mujer e hijo que por entonces aun no había cumplido un año, y colóu (marchó) para La Habana, donde trabajó como un esclavo durante diez años, sin desperdiciar ni menos gastar ni una perrina (cinco céntimos). Con una buena cuarexá de cuartus (cartera de dinero). Ilegó pasado este tiempo a su aldea, cargado como un abetchún (abejón), de paxiétchus, llásticus, xoyiquines, ya fatáus d'oitres couxiquines, (de trajes, ropas, joyas, y muchas otras preciadas cosas. Hizo su entrada en la aldea en los postreirus (últimos días del mes de Xeneiru), precisamente cuando el día atapecía (oscurecía), por eso, como su teixá (casa) era la primera de la aldea, y hacía un frío y una ventisca que a todo el mundo refugiaba tras de sus lares, con ningún vecino se encontró, que le dijese o le pusiese de aviso contra alguna cosa. Salió su mujer a recibirle a la correlada llena de gozo y de contentura, engavitóuse (enganchose) la Ramona a su cuello loca de alegría, bexucóuyu per tous lus lláus esgalazá (besole por todos los lados con ansias), en el lleldar (hacer) que desfayénduse (deshaciéndose) en chárimes (lágrimas) y xoponcius (mareos, sustos, etc), que le hacían temblar como una vara verde, y después d’allancar (plantar) las rodiétches (rodillas) encima de las llábanas (losas), dijo bajando la cabeza y xofitándula (apoyándola) entre los atavarius (bragueta), de su hombre, en el encaldar (hacer) que s’arretrigaba a sous cadriles (se abrazaba a sus piernas). ¡Achuquíname, achuquíname miou Gracianu, endenantes de que te cunte, lu paraximesquéiramente que me portéi, metantu que tou faíes la Bana nel extranxeiru! (Asesíname, asesíname mi Graciano, antes de que te cuente, que te he hecho de menos con otros hombres, mientras que tu, te hacías rico en el extranjero). ¡Bueno Ramona..., ya tendrás tiempo de decirme todo cuanto de bueno o malo hayas hecho... pero ahora dime ¿dónde está el pequeño? ¡Apuesto a que ya está hecho un mozaquín (adolescente), listo y trabajador como lo que es su padre, que fexu más pesos na Bana (que hizo más duros en La Habana), que de pelos tenedis entrambus ya dos en vuexes motcheres! ¡Bueno los niños, quiero decir Tanín, güéi dexelu nel teixu miou má, pos comu tenu fatáus de couxes qu'escutire coutigu, ya non sei per la primeira que comencipiare, pos ista nuétchi quixe quedáme sola pa faluchar al nuexu encaldare! (Hoy le he dejado en la casa de mi madre, pues como tengo muchas cosas que discutir contigo, y no se por cuál he de comenzar, por éso esta noche he querido quedarme sola para hablar sin que nadie nos enrede). Lo primero que hizo la Ramona fue prepararle la cena a su marido, y al parejo que en esta faena se entretenía, iba preguntándole sucesos que a él le habían acontecido, quedándose siempre muy admirada de cuanto le decía su esposo. Pero después que el Graciano se fartucóu dé xamón, ya güevus con choricinus, arrutióu encomoláu perque l'entelaura inflabai 'l banduyu, plantói fuéu a un pitu, llancói 'n fondigoná 'n par de fumáes, ya sonriyénduse mu felliz dixói a la sou mutcher: (Se hartó de jamón, huevos y chorizos, eructó incomodado por haber abusado de tanta comida que con pesadez le hinchaba la barriga, le pegó fuego a un buen cigarro, le sacudió un par de fumadas, y después sonriéndose muy feliz le dijo a su mujer): ¡Desde que me he marchado a las Américas hasta ahora, no he comido una comida que mejor me supiera que ésta que me has preparado en tan poco tiempo y con tanta arte. Por el mundo adelante mi querida Ramona, no se harta uno nada más que de mollicies (cosas malas). Mucho cacíu pintureiru (cacharros lujosos), mucha cuchara limpia y resplandeciente, mucho sirviente que te trata con tanto mimo como si fueses un banquero, pero los platos son pequeños, y la comida que en ellos vacian (echan), tiene escosáu güétchus de rustíu (que no tiene grasa, que no está sazonada). Más sustancia tiene aquí un potaráu de llabaza de la que chamus a lus bracus (una pota de fregaduras de la que servimos a los cerdos), que todo lo que come en el día un trabajador en las Américas, y si uno trae dineros de aquellas lejanas tierras, es a cuenta de la mucha hambre, calamidades y sufrimientos que uno tiene que aguantar allí. Aquí en las aldeas pensamos cuantos nos vamos para allá, que en cuanto lleguemos, atopamus lus cuartus tremáus pe les caleyes! (encontramos los dineros tirados por las calles). ¡Bueno Ramonina, ahora ya me puedes contar lo que has hecho por aquí, que me parece que abundu enfucheráu (muy sucio) y grave debe de ser, cuando endenantes de entrare na miou teixá, de rodiétches me suplicabes que t'achuquinara! (antes de entrar en mi casa, de rodillas me suplicabas, que te asesinara). ¡Non sei Gracianín perquéi llugar comencipiar, pos tou enllordióxe d’enria mín, comu se ‘l mesmu diañu me l'encalducar! (No sé Gracianín por qué lugar voy a dar comienzo, pues todo se enlodó encima de mí, como si el mismo demonio me lo preparara). Deciale Ramona sentada en el escaño, detrás del aburióxu (ardiente) lar, mirando de frente para su marido y alumbrando a la par un torrente de lágrimas, que resbalaban por sus hermosas y coloreantes mejillas, que resplandecían a la luz del fuego, lo mismo que si estuviesen entafarnáes (untadas) con manteiga (untadas con manteca). Graciano que la propiaba con el mismo arrobo de enamoramiento que por ella siempre había tenido. Le dijo con voz halagosa que ya consigo llevaba el perdón que con tanta argucia su esposa buscaba: ¡Anda Ramonina, déjate de choramicar (llorar), pues con tanta mexareta (meadura) de lágrimas, no vas a encantexar l'esgazaura que fixiste! (arreglar la rotura que has hecho). —Y ahora cuéntame de una vez cuál fue el mal que me has hecho, pues por lo que barrunto, me has hecho castrón fatáus (muchas) veces. ¡No Gracianín, no te he hecho de menos nada más que un par de veces, y te voy a contar sin deximite (ocultarte) nada, el por qué hice de paraxa (puta), pues no me he puesto patas arriba en la añuedaura del cibietchu (haciendo el amor) con nadie, porque mi cuerpo me lo pidiese, sino que ha sido la necesidad la que me ha obligado, pues bien sabes, que cuando tu te has marchado para La Habana, yo me quedé muy sola, con un niño entre mis brazos que nin falaba nin espatuxaba (que ni hablaba, ni andaba) !Ay! Gracianín de mis entretelas, del mi corazón y de los mis sentidos, puedo decirte ahora llena de alegría que te estoy viendo al lado mío, que con las lágrimas que alumbraron mis ojos en todos estos años de soledad que he vivido, navegaría sin hundirse el barco que te trajo de La Habana. ¿Y quién fue el culpable de mi desesperante llanto, de mi inconsolable sufriencia? ¡Sólo tu Gracianín, sólo tu eres el culpable, que me has dejado muy sola, y te marchaste para las Américas hace diez años, siendo yo en aquel tiempo una desventurada criatura que aun no tenía veinte años dígote yo que me has dejado encuandiada (empozada) dentro de la soledad y la pobreza, y en todo este largo tiempo, no me has mandado ni tan sólo una perrona (diez céntimos) con la que comprarle un llastiquín (una camisa, un jersey, etc., etc.) a nuestro hijo, y ahora me vienes tu diciendo que quieres al niño tanto y cuánto! ¡Bueno Ramonina, lo que yo hice o dejé de hacer, abundu bien fechu tá (muy bien hecho está). Hoy ya me encuentro en mi casa dueño de una betchá cuarexa (bien repleta, rica cartera) de dineros, y no quiero perder el tiempo explicándote lo que yo he sufrido y el trabajo que me ha costado atróupar (rejuntar) este capital, pero tu ahora sí que me vas a decir con quién o con quiénes me has traicionado durante el tiempo que he estado fuera de mi casa. Así pues, empieza luego y no pierdas el tiempo barajando pormenores noitres (en otros) caldaretus (ubres) que no sean los que estrincaste (ordeñaste) entre los atavarius (braguetas) de los hombres con los que has hecho el amor, mientras que yo en las Américas fechu 'n castrón, apelucaba cuartus pá betchar la cuarexa que traigu, (hecho un cabrón, recogía dineros para llenar la cartera que traigo). Ramona se levantó del escaño, echó al fuego cuatro astillas porque ya se estaba amorrentandu (apagándose) y después, arremetchandu lus güeyus, miróu 'l Gracianu con mala lleiche, ya díxole sen catar más atayus (abriendo desmesuradamente sus ojos, miró a Graciano y le dijo con enfado sin buscar más atajos). ¡A los dos años de colar (marcharte) tu por el mundo allantri, (adelante) se me puso el niño muy amolaín (enfermo), y no tuve más remedio que llevarle al mélicu (médico), y éste con palabras finas y muy melgueróuxas (dulces) me dijo que yo era una buena moza, que estaba muy guapa y que era muy hermosa, y muchas otras cosas mas que entre todas ellas me hicieron perder la cabeza, el caso fue que el médico me aseguró que el niño estaba realmente muy enfermo, y que sólo se comprometía a sanarle si yo... bueno... el caso fue que yo por curar al mióu fiyín (mi hijo) espurrime y encoyime baxu lus atavarius del mélicu y'añuédei 'l cibietchu cuá 'l un par de veices, (me estiré y me encogí debajo de la bragueta del médico e hice el amor con él un par de veces). Y de resultas de los dos achucáus (acostados) que fexe debaxu 'l allegre mélicu (que hice debajo del alegre médico), me quedé empanzorraona (preñada) y parí otro rapacín (niño) que ahora ya tiene siete años. Así que yo considero que si tú estuvieses en mi lugar, harías lo mismo que yo he hecho, pues por un hijo una madre da todo cuanto tenga y más para con ello! Graciano que era de naturaleza muy tranquilo y a pesar de ser un cornudo era listo y razonero, le dijo sin enfadarse ni levantar más una palabra que otra: ¡Por un hijo una mujer casada debe de entregarlo todo verdad es, todo menos su honra, porque la honra en la mujer casada tiene más valor, que todos los hijos que pueda tener y hasta inclusive más que su propia vida. Porque de ahora en adelante, lus tous nenus namái que serán pá les xentes que fius de paraxona. (Los tus niños nada más que serán para las gentes que hijos de puta). Y tu... una paraxete (putina) mirada en todo momento por los hombres, como pan caliente fácil d'allancái 'l denti (hincarle el diente). Y yo... un cabrón consentido, que ha de ser la guasa y la murga de todos mis vecinos y de cualquier gente que sepa de mi vergüenza! En buena razón acaidonaban (dirigíanse) las palabras del Graciano, pues pronto sus vecinos armados con la socarronera malicia de las gentes de la aldea, empezaron a torearlo, diciéndole entre amistosas risas y halagüeñas palabras, ofensivos insultos, que ponían al pobre Graciano lo mismo que un pingayu (trapo viejo), y como Graciano era simpático y buena persona, aun les daba lugar más xeitu (sitio), para que se apropiaran de mayores confianzas, y ya no sólo eran sus vecinos los que de continuo le provocaban, sino todas las gentes que le conocían, pues un día que estaba segando hierba en un prado que tenía al lado de la carretera, pasó por allí una pareja de los guardias civiles de servicio que eran amigos suyos, y después de torearle un tiempo como todo el mundo hacía, uno de los guardias le preguntó: ¿Qué carrera les vas a dar a tus hijos Graciano? ¡Pues como tienes dineros amamplén (muchos), no estaría mal que los estudiases para xebralus (apartarlos) de estar mayucandu (majando) terrones toda la vida lo mismo que tu haces! Graciano quedose mirando para el guardia sonriéndose como si nada ofensivo le hubiera dicho, y después apurriénduyes (dándoles) la petaca para que enrrodietcharan (liaran) un cigarrillo, cuando los tres estaban aborronandu (fumando) muy tranquilos les dijo: ¡Mucha razón tienes Juaquín, ya que majar terrones no es un oficio descansado ni productivo para nadie, por eso, a mi primer hijo, que es el mío verdadero, le voy a estudiar hasta que se convierta en un buen ingeniero, aunque tenga que vender sino me alcanza cuanto tengo, hasta mi honrado apellido, que por ser tal cosa, en todo el mundo ha tenido siempre buen crédito, y al otro por ser hijo de mi mujer que xebrose (se fue) de la honradez, y se situó entre la hedionda troya (suciedad) donde se enchamuergan (ensucian) las paraxas (putas). En pocas palabras, por ser hijo de puta, le voy a enchufar en el xuzgáu (juzgado), y si no sirve para este menester, entonces le afilio a la guardia civil! Al guardia Juaquín, xelósele (,helósele) d'afechu (del todo) la maliciosa sonrisa que mostraba entre sus labios, y poniéndose muy serio le dijo: ¡Ten cuidado con lo que dices Graciano, porque me parece a mí que no das puntada sin hilo, así que se acabaron las bromas, y de ahora en adelante con nosotros ándate derecho, sino quieres que te enchufemos en la cárcel por tener la lengua demasiado larga y ser tus palabras mal intencionadas! Descubrió Graciano aquel día, que el don de la palabra era un arma muy poderosa, con la que conseguiría manejándola con astucia y solapadamente insultativa, lograr que sus agudosos vecinos se mirasen muy bien antes de lanzarles puchas (sátiras), haciendo de su persona el hazmerreir de todo el concejo. El habíale dicho al guardia Joaquín sin la menor intención de ofensa hacia su persona ni a nadie, que el hijo de su mujer por ser nacido de mala madre, le colocaría en la Guardia Civil, cosa que incomodó grandemente a Joaquín, demostrando con sus inocentes palabras que no es oro todo cuanto reluce, y que todo el mundo tiene algo de suciedad escondida o a la vista, de la que suele avergonzarse. Desde ahora en adelante, escrutaría en la vida y pasado de sus vecinos, y cuando de él se mofasen, les taparía la boca lanzándoles al rostro como arma de defensa y ataque todo cuanto de despreciable y asqueroso, en sus vidas o familias hubiere; y de esta forma, ya se mirarían ellos de volver con sus ya cansadas e insultantes sátiras a molestarle. Y ahora, tras el xemeyu (retrato) que hice del alcalde de mi aldea, escantoyándulu namái que per un cornetchal (rompiéndole nada más que por una esquina) de las muchas que el condenado tenía, voy a hondear ya sin hacer pouxa (parada) ni xebraura (apartamiento) en la historia de las Xabarceiras (tratantas), que entrambas y dos eran de gafas (venenosas) como un perro con la boca negra. «MANOLA Y VENANCIA» Moraban en mi aldeina dos mucherucas (mujerucas), que eran hermanas en apariencia y al decir de ellas también de familia, ya que habían nacido por el mismo furacu (agujero), no eran ya jóvenes cuando yo las conocí, pues paseábanse por la vida con la edad de comenzar a maurecer (madurar), eran las más pobres del lugar (descontándome a mí por supuesto), ya que no les acompañaba más riqueza que una vieja pochina (burra), y por esta pobreza que las acompañaba, allindiaben (cuidaban) a su borrica Facunda, con tanto cariño y esmero, como si en verdad fuese hija de entrambas. Estas mujeres no eran nacidas en mi aldea, y verdaderamente tampoco a ciencia cierta nadie sabía el lugar de su nacencia, lo cierto es que habíanse asentado en mi aldea cuando se terminó la guerra, y vivían en una muy humilde casuca que compraran con algunos dineros que traían, vivían en mi lugar desde aquella época, ganándose su vida con libertad e inteligencia, si se puede denominar así, al apoderarse de lo que muchas veces no les pertenecía. Decian algunos vecinos, y yo no sé si era cierto, que durante toda la guerra habían estado de paraxas (putas) por el frente, haciendo felices a los milicianos primero y después a los vencedores, más sin embargo yo creo que esto no era verdad, porque entrambas y dos físicamente no valían ni para un tiro de escopeta. Nosotros las conocíamos por el apodo de las Xabarceiras, y eran bajas de talla, secas de carne, con rostro de brujas feas y lagañosas, dueñas de un mal genio y peores intenciones que el mismo demonio, y garruxantes nas engarradiétchas (valientes, decididas en las peleas). La de más edad se llamaba Manola, y tal parecía que sus padres la habían fabricado con el puro veneno, y aparte tenía una lengua tan ofensiva y desarrendada, que dejaba en porriques (desnudo) al más pecaminoso de los arrieros. Venancia que era la otra, no algamia (alcanzaba) a su hermana en el ser tan garruxante, pero se aparejaba al lado de ella, en tener los dedos largos y las uñas raguñonas (arañosas) para mal de las tranquilas gentes, donde se engarrapelaban (enredaban) muchas veces los intereses de los vecinos. Las rapiegas Xabarceiras, cuando los campos se cubrían de frutos y los árboles se enseñoreaban con el manto lujoso y natural de los saludables y exquisitos frutos, ellas solían comprar en caña (en el árbol) o escandanaban (recogían) sin ningún permiso, las mejores frutas, y prestas corrían a venderlas por todas las aldeas y mercados de los tres concejos vecinos, y con estas ganancias, ellas prohibían al fantasma del hambre, que no espurriera (estirase) el hocico, agolifandu (oliendo) en su lar, en ningún día del año, por prietu (negro) que éste escombuyere (viniese, naciese). En la casa de las Xabarceiras, a pesar que por aquel entonces los tiempos eran muy difíciles y el hambre se recostaba en todas las esquinas, entre otras cosas en su lar jamás faltaba el cafetacu, y el frasco de marrasquinu (anís, caña, etc.), al que las dos hermanas le hacían halagos con parejo tino, pues érales el café ey el aguardiente tan llambión (goloso), como el tabaco de cuarterón, ya que sonrientes, gozosas y felices, apuxaben (tiraban) por él, con el mismo placer que escosaban (secaban) el pintureru frasco del aguardiente. Muchas veces cuando estaban sentadas con tranquilidad en su casa antroxánduse (festejándose) con las copaxas (copas) y el cigarrillo, decíale la Manola a su hermana entre xorbu ya xorbu (trago y trago) y cigarrillo prendido con la colilla del otro, esta sentencia muy verdadera: ¡Es mucho más fructuoso unos minutos de trato si están bien hechos, que cien horas de trabajo agabuxá (agachada) en las estayas (tajos), haciendo labores para los vecinos, que son más olvidadizos después de hacerles el trabajo, que agradecidos para pagarte en justicia el sudor que en sus tierras has derramado! Pero aquel año las Xabarceiras estaban encuandiadas (empozadas) dentro de un mal estar que mazábayes enoxáes fasta el mesmu fégadu (sacudíales enojadas hasta los mismos hígados), y todo había sido por la causa de no haber sido eficaces en el llindiáu (cuidado) de su pollina Facunda, pues un día que la habían dejado sin vigilancia guareciendu (pastiando) en el pasto comunal, piescóula (cogióla) por su cuenta y riesgo el alegre pollino de Rosendo el goxeiru (cestero), que el condenado tenía unos coyonzones (testículos) que le pingaben (colgaban) hasta el suelo, y se daba muy buena maña en no dejar una pollina manía (sin preñar), por vieja que fuera, y aunque no tuviese gana de que l’añuedaren el cibietchu (que le hicieren el amor). Por esto la Manola que era la que acaidonaba (dirigía) las riendas de su teixu (casa), se abayucaba (se movía) aquel año que corría por los primeros días del mes de Junio, con todos los demonios del infierno haciéndole mil travesuras en su cerebro, y todo era por la causa de la paraxona de sou potchina (de la putona de su pollina), que de resultas del esfoitu (confío) que con ella habían tenido, que fuera bien aprovechado por el alegre pollino del goxeiru (cestero), espatuxaba (andaba) la pobre con una ventroná (barrigada), que trabajo le costaba revolverse. ¡Diañu de bruxa (demonio de bruja), con lo vietcha (vieja) que es, y todavía tuvo la puñetera calentura para que en un momento que la dejamos de la mano, de ir hacer xaceda (camera, sitio) debajo de las patas del condenado burro del maldito goxeiru (cestero). ¡Pues en algo tenemos qu’estenciar (inventar, hacer), para poder llevar la fruta este año, a los mercados y a las aldeas, ya que si no ganamos por el verano los dineros que necesitamos, cuando llegue el invierno, entrará en nuestro hogar de la mano del frío también el hambre. —Está visto que con la Facunda no podemos llegar a ninguna parte pues está la condenada con un baduyáu (barrigada) que apenas puede tartirse (moverse). En buen compromiso nos ha colocado el zaramachón del maldito pollino del goxeiru, que quiera Dios que el demonio le asesine y al amo con él, pues cada vez que veo alguno de entrambos, se me sube la sangre a la cabeza y me pongo en tal trance, que tengo miedo de que un día no pueda contenerme y les parta el alma a entrambos. Todo esto y algunas cosas más, se lo estaba diciendo la Manola que en el lleldar (hacer) ya se encontraba medio tarrasca (borracha), a su hermana Venancia, que intentó consolarla aconsejándole, que lo mejor que hacían, era bajarla el lunes al mercado de la Villa, y con lo que le dieran por ella, y un poco más que pusieran encima, mercarían un burro de arte, que las libraría del complicado problema que las atañía (conducía). En esta conversación se encontraban las afligidas Xabarceiras aquella tarde buscándole encantexu (remedio, remiendo) para su desgracia, cuando hicieron entrada en la aldea una caterva de gitanos, llegaban todos dentro de una alegrosa folixa (juerga, algarabía), que tal parecía que todos eran tan felices como los mismos ángeles moradores del Cielo. Y sin pedirle permiso a nadie, dispusiéronse a pasar la noche debajo de los hórreos que se asentaban en el centro de la aldea, lugar que desde inmemoriales tiempos, siempre solían hacer acomodo sin que ningún vecino los molestara, todos los titiriteros, hojalateros, gitanos y demás transitantes que llegaban con alguna de sus embajadas a la aldea. «PASCUALÓN EL GITANO» Mientras que sus hombres desaparejaban los burros y disponían su ajuar las hábiles y astutas gitanas con el cabás colgado del brazo, y un montón de artesanas cestas encima de la cabeza, se internaban por todas les caleyes (callejas) de la aldea, en el trabajo de equivocar al primer aldeano que se las diera de listo, y de casa en casa, intentando vender su arte, o pedigüeñando cualquier cosa, ya que todo les venía bien, llegaron a la postre a la morada de Manola, que ya tenía ésta pensado desde el momento que endilgóu (que avistó) a los gitanos, el efectuar un saneado trato con ellos a cuenta de la su pollina Facunda. Las gitanas nada más llegar ante su presencia, la saludaron siempre con la sonrisa en los labios y la humildad con ella, cualidades indispensables que el timador maneja, como si propias suyas fueren, y de esta guisa, le dieron las buenas tardes en el momento que una de ellas le preguntó sin perder más tiempo: ¿Oigame señora, no tendrá alguna cosa de comedera por el desván a cambio de una de estas cestinas tan serviciosas? Así le habló una de las dos gitanas que en pareja venían haciéndose la desvalida y la inocente, mientras que su compañera sonriéndose por lo bajo, y sin urniar (hablar palabra), aprestábase en el sacar de su faltriquera un fatu de baraxeta (un trapo de baraja), y nada más que su socia fexu pouxa nel falare (hizo un descanso en su charla) con la Manola, cogió la palabra la gitana de la baraja, y se hondeó en el registro de querer echarles las cartas, decirles la buenaventura, o leerles la suerte, pues asegurábales la sagaz gitana, que ella había nacido con el sobrenatural don, de poder leer en la palma de la mano el destino de las personas, que se halla escrito desde su nacencia en un lenguaje misterioso, que sólo los elegidos pueden leer sin la menor equivocación. La Manola, que yo puedo asegurar que la más espabilada gitana podía ser nada más que su discípula, apropiaba y miraba de soslayo a las gitanas haciéndose la fatona (tonta), mientras que sus vidayas (sienes) moldeaban el negocio que con su Facunda iba hacer encima de los rapiegus xitanus (zorros gitanos), pues ella para sus adentros se decía, que quien equivoca a un manexador (manejador) de enredos, hasta los mismos jueces le ayudarían a xebrase (marcharse) del refregado aunque éste se hendiera, en algo que bien no olíese y sonado fuera. Así pues, que cuando la gitana ya se había creído que la Manola iba a ser un tonto cliente que le pagase sus enredos, en el magín de la Xabarceira ya estaba encaldáu (hecho), el cambiar a su Facunda, por un pollino que ellos trajeran, que no cojeara de ningún lado, y que no fuese muy cargado de años. El caso fue, que cuando la gitana ya le iba a coger su mano para leerle su buena suerte, quedose sorprendida cuando la Manola le dijo: ¡Déjese de pamplinas que conmigo no tiene cabida, yo lo que quiero es cambiar una buena pollina que tengo, que a no tardar mucho se va a convertir en dos porque está preñada, por un burro que ustedes traigan, que tenga llixia (alma, fuerza), y que no tenga amolaúres (males) por ningún lado! La gitanaca dibujó una amplia sonrisa de alegría en la bufarda (ventana) de su boca escosada (falta) de la mitad de sus dientes, y después le dijo a la par que guardaba la baraja en su faltriquera: ¡Eso que usted desea ya lo puede dar por hecho buena mujer, pues mi marido tiene un soberano pollino, que es lo justo a lo que usted me parece anda buscando, así que espere unos momentos, que voy con rapidez a buscarle, para que hagan el trato que me parece a entrambos ha de agradarle! Vino al cachiquín (al rato) en un grande burro escarranquetáu (montado) de alegre presencia, que en el parecer abayucábase (movíase) como el mismo rayo. Llegó el gitano a la casa de la Manola, muy xaraneiru ya xibloutandu (jaranero y silbando), lo mismo que si ya agolifara (oliese) el negocio antes de comenzarlo. Apeose de un áxil blincu (ágil salto) el gitano Pascualón de su xumentu (jumento), y saludó con marcado respeto a la Manola, que ni tan siquiera le contestó, ya que sólo tenía ojos para apropiar al burro, que le pareció muy atongaín (bueno) en sus primeras güeyáes (ojeadas). Empezó el gitano sin demora a tejer en el hacer del trato, con la que él pensaba, que iba a ser una victima sencilla para hacerle un lucrativo timo, ya que entamangaba (hacía) la Manola tal focicu de fatona (hocico de boba), que no era menos de pensar, que aquella mujer tenía los sentidos escosáus (secos) de toda listeza. El gitano que era un útre (águila) en el asunto de hacer de un jumento que sólo valía para ser achuguináu (sacrificado) y convertirlo en chorizos perreros (malos), digo, que él podía hacer de un burro moribundo, un pollino de ojos vivarachos, espurrías uréas (estiradas orejas) y espatuxares de rellámpagu (caminares de relámpago). Así pues con esta maestría que le caracterizaba, comenzó a rexistrar (mirar) a la Facunda desde el principio de su hocico hasta el término de su cola, sin olvidarse de sus molares y patas, y mientras que él hacía tal cosa, Ias Xabarceiras no perdían su tiempo, pues también manxuñaban (tocaban, palpaban) el jumento del gitano por todo el peyeyu (pellejo), con las miras de encontrarle algo que le faltase, o de descubrirle un postizo que le tapase un defecto. Pascualón como que no quería la cosa las propiaba por el rabillo del ojo, y así, allindiaba (cuidaba) a las Xabarceiras que no tenían sentidos nada más que para rexistrar (mirar) el burro del gitano, que no hacía nada más que tascase (moverse) y no estarse ni un instante quieto, demostrándoles con tal nervioso bailar, que era un pollino de arreos, con fuerza según ellas, de llevar un par de manegáus (cestos) encima de su lomo, sin ni siquiera hacer ni un senaldo, hasta el mismo Ricabu, o al lugar de Torrestíu, que son las aldeas más cimeiras de los concejos vecinos. Se veía a las claras, que a entrambas Xabarceiras les encantaba el jumento, por tal razón Pascualón, en el lleldar (hacer) que sacaba una colilla del bolso de su llásticu (chaleco) y le plantaba fuego sin soltar el cayao de su mano, les dijo sonrientemente: ¡No desperdicien el tiempo en buscarle defectos a mi buche, pues no le falta ninguna cosa, ya que tiene hasta los dos coyones (cojones) y está tan entero como yo mismo, que soy padre de una docena de hijos! ¡Pero es igual mujerinas, pues aunque algún defecto tuviese mi jumento, me parece a mí, que no voy a poder hacer trato con ustedes, porque esta pollina que me quieren espetar, está más para ser achorizada en Noreña, que es para lo único que vale, que para hacer galopadas por los caminos! ¡Ahora que si me dan encima de ella ochenta reales, el trato está hecho, y sino, cada cual allindie (cuide) lo que es suyo! Después de mucho tejer y destejer, porfiar, y alegar mil razonamientos de toda índole, la Manola le dijo que sólo le daría sesenta reales, y Pascualón cogiéndole por su palabra, enfardóu (guardó) los dineros en el bolso, y sin demostrar la contentura que le embargaba, dio el trato por hecho. A la mañana siguiente cuando el malvís silbotiaba anunciando el nuevo día, se levantó de su cama la Manola a la misma hora que siempre solía, y antes de hacer ninguna otra labor, fue muy ilusionada y contenta a la cortexaca (cuadra pequeña) donde tenía guardado el pollino, y cuando le puso sus inquisitivos ojos encima, su alegre ilusión fue devorada por una triste sorpresa que le produjo la visión de ver a su pollino achucáu (acostado) en una postura engalbaná (sin fuerza, sin gracia, sospechosa), acercose a él ya buyéndole en sus temperamentales y endemoniados sentidos la apenada sospecha de haber sido engañada por el gitano, y sin el menor miramiento le atizó unos punterazos con las madreñas encima de los cadriles (patas) para que se incorporara y poder mejor repararlo, y fue entonces cuando se le enxenebróu (helósele) la sangre en sus venas, ameruxánduse sous fégadus (llenándose sus hígados) en el atayu (atajo) de un envenenador desespero, al reparar con cuidado a su pollino, por eso sus ojos se le llenaron de lágrimas que alumbraban la rabia y la mala leche que l'esmolecía, (deshacía), cuando ya sin ninguna duda comprobó, que el genio y bizarría que el burro tenía en la hora del trato, no era el mismo que en aquel encaldar (hacer), sino que se había tornado en volverse en estar amurrentáu (enfermizo, moribundo), lo mismo que si del mundo de los vivos se estuviera despidiendo. A fuerza de bardiascazus (palos) y de xurarnentus (juramentos) que sin miatcha (migaja) de compasión la Manola le propinaba, dentro de una amanicomiaura (locura) que le desencaldaba (deshacía) el alma, logró el pobre animal incorporarse, y cuando estuvo en pie el descuaxaringuetáu (deshecho) jumento, con sus urées pingones (orejas lacias, bajas) y los güetchus choramicándoye (los ojos llorándole), como si hubiera despertado de una penosa pesadilla, y por si fuese poco todo esto que la Manola propiaba, todavía la pobre bestia comenzó a temblar con tanta intensidad por todo su cuerpo, que le daba lugar para pensar a la airada y endiablada Xabarceira, que aquel cadabre (cadáver) de burro, estaba viviendo sus postreros momentos. Cuando la Manola percatose ya sin ninguna duda de lo cadarmeru y'esmoleciu (de lo cadavérico y desvanecido), que se encontraba el condenado burro que la había espetado el diablo de Pascualón el gitano, comenzó a alumbrar por su pecaminosa boca, dirigida por su envenenadora lengua, un rosario de juramentos todos en contra de los santos seres del cielo, también maldijo con igual arte a todos los demonios de los infiernos, y no se dejó atrás y ya en este lleldar (suceder) colgándole de las comisuras de su boca unas flemas azuladas cargadas de rabia y de veneno, a todos los gitanos de la tierra, y hasta se recordó ya completamente desarrendada por la amanicomiaura (locura) que la encibiétchaba (retorcía), de manera más denigrante hasta de la propia madre que la había parido. Ante tal escándalo de palabras endemoniantes, saltó de su cama haciendo fuego su hermana Venancia y entre las dos juntas terminaron de hacer la desarrendada y pecaminosa fiesta. «EL PEDÁNEO DE LA ALDEA» Cogió la Manola una foicetuca (hoz) que tenía mangada en un recio y fino palo de ablanu (avellano), y la su hermana una pala de dientes que estaba mocha (falta) de un par de pinchos, y así armadas como si fuesen a la guerra, conducidas por el rey de los demonios que moraba dentro de sus espíritus, preparando un alboroto tan sonado y enloquecido que dudo que nada en la vida otro mayor hiciera, con una prisa que por ser ardiente les amagostada (quemaba) la entraña, fuéronse en busca de los gitanos con el invariable propósito, de deshacer el mal trato que con ellas hicieron, y por las buenas o por las malas, recuperar sus dineros y a su pollina Facunda. Cuando llegaron debajo de los hórreos lugar donde ellas sabían que estaban los gitanos y comprobaron que ya de la aldea a tan tempranera hora los foinus (ladrones) ya se habían xebráu (marchado), entonces la pecaminosa folixa (bronca) qu' enguedétcharun (que enredaron) fue tan escandalosa que pusieron en pie de alarma a toda la aldea, y hasta los perros del lugar, ladraban enfurecidos, sin agolifar (oler) por dónde escarrapietchábase (deshacíase) el peligro, pero presintiendo que se encovarachaba (encuevaba) dentro de los falaxes (hablajes) enfogaratáus (fogosos) que alumbraban las gafuróuxas (venenosas) lenguas de las garruxantes Xabarceiras. Las gentes de mi aldea, al escuchar aquel enxame (emjambre) de airadas voces, que todas ellas endubichaban (envolvían) un rosario de fataus (muchas) maldiciones pecaminosas, a tan hora tan ceda (temprana) de la albiada (de la mañana), descumbutcherun (despertaron, levantáronse) del catre donde aun felices algunos descansaban, y comenzaron a asomarse a las puertas y ventanas, y cuando comprobaron de qué se trataba, dieron rienda suelta a sus risas y gozos que les producía la desgracia que consumía a las ramplonzuelas (ladronas) Xábarceiras, que desde el primer día que habían sentado sus vivencias en la aldea, vivían a cuenta de lo que arrapiegaban (robaban) a los vecinos, sin que jamás s’andecharan (hicieran cuadrilla) en una gavita (ayuda) hacia sus vecinos, aunque éstos se reventasen atosigados por el excesivo trabajo. Por eso, cuando aquel amanecer conoció la aldea el timo que los avispados gitanos hicieran en los pequeños intereses de las atuñáes (avaras) Xabarceiras, al espetarles aquel jumento al cambio de la Facunda, que según las manifestaciones juramentadas que públicamente pregonaba con grandes gritos la Manola, estaba murriéndose estingarraón na cortexa (muriéndose acostado en la cuadra), al xebrársele (marchársele) la alegría y el bizarro genio que le había inyectado la tarrasca (borrachera) de marrasquino que le hicieran coger los gitanos, con el fin de que el alcohol le diera por unos momentos las briosas fuerzas de su juventud que la naturaleza por viejo y deshecho ya le había quitado. Pero no conforme Pascualón con este ardid, también le había introducido para que mejor se dibujase en el lugar de su conveniencia, una fogosa guindilla en el furacu (agujero) por donde alumbraba el federosu cuchu (hediondo estiércol), y por estas razones el pobre animal que en el momento del trato obreiráu (aguijonado) por estos reactivos respondió a las aspiraciones de Pascualón para equivocar a las Xabarceiras, ahora ya aquel pollino falto de tales estímulos, no respondía a las gozosas ilusiones de la Manola v su hermana, por eso entrambas y dos estaban llevadas y traídas por el mismo demonio, y en peor genio se ponían, cuando presenciaban a las gentes de mi aldea todas ellas de buen suceso, entamangándu festa ya murga (haciendo fiesta y güasa) de las hasta entonces avispadas Xabarceiras. Así por ejemplo, la muyer del Goxeiru (mujer del Cestero) que por la causa de que la Facunda apartando el rabo p'un lláu (para un lado) y dejando la clica 'l entestate (la matriz al aire libre) permitiera que su alegre burro le anuedara 'l cibietchu (le hiciera el amor) dejándola preñada, pues por esta causa, engarrapoláronse (peleáronse) con ella las Xabarceiras, en una engarradiétcha (lucha) de campeonato, que si no es porque unos hombres de la aldea las separan, la hubiesen esmueliu a tochazus (muerto a palos), pues esta mujer esfargayánduse (deshaciéndose) de risa díjoles: ¿Qué pensabas Manola, que podías equivocar a los gitanos lo mismo que haces con todos nosotros desde que el demonio te trajo sabe Dios de dónde a vivir a esta aldea? ¡Esos filan (hilan) más fino que nosotros mióu nena, por eso no has sido capaz de detener el truñazu (testerazo) que te atizaron cuando pretendías hacer negocio con ellos, que son los mismos hijos de tu padre el diablo! ¡Me parece a mí que este año, si quieres ir a vender por las romerías la fruta qu’escarpenas (que arrancas) de nuestros árboles, vas a tener que llevar las maniegas (cestas) encima de tu mollera! Xofitóu (apoyó) Manuela de Juan de Pacha, que era muy aguda lanzando putchas (sátiras). ¡Qué quieres hacer Manola, hay que armarse de paciencia mióu nena y nunca olvides que el demonio tiene focicu de gochu (hocico de cerdo), aunque en este lleldar (suceder) a tí se te presentara en la fechura (hechura) de Pascualón el gitano, que mucióte (ordeñote) la cuarexa (cartera) y llancote (te plantó) un pollín, que según el tu falar (hablar) regalado es caro. Díjole Filomena la mujer de Julián el Pertegueiru, que tenía una lengua p’aximielgar (mover) con molestosas intenciones a las gentes. Con más arte, que su marido que era áxil (ágil) como un esquil (ardilla) tenía de coraxe (coraje) para sacudir los arizos de los castañales. Estas y otras parecidas sátiras adornadas con risas y juergas de diferente índole, les decían las gentes de mi aldea aquella mañana a las xabarceiras, con intenciones de zaherirlas, porque ni eran sociables. ni menos tenían nada de buenas personas, sino todo lo contrario, aunque si digo la verdad en aquella época, había en mi pueblo peores personas que las Xabarceiras, ya que moraban un piño de fascistones asesinos, que ellos solos se bastaban para tirar tal partido por tierra. Tanto la Manola como su hermana, esnalaban (volaban) hasta los mismos teyáus (tejados) del aburrióxu (ardiente) infierno, dentro de un envenenamiento que hacía xuenzura con la manicomiaura (yunta con la locura), y con sus lenguas harto desatinadas escarnecían todo cuanto existe del cielo abajo y del infierno arriba, y en todo momento eran acosadas por los perros de la aldea, que les buscaban descuido para hincarles los dientes en cualquier lugar de sus escalixerus cuerpos, y al tenor que con rapidez espatuxaben (corrían) iban poniendo al Hacedor y su Creación como un fedoroxu fatu (hediendo trapo), con sus maldiciones y romances pecaminosos, que muchos de ellos nadie en el lugar jamás había escuchado, y dudo que pocas personas podrían endubitchar (enredar) un rosario de ofensas como el que la Manola preparaba. Pero a pesar de ya ser mucho todo esto que enseñaban, dentro de sus mal intencionadas entrañas, muchas más nefastosas intenciones aun se albergaban, y obreiradas (aguijonadas) por ellas, encamináronse afalucháes (arreadas) por el diablo, hasta la casa del pedáneo, que moraba en la fondeirá (en lo hondo) de la aldeina, y cuando ilegaron a las canciétchas (cancelas) y vieron que estaban piescháes (cerradas), aferronáronse (cogiéronse) a ellas con tal arte, y sacudiéronlas con tal fuerza, que al no llegar el perro a ponerles freno, de seguro que dieran en tierra con ellas. Pero la Manola que era en aquellos momentos conducida por todos los demonios nacidos y por nacer, que la habían corrompináu (llenado) con una airada rabia desgalgada (desmandada), no le puso ningún respeto ni menos miedo aquel perro grande armado de carlangas que hasta los mismos lobos les imponía recelo, sino que le hizo frente con su foiceta (hoz) llantándoye (plantándole) un focetazu (golpe con la hoz) en medio de su enorme cabeza, que le hizo al gafu (fiero) perro atropar (guardar) el rabo entre sus piernas, y marcharse glayucandu (aullando) de dolores del lado de aquella mujer que era peor que la más bravía de las fieras. No hicieron caso las Xabarceiras del matauriáu (descalabrado) can qu'ameruxáu de miéu (que plagado de miedo) se marchara del lado de ellas, sino que entrambas en el mismo lleldar (hacer) ximielgaben (sacudían) las cancelas en el parejo encaldar que llamaban al pedáneo de la siguiente manera: ¡Gracianu, Gracianu...! ¿Dóu tás aponiu faldetacu alcaldi de piteru? (¿Dónde estás ruin alcalde de gallinero?). El bueno de Graciano que se encontraba en la corte (cuadra) muciendu (ordeñando) las vacas, al sentir a su perro glayucar endolloriu (ladrar dolorido) y escuchar aquellas voces preñadas de prisa y betchás (ricas) de ofensivas palabras hacia su persona, salió sin pérdida de tiempo del establo con la caramañola (lechera) en la mano, y cuando comprobó quién le reclamaba, díjoles medio enojado, porque enfadado del todo nunca Graciano lo estaba: ¿Qué es lo que queréis condenadas del infierno, donde sin ninguna duda algún día iréis amagostabus (quemaros) esas asquerosas lenguas que tenéis? ¿qué es lo que queréis que tan cedu (temprano) llegáis a la mi puerta, y no en son de paz como es la debida forma, ya que lo primero que habéis hecho, fue partirle la cabeza al perro que intentó poneros el freno que estáis necesitando desde el mismo día que pusisteis los pies en esta aldea, y no contentas con ésto, aun estáis molestando al amo, enloquecidas por el demonio que lleváis dentro de vuestros cuerpos, que sólo vosotras sabéis dónde le encontrasteis, pero que os hace rellumbrare (relucir) como el mismo rellámpagu? (relámpago) ¡Vengo a ordenarte, —dijo la Manola, saliéndole espumarayus (espumarajos) de rabia por su boca—, vengo a mandarte, que te hagas en el momento en perseguidor de los asquerosos y ladrones gitanos, que me engañaron con un burraco que cambié por la mi Facunda, que ahora está estingarraón (tirado, acostado) en la cuadra, sin llixa (fuerza) de sostenerse encima de su cadriles (patas). Graciano que era como ya sabemos, muy agudo y socarrón, comenzó a reírse por lo bajo, porque abiertamente no se decidía ante el temor de no terminar de alterar aquel par de humanas fieras, que muy capaces las creía de pagar en su persona sus cacíus estrapayáus (sus platos rotos), luego poniendo la cantimpla (lechera) entre las manos de su mujer, que había bajado a la corraleda al escuchar tan grande alboroto, y seguidamente, rascándose su cabeza por debajo de su gorra, les dijo a las Xabarceiras con una socarronería que le alegraba satisfactoriamente: —Podéis ir vosotras mismas a buscarlos, ya que tanto os interesa en encontrarlos, porque yo fuera de la aldea y aun dentro de ella, ninguna autoridad tengo, que me obligue a perseguir a nadie, y creo que para hacia la Villa deben de encontrarse, porque poco antes del amanecer les he oído yo pasar por delante de mi casa, y por cierto que llevaban entemangada una allegroúxa folixa (iban formando una alegre juerga), y ahora escurro (discurro) de dónde procedía tan grande gozo que les acompañaba, que ni más ni menos era, del betcháu (rico) trato que al parecer hicieron con la tu Facunda, por la causa de querer ser tu, todavía más gitana que ellos. ¿Qué es lo que me estás diciendo so castrón (cornudo) de los infiernos? ¡Qué no tienes de hombre nada más que el paxierchu qu’enllastica lus tous enxenebráus güesus, (traje que cubre tus fríos huesos), si en todos los lugares de Asturias tienen como autoridades a ejemplares con el mismo esprapayu (disposición, ánimo), que te tiene encibietcháu a ti, más les valdría a las gentes hacer con ellos, lo mismo que yo debía de hacerte a ti! ¡Vaya un alcalde de cuatcháus (cuajados) que en el lugar tenemos, yo no sé lo que estarían pensando los vecinos el día que te han dado la güichá (vara) de mando, porque la verdad es que no sirves ni para tornar (parar) el agua en un banzaucu (remanso) de poca llixa (fuerza)! Le dijo la Manola lanzándole unas envenenadoras y asesinantes miradas, que intencionaban la firme idea de entamangar (hacer) un engarapoláu con él. Graciano, sin hacer mucho aprecio de lo que le estaba diciendo la bruxa xabarceira, sonrientemente le preguntó: ¿Y qué es lo que te gustaría hacerme a mi Manola? ¡Lo primero que te haría so castrón de los infiernos, sería... llantate la foceta (plantarte la hoz) en medio de tu cabeza, fendiéndotela hasta las mismas caxietches del xixu (partiéndotela hasta las mismas células de los sesos), y después te haría el juicio de por qué fuiste condenado a morrer (morir), que sería por el cobardoso delito, de no saber defender los intereses de la aldea, como es tu obligación de alcalde, y también por consentir, que xentes arrobonas (gentes ladronas), colen del chugar (marchen de la aldea), haciendo festa ya murga (fiesta y güasa), ximielgánduse lus cuartus na cuarexa quei arraguñarun a lus tous vecinus (moviendo los dineros en su cartera, que fueron fruto del robo que hicieron a tus vecinos), por la causa de tener un pedáneo, escasáu de coyones, ya betcháu de plumes de pituca llueza! (seco de cojones, y rico de plumas de gallina clueca). Estas palabras tan poco delicadas y tan grandemente ofensivas, no le sentaron nada bien a Graciano, a pesar de ser él, hombre tranquilo y transigente en gran medida, quizás las hubiese deximíu (olvidado) si su mujer no estaviese presente, pero al no ser así, a Graciano no le cupo otra alternativa, que intentar castigar a aquella desvergonzada que le estaba tratando lo mismo que si él fuese en vez de un hombre y por más primera autoridad de la aldea, no fuese nada más que un enyordiáu pingayu (un sucio pingajo), por esto, destinado Graciano en hondura donde jamás se había presenciado, se arrimó a la Manola con miras d'acoyela (de cogerla), y propinarle un par de ximielgones (sacudidas) y meterle el miedo y la vergüenza en el cuerpo a aquella deslenguada, aunque no fuese nada más, que para demostrarle a su mujer, que un hombre siempre es un hombre, aunque su mujer le pegue, le engañe y le convierta en cabrón por considerarle baldrayu (cobarde). Pero lo que no pudo imaginar Graciano, era que la Manola no se amilanaba ante nada ni nadie, y para demostrárselo, dio un paso hacia atrás para dejar trecho de combate, y enarbolando su focetina (hoz) en el aire, apurrióye (diole) con ella un fuerte y certero golpe en su cabeza, que hizo que el pobre pedáneo se esmurgazara (se cayera) en el santo suelo privado del conocimiento, manando un remexu (un chorro) de sangre, por una mancaúra (herida) que le había nacido repentinamente en el canto una vidatcha (sién). Y así en esta ridícula y dolorosa postura, atendido por su mujer ante la cual el Graciano pretendía convertirse en un héroe, le dejaron las Xabarceiras, que colaron (marcharon) de su casa, perseguidas de cerca por el rencoroso perro de Graciano, que les ladraba enfadado, más por el golpetazo que a él le habían apurriu (dado), que por el que le allantaron (dicran) en el pericote (alto) de la mollera de su amo. Amanicomionáes fasta ‘l más espurrir y'encoyer (enloquecidas hasta el más estirarse y encogerse), Ilegaron las Xabarceiras a su casa guiadas por el mismo espíritu de lucha que en ellas no cejaría hasta que no pudiesen dar con los gitanos, aunque menester fuérales perseguirlos hasta los quintos infiernos, y para sacarlos de este antro, con el fin de conseguir lo que les pertenecía, estaban decididamente dispuestas a partirle los cuernos al propio diablo lo mismo que terminaban de hacer con el pedáneo Graciano. Así pues, sin perder ni tan sólo un minuto de tiempo, sacaron de la cuadra el cadarmoúxu (cadavérico) burro de Pascualón el gitano, y la Venancia tirando del ronzal, con tal xuxeante llixa (crecida fuerza) que si pudiese le llevaría arrastrando, y su hermana Manola apuxada (soplada) por un demonio con peor genio aun, iba detrás del desventurado pollino apurriénduye (atizándole) sin descanso barganazu tras barganazu (palo tras de palo), encima del llombu (lomo) del pobre y descuaxaringuetáu (deshecho) pollino, para que caminase con prisa, y tal hacía la desdichada bestia, y no tanto por huir de los palos a los cuales ya debía de estar bien acostumbrado, sino por intentar aflojar el dogal del que tiraba Venancia, y así de esta forma y siempre en pos de los gitanos, se dirigían a la Villa donde aquel día había mercado. Hicieron entrada en el mercado las Xabarceiras arremexandu (remojadas) en sudor, producido por el cansancio de la larga caminata, y por la desmesurada rabia que a entrambas y dos las atenazaba. Y mismamente al lado de la fragua del ferreiru (herrero) que aquel día tenía endemasía trabajo, agüeyarun (avistaron) a la Facunda, y al lado de ella muy sonriente y gozoso se encontraba el gitano, que tampoco perdía su tiempo, pues ya estaba tratando de venderla o de cambiarla a un paisano que en la sazón la estaba registrando, pero plantándose la Manola delante de Pascualón, le dijo con el hambre retratada en sus ojos de atizarle un par de focetazus: ¿Qué barro me has espetado en el trato so ladrón? ¡Haz el favor de devolverme ahora mismo mi pollina, así como los dineros que me arraguñaste (arañaste), si quieres que este espineroso y mentecato trato que conmigo has hecho, tan sólo se quede en un inolvidable enfado! Pascualón no le hizo mucho caso a las palabras rogativas de la Manola, y así empujándola para un lado con cierto desprecio, a la par que la miraba amenazadoramente le dijo: ¡Quítese delante de mi vista mujeraca de los infiernos, y deje ya de molestarme en mi trabajo, y no olvide nunca, que el que hace un trato con Pascualón, lo tiene hecho para ciento y un años, y ahora lárguese y déjeme tranquilo, que estoy en buenos tratos con este paisano! Nunca peor hiciera el gitano en toda su existencia, pues antes de que se percatase del peligro que le rondaba, la foicina (hoz) de la Manola caía sobre su cabeza con la fuerza de un rayo, escantoyándoila (hiriéndosela) por un par de xeitus (sitios), que hicieron que Pascualón sin gurniar (decir) palabra, se enclicara (se cayera) en el enllordiáu (sucio) suelo, falto de sus sentidos, y alumbrando tanta sangre por sus heridas como un gochu (cerdo) cuando lo están achuquinandu (matando). Nisti telar atopábase (de esta forma se encontraba) Pascualón, con el cerebro escosáu (seco) d'afechu (del todo), por mor de aquel inesperado golpetazo, que le había llegado de manos de quien él menos esperaba, cuando Antonio, un guardia civil del cuartelillo de la Villa, que había presenciado todo el achuquinante xocesu (sangriento suceso), por encontrarse este guardia al lado de la ferrería, enzolánduse fatáus de culetinus de xidre, (bebiendo copiosos vasos de sidra), en amigable compañía con unos paisanos, en el chigrín (bar) de la Faba Prieta (la Haba Negra). Por eso, cuando vio esmurgazarse (caerse) en el suelo por mor del focetazu que le allumara (alumbrara) la Manola al foin del gitano, fue el guardia acochetráu (acelerado, rápido) al lugar del amagüestu (la quema), con el buen fin de encaxinar (encajar) el orden en aquel descalabramiento, nada más que el guardia llegó, afogárunse lus aburióxus (se ahogaron los ardientes) ánimos de otros gitanos, que lleldáus (hechos) dentro de una folixa (bronca) engafuróuxa (envenenada), intentaban acorralar a las dos Xabarceiras, que ya en la sazón se habían aferronáu (cojido) a la Facunda, y dejado libre al jumento del gitano. Mientras tanto, el herido de Pascualón ayudado por el guardia y por otros gitanos, que aun seguían con voces enardecidas maldiciendo y amenazando a las Xabarceiras, como cuento, se puso Pascualón en pie aun medio temblando al volver del desmayo, y con todo su rostro plagado de escandalosa sangre, demostrando que fuera del dolor que pudiera sufrir, el condenado no estaba en trance de mayores males en su cuerpo, no así en sus intereses como veremos seguidamente. «UN XUEZ D’ESQUILONA» (UN JUEZ DE CAMPANILLAS) Era el señor Juan Antonio un falangista digno de ser emulado por el más honrado servidor bien fuese Roxu (Rojo) Prietu (Negro) o Amarietchu (amarillo), era en verdad un hombre Joseantoniano que sin llevar camisa azul con el yugo y las flechas bordados en la pechera, como muchos otros pingayus (pingajos) que yo he conocido, que siempre iban uniformados con su camisa azul y corbata negra, dándoselas en todo momento de buenos falangistas, y no siendo nada más que unos verdaderos mierdas. El señor Juan Antonio era un hombre que llevaba siempre prendido en su espíritu los Nobles y Hermosos Credos de la Falange, con sus Humanidades y Libertades manifiestas, y los sabía cumplir porque los había aprendido en derechura, tal como el Mártir de su Fundador los había creado, para el bien de la Patria y de todos sus hijos. ¡Qué poco sabía José Antonio, que su Maravillosa Doctrina iba a ser manejada por algunos hombres, que cometerían con Ella verdaderos asesinatos y atropellos de toda índole. Pero dejando esto de lo que trataré algún día con mejor cuidado, y acogiéndome al hilo de la historia de la que estoy tratando, diré, que el juez de la Villa era este Caballero, que vivía al lado del mercado, y que era un hombre muy justo, amigo de los razonamientos, inteligente y también un campesino que amorosamente trabajaba sus campos. Cuanto yo, que cuando aquella gresca estaba con su apogeo, salió el juez de su casa para percatarse de aquel ardoroso tiberio (lío que se amagostaba (quemaba) frente a la puerta de su morada, y cuando vio que era un gitano el causante del sangriento escándalo que se enseñaba, díjole al guardia con ardientes deseos de hacer la Justicia en aquel endubiérchu (enredo). ¡Antonio, hágame usted el favor de llevar ahora mismo hasta el Juzgado, a todas las gentes que dieron vida a esa sangrienta engarradiétcha (pelea), para encalducar la xusticia que anda escosá 'n dalgún d'echu (hacer la Justicia que anda seca en alguno de ellos). Así que las Xabarceiras y el escantoyáu (herido) Pascualón hiciéronse presentes en el Juzgado, ante los escrutadores ojos del señor juez, pusiéronse los tres al mismo tiempo a hablar en su defensa, acusándose los unos a los otros dentro de un rosario de palabras injuriosas y amenazantes, que de nuevo los ponía en el atajo de volver a engarrapolarse (pelearse). Pero el señor Juan Antonio fiel repartidor de la Justicia, aporreó con sus nervudas y fuertes manos un mazazo encima de la mesa, que por muy poco la desarma en un montón de astillas, ya que era el juez un bigardón (mozarro) de más de dos metros de estatura, tan fuerte y resistente como una montaña. Y al parejo que tal golpe sacudía, dijo engrifandu (arrugando) su hocico al lar del enfado: ¡Hágamne el favor, y procuren que no tenga que llamarles de nuevo la atención, de hablar tan sólo el que yo le pregunte! Y al decir esto, miró tan condenadoramente al gitano, que éste, que se sabía culpable de muchos engañosos tratos que había efectuado en todo aquel concejo, no pudo menos que ya considerarse culpable, antes de que el juicio comenzara. ¡Vamos a ver Manola, hoy como no tengo mucha prisa ya que el llabor (labor) no me apremia, cuéntame tú la primera con toda clase de pelos y señales, lo que te ha sucedido, para que le escantoyaras (deshicieras) la mollera a este paisano, del que ya tengo oídas que no es la primera rapiega qu'esfuecha (zorra que despelleja) ni tampoco será la última, porque el que fai 'n maniegu fai 'n cientu, dandoi banietches ya tiempu! (el que hace un cesto hace un ciento, si se le da, varas y tiempo). ¡No fue solamente este condenado y útre de xitanu (buitre de gitano) el que salió amatauriáu (con heridas) de este asunto escontramundiáu enrevesado), que prestase usted con tan buen tino a escantexayu (arreglarlo) señor xuez (juez). Pues también al pedáneo de la mi aldeina me vi en la apremiante necesidad d'apurriye (de darle) un par de galgazus (estacazos) en mitad de la cabeza de magüetu (bestia) que tiene, por el no querer acaidonar (dirigir) la justicia en el camino de la razón, como corresponde a su condición y obligación de alcalde del chugar! (lugar). ¡Por la Virxen (Virgen) de los Remedios Manola, no vaigues (vayas) a decirme que por mor de este foín (ladrón) de gitano, tuviste que fendeye (partirle) la cabeza al pobre Graciano!, dijo el juez alegrando su rostro dentro de una llixerina (ligera) risa. ¡Sí señor juez, así ha sucedido! Afirmó la Manola, y seguido le contó todo el suceso desfigurándole y haciéndole más rentable a su favor. El juez casi sin poder detener la risa que le regocijaba su espíritu natural y noble, dijo intentando enmarcar en su rostro la seriedad que no era capaz de hacer: ¡Has hecho muy bien Manola, pues yo entiendo, que el que tiene el delicado oficio d'encaidonar (de dirigir) la justicia, y traiciona tan derecho menester, debe de ser castigado con más entaine (fuerza), que aquellas otras personas, que tienen la obligación de la ley obedecer. Así pues, si en mis manos estuviera te premiaría, por la valentía que has usado al defender la justicia y la libertad de tus intereses! ¡Y ahora... sigue, sigue Manola, y cuéntame todo el suceso en sin mucitche (ordeñarle) ni una migátchina (migaja), que me presta mucho mióu nena (que me agrada mucho mujer). ¡Escúcheme bien señor juez, y júrole por adelantado que cuanto le voy a decir, no se xebra (marcha) de la verdad en nada, y todo ello no es nada bueno ni para mis intereses que han quedado esgazáus d'afechu (rotos del todo), ni tampoco para este gitanu que vé usted aquí tan humildemente con la cabeza gacha, queriendo dar a entender que no ha roto en toda su vida un mal plato, y lleva desde que ha nacido viviendo a cuenta de sus bien urdidos tratos, que tal parece que para industriarlos le ayuda en todo momento la brujería o el mismo diablo! ¡Verá usted señor juez! —Ayer cuando el sol se esfumía (marchaba) por detrás del penón (peña) picutrera (sierra de las águilas), que es la hora d’atapecer (oscurecer) la tarde, llegó este llimiagu (baboso) de gitano a caballo de su adefexu de pollín hasta la misma puerta de mi casa con mires de tentarme la necesidad que me arretrigaba, porque usted bien sabe que nosotras nos dedicamos a correr (vender) la fruta, por todas las romerías y lugares de los tres conceyus y de esta manera nos ganamos nuestra vida muy decente y honradamente, pues como le estoy diciendo, no sé cómo este condenado se enteró que la nuestra pollina estaba próxima a parir, y claro, al encontrarse la probitina en tal estado, no nos podía servir para nuestro trabajo, por eso, tentadas por el embrujo, la engañadora palabra y la buena presencia que en aquel momento se ensenoraba en el pollín de este fartonzón (comedor), enguedeyóume (me enredó) este bruxu (brujo) de gitano, con el endemoniado trato que conmigo hizo, que si tarda mucho tiempo en deshacerse de nuevo, se me va escosar el xuiciu (secar el juicio), y va a dexame Ies caxierches del celebru tan enxenebráes d'entendedeiras, que vóu bazcuchame abondu más cedu de lu qu'usté cunta na mesma amanicomiaúra (dejarme los sesos del cerebro tan fríos de entendimientos, que se me van a vertir mucho más temprano de lo que usted piensa en el mismo manicomio). —El caso fue señor juez, que el burro que traía este foinacu (ladronzuelo) de gitano, estaba en conciencia de él bien preparado, para dejarme a mi despreparada de intereses, pues el pollicaco con un fatáu de caxilonainus (montón de cajilones) de marrasquino que le daban calor y fuerza a su banduévu (panza), hacían de él por el motivo de la alegre tarrasca que lu encibiechaba (borrachera que lo trenzaba), un burrón con buena llixa ya xuxeáu xeniu (fuerza y crecido genio). Y por si fuese poco esto que le cuento, todavía para que el pollino mejor se dibujase, llantárale este achuquinador de gitano, una rabiosa guindilla por debajo de la cola, mismamente dentro del oscuro agujero que alumbra el recimo de los hediondos cagayones, según descubrí yo misma hoy por la mañana justamente cuando ya era demasiado tarde. Y todavía por si estas dos demoníacas trampas no fuesen suficiente este banduerru (indeseable) de gitano, de tal manera me dibujó su jumento que desatinada me trae en este juicio, que me hizo de él un semeyu (retrato) que yo papéilu (creílo) entero, y consideré al pollín como el mejor burro de toda la burrería de gitanacus y aldeanos. Por esto señor juez, le di al cambio de tan falsa y ençañadora presea, la mi pollina Facunda y sesenta pesetas encima, y con estas prendas en nada faisas, xebróuxe (marchose) de mi vera este maldito gitano, tirando del ramal de la mi Facunda, que no quería la probitina del mi lado marcharse, quizás porque presintiera al ser más lista que yo, en la triste desgracia que me dejaba este baldrayu (cobarde) de gitano, que se alejaba de mi casa haciendo que ruxeran (sonaran) los mis dineros en su bolsillo, a la par que se iba riendo de gozo y alegría por la causa del betcháu (rico) negocio que encima de mi pobreza hiciera este desalmado de gitano. Pascualón que ya tenía lleldáu (hecho) en su pensamiento axuquerándose (apoyándose) en las anabayáes güeyáes (acuchillantes miradas) que le dirigía insistentemente el juez que aquel juicio lo tenía bien perdido, cuando escuchó a la Manola decir que le había entregado sesenta pesetas, puso el glayíu (grito) en el cielo jurándole al juez por el Cristo de los gitanos y la Virgen de los cristianos, que la Manola estaba mintiendo, pues tan sólo le había dado sesenta reales. El juez, escuchó por breves momentos a Pascualón en su defensa, y después poniéndose en pie y mirándole acusadoramente desde su montañosa humanidad, a la par que señalándole con su dedo índice que era más grueso que la muñeca del gitano, le dijo con palabras que marcaban el denodado desprecio que sentía hacia estas pobres y desdichadas gentes: ¡Sesenta reales por cuatro lados, que hacen justamente lo que le arraguñaste (arañaste, robaste) a esta desventurada muyerina. No me cave la menor duda que yo os conozco muy bien, ya que siendo yo niño otros gitanos como tu también engañaron a mi padre, por eso puedo juzgarte con propiedad y conocimiento de causa, porque sé que no vivís nada más que de el timo y del engaño y de vuestras cestas, que mientras las tejéis pensáis en la forma de hacer vuestras trapisondas cada día con mejor cuidado! Díjole el juez encabronáu (enfadado) en tal postura que sus mejillas se le pusieron del mismo color de las brasas, en el lleldar que no le quitaba los ojos de encima, mirando tan condenadoramente al esquelético rostro del gitano, que iba ser en parte engañado lo mismo que el señor juez, por la paraximesqueira de la Manola. ¡Pero señor juez, habló enloquecido en su defensa el pobre Pascualón, a la par que a sus ojos vivarachos afloraban unas rebeldes lágrimas que tal vez fuesen fruto de la rabia que le producía el ser tan miserablemente robado por aquella aldeana de los infiernos que él en un principio pensaba que era la mujer más tarangona (tonta, imbécil) que había conocido en su vida de bien urdidos timos y enredosos tratos. ¡Pero señor juez! ¡Sesenta pesetas no las he tenido yo juntas desde que baltiarun (tiraron) la República, donde el pobre podía vivir con más libertad, y con más justicia que usted a mi me está haciendo! ¿No comprende usted señor juez, que con sesenta pesetas hoy día se compra un buen burro y aun sobra dinero? ¡Lo que yo comprendo muy bien es que eres un redomado timador y un despreciable ladrón de cuerpo entero, y como no me puedes demostrar con personas de orden y honradez lo contrario, le has de pagar en media hora los dineros que le has timado a esta pobre mujer, y le devuelves su pollina, que ella con buen contento te hará entrega de tu jumento, y tu harás con esté difunto viviente, lo que ahora como final de sentencia yo te dictaré! ¡Cómo este pollín que nos trae en discordia ya no está para hacer ninguna clase de trabajo, y sabiendo todos los que por ser gentes del campo entendemos de animales, que a un burro; es la leche que se le puede ordeñar, que no es otra que su trabajo, yo como juez de este Juzgado, de la muy noble y astur Villa, te condeno a ti, que te llaman todos Pascualón el gitano, y yo te llamaría Pascualín el de los sucios enredos, a que me traigas ante mi presencia, el pellejo de este jumento, y de esta forma sencilla y eficiente, se atajará de una vez por todas el mal por su comienzo, y no ha de ser jamás este pollino equivocador de nadie más! ¡Y que quede bien entendido, que si te xebras de este concejo, sin traerme antes el pellejo del tu jumento, mandaré a los civiles que te persigan hasta que den contigo, y les ordenaré que bien atado te conduzcan ante mi presencia, y aquí, con estas mis manos que no fueron hechas para manejar una pluma, ni menos para detenerse en ningún papeleo, a los cuales yo considero innecesarios cuando la justicia está tan clara como la luz de este hermoso día, como te digo Pascualín de los enredos, con estas mis manos, que saben muy bien manejar el arado, el guarabeñu (guadaña) y la fexoria (azada), para trabajar dentro de la honradez con muchos sudores y esfuerzos la tierra, con estas mis manos que fueron capaces de empuñar un fusil, y luchar sin rencor ni miedo en defensa de unos derechos humanos a los cuales yo considero justos, dentro de la mermada justicia que los hombres sabemos hacernos, con estas mis manos yo te digo Pascualín de los enredos, que l'arrabucaré (le quitaré) el peyeyu (pellejo) al tu jumento, en el preciso momento que haré lo mismo con el tuyo propio, y de esta sencilla manera, libraré a la sociedad de un pioyón (piojo), que al igual que hay muchos que con libertad campean y viven sin doblar el renaz (espinazo) a cuenta del sudor ajeno! Ante la firme sentencia de aquel juez, que maneja las leyes con la misma fuerza y natural justicia con que empuñabá el llabiegu (arado) para arrancarle a la tierra el justo 'precio de su trabajo quedó Pascualón en lo más bajo de sus sufrimientos y las Xabarceiras en lo más alto de sus alegrías, porque habían conseguido con su lucha desesperante y fiera, una victoria que a fuer de verdad, en una parte no era justicia. Sin embargo Pascualón, tras quedarse unos momentos silencioso y meditabundo, díjole a la postre al juez sin ápice de miedo y con la valentía que le azuzaba, al sentirse timado por aquellas mentecatas dentro de la ley y en el mismo limo que él había pensado que les había hecho: ¡Bien está señor juez, que le devuelva a estas paisanacas su pollina Facunda, también entro en sacrificar a mi burro y traerle su pellejo, no me opongo a pagarles los sesenta reales que en el desastroso trato que con estas hijas de satanás hice, que a cambio de mi jumento ellas me han entregado, pero por lo que sí protesto, es por las cuarenta y cinco pesetas de más que tengo que pagarles, y considero que esto es el timo más vergonzoso que jamás le han dado a ninguno de mi clase. Así que… señor juez supuesto que es usted hombre justicioso, le pido que atienda mis honrosas razones, y haga la Justicia sin que ninguno de ella tengamos que avergonzarnos! ¡Yo no sé Pascualín de los enredos, timador de poca monta y menos clase lo que Dios debe saber en las verdades, yo no sé si tu has cobrado lo que dices, o si ellas han pagado lo que afirman, yo soy hombre y como tal no he de avalarme en errores que se xebran de mi alcance, sólo sé que yo he dictado justicia ateniéndome a los hechos que se nombran, y hecho está que tu eres el culpable, y suerte tienes que estas buenas paisaninas, no te hubieran reclamado ciento veinte veces más crecidos, esos dichosos sesenta reales porque si así fuese, no tendrías más remedio, que sin más protestas abonarles! Todos en mi aldea aquella tarde, esperábamos con marcado disimulo, y satisfactoria alegría, que retornaran de la Villa las despreciables Xabarceiras, por el Humano hecho de reírnos y mofarnos de su desgracia, y creo que todos teníamos creído, que iban a retornar otra vez con aquel moribundo pollino, a no ser, que a fuerza de barganazus (estacazos) le hubiesen achuquináu (asesinado) en el camino. Así pues, los vecinos se repartían haciéndose que trabajaban, por las diferentes huertas colindantes con el camino por donde ellas tendrían que regresar, y algunos chiquillos dentro de las malsanas intenciones de guasearnos de ellas por adelantado, fuimos a su encuentro en un trayecto de más de tres kilómetros, para entrar escoltándolas en la aldea, haciendo verbena a la fiesta que teníamos acordado prepararles. Al fin las vimos retornar, y cuánto desprecio, ansias de sátira y risa sentíamos por ellas, tornose de pronto en respetuosa admiración, pues atónitos pudimos comprobar, que no sólo traían con ellas a su burra Facunda, sino que al lado de ésta traían un estupendo pollino que habían mercado con los dineros que supieron sacarle al avispado gitano, demostrándonos a todos, que el vencedor aunque odiado y despreciado por ser en demasía nefastoso, siempre es admirado y temido, ante el temor de por él, ser humillado y avasallado. Esta es una condición de la cobarde masa Humana, que al vencido aunque éste sea caballeroso y honrado, le solemos despreciar terminando de aniquilarlo, mientras que al vencedor, aunque sea lo más despreciable que imaginarse puede, le cubrimos su camino de rosas y de regalos.————————Axabarciar, entiéndese por vender, tratar, comerciar a pequeña escala, con frutas, huevos, gallinas, etc., etc., etc.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > axabarciar
-
11 pensar
m.1 thinking.2 thinking, way of thinking.v.1 to think.pensar en algo/en alguien/en hacer algo to think about something/about somebody/about doing somethingpiensa en un número/buen regalo think of a number/good presentdar que pensar a alguien to give somebody food for thoughtno pienses mal… don't get the wrong idea…pensar mal de alguien to think badly o ill of somebodypensar algo de alguien/algo to think something of somebody/somethingpienso que no vendrá I don't think she'll comeEsa chica piensa That girls thinks.2 to think about or over (reflexionar sobre).ahora que lo pienso,… come to think of it,…, now that I think about it…cuando menos lo pienses, te llamarán they'll call you when you least expect it3 to think up.4 to plan to, to be planning to, to be thinking about, to intend to.Yo pienso viajar I am planning to travel.5 to consider, to have in mind.Yo pienso muchas cosas I think about many things.* * *1 (gen) to think (en, of/about)2 (considerar) to consider, think (en, about)3 (creer) to think, think about4 (opinar) to think (de, about)5 (decidir) to decide6 (tener la intención) to intend to, plan, think of1 to think about\¡ni pensarlo! no way! don't even think about it!pensar bien/mal de alguien to think well/badly of somebodysin pensar without thinking* * *verb1) to think2) intend* * *1. VT1) (=opinar) to think•
pensar de, ¿qué piensas de ella? — what do you think of her?¿qué piensas del aborto? — what do you think about abortion?
-¿piensas que van a venir? -pienso que sí — "do you think they'll come?" - "I think so"
dice que las mujeres no tendrían que trabajar, yo pienso que sí — he says women shouldn't work, I think they should
2) (=considerar) to think about, think overlo pensaré — I'll think about it, I'll think it over
esto es para pensarlo — this needs thinking about o careful consideration
•
pensándolo bien... — on second thoughts..., on reflection...¡ni pensarlo! — no way! *
3) (=decidir)•
pensar que — to decide that, come to the conclusion that...he pensado que no vale la pena — I've decided that it's not worth it, I've come to the conclusion that it's not worth it
4) (=tener la intención de)•
pensar hacer algo — to intend to do sthno pensaba salir — I wasn't intending o planning to go out
5) (=concebir) to think up¿quién pensó este plan? — who thought this plan up?, whose idea was this plan?
6) (=esperar)2. VI1) (=tener ideas) to think•
pensar en algo/algn — to think about sth/sb¿en qué piensas? — what are you thinking about?
•
pensar para sí — to think to o.s.•
dar que pensar, el hecho de que no llamara a la policía da que pensar — the fact that she didn't call the police makes you thinkdar que pensar a la gente — to set people thinking, arouse suspicions
•
sin pensar — without thinking•
pensar sobre algo — to think about sthpensar con los pies —
2)• pensar bien de algo/algn — to think well of sth/sb
•
pensar mal de algo/algn — to think ill of sth/sb¡no pienses mal! — don't be nasty!
¡siempre pensando mal! — what a nasty mind you've got!
3) (=aspirar)•
pensar en algo — to aim at sth3.See:* * *1.verbo intransitivoa) ( razonar) to thinkdespués de mucho pensar... — after much thought...
a ver si piensas con la cabeza y no con los pies — (fam & hum) come on, use your head o your brains!
pensé para mí or para mis adentros — I thought to myself
pensar EN algo/alguien — to think about something/somebody
no quiero ni pensar en lo que hubiera podido ocurrir — I don't even want to think what would have happened
b) ( esperar) to expectcuando menos se piensa... — just when you least expect it...
c) ( creer) to thinkpensar mal/bien de alguien — to think ill o badly/well of somebody
2.dar que or hacer pensar: un libro que da mucho que pensar or que hace pensar mucho a very thought-provoking book; su amabilidad me dio que pensar his friendliness made me think o set me thinking; piensa mal y acertarás — if you think the worst, you won't be far wrong
pensar vt1)a) (creer, opinar) to thinkes mejor pensar que todo saldrá bien — it's better to believe o think that things will turn out all right in the end
no vaya a pensar que... — I wouldn't want you thinking o to think that...
¿qué piensas del divorcio/del jefe? — what do you think about divorce/the boss?
b) ( considerar) to think about¿lo has pensado bien? — have you thought it through o thought about it carefully?
pensándolo bien,... — on second thought(s) o thinking about it,...
y pensar que...! — (and) to think that...!
ni pensarlo! or ni lo pienses! — no way! (colloq), not on your life! (colloq)
c) (Col) < persona> to think about2) ( tener la intención de)pensar + INF — to think of -ing, to plan to + inf
3.¿piensas ir? — are you thinking of going?, are you planning to go?
pensarse v pron (enf) (fam) <decisión/respuesta> to think aboutes como para pensárselo — I/you will need to give it some careful thought
* * *= believe, contemplate, feel, occur, think out, think, opine, give + (some) thought to, take + view, there + be + strong feeling, take + thought, teeter + on the edge of, come up with, look to.Ex. The preferred citation order should be that order which is believed to match the approach of many users who can be expected to retrieve information on the topic.Ex. These details are primarily useful as a record of expenditure or to organisations or individuals contemplating the purchase of a work.Ex. Some feel that the non-expressive nature of the notation limits the scheme's usefulness in computerised data bases.Ex. Various desirable features will be incorporated into a package which may not occur to the new user as being of importance.Ex. A recitation of the best thought out principles for a cataloging code is easily drowned out by the clatter of a bank of direct access devices vainly searching for misplaced records.Ex. Whether the juxtaposition of language with literature is as weighty an advantage as has on occasion been claimed is, I think, debatable.Ex. Such techniques, she opined, emphasize production over people.Ex. I encourage the reader to give thought to the longer case studies that have appeared in the library press.Ex. Furthermore there is a strong feeling amongst the journalists that information retrieval is not part of their job but should be carried out by trained librarians.Ex. This an example of an interesting kind of genre that one encounters without taking any thought for it.Ex. We would like to encourage other institutions who have been teetering on the edge of implementation to get on their running shoes and go for it.Ex. Derfer corroborated her: 'I'd be very proud of you if you could come up with the means to draft a model collection development policy'.Ex. If you're looking to refinish and waterproof some outdoor furniture you might want to consider using teak oil.----* actuar sin pensar = shoot from + the hip.* ahora que pienso... = while I think of it....* comenzar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.* conocer cómo piensa Alguien = get + inside the mind of.* dar mucho en qué pensar = give + Nombre + much to think about, give + Nombre + a lot to think about.* deber pensarse = thought + must be given.* decir lo que Uno piensa = speak up.* de pensar en = at the thought of.* detenerse a pensar = pause + to think, step back, take + a step back.* detenerse a pensar en = spare + a thought for.* echarse a temblar con sólo pensar en = shudder at + the thought of.* empezar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.* es lo que yo pienso = my two cents' worth.* forma de pensar = thinking, belief system, set of opinions, mode of thought, mode of thinking.* generalmente + pensarse que = be/have generally held that.* hablar sin pensar = shoot from + the hip.* hacer pensar = provoke + thought, make to + think, lull + Nombre + into thinking, summon up + image.* hacer pensar en = conjure, conjure up + a picture of, bring to + mind, conjure up + an image of, conjure up, conjure up + a vision of.* hay que pensar en el futuro = the show must go on.* hay razones para pensar que = there + be + reason to believe that.* hay suficientes motivos para pensar que = there + be + every reason to think that.* manera de pensar = way of thinking.* modo de pensar = thinking, way of thinking, mindset [mind-set], mode of thought, mode of thinking.* ¡ni pensarlo! = over + Posesivo + dead body.* no importar lo que + pensar de = whatever + Pronombre + make of.* no pensar en otra cosa que = be wrapped up in.* no pensar más en Algo = dismiss from + Posesivo + mind.* no pensar más que en = be wrapped up in.* nunca + pensar = thought never + enter + Posesivo + head.* pararse a pensar = pause + to think, step back, take + a step back.* pensaba(n) = once thought.* pensar a lo grande = think + big.* pensar ante todo en uno mismo = look after + number one.* pensar creativamente = think out(side) + (of) the box.* pensar de forma creativa = think out(side) + (of) the box.* pensar del mismo modo = think + alike.* pensar detenidamente = be carefully considered.* pensar de un modo diferente = think out(side) + (of) the box.* pensar en = come into + the mind, have + in mind, reflect (on), think of, toy with, toy with + idea of, spare + a thought for, flirt with + the idea of.* pensar en Algo/Alguien = give + Nombre + (some/more) thought.* pensar en el pasado = look back.* pensar en/sobre = think about.* pensar en suicidarse = contemplate + suicide.* pensar en una idea = think up + idea.* pensar en una solución = come up with + solution.* pensar en voz alta = think + aloud, think + out loud.* pensar intensamente = think + hard.* pensar pausadamente en = linger over.* pensar que = share + the view that, Posesivo + feeling is that.* pensarse = make out to be.* pensárselo dos veces = think + twice.* pensar un momento en = spare + a thought for.* ponerse a temblar con sólo pensar en = shudder at + the thought of.* que da que pensar = sobering.* que se piensa = perceived.* ser de los que piensan que = subscribe to + view.* ser lo último en lo que + pensar = be the last thing of + Posesivo + mind.* sin necesidad de pensar = thought-free.* sin parar a pensárselo = off-hand [offhand].* sin pararse a pensar = off-the-cuff, off the top of + Posesivo + head.* sin pensar = mindlessly.* sin pensar (en) = unmindful of, with little or no thought of, without thinking (about).* sin pensarlo = spur-of-the-moment, on the spur of the moment.* sin pensarlo demasiado = off-the-cuff, off the top of + Posesivo + head.* sin pensarlo detenidamente = out of + Posesivo + head.* sin pensarlo mucho = off the top of + Posesivo + head, right off the bat.* sin pensárselo = spur-of-the-moment, on the spur of the moment.* sin pensárselo dos veces = without a second thought, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, at the drop of a hat.* tener fundamento para pensar que = have + reason to believe that.* tener razones para pensar que = have + reason to believe that.* ver lo que Alguien realmente piensa = see into + Posesivo + heart.* * *1.verbo intransitivoa) ( razonar) to thinkdespués de mucho pensar... — after much thought...
a ver si piensas con la cabeza y no con los pies — (fam & hum) come on, use your head o your brains!
pensé para mí or para mis adentros — I thought to myself
pensar EN algo/alguien — to think about something/somebody
no quiero ni pensar en lo que hubiera podido ocurrir — I don't even want to think what would have happened
b) ( esperar) to expectcuando menos se piensa... — just when you least expect it...
c) ( creer) to thinkpensar mal/bien de alguien — to think ill o badly/well of somebody
2.dar que or hacer pensar: un libro que da mucho que pensar or que hace pensar mucho a very thought-provoking book; su amabilidad me dio que pensar his friendliness made me think o set me thinking; piensa mal y acertarás — if you think the worst, you won't be far wrong
pensar vt1)a) (creer, opinar) to thinkes mejor pensar que todo saldrá bien — it's better to believe o think that things will turn out all right in the end
no vaya a pensar que... — I wouldn't want you thinking o to think that...
¿qué piensas del divorcio/del jefe? — what do you think about divorce/the boss?
b) ( considerar) to think about¿lo has pensado bien? — have you thought it through o thought about it carefully?
pensándolo bien,... — on second thought(s) o thinking about it,...
y pensar que...! — (and) to think that...!
ni pensarlo! or ni lo pienses! — no way! (colloq), not on your life! (colloq)
c) (Col) < persona> to think about2) ( tener la intención de)pensar + INF — to think of -ing, to plan to + inf
3.¿piensas ir? — are you thinking of going?, are you planning to go?
pensarse v pron (enf) (fam) <decisión/respuesta> to think aboutes como para pensárselo — I/you will need to give it some careful thought
* * *= believe, contemplate, feel, occur, think out, think, opine, give + (some) thought to, take + view, there + be + strong feeling, take + thought, teeter + on the edge of, come up with, look to.Ex: The preferred citation order should be that order which is believed to match the approach of many users who can be expected to retrieve information on the topic.
Ex: These details are primarily useful as a record of expenditure or to organisations or individuals contemplating the purchase of a work.Ex: Some feel that the non-expressive nature of the notation limits the scheme's usefulness in computerised data bases.Ex: Various desirable features will be incorporated into a package which may not occur to the new user as being of importance.Ex: A recitation of the best thought out principles for a cataloging code is easily drowned out by the clatter of a bank of direct access devices vainly searching for misplaced records.Ex: Whether the juxtaposition of language with literature is as weighty an advantage as has on occasion been claimed is, I think, debatable.Ex: Such techniques, she opined, emphasize production over people.Ex: I encourage the reader to give thought to the longer case studies that have appeared in the library press.Ex: Furthermore there is a strong feeling amongst the journalists that information retrieval is not part of their job but should be carried out by trained librarians.Ex: This an example of an interesting kind of genre that one encounters without taking any thought for it.Ex: We would like to encourage other institutions who have been teetering on the edge of implementation to get on their running shoes and go for it.Ex: Derfer corroborated her: 'I'd be very proud of you if you could come up with the means to draft a model collection development policy'.Ex: If you're looking to refinish and waterproof some outdoor furniture you might want to consider using teak oil.* actuar sin pensar = shoot from + the hip.* ahora que pienso... = while I think of it....* comenzar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.* conocer cómo piensa Alguien = get + inside the mind of.* dar mucho en qué pensar = give + Nombre + much to think about, give + Nombre + a lot to think about.* deber pensarse = thought + must be given.* decir lo que Uno piensa = speak up.* de pensar en = at the thought of.* detenerse a pensar = pause + to think, step back, take + a step back.* detenerse a pensar en = spare + a thought for.* echarse a temblar con sólo pensar en = shudder at + the thought of.* empezar a pensar en = turn + Posesivo + mind to.* es lo que yo pienso = my two cents' worth.* forma de pensar = thinking, belief system, set of opinions, mode of thought, mode of thinking.* generalmente + pensarse que = be/have generally held that.* hablar sin pensar = shoot from + the hip.* hacer pensar = provoke + thought, make to + think, lull + Nombre + into thinking, summon up + image.* hacer pensar en = conjure, conjure up + a picture of, bring to + mind, conjure up + an image of, conjure up, conjure up + a vision of.* hay que pensar en el futuro = the show must go on.* hay razones para pensar que = there + be + reason to believe that.* hay suficientes motivos para pensar que = there + be + every reason to think that.* manera de pensar = way of thinking.* modo de pensar = thinking, way of thinking, mindset [mind-set], mode of thought, mode of thinking.* ¡ni pensarlo! = over + Posesivo + dead body.* no importar lo que + pensar de = whatever + Pronombre + make of.* no pensar en otra cosa que = be wrapped up in.* no pensar más en Algo = dismiss from + Posesivo + mind.* no pensar más que en = be wrapped up in.* nunca + pensar = thought never + enter + Posesivo + head.* pararse a pensar = pause + to think, step back, take + a step back.* pensaba(n) = once thought.* pensar a lo grande = think + big.* pensar ante todo en uno mismo = look after + number one.* pensar creativamente = think out(side) + (of) the box.* pensar de forma creativa = think out(side) + (of) the box.* pensar del mismo modo = think + alike.* pensar detenidamente = be carefully considered.* pensar de un modo diferente = think out(side) + (of) the box.* pensar en = come into + the mind, have + in mind, reflect (on), think of, toy with, toy with + idea of, spare + a thought for, flirt with + the idea of.* pensar en Algo/Alguien = give + Nombre + (some/more) thought.* pensar en el pasado = look back.* pensar en/sobre = think about.* pensar en suicidarse = contemplate + suicide.* pensar en una idea = think up + idea.* pensar en una solución = come up with + solution.* pensar en voz alta = think + aloud, think + out loud.* pensar intensamente = think + hard.* pensar pausadamente en = linger over.* pensar que = share + the view that, Posesivo + feeling is that.* pensarse = make out to be.* pensárselo dos veces = think + twice.* pensar un momento en = spare + a thought for.* ponerse a temblar con sólo pensar en = shudder at + the thought of.* que da que pensar = sobering.* que se piensa = perceived.* ser de los que piensan que = subscribe to + view.* ser lo último en lo que + pensar = be the last thing of + Posesivo + mind.* sin necesidad de pensar = thought-free.* sin parar a pensárselo = off-hand [offhand].* sin pararse a pensar = off-the-cuff, off the top of + Posesivo + head.* sin pensar = mindlessly.* sin pensar (en) = unmindful of, with little or no thought of, without thinking (about).* sin pensarlo = spur-of-the-moment, on the spur of the moment.* sin pensarlo demasiado = off-the-cuff, off the top of + Posesivo + head.* sin pensarlo detenidamente = out of + Posesivo + head.* sin pensarlo mucho = off the top of + Posesivo + head, right off the bat.* sin pensárselo = spur-of-the-moment, on the spur of the moment.* sin pensárselo dos veces = without a second thought, spur-of-the-moment, on the spur of the moment, at the drop of a hat.* tener fundamento para pensar que = have + reason to believe that.* tener razones para pensar que = have + reason to believe that.* ver lo que Alguien realmente piensa = see into + Posesivo + heart.* * *pensar [A5 ]vi1 (razonar) to thinkpienso, luego existo I think, therefore I amno entiendo su manera de pensar I don't understand his way of thinkingdespués de mucho pensar decidió no aceptar la oferta after much thought she decided not to accept the offerdéjame pensar let me thinksiempre actúa sin pensar he always does things without thinking¡pero piensa un poco! just think about it a minute!a ver si piensas con la cabeza y no con los pies ( fam hum); come on, use your head o your brains!es una película que hace pensar it's a thought-provoking movie, it's a movie that makes you thinkpensar EN algo/algn to think ABOUT sth/sb¿en qué piensas? or ¿en qué estás pensando? what are you thinking about?ahora mismo estaba pensando en ti I was just thinking about youtú nunca piensas en mí you never think about o of meactúa sin pensar en las consecuencias she acts without thinking about o considering the consequencespiensa en el futuro/tus padres think of o about the future/your parentsse pasa la vida pensando en el pasado she spends all her time thinking about the pastsólo piensa en comer/divertirse all he thinks about is eating/having funes mejor pensar en que todo saldrá bien it's better to believe o think that things will turn out all right in the endno quiero pensar en lo que habría ocurrido I don't even want to think o contemplate what would have happened2 (esperar) to expectcuando menos se piensa puede cambiar la suerte just when you least expect it your luck can change3 (creer) to thinkpensar mal/bien de algn to think ill o badly/well of sbes un desconfiado, siempre piensa mal de los demás he's really distrustful, he always thinks the worst of othersdar que pensar: un libro que da mucho que pensar a very thought-provoking book, a book which provides plenty of food for thought o which makes you thinksu repentina amabilidad me dio que pensar his sudden friendliness made me think o set me thinkinglas prolongadas ausencias de su hija le dieron que pensar his daughter's prolonged absences aroused his suspicionspiensa mal y acertarás if you think the worst, you won't be far wrong■ pensarvtA1 (creer, opinar) to thinkpensé que la habías olvidado I thought you had forgotten itpienso que no I don't think sopienso que sí I think soyo pienso que sí, que deberíamos ayudarla personally, I think we should help hereso me hace pensar que quizás haya sido él that makes me think that perhaps it was him¡tal como yo pensé! just as I thought!no vaya a pensar que somos unos malagradecidos I wouldn't want you thinking o to think that we're ungratefulno es tan tonto como piensas he's not as stupid as you think- esto se pone feo -pensó Juan this is getting unpleasant, thought Juan- es un estúpido -pensé para mis adentros he's so stupid, I thought to myself¿qué piensas del divorcio? what do you think about divorce?, what are your views on divorce?¿qué piensas del nuevo jefe? what do you think of the new boss?2 (considerar) to think aboutaún no lo sé, lo pensaré I don't know yet, I'll think about it¿sabes lo que estás haciendo? ¿lo has pensado bien? do you know what you're doing? have you thought it through o have you thought about it carefully o have you given it careful thought?piénsalo bien antes de decidir think it over before you decidepensándolo bien, no creo que pueda on second thought(s) o thinking about it, I don't think I can¡pensar que ni siquiera nos dio las gracias …! to think he never even thanked us!sólo de pensarlo me pongo a temblar just thinking about it makes me start tremblingno lo pienses dos veces don't think twice about it3 ( Col) ‹persona› to think aboutB (tener la intención de) pensar + INF to think OF -INGtú no estarás pensando irte a vivir con él ¿no? you're not thinking of going to live with him, are you?¿piensas ir? are you thinking of going?, are you planning to go?no pienso esperar más de diez minutos I don't intend waiting o I don't intend to wait more than ten minutestengo pensado hacerlo mañana I'm planning to do it tomorrowpensamos estar de vuelta antes del domingo we expect o plan to be back before Sundaymañana pensaba quedarme en casa I was thinking of staying at home tomorrow■ pensarsetómate unos días para pensártelo take a few days to think about it o to think it overaún no lo sé, me lo voy a pensar I don't know yet, I'm going to think about itesto hay que pensárselo dos veces this needs to be thought through o given some (careful) thought* * *
pensar ( conjugate pensar) verbo intransitivo
to think;◊ después de mucho pensar … after much thought …;
actuó sin pensar he did it without thinking;
pensé para mí or para mis adentros I thought to myself;
pensar EN algo/algn to think about sth/sb;
cuando menos se piensa … just when you least expect it …;
pensar mal/bien de algn to think ill o badly/well of sb;
dar que or hacer pensar a algn to make sb think
verbo transitivo
1
¿qué piensas del divorcio/del jefe? what do you think about divorce/the boss?
piénsalo bien antes de decidir think it over before you decide;
pensándolo bien, … on second thought(s) o thinking about it, …;
¡y pensar que …! (and) to think that …!;
¡ni pensarlo! no way! (colloq), not on your life! (colloq)
2 ( tener la intención de):
pensamos ir al teatro we're thinking of going to the theater;
no pienso ir I'm not going
pensarse verbo pronominal ( enf) (fam) ‹decisión/respuesta› to think about;
ver tb pensar verbo transitivo 1b
pensar
I verbo intransitivo to think [en, of, about] [sobre, about, over]
II verbo transitivo
1 (formarse una idea) to think [de, of]: no quiero que piense de mí que soy una desagradecida, I don't want him to think I'm ungrateful
2 (examinar una idea) to think over o about: piénsalo dos veces, think it over
3 (tener una intención) to intend: pensamos ir a la playa este verano, we plan to go to the beach this summer
4 (tomar una decisión) to think: he pensado que iré a la fiesta, I've decided to go to the party
♦ Locuciones: en el momento menos pensado, when least expected
¡ni pensarlo!, no way! ➣ Ver nota en consider
' pensar' also found in these entries:
Spanish:
A
- dar
- discurrir
- dueña
- dueño
- frescura
- griterío
- matarse
- ofuscar
- ombligo
- planear
- precipitada
- precipitado
- precipitarse
- tuntún
- ver
- creer
- decir
- inclinar
- llevar
- opinar
English:
ahead
- bear
- believe
- dread
- food
- hard
- help
- imagine
- impulse
- intend
- moon about
- moon around
- plan
- reason
- rethink
- shudder
- sober
- suggestive
- think
- thought
- very
- wonder
- worst
- beyond
- collect
- conjure up
- dwell
- impression
- incline
- inclined
- make
- mixed
- propose
- push
- put
- sort
- stop
- turn
- yourself
* * *♦ vito think;pensar en algo/alguien to think about sth/sb;pensar en hacer algo to think about doing sth;hemos pensado en ti para este puesto we thought of you for this position;piensa en un número/buen regalo think of a number/good present;sólo piensas en comer/la comida eating/food is all you think about;sólo (de) pensar en ello me pongo enfermo it makes me sick just thinking o just to think about it;pensar para sí to think to oneself;pensar sobre algo to think about sth;piensa sobre lo que te he dicho think about what I've said to you;sin pensar without thinking;dar que pensar a alguien to give sb food for thought;da que pensar que nadie se haya quejado it is somewhat surprising that nobody has complained;pensar en voz alta to think aloud;no pienses mal… don't get the wrong idea…;pensar mal de alguien to think badly o ill of sb;pienso, luego existo I think, therefore I am;piensa mal y acertarás: ¿quién habrá sido? – piensa mal y acertarás who can it have been? – I think you know who it was;¿le contará la verdad o no? – piensa mal y acertarás will he tell her the truth or not? – it's not too hard to work that one out♦ vt1. [reflexionar sobre] to think about o over;piénsalo think about it, think it over;después de pensarlo mucho after much thought, after thinking it over carefully;si lo piensas bien… if you think about it…;ahora que lo pienso… come to think of it…, now that I think about it…;cuando menos lo pienses, te llamarán they'll call you when you least expect it;¡ni pensarlo! no way!;pensándolo mejor, pensándolo bien on second thoughts;¡y pensar que no es más que una niña! and to think (that) she's just a girl!2. [opinar, creer] to think;¿tú qué piensas? what do you think?;pensar algo de algo/alguien to think sth of o about sth/sb;¿qué piensas de…? what do you think of o about…?;piensa de él que es un memo she thinks he's an idiot;pienso que sí/no I think so/not;pienso que no vendrá I don't think she'll come;pensaba que no la oíamos she thought we couldn't hear her;no vayas a pensar que no me preocupa don't think it doesn't bother me;¡quién lo hubiera pensado! who'd have thought it!3. [idear] to think upno pienso decírtelo I have no intention of telling you;¿qué piensas hacer? what are you going to do?, what are you thinking of doing?;¿estás pensando en mudarte de casa? are you thinking of moving house?5. [decidir] to think;¿has pensado ya el sitio donde vamos a cenar? have you thought where we can go for dinner yet?* * *I v/t1 think about;¡ni pensarlo! don’t even think about it!2 ( opinar) thinkII v/i think (en about);¿en qué piensas? what are you thinking about?;sin pensar without thinking* * *pensar {55} vi1) : to think2)pensar en : to think aboutpensar vt1) : to think2) : to think about3) : to intend, to plan on* * *pensar vb¿en qué estás pensando? what are you thinking about?2. (opinar) to think¿qué piensas de mi cuadro? what do you think of my painting?¿qué piensas hacer? what are you going to do?4. (idear) to think up¡ni pensarlo! no way! -
12 caer
v.1 to fall.tropezó y cayó al suelo she tripped and fell (over o down)caer de un tejado/árbol to fall from a roof/treecaer rodando por la escalera to fall down the stairsMaría cayó por las gradas Mary fell down the stairs.2 to fall (rain, snow).cayeron cuatro gotas there were a few spots of rain3 to go down, to set (sun).al caer el día o la tarde at duskal caer el sol at sunset4 to fall for it.5 to drop in (to visit). ( Latin American Spanish)Se me cayó el vaso I dropped the glass.6 to decrease, to decline, to fall, to drop.La presión barométrica cayó The barometric pressure decreased=fell.7 to drop it.Se me cayó I dropped it.8 to fall on, to drop on, to fall over.Me cayó una gota de lluvia A raindrop fell on me.9 to crash on.Se me cayó el sistema The system crashed on me.* * *Present Indicativecaigo, caes, cae, caemos, caéis, caen.Past IndicativePresent SubjunctiveImperfect SubjunctiveFuture SubjunctiveImperative* * *verb1) to fall2) drop3) hang•- caerse- caer bien
- caer mal* * *Para las expresiones caer en la cuenta, caer en desuso, caer en el olvido, caer enfermo, caer redondo, caerse de risa, ver la otra entrada.1. VERBO INTRANSITIVO1) [persona, objeto]a) [desde la posición vertical] to fall•
[hacer] caer algo — to knock sth overb) [desde una altura] to fall•
[dejar] caer — [+ objeto] to drop; [+ comentario] to slip in•
[dejarse] caer — [sobre sofá, cama] to fall; (=visitar) to drop in, drop bysuele dejarse caer por aquí — he usually drops in {o} by
•
caer [sobre] algo/algn — to fall on sth/sbqueremos que caiga sobre él todo el peso de la Ley — we want the full weight of the law to be brought to bear on him
su excarcelación está al caer — his release is imminent {o} is expected any day
2) [lluvia, helada]¡qué nevada ha caído! — what a heavy snowfall!, what a heavy fall of snow!
3) (=colgar) to hang, falles una tela que cae mucho — it's a fabric which hangs {o} falls nicely
4) (=bajar) [precio, temperatura] to fall, droppicado 2., 2)caerá la temperatura por debajo de los veinte grados — the temperature will fall {o} drop below twenty degrees
5) (=ser derrotado) [soldados, ejército] to be defeated; [deportista, equipo] to be beaten; [ciudad, plaza] to fall, be captured; [criminal] to be arrested6) (=morir) to fall, diemuchos cayeron en el campo de batalla — many fell {o} died on the field of battle
7)•
caer [en] (=incurrir) —no debemos caer en el triunfalismo — we mustn't give way to triumphalism {o} to crowing over our triumphs
•
caer en el [error] de hacer algo — to make the mistake of doing sth•
caer en la [tentación] — to give in {o} yield to temptationy no nos dejes caer en la tentación — (Biblia) and lead us not into temptation
caer bajo —
trampa 2)¡qué bajo has caído! — [moralmente] how low can you get!, how can you sink so low?; [socialmente] you've certainly come down in the world!
8) (=darse cuenta)no caigo — I don't get it *, I don't understand
ya caigo — I see, now I understand, now I get it *
•
caer en [que] — to realize that9) [fecha] to fall, besu cumpleaños cae en viernes — her birthday falls {o} is on a Friday
¿en qué cae el día de Navidad? — what day is Christmas Day?, what day does Christmas fall on?
10) (=tocar)el premio gordo ha caído en Madrid — the first prize (in the lottery) {o} the jackpot went to Madrid
•
caerle [a algn], le pueden caer muchos años de condena — he could get a very long sentence11) (=estar situado) to be¿por dónde cae eso? — whereabouts is that?
eso cae más hacia el este — that lies {o} is further to the east
12)• caer [dentro] de (=estar comprendido en) —
eso cae dentro de la responsabilidad de los ayuntamientos — that falls within the remit of town councils
13) (=causar impresión)no les caí — CAm I didn't hit it off with them, I didn't get on well with them, they didn't take to me
•
caer [bien] a algn, me cae (muy) bien — I (really) like him, I like him (very much)Pedro no le cayó bien a mi padre — Pedro didn't make a very good impression on my father, my father didn't really take to Pedro
•
caer [gordo] {o} [fatal] a algn * —me cae gordo {o} fatal el tío ese — I can't stand that guy
•
caer [mal] a algn, me cae mal — I don't like him14) (=sentar)a) [información, comentario]me cayó fatal lo que me dijiste — I was very upset by what you said, what you said really upset me
b) [ropa]15) (=terminar)•
al caer la [noche] — at nightfall•
al caer la [tarde] — at dusk2.See:* * *1.verbo intransitivo1) ( de una altura) to fall; ( de posición vertical) to fall overcaí mal — I fell badly o awkwardly
se dejó caer en el sillón/en sus brazos — she flopped into the armchair/fell into his arms
el avión cayó en picada or (Esp) en picado — the plane nosedived
caer parado — (AmL) ( literal) to land on one's feet; ( tener suerte) to fall o land on one's feet
dejar caer algo — < objeto> to drop; < noticia> to let drop o fall; < indirecta> to drop
2) chaparrón/nevada3)a) cortinas/falda to hangb) terreno to drop4)a) ( incurrir)caer en algo: no caigas en ese error don't make that mistake; cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look; la obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculous; caer muy bajo to stoop very low; qué bajo has caído — you've really sunk low this time
b) (en engaño, timo)caer como angelitos — (fam)
cayeron como chinos or angelitos — they swallowed it hook, line and sinker
5) (fam) (entender, darse cuenta)ah, ya caigo! — ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq); ( ya recuerdo) oh, now I remember
no caigo — I can't think o I'm not sure what (o who etc) you mean
no caí en que tú no tenías llave — I didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys
6) ( en un estado)caer en desuso — palabra to fall into disuse; costumbre to die out
7)a) gobierno/ciudad to fallb) ( perder el cargo) to lose one's jobse hará una investigación, caiga quien caiga — an inquiry will be held, however many heads have to roll
c) soldado ( morir) to fall, die; ( ser apresado) to be caught8)a) desgracia/maldicióncaer sobre alguien — to befall somebody (frml or liter)
la que me (te, etc) ha caído encima — (fam)
b)al caer la tarde/la noche — at sunset o dusk/nightfall
antes de que caiga la noche — before it gets dark o before nightfall
9) (fam) ( tocar en suerte)10) (+ compl)a) ( sentar)b) ( en cuestiones de gusto)me cae de gordo or de mal... — (fam) I can't stand him (colloq)
11)a) (fam) ( presentarse) to show up, turn up (BrE)de vez en cuando cae or se deja caer por aquí — she drops by o in now and then
estar al caer: los invitados están al caer — the guests will be here any minute o moment (now)
b) ( abalanzarse)caer sobre alguien — to fall upon o on somebody
caerle encima a alguien — (fam) to pounce o leap on somebody
12)a) ( estar comprendido)cae dentro de nuestra jurisdicción — it comes under o falls within our jurisdiction
b) cumpleaños/festividad to fall onel 20 cae en (un) domingo — the 20th falls on a Sunday o is a Sunday
¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? — what day's the 27th?
c) (Esp fam) ( estar situado) to be¿por dónde cae? — whereabouts is that?
13) precios/temperatura to fall, drop14) (Ven) ( aportar dinero) (fam) to chip in (colloq)15) (Ven fam) llamada2.caerse v pron1)a) ( de una altura) to fall; ( de la posición vertical) to fall, to fall overcaerse del caballo/de la cama — to fall off one's horse/out of bed
se cayó redondo — (fam) he collapsed in a heap
está que se cae de cansancio — (fam) she's dead on her feet (colloq)
b) (+ me/te/le etc)oiga, se le cayó un guante — excuse me, you dropped your glove
cuidado, no se te vaya a caer — be careful, don't drop it
caerse con alguien — (Col fam) to go down in somebody's estimation
no tiene/tienen dónde caerse muerto/muertos — (fam) he hasn't/they haven't got a penny to his/their name
se cae por su propio peso or de maduro — it goes without saying
2) ( desprenderse) diente to fall out; hojas to fall off; botón to come off, fall off* * *= drop, fall, tumble, slump, take + a tumble.Ex. The search profile will only be modified periodically as the quality of the set of notifications output from the search drops to unacceptable levels.Ex. There may be pale drip marks in the neighbourhood of the tranchefiles, where drops of water fell from the deckle or from the maker's hand on to the new-made sheet.Ex. The form this 'hypothesis' has come to take is easily dismissed as a straw figure and serious consideration of the relation between language diversity and thinking has largely tumbled with it.Ex. The copy was grubby from use, a paperback with a photographically realistic full-color painting on its cover of an early teenage boy slumped in what looked to me like a corner of a very dirty back alley, a can of Coke in his hand.Ex. Tourism takes a tumble in Australia due to the global credit crunch.----* al caer la noche = at nightfall.* caer aguanieve = sleet.* caer al vacío = fall into + the void, fall into + (empty) space.* caer como chinches = drop like + flies.* caer como moscas = drop like + flies.* caer de cabeza = go over + Posesivo + head.* caer de espaldas = fall on + Posesivo + back.* caer dentro de = fall within/into, fall into.* caer dentro de la competencia de = be the province of, fall within + the province of.* caer de pie = land on + Posesivo + (own two) feet.* caer deshecho = flake out.* caer desplomado = slump in + a heap.* caer en = run + foul of, lapse into, slip into, slide into.* caer en barbecho = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.* caer en batalla = fall in + battle.* caer en combate = fall in + action.* caer en descrédito = come into + disrepute, fall into + disrepute.* caer en desgracia = fall from + grace, fall into + disfavour, tumble into + disgrace, come into + disrepute, fall into + disrepute, be in the doghouse, fall + foul of.* caer en desuso = fall into + disuse, fall out of + fashion, go out of + use, lapse, fall into + disfavour, die out, drop from + sight, go out of + favour, pass away, fall into + desuetude, fall into + desuetude, pass into + desuetude, sink into + desuetude, sink into + oblivion.* caer en el error de = fall into + the error of, blunder into.* caer en el olvido = fall into + obscurity, fall into + oblivion, fade into + obscurity, fade into + oblivion, blow over.* caer enfermo = become + ill, fall + ill, get + sick.* caer en forma de cascada = cascade.* caer en gracia = take + a fancy to, take + a shine to, take + a liking to.* caer en la cuenta = dawn on, wise up, the penny dropped, suss (out).* caer en la cuenta de = realise [realize, -USA].* caer en la nada = fall into + the void, fall into + (empty) space.* caer en la oscuridad = fall into + obscurity, sink into + oblivion, sink into + obscurity, fade into + obscurity, fade into + oblivion.* caer en la tentación = fall into + temptation.* caer en la trampa = fall into + the trap, fall for + it, fall into + the snare.* caer en manos de = fall into + the hands of.* caer en manos enemigas = fall into + enemy hands.* caer en oídos sordos = fall on + deaf ears, meet + deaf ears.* caer en picado = plummet, swoop, take + a nosedive, nosedive.* caer en redondo = flake out, lose + Posesivo + consciousness, pass out, keel over.* caer en terreno baldío = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.* caer en terreno pedregoso = fall on + stony ground.* caer en una broma = fall for + a joke, fall for + it.* caer en una trampa = tumble into + pitfall.* caer en un hábito = lapse into + habit.* caer fuera de = fall outside, lie beyond.* caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.* caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.* caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.* caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.* caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.* caer hecho polvo = flake out.* caer mal = rub + Nombre + up the wrong way.* caer por selección = drop.* caer presa de = fall + prey to, be prey of.* caerse = fall out, fall off, tumble down, topple over, come + a cropper, go down, fall over, take + a tumble.* caerse a = topple onto.* caerse bien = hit it off.* caerse colándose por = fall through.* caerse de = fall off of.* caerse de bruces = fall + flat on + Posesivo + face.* caerse de la cama = roll out of + bed.* caerse hacia atrás = fall backwards.* caerse hacia delante = fall forward.* caérsele la baba por = go + gaga (over).* caerse muerto = drop + dead.* caerse recondo = pass out.* caerse redondo = keel over, flake out, lose + Posesivo + consciousness.* caer sobre = fall onto.* caer un chaparrón = the skies + open up.* caer un diluvio = the skies + open up.* cayéndose a pedazos = disintegrating.* comprar hasta caer muerto = shop 'til you drop.* dejar caer = drop, dump.* dejar caer insinuaciones = throw + hints.* dejar caer una indirecta = drop + a hint.* dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.* empezar a caer en picado = hit + the skids, be on the skids.* hacer caer = oust.* maná caído del cielo = manna from heaven.* no caer bien = not take + kindly to, not take + kindly to.* no caer en buenas manos = fall into + the wrong hands.* noche + caer = night + fall.* no tener donde caerse muerto = not have two pennies to rub together.* palabras + caer en + saco roto = words + fall on + deaf ears.* precio + caer = price + fall.* recesión + caer en = recession + set in.* salir y caer = fall out (of).* sistema + caerse = system + crash.* telón + caer = curtain + fall.* trabajar hasta caer muerto = work + Reflexivo + to the ground, work + Reflexivo + to death.* volver a caer (en) = relapse (into).* * *1.verbo intransitivo1) ( de una altura) to fall; ( de posición vertical) to fall overcaí mal — I fell badly o awkwardly
se dejó caer en el sillón/en sus brazos — she flopped into the armchair/fell into his arms
el avión cayó en picada or (Esp) en picado — the plane nosedived
caer parado — (AmL) ( literal) to land on one's feet; ( tener suerte) to fall o land on one's feet
dejar caer algo — < objeto> to drop; < noticia> to let drop o fall; < indirecta> to drop
2) chaparrón/nevada3)a) cortinas/falda to hangb) terreno to drop4)a) ( incurrir)caer en algo: no caigas en ese error don't make that mistake; cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look; la obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculous; caer muy bajo to stoop very low; qué bajo has caído — you've really sunk low this time
b) (en engaño, timo)caer como angelitos — (fam)
cayeron como chinos or angelitos — they swallowed it hook, line and sinker
5) (fam) (entender, darse cuenta)ah, ya caigo! — ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq); ( ya recuerdo) oh, now I remember
no caigo — I can't think o I'm not sure what (o who etc) you mean
no caí en que tú no tenías llave — I didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys
6) ( en un estado)caer en desuso — palabra to fall into disuse; costumbre to die out
7)a) gobierno/ciudad to fallb) ( perder el cargo) to lose one's jobse hará una investigación, caiga quien caiga — an inquiry will be held, however many heads have to roll
c) soldado ( morir) to fall, die; ( ser apresado) to be caught8)a) desgracia/maldicióncaer sobre alguien — to befall somebody (frml or liter)
la que me (te, etc) ha caído encima — (fam)
b)al caer la tarde/la noche — at sunset o dusk/nightfall
antes de que caiga la noche — before it gets dark o before nightfall
9) (fam) ( tocar en suerte)10) (+ compl)a) ( sentar)b) ( en cuestiones de gusto)me cae de gordo or de mal... — (fam) I can't stand him (colloq)
11)a) (fam) ( presentarse) to show up, turn up (BrE)de vez en cuando cae or se deja caer por aquí — she drops by o in now and then
estar al caer: los invitados están al caer — the guests will be here any minute o moment (now)
b) ( abalanzarse)caer sobre alguien — to fall upon o on somebody
caerle encima a alguien — (fam) to pounce o leap on somebody
12)a) ( estar comprendido)cae dentro de nuestra jurisdicción — it comes under o falls within our jurisdiction
b) cumpleaños/festividad to fall onel 20 cae en (un) domingo — the 20th falls on a Sunday o is a Sunday
¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? — what day's the 27th?
c) (Esp fam) ( estar situado) to be¿por dónde cae? — whereabouts is that?
13) precios/temperatura to fall, drop14) (Ven) ( aportar dinero) (fam) to chip in (colloq)15) (Ven fam) llamada2.caerse v pron1)a) ( de una altura) to fall; ( de la posición vertical) to fall, to fall overcaerse del caballo/de la cama — to fall off one's horse/out of bed
se cayó redondo — (fam) he collapsed in a heap
está que se cae de cansancio — (fam) she's dead on her feet (colloq)
b) (+ me/te/le etc)oiga, se le cayó un guante — excuse me, you dropped your glove
cuidado, no se te vaya a caer — be careful, don't drop it
caerse con alguien — (Col fam) to go down in somebody's estimation
no tiene/tienen dónde caerse muerto/muertos — (fam) he hasn't/they haven't got a penny to his/their name
se cae por su propio peso or de maduro — it goes without saying
2) ( desprenderse) diente to fall out; hojas to fall off; botón to come off, fall off* * *= drop, fall, tumble, slump, take + a tumble.Ex: The search profile will only be modified periodically as the quality of the set of notifications output from the search drops to unacceptable levels.
Ex: There may be pale drip marks in the neighbourhood of the tranchefiles, where drops of water fell from the deckle or from the maker's hand on to the new-made sheet.Ex: The form this 'hypothesis' has come to take is easily dismissed as a straw figure and serious consideration of the relation between language diversity and thinking has largely tumbled with it.Ex: The copy was grubby from use, a paperback with a photographically realistic full-color painting on its cover of an early teenage boy slumped in what looked to me like a corner of a very dirty back alley, a can of Coke in his hand.Ex: Tourism takes a tumble in Australia due to the global credit crunch.* al caer la noche = at nightfall.* caer aguanieve = sleet.* caer al vacío = fall into + the void, fall into + (empty) space.* caer como chinches = drop like + flies.* caer como moscas = drop like + flies.* caer de cabeza = go over + Posesivo + head.* caer de espaldas = fall on + Posesivo + back.* caer dentro de = fall within/into, fall into.* caer dentro de la competencia de = be the province of, fall within + the province of.* caer de pie = land on + Posesivo + (own two) feet.* caer deshecho = flake out.* caer desplomado = slump in + a heap.* caer en = run + foul of, lapse into, slip into, slide into.* caer en barbecho = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.* caer en batalla = fall in + battle.* caer en combate = fall in + action.* caer en descrédito = come into + disrepute, fall into + disrepute.* caer en desgracia = fall from + grace, fall into + disfavour, tumble into + disgrace, come into + disrepute, fall into + disrepute, be in the doghouse, fall + foul of.* caer en desuso = fall into + disuse, fall out of + fashion, go out of + use, lapse, fall into + disfavour, die out, drop from + sight, go out of + favour, pass away, fall into + desuetude, fall into + desuetude, pass into + desuetude, sink into + desuetude, sink into + oblivion.* caer en el error de = fall into + the error of, blunder into.* caer en el olvido = fall into + obscurity, fall into + oblivion, fade into + obscurity, fade into + oblivion, blow over.* caer enfermo = become + ill, fall + ill, get + sick.* caer en forma de cascada = cascade.* caer en gracia = take + a fancy to, take + a shine to, take + a liking to.* caer en la cuenta = dawn on, wise up, the penny dropped, suss (out).* caer en la cuenta de = realise [realize, -USA].* caer en la nada = fall into + the void, fall into + (empty) space.* caer en la oscuridad = fall into + obscurity, sink into + oblivion, sink into + obscurity, fade into + obscurity, fade into + oblivion.* caer en la tentación = fall into + temptation.* caer en la trampa = fall into + the trap, fall for + it, fall into + the snare.* caer en manos de = fall into + the hands of.* caer en manos enemigas = fall into + enemy hands.* caer en oídos sordos = fall on + deaf ears, meet + deaf ears.* caer en picado = plummet, swoop, take + a nosedive, nosedive.* caer en redondo = flake out, lose + Posesivo + consciousness, pass out, keel over.* caer en terreno baldío = fall on + barren ground, fall on + fallow ground.* caer en terreno pedregoso = fall on + stony ground.* caer en una broma = fall for + a joke, fall for + it.* caer en una trampa = tumble into + pitfall.* caer en un hábito = lapse into + habit.* caer fuera de = fall outside, lie beyond.* caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.* caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.* caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.* caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.* caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.* caer hecho polvo = flake out.* caer mal = rub + Nombre + up the wrong way.* caer por selección = drop.* caer presa de = fall + prey to, be prey of.* caerse = fall out, fall off, tumble down, topple over, come + a cropper, go down, fall over, take + a tumble.* caerse a = topple onto.* caerse bien = hit it off.* caerse colándose por = fall through.* caerse de = fall off of.* caerse de bruces = fall + flat on + Posesivo + face.* caerse de la cama = roll out of + bed.* caerse hacia atrás = fall backwards.* caerse hacia delante = fall forward.* caérsele la baba por = go + gaga (over).* caerse muerto = drop + dead.* caerse recondo = pass out.* caerse redondo = keel over, flake out, lose + Posesivo + consciousness.* caer sobre = fall onto.* caer un chaparrón = the skies + open up.* caer un diluvio = the skies + open up.* cayéndose a pedazos = disintegrating.* comprar hasta caer muerto = shop 'til you drop.* dejar caer = drop, dump.* dejar caer insinuaciones = throw + hints.* dejar caer una indirecta = drop + a hint.* dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.* empezar a caer en picado = hit + the skids, be on the skids.* hacer caer = oust.* maná caído del cielo = manna from heaven.* no caer bien = not take + kindly to, not take + kindly to.* no caer en buenas manos = fall into + the wrong hands.* noche + caer = night + fall.* no tener donde caerse muerto = not have two pennies to rub together.* palabras + caer en + saco roto = words + fall on + deaf ears.* precio + caer = price + fall.* recesión + caer en = recession + set in.* salir y caer = fall out (of).* sistema + caerse = system + crash.* telón + caer = curtain + fall.* trabajar hasta caer muerto = work + Reflexivo + to the ground, work + Reflexivo + to death.* volver a caer (en) = relapse (into).* * *■ caer (verbo intransitivo)A de una alturaB caer: chaparrón, nevadaC1 caer: cortinas, falda2 caer: terrenoD1 incurrir2 en un engaño, un timoE entender, darse cuentaF1 en un estado2 caer en un vicioG1 caer: gobierno, plaza etc2 perder el cargo3 caer: soldado4 caer: fugitivo5 caer enfermoH1 caer: desgracia, maldición etc2 caer: tarde, nocheI tocar en suerteJ1 sentarle mal2 en cuestiones de gustoK1 presentarse, aparecer2 caer sobre alguienL1 estar comprendido2 caer: cumpleaños etc3 estar situadoM caer: precios etcN aportar dineroO caer: llamada■ caerse (verbo pronominal)A1 de una altura2 caerse + me/te/le etcB desprenderseC equivocarseD contribuirviA (de una altura) to fall; (de la posición vertical) to fall overcaí mal y me rompí una pierna I fell badly o awkwardly and broke my legtropezó y cayó cuan largo era he tripped and fell flat on his facecayó de espaldas/de bruces she fell flat on her back/facecayeron de rodillas y le pidieron perdón they fell o dropped to their knees and begged for forgivenesscayó el telón the curtain came down o fellla pelota cayó en el pozo the ball fell o dropped into the wellel coche cayó por un precipicio the car went over a cliffcayó muerto allí mismo he dropped down dead on the spotse dejó caer en el sillón she flopped into the armchairse dejó caer desde el borde del precipicio he jumped off from the edge of the cliffel avión cayó en picada or ( Esp) en picado the plane nosedivedel helicóptero cayó en el mar the helicopter came down o crashed in the seale caían lágrimas de los ojos tears fell from her eyes o rolled down her cheeksdejar caer algo ‹objeto› to drop;‹noticia› to let drop o falllo dejó caer así, como quien no quiere la cosa she just slipped it into the conversation, she just let it drop in passingB«chaparrón/nevada»: cayó una helada there was a frostcayó una fuerte nevada it snowed heavilyempezó a caer granizo it began to hailestá cayendo un aguacero it's pouringcayeron unas pocas gotas there were a few drops of rainel rayo cayó muy cerca de aquí the lightning struck very near hereC1 «cortinas/falda» (colgar, pender) to hangcon un poco de almidón la tela cae mejor a little starch makes the fabric hang betterel pelo le caía suelto hasta la cintura her hair hung down to her waist2 «terreno» to drop, fallel terreno cae en pendiente hacia el río the land falls away o slopes down toward(s) the riverD1 (incurrir) caer EN algo:no caigas en el error de decírselo don't make the mistake of telling himno nos dejes caer en la tentación lead us not into temptationcayó en la tentación de leer la carta she succumbed to the temptation to read the letterla obra por momentos cae en lo ridículo at times the play lapses into the ridiculousesos chistes ya caen en lo chabacano those jokes can only be described as vulgarcaer muy bajo to stoop very lowvenderse así es caer muy bajo I wouldn't stoop so low as to sell myself like that¡qué bajo has caído! you've sunk pretty low!, how low can you get!, that's stooping pretty low!2(en un engaño, un timo): a todos nos hizo el mismo cuento y todos caímos he told us all the same story and we all fell for it¿cómo pudiste caer en semejante trampa? how could you be taken in by o fall for a trick like that?caer como chinos or angelitos ( fam): todos cayeron como chinos or angelitos they swallowed it hook, line and sinkerE ( fam)(entender, darse cuenta): ¡ah, ya caigo! oh, now I get it! ( colloq)F1(en un estado): caer en desuso «palabra» to fall into disuse;«costumbre» to die outcaer en el olvido to sink into oblivion2caer en un vicio to get into a bad habitcaer en el alcohol to take to drinkcaer en la droga to start taking drugsG1 «gobierno/ciudad/plaza» to fallla capital había caído en poder del enemigo the capital had fallen into enemy hands¡que no vaya a caer en manos del profesor! don't let the teacher get hold of it!, don't let it fall into the teacher's hands!2 (perder el cargo) to lose one's jobcayó por disentir con ellos he lost his job o ( colloq) came to grief because he disagreed with themvamos a continuar con la investigación, caiga quien caiga we are going to continue with the investigation, however many heads have to roll3 «soldado» (morir) to fall, die4 «fugitivo» (ser apresado) to be caughthan caído los cabecillas de la pandilla the gang leaders have been caught5caer enfermo to fall ill, be taken illcayó en cama he took to his bedyo también caí con gripe I went o came down with flu as wellHla tragedia que ha caído sobre nuestro pueblo the tragedy that has befallen our nation2al caer la tarde/la noche at sunset o dusk/nightfallantes de que caiga la noche before it gets dark o before nightfallI ( fam)(tocar en suerte): le cayó una pregunta muy difícil he got a really difficult question¡te va a caer una bofetada! you're going to get a smack!le cayeron tres años (de cárcel) he got three years (in jail)¿cuántas (asignaturas) te han caído este año? ( Esp); how many subjects have you failed this year?el gordo ha caído en Bilbao the jackpot has been won in BilbaoJ (+ compl)1(sentar): el pescado me cayó mal the fish didn't agree with mele cayó muy mal que no la invitaran she wasn't invited and she took it very badly, she was very upset at o about not being invitedla noticia me cayó como un balde or jarro de agua fría the news came as a real shock2(en cuestiones de gusto): tu primo me cae muy bien or muy simpático I really like your cousinKno podías haber caído en mejor momento you couldn't have turned up o come at a better timede vez en cuando cae or se deja caer por aquí she drops by o in now and thenno podemos caerles así, de improviso we can't just show o turn up on their doorstep without any warningestar al caer: los invitados están al caer the guests will be here any minute o moment (now)2 (abalanzarse) caer SOBRE algn to fall upon o on sbtres enmascarados cayeron sobre él three masked men pounced on him o fell on him o set upon himcayeron sobre el enemigo a medianoche they fell on o ( frml) descended on the enemy at midnightcaerle encima a algn ( fam); to pounce o leap on sbL1 (estar comprendido) caer DENTRO DE algo:ese barrio no cae dentro de nuestra jurisdicción that area doesn't come under o fall within our jurisdictionsu caso no cae dentro de mi competencia his case falls outside the scope of my powers ( frml)eso cae dentro de sus obligaciones that's part of her job, that's one of her dutiescae de lleno dentro de la corriente posmodernista it fits squarely within the postmodernist style2 «cumpleaños/festividad» to fallel 20 de febrero cae en (un) domingo February 20 falls on a Sunday o is a Sunday¿el 27 (en) qué día cae or en qué cae? what day's the 27th?¿eso por dónde cae? whereabouts is that?M «precios/temperatura» (bajar) to fall, dropel dólar ha caído en el mercado internacional the dollar has fallen on the international marketO■ caerseA1 (de una altura) to fall; (de la posición vertical) to fall, fall overbájate de ahí, te vas a caer come down from there, you'll falltropecé y casi me caigo I tripped and nearly fell (over)casi me caigo al agua I nearly fell in o into the waterme caí por las escaleras I fell down the stairsse cayó del caballo he fell off his horsese cayó de la cama she fell out of bedse cayó redondo ( fam); he collapsed in a heapestá que se cae de cansancio ( fam); she's dead on her feet ( colloq), she's ready to drop ( colloq)se cayó y se rompió it fell and smashed2 (+ me/te/le etc):oiga, se le ha caído un guante excuse me, you've dropped your glovese me cayó de las manos it slipped out of my handsten cuidado, no se te vaya a caer be careful, don't drop itpor poco se me cae el armario encima the wardrobe nearly fell on top of mese me están cayendo las medias my stockings are falling downestoy caída con ella I'm in her bad books ( colloq)¡me caigo y no me levanto! ( fam euf) (expresando sorpresa) well, I'll be darned o ( BrE) blowed! ( colloq), good heavens! ( colloq) (expresando irritación) I don't believe it!se cae de or por su propio peso or de maduro it goes without sayingB (desprenderse) «diente» to fall out; «hojas» to fall off; «botón» to come off, fall offse le cayó un diente one of her teeth fell outse le ha empezado a caer el pelo he's started to lose his hair o go baldla ropa se le caía a pedazos de vieja her clothes were so old they were falling to pieces o falling apartD* * *
caer ( conjugate caer) verbo intransitivo
1 ( de una altura) to fall;
( de posición vertical) to fall over;
cayó muerto allí mismo he dropped down dead on the spot;
cayó en el mar it came down in the sea;
caer parado (AmL) to land on one's feet;
dejar caer algo ‹objeto/indirecta› to drop sth.;
dejó caer la noticia que … she let drop the news that …
2a) [chaparrón/nevada]:
cayó una fuerte nevada it snowed heavily;
el rayo cayó cerca the lightning struck nearby
◊ al caer la tarde/noche at sunset o dusk/nightfall
3
4 (en error, trampa):
todos caímos (en la trampa) we all fell for it;
cayó en la tentación de mirar she succumbed to the temptation to look;
caer muy bajo to stoop very low
5 (fam) (entender, darse cuenta):◊ ¡ah, ya caigo! ( ya entiendo) oh, now I get it! (colloq);
( ya recuerdo) oh, now I remember;
no caí en que tú no tenías llave I didn't realize o (fam) I didn't click that you didn't have keys
6 ( en un estado):
caer enfermo to fall ill
7 [gobierno/ciudad] to fall;
[ soldado] ( morir) to fall, die
8 [precios/temperatura] to fall, drop
9a) ( sentar):
le cayó muy mal que no la invitaran she was very upset about not being invitedb) [ persona]:
me cae muy mal (fam) I can't stand him (colloq);
¿qué tal te cayó? what did you think of him?
[cumpleaños/festividad] to fall on;◊ ¿el 27 en qué (día) cae? what day's the 27th?
caerse verbo pronominal
( de posición vertical) to fall, to fall over;
caerse del caballo/de la cama to fall off one's horse/out of bed;
está que se cae de cansancio (fam) she's dead on her feet (colloq)b) caérsele algo a algn:◊ oiga, se le cayó un guante excuse me, you dropped your glove;
no se te vaya a caer don't drop it;
se me cayó de las manos it slipped out of my hands;
se me están cayendo las medias my stockings are falling down
[ hojas] to fall off;
[ botón] to come off, fall off;
caer verbo intransitivo
1 to fall
caer desde lo alto, to fall from the top
caer por la ventana, to fall out of the window
caer por las escaleras, to fall down the stairs
2 (captar) to understand, see: no caí, I didn't twig
US I didn't realize it
ya caigo, ¡qué tontería!, I get it ¡it's easy!
3 (estar situado) to be: eso cae por aquí cerca, it is somewhere near here
4 (tener lugar) to be: ¿cuándo cae este año la Semana Santa?, when is Easter this year?
5 (causar buena o mala impresión) le cae bien/mal, he likes/doesn't like her
parece que el muchacho le cayó en gracia, it seems that he likes the boy
6 (en una situación) caer enfermo, to fall ill
caer en desgracia, to fall out of favour
7 (ir a parar) cayó en las garras del enemigo, she fell into the clutches of the enemy
fuimos a caer en una pensión de mala muerte, we turned up in the guesthouse from hell
♦ Locuciones: caer (muy) bajo, to sink (very) low
dejar caer, (un objeto, una indirecta) to drop
dejarse caer por, to drop by
estar al caer, (a punto de llegar) he'll arrive any minute now
(a punto de ocurrir) it's on the way
al caer el día, in the evening
al caer la noche, at nightfall
' caer' also found in these entries:
Spanish:
abatimiento
- abatirse
- al
- anillo
- burra
- burro
- chinche
- combatir
- cuenta
- dejarse
- derrumbar
- derrumbarse
- descolgar
- desgracia
- desmayada
- desmayado
- despatarrarse
- desuso
- estar
- gorda
- gordo
- lazada
- pelo
- picada
- picado
- plomo
- pura
- puro
- red
- redonda
- redondo
- resbalar
- tirar
- tirarse
- Tiro
- trampa
- tumbar
- ubicarse
- verter
- balde
- bomba
- caiga
- cama
- cayera
- dejar
- enfermar
- ir
- largar
- muerto
- olvido
English:
bear down on
- clutch
- come down
- deaf
- die out
- disgrace
- disrepute
- down
- drop
- fall
- favor
- favour
- flat
- flop
- freeze
- intimate
- keel over
- land
- lapse
- oblivion
- plummet
- push over
- rub up
- shake down
- sharply
- sink
- slump
- snare
- steeply
- strike
- tailspin
- twig
- walk into
- wise
- beat
- blow
- cascade
- catch
- come
- crash
- die
- go
- hang
- keel
- knock
- nose
- plunge
- realize
- shower
- splash
* * *♦ vi1. [hacia abajo] to fall;cuando caen las hojas when the leaves fall;caer de un tejado/árbol to fall from a roof/tree;caer en un pozo to fall into a well;el avión cayó al mar the plane crashed into the sea;tropezó y cayó al suelo she tripped and fell (over o down);cayó en brazos de su madre she fell into her mother's arms;cayó por la ventana a la calle he fell out of the window into the street;cayó de bruces/de cabeza she fell flat on her face/headlong;cayó redondo he slumped to the ground, he collapsed in a heap;cayó rodando por la escalera she fell down the stairs;dejar caer algo [objeto] to drop sth;dejar caer que… [comentar] to let drop that…;dejó caer la noticia de su renuncia como si no tuviera importancia she casually mentioned the fact that she was resigning as if it were a matter of no importance;hacer caer algo to knock sth down, to make sth fall2. [lluvia, nieve] to fall;caerá nieve por encima de los 1.000 metros snow is expected in areas over 1,000 metres;cayeron cuatro gotas there were a few spots of rain;cayó una helada there was a frost;está cayendo un diluvio it's pouring down;Famestá cayendo una buena it's pouring down, Br it's chucking it down;cayó un rayo a pocos metros del edificio a bolt of lightning struck only a few metres from the building3. [sol] to go down, to set;al caer el sol at sunset;la noche cayó antes de que llegaran al refugio night fell before they reached the shelter4. [colgar] to fall, to hang down;el cabello le caía sobre los hombros her hair hung down to o fell over her shoulders5. [ciudad, gobierno] to fall;el aeropuerto cayó en poder de los insurgentes the airport fell to the rebels, the airport was taken by the rebels;el Imperio Romano cayó en el siglo V the Roman Empire fell in the 5th century;el escándalo hizo caer al Primer Ministro the scandal brought the Prime Minister down;han caído los líderes del comando terrorista the leaders of the terrorist unit have been captured6. [morir] [soldado] to fall, to be killed;caer como moscas to drop like flies7. [decrecer] [interés] to decrease, to subside;[precio] to fall, to go down;ha caído bastante el interés por estos temas interest in these subjects has fallen away o subsided quite a lot;ha caído el precio del café the price of coffee has gone down o fallen;los precios cayeron súbitamente prices fell suddenly;la libra ha caído frente al euro the pound has fallen o dropped against the euroRelno nos dejes caer en la tentación lead us not into temptation;tu actitud cae en lo patético your attitude is nothing less than pathetic;no debemos caer en la provocación we shouldn't allow ourselves to be provoked9. [darse cuenta]no dije nada porque no caí I didn't say anything because it didn't occur to me to do so;caer (en algo) [recordar] to be able to remember (sth);¡ahora caigo! [lo entiendo] I see it now!;[lo recuerdo] now I remember!;ahora caigo en lo que dices now I see what you are saying;Espno caigo I give up, I don't know;caer en la cuenta to realize, to understand;cuando cayó en la cuenta del error, intentó subsanarlo when she realized her mistake, she tried to correct it10. [picar] [en broma] to fall for it;me gastaron una broma, pero no caí they played a trick on me, but I didn't fall for it;caer en una trampa to fall into a trapnos cayó la mala suerte we had bad luck;me cayó el tema que mejor me sabía I got a question on the subject I knew best;le cayeron dos años (de cárcel) he got two years (in jail);la desgracia cayó sobre él he was overtaken by misfortune;¿cómo me ha podido caer a mí un trabajo así? how did I end up getting a job like this?;procura que el informe no caiga en sus manos try to avoid the report falling into her handscae en domingo it falls on a Sunday;¿en qué día cae Navidad este año? what day (of the week) is Christmas this year?¿por dónde cae la oficina de turismo? where's o whereabouts is the tourist information centre?;los baños caen a la izquierda the toilets are on the left;cae en el segundo capítulo it's in the second chapter;eso cae fuera de mis competencias that is o falls outside my remitcayó en cama he took to his bed;caer en desuso to fall into disuse;caer en el olvido to fall into oblivion;caer en la desesperación to fall into despair;caer en desgracia to fall into disgrace15. [sentar]caer bien/mal [comentario, noticia] to go down well/badly;su comentario no cayó nada bien her comment didn't go down well;caer bien/mal a alguien [comida, bebida] to agree/disagree with sb;Esp [ropa] to suit/not to suit sb; Esplos pantalones ajustados no te caen nada bien tight trousers don't suit you at all;caer como un jarro de agua fría to come as a real shockme cae mal I can't stand him;tu hermano me cae muy mal I can't stand your brother;me cayó mal I didn't like him at all;cae mal a todo el mundo he doesn't get on with anyone;Famtu jefe me cae gordo I can't stand your bosscayeron sobre la ciudad para saquearla they fell upon the city and pillaged itla mitad de la clase cayó en el primer examen half the class failed the first exam;¿cuántas te han caído? how many did you fail?el equipo ha caído mucho en el último mes the team has gone seriously off the boil over the last month21. Am [visitar] to drop in22. Compcaer (muy) bajo to sink (very) low;parece mentira que hayas caído tan bajo I can hardly believe that you would sink so low;¡qué bajo has caído! I never thought you'd sink so low!;caer por su propio peso to be self-evident;todos mis consejos cayeron en saco roto all my advice fell on deaf ears;dejarse caer por casa de alguien to drop by sb's house;estar al caer to be about to arrive;ya son las cinco, así que deben de estar al caer it's five o'clock, so they should be arriving any minute now;el anuncio debe de estar al caer the announcement should be made any minute now;se proseguirá con la investigación caiga quien caiga the investigation will proceed no matter who might be implicated o even if it means that heads will roll;RP Famcaer parado to fall on one's feet* * *I v/i1 fall;caer sobre fall on;dejar caer algo drop sth;caer enfermo fall ill;caer en lunes fall on a Monday;al caer la noche at sunset o nightfall;caiga quien caiga no matter whose head has to roll;caer muy bajo fig stoop very low;dejarse caer fam flop down2:me cae bien/mal fig I like/don’t like him:cae cerca it’s not far;¿por dónde cae este pueblo? whereabouts is this village?4:estar al caer be about to arrive;¡ahora caigo! fig now I get it!* * *caer {13} vi1) : to fall, to drop2) : to collapse3) : to hang (down)4)me caes bien: I like you5)caer mal or* * *caer vb2. (fecha) to be / to falleste año, mi cumpleaños cae en martes my birthday is on a Tuesday this year3. (entender) to get somethingcaer desmayado to faint / to collapseestar al caer to be almost here / to be about to arrive -
13 pie
pǐem1) ANAT Fuß mpie de atleta — Fußpilz m
2)3) (fig)4)al pie de… — am Fuße des…
5)al pie de la letra — wortwörtlich, genau
6)Creo a pie juntillas todo lo que dice mi padre. — Ich glaube felsenfest an alles, was mein Vater sagt.
7)ir uno con pies de plomo — sich dahinschleppen, mit bleiernen Beinen gehen
8)9)10)de a pie — Fuß…
11)12)echar uno pie a tierra — absteigen, aussteigen
13)arrojarse a los de… — sich jdm zu Füßen werfen
14) (fig)estar uno en pie — bestehen, durchhalten
15)16) (fig)17)estar uno con un pie en la tumba — mit einem Bein im Grabe stehen, dem Tod nahe sein
18)hacer uno algo con los pies — etwas ungeschickt machen, etwas unbeholfen machen
19)20)21)22)perder pie — ( perder el hilo) den Faden verlieren
23)¡Querido amigo: es hora de que pongas los pies en la tierra! — Lieber Freund: es wird Zeit, dass du wieder auf den Teppich zurückkommst!
24)25)tomar pie una cosa — bei der Wurzel packen, konkret werden
sustantivo masculino(no) hacer pie [en el agua] (keinen) Grund haben5. (locución)buscarle (los) tres pies al gato eine Sache schwieriger machen, als sie istno tenerse de o en pie [por cansancio] sich kaum noch auf den Beinen halten(figurado) [por incoherencia] nicht haltbar seinsaber de qué pie cojea alguien wissen, wo js Schwächen sindpiepie [pje]num1num (extremidad, medida) Fuß masculino; pies planos Plattfüße masculino plural; ¿qué pie calza Ud.? welche Schuhgröße haben Sie?; al pie del árbol am Baumstamm; al pie de la carta am Ende des Briefes; a(l) pie de (la) obra auf der Baustelle; venir a pie zu Fuß kommen; a pie firme ohne sich von der Stelle zu rühren; quedarse de pie stehen bleiben; estar de pie stehen; ponerse de pie aufstehen; estar al pie del cañón Gewehr bei Fuß stehen; seguí al pie de la letra tu consejo ich bin deinem Rat aufs Wort gefolgt; buscarle tres pies al gato (daño) ein Unglück heraufbeschwören; (complicaciones) eine Sache schwieriger machen, als sie ist; caer de pies auf die Füße fallen; ya sabemos de qué pie cojea (figurativo) wir kennen seine/ihre Schwächen schon; con buen pie fröhlich; este informe está hecho con los pies dieser Bericht ist sehr schlecht gemacht; hay que andarse con pies de plomo man muss sehr vorsichtig sein; ya tiene un pie en el hoyo er/sie steht schon mit einem Bein im Grab; echar pie a tierra aussteigen; estar en pie de guerra con alguien mit jemandem auf Kriegsfuß stehen; no hacer pie en una piscina in einem Schwimmbecken nicht stehen können; perder pie den Boden unter den Füßen verlieren; se marchó del hospital por su propio pie er/sie konnte laufen, als er/sie das Krankenhaus verließ; este nació de pie der ist unter einem günstigen Stern geboren; hoy no doy pie con bola (familiar) heute kriege ich nichts geregelt; estoy cansada: no me tengo en pie ich bin ganz erschöpft: ich kann nicht mehr stehen; parar los pie zur Räson bringen; pies, ¿para qué os quiero? nichts wie weg hier!; poner pies en polvorosa sich aus dem Staub machen; no le des pie para que se queje de ti liefere ihm/ihr keinen Anlass sich über dich zu beschwerennum7num (loc): pie de banco (familiar) Schnapsidee femenino; pie de fuerza americanismo Streitkräfte femenino plural; en pie de igualdad gleichberechtigt; creer a pie juntillas ganz fest glauben; de a pie normal -
14 mal
adj.1 bad, evil.2 bad, poor.3 bad, deficient, low-quality.adv.1 wrong (incorrectamente).hacer algo mal to do something wronghas escrito mal esta palabra you've spelled that word wronghiciste mal en decírselo it was wrong of you to tell himportarse mal to behave badly2 badly (inadecuadamente).la conferencia/reunión salió mal the talk/meeting went badlymal vestido badly dressedoigo/veo mal I can't hear/see very wellesta puerta cierra mal this door doesn't shut properlyHaces las cosas mal siempre! You always do things badly!3 hardly.mal puede saberlo si no se lo cuentas he's hardly going to know it if you don't tell him4 barely, hardly.Mal pudimos dormir esa noche We could barely sleep that night.m.1 harm, damage (daño).no te hará ningún mal salir un rato it won't harm you o it won't do you any harm to go out for a whilemal de ojo evil eye2 illness.mal de altura o montaña altitude o mountain sicknessel mal de las vacas locas mad cow disease3 evil.4 wrong.* * *1 evil2 (daño) harm3 (enfermedad) sickness► adjetivo► adverbio1 (no adecuadamente) badly2 (enfermo) ill, sick■ me encuentro mal I feel ill, I don't feel well3 (incorrectamente) wrong4 (difícilmente) hardly, scarcely5 (desagradablemente) bad■ como sigas así, acabarás mal if you keep on like that, you'll end up in trouble6 (en frases negativas) bad, badly\a grandes males, grandes remedios desperate situations call for desperate measuresde mal en peor from bad to worseestar a mal con alguien to be on bad terms with somebodymal que bien one way or anothermal que les (te, etc) pese whether they (you, etc) like it or notmenos mal que... it's a good job that..., thank God that...no hay mal que cien años dure nothing goes on foreverno hay mal que por bien no venga every cloud has a silver liningmal de altura altitude sicknessmal de ojo evil eyemal de la rosa pellagramal de la tierra homesicknessmal francés syphilis* * *1. adv.1) badly, poorly2) hardly3) wrong2. noun m.1) evil2) wrong3) harm4) misfortune5) illness, disease3. adj.* * *1. ADV1) (=imperfectamente) badlyoigo/veo mal — I can't hear/see well
si mal no recuerdo — if my memory serves me right, if I remember correctly
2) (=reprobablemente)•
hacer mal, hace mal en mentir — he is wrong to lie3) (=insuficientemente) poorlyeste disco se vendió muy mal — this record sold very poorly, this record had very poor sales
•
comer mal, en este restaurante se come mal — the food isn't very good in this restaurantla niña come mal — the girl isn't eating properly, the girl is off her food
4) (=sin salud) illencontrarse o sentirse mal — to feel ill
5) (=desagradablemente)¡no está mal este vino! — this wine isn't bad!
•
caer mal algn, me cae mal su amigo — I don't like his friend•
llevarse mal, me llevo mal con él — I don't get on with him•
oler mal, esta habitación huele mal — this room smells (bad)•
pensar mal de algn — to think badly of sb•
saber mal, sabe mal — it doesn't taste nice6) [otras locuciones]•
estar a mal con algn — to be on bad terms with sb•
¡ menos mal! — thank goodness!menos mal que... — it's just as well (that)..., it's a good job (that)...
•
mal que bien — more or less, just aboutmal que bien lo hemos solucionado — we've more or less o just about managed to solve it
•
tomarse algo (a) mal — to take sth the wrong way2.CONJ3.4. SM1) (=maldad)combatir el mal — frm to fight against evil
2) (=perjuicio) harmel mal ya está hecho — the harm o damage is done now
¡mal haya quien...! — frm a curse on whoever...!
•
dar mal a algn — to make sb suffer•
darse mal — to torment o.s.rebajamos los precios, como mal menor — we cut the prices, as the lesser of two evils
esa solución no me satisface, pero es un mal menor — I'm not happy with that solution, but it could have been worse
•
parar en mal — to come to a bad end3) (=problema) ill4) (Med) disease, illnessmal francés — ( Hist) syphilis
5)6) LAm (Med) epileptic fit* * *I IIadjetivo invariable1)a) (enfermo, con mal aspecto)estar mal — to be bad o ill; ( anímicamente) to be in a bad way (colloq)
me siento mal — I don't feel well, I feel ill
b) (incómodo, a disgusto)¿tan mal estás aquí que te quieres ir? — are you so unhappy here that you want to leave?
2) (fam) (en frases negativas) ( refiriéndose al atractivo sexual)no está nada mal — he's/she's not at all bad (colloq)
3) ( desagradable) <oler/saber> badaquí huele mal — there's a horrible smell o it smells in here
4) ( insatisfactorio)estoy or salí muy mal en esta foto — I look awful in this photograph
la casa no está mal, pero es cara — the house isn't bad, but it's expensive
5) ( incorrecto) wrongestá muy mal no decírselo — it's very wrong o bad not to tell her
6) ( indicando escasez)IIIestamos mal de arroz — we're low on o almost out of rice
1) ( de manera no satisfactoria) <hecho/vestido> badly; <cantar/escribir> badlyse expresó mal — he didn't express himself very well, he expressed himself badly
2) ( desventajosamente)3) ( desfavorablemente) badly, illhablar mal de alguien — to speak badly o ill of somebody
4)a) (de manera errónea, incorrecta) wrong, wronglyte han informado mal — you've been badly o wrongly informed
b) ( de manera reprensible) badlyobró mal — he acted wrongly o badly
me contestó muy mal — she answered me very rudely o in a very rude manner
portarse mal — to behave badly, to misbehave
5) ( difícilmente)mal puedes saber si te gusta si no lo has probado — you can hardly say whether you like it when you haven't even tried it
6) (en locs)hacer mal — (AmL) ( a la salud)
comí algo que me hizo mal — I ate something which didn't agree with me; ver tb mal IV 2)
mal que bien — (fam) somehow or other
mal que me/te/nos pese — whether I/you/we like it or not
menos mal: menos mal! thank goodness!; menos mal que le avisaron a tiempo! it's just as well they told him in time!; menos mal que no se enteró! it's a good thing she didn't find out! (colloq); estar a mal con alguien to be on bad terms with somebody; tomarse algo a mal — to take something to heart
•IV1) (Fil) evilel bien y el mal — good and evil, right and wrong
2) (daño, perjuicio)le estás haciendo un mal consintiéndole todo — you're not doing her any good by giving in to her all the time
lo que dijo me hizo mucho mal — what he said really hurt me; ver tb mal III 6)
3) (inconveniente, problema)mal de muchos, consuelo de tontos:... pero yo no soy la única - mal de muchos, consuelo de tontos —... but I'm not the only one - well, if that makes you feel better about it (iro)
4) (Med)a) (liter) ( enfermedad) illnessb) ( epilepsia)el mal — ( enfermedad) epilepsy
5) ( pena) trouble* * *= ill, malaise, ailment, evil, affliction, wrong, out of sorts, woe, woefulness.Ex. Americans, convinced that education could be the panacea for all their ills, answered with vigorous action.Ex. He interprets 'alienation' as the ' malaise that affects all of us, leaving us in some measure unable to operate in humane, supportive ways'.Ex. In the two years that followed Woodforde had various other ailments, including an inflammation of the eyelid.Ex. It is increasingly obvious that we are as a nation one and indivisible, that divisive tendencies are a thing of the past, but there are still too many inheritors of the old indifference, and who flinch at co-operation as at an evil.Ex. In the Netherlands there are currently some 20,000 sufferers from this affliction.Ex. Librarians have traditionally been concerned with giving rather than selling information and information supplied negligently is dealt with by the law of torts: civil wrongs independent of contract.Ex. For example, you already know that living in a windowless room will make you cranky and out of sorts.Ex. 'The word's out: all departments have to cut their staffs by 10%' -- Her voice was weak and laden with woe.Ex. In presenting this story, Amenabar has managed to avoid both saccharine sentimentality and easy woefulness.----* eje del mal = axis of evil.* el dinero es el origen de todos los males = money is the root of all evil.* el dinero es la fuente de todos los males = money is the root of all evil.* evitar el mal = shun + evil.* fuente de todos los males, la = root of all evil, the.* hacer el mal = do + evil.* mal de amores = heartache, lovesick.* mal de Parkinson = Parkinson's disease.* males de la guerra, los = evils of war, the.* origen de todos males, el = root of all evil, the.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* tener mal de amores = be lovesick.* * *I IIadjetivo invariable1)a) (enfermo, con mal aspecto)estar mal — to be bad o ill; ( anímicamente) to be in a bad way (colloq)
me siento mal — I don't feel well, I feel ill
b) (incómodo, a disgusto)¿tan mal estás aquí que te quieres ir? — are you so unhappy here that you want to leave?
2) (fam) (en frases negativas) ( refiriéndose al atractivo sexual)no está nada mal — he's/she's not at all bad (colloq)
3) ( desagradable) <oler/saber> badaquí huele mal — there's a horrible smell o it smells in here
4) ( insatisfactorio)estoy or salí muy mal en esta foto — I look awful in this photograph
la casa no está mal, pero es cara — the house isn't bad, but it's expensive
5) ( incorrecto) wrongestá muy mal no decírselo — it's very wrong o bad not to tell her
6) ( indicando escasez)IIIestamos mal de arroz — we're low on o almost out of rice
1) ( de manera no satisfactoria) <hecho/vestido> badly; <cantar/escribir> badlyse expresó mal — he didn't express himself very well, he expressed himself badly
2) ( desventajosamente)3) ( desfavorablemente) badly, illhablar mal de alguien — to speak badly o ill of somebody
4)a) (de manera errónea, incorrecta) wrong, wronglyte han informado mal — you've been badly o wrongly informed
b) ( de manera reprensible) badlyobró mal — he acted wrongly o badly
me contestó muy mal — she answered me very rudely o in a very rude manner
portarse mal — to behave badly, to misbehave
5) ( difícilmente)mal puedes saber si te gusta si no lo has probado — you can hardly say whether you like it when you haven't even tried it
6) (en locs)hacer mal — (AmL) ( a la salud)
comí algo que me hizo mal — I ate something which didn't agree with me; ver tb mal IV 2)
mal que bien — (fam) somehow or other
mal que me/te/nos pese — whether I/you/we like it or not
menos mal: menos mal! thank goodness!; menos mal que le avisaron a tiempo! it's just as well they told him in time!; menos mal que no se enteró! it's a good thing she didn't find out! (colloq); estar a mal con alguien to be on bad terms with somebody; tomarse algo a mal — to take something to heart
•IV1) (Fil) evilel bien y el mal — good and evil, right and wrong
2) (daño, perjuicio)le estás haciendo un mal consintiéndole todo — you're not doing her any good by giving in to her all the time
lo que dijo me hizo mucho mal — what he said really hurt me; ver tb mal III 6)
3) (inconveniente, problema)mal de muchos, consuelo de tontos:... pero yo no soy la única - mal de muchos, consuelo de tontos —... but I'm not the only one - well, if that makes you feel better about it (iro)
4) (Med)a) (liter) ( enfermedad) illnessb) ( epilepsia)el mal — ( enfermedad) epilepsy
5) ( pena) trouble* * *= ill, malaise, ailment, evil, affliction, wrong, out of sorts, woe, woefulness.Ex: Americans, convinced that education could be the panacea for all their ills, answered with vigorous action.
Ex: He interprets 'alienation' as the ' malaise that affects all of us, leaving us in some measure unable to operate in humane, supportive ways'.Ex: In the two years that followed Woodforde had various other ailments, including an inflammation of the eyelid.Ex: It is increasingly obvious that we are as a nation one and indivisible, that divisive tendencies are a thing of the past, but there are still too many inheritors of the old indifference, and who flinch at co-operation as at an evil.Ex: In the Netherlands there are currently some 20,000 sufferers from this affliction.Ex: Librarians have traditionally been concerned with giving rather than selling information and information supplied negligently is dealt with by the law of torts: civil wrongs independent of contract.Ex: For example, you already know that living in a windowless room will make you cranky and out of sorts.Ex: 'The word's out: all departments have to cut their staffs by 10%' -- Her voice was weak and laden with woe.Ex: In presenting this story, Amenabar has managed to avoid both saccharine sentimentality and easy woefulness.* eje del mal = axis of evil.* el dinero es el origen de todos los males = money is the root of all evil.* el dinero es la fuente de todos los males = money is the root of all evil.* evitar el mal = shun + evil.* fuente de todos los males, la = root of all evil, the.* hacer el mal = do + evil.* mal de amores = heartache, lovesick.* mal de Parkinson = Parkinson's disease.* males de la guerra, los = evils of war, the.* origen de todos males, el = root of all evil, the.* para colmo de males = to add insult to injury, to add salt to injury, to rub salt in the wound.* tener mal de amores = be lovesick.* * *mal1mal2A1 (enfermo, con mal aspecto) estar mal to be bad o ill; (anímicamente) to be o feel low ( colloq), to be o feel down ( colloq)me siento mal I don't feel well, I feel illhace días que ando mal del estómago I've been having trouble with my stomach for some days nowlo encontré muy mal, pálido y desmejorado he didn't seem at all well, he looked pale and sicklyestá muy mal, no se ha repuesto de lo del marido she's in a bad way, she hasn't got over what happened to her husband¡éste está mal de la cabeza! he's not right in the headesas cosas me ponen mal things like that really upset me2(incómodo, a disgusto): ¿tan mal estás aquí que te quieres ir? are you so unhappy here that you want to leave?tú allí estás mal you aren't comfortable thereB ( fam) ( en frases negativas)C (desagradable) ‹oler/saber› badaquí huele mal there's a horrible smell in here, it smells in hereno sabe tan mal it doesn't taste that badesta leche huele mal this milk smells bad o offD(insatisfactorio): los soufflés siempre me quedan mal my soufflés never turn out rightestoy or quedé or salí muy mal en esta foto I look awful in this photole queda mal ese peinado that hairstyle doesn't suit herla casa no está mal, pero es cara the house isn't bad o is quite nice but it's expensivesacarnos un millón no estaría nada mal I wouldn't mind winning a millionE (incorrecto) wrongla fecha está mal the date is wrongcreo que está muy mal no decírselo I think it's very wrong o bad not to tell herestá mal que le hables en ese tono it's wrong (of you) to speak to him in that toneestuviste muy mal en no ayudarlo it was wrong of you not to help himF (indicando escasez) estar mal DE algo:estamos mal de dinero we're hard up ( colloq), we're short of moneyestamos mal de arroz we have hardly any rice (left), we're low on o almost out of ricemal3A (de manera no satisfactoria) ‹hecho/organizado/pintado/vestido› badlycanta muy mal she sings very badly, she's a very bad singer, she's very bad at singingse expresó mal he didn't express himself very well, he expressed himself badlyte oigo muy mal I can hardly hear you, I can't hear you very wellen el colegio se come muy mal the food's terrible at schoolle fue mal en los exámenes his exams went badlyde mal en peor from bad to worseB(desventajosamente): se casó muy mal she made a bad marriagevendieron muy mal la casa they got a terrible price for the houseel negocio marcha mal the business isn't doing very wellC (desfavorablemente) badly, illno hables mal de ella don't speak badly o ill of herpiensa mal de todo el mundo he thinks ill of everyoneD1 (de manera errónea, incorrecta) wrong, wronglylo has hecho mal you've done it wrongmi nombre está mal escrito my name has been misspelt, my name is spelt/has been spelt wrong(ly)te han informado mal you've been badly o wrongly informedte entendí mal I misunderstood you, I didn't understand you properly2 (de manera reprensible) badlyobró or procedió mal he acted wrongly o badlyhaces mal en no ir a verla it's wrong of you not to go and see herme contestó muy mal she answered me very rudely o in a very rude mannersi te portas mal no te traigo más if you behave badly o if you misbehave I won't bring you againE(difícilmente): mal puedes saber si te gusta si no lo has probado you can hardly say o I don't see how you can say whether you like it when you haven't even tried itF ( en locs):comí algo que me hizo mal I ate something which didn't agree with me o which made me feel bad o illmal que me/te/nos pese whether I/you/we like it or notmenos mal: aceptaron tu solicitud — ¡menos mal! they've accepted your application — thank goodness!¡menos mal que le avisaron a tiempo! it's just as well they told him in time!estar a mal con algn to be on bad terms with sbtomarse algo a mal to take sth to heartCompuesto:mal nacido, mal nacidamasculine, feminine swine ( colloq), rat ( colloq) ver tb maleducado1 (↑ maleducado (1)), maleducado2 (↑ maleducado (2))mal4A ( Fil) evilel bien y el mal good and evil, right and wronglíbranos del mal deliver us from evilB(daño, perjuicio): no le perdono todo el mal que me hizo I can't forgive her all the wrong she did mele estás haciendo un mal consintiéndole todo you're doing her a disservice o you're not doing her any good by giving in to her all the timeel divorcio de sus padres le hizo mucho mal her parents' divorce did her a lot of harmlo que me dijo me hizo mucho mal what he said hurt me deeply o really hurt meC(inconveniente, problema): los males que aquejan a nuestra sociedad the ills afflicting our societyla contaminación es uno de los males de nuestro tiempo pollution is one of the evils of our timea grandes males grandes remedios desperate situations call for desperate measuresno hay mal que cien años dure nothing goes on for everno hay mal que por bien no venga every cloud has a silver liningmal de muchos, consuelo de tontos: … pero a mucha gente le pasó lo mismo — mal de muchos, consuelo de tontos … but the same thing happened to a lot of other people — so that makes you feel better, does it? ( iro)todos mis amigos suspendieron también, así que mal de muchos, consuelo de tontos all my friends failed too, so that's some consolation, I suppose o so that makes things a bit better, I supposequien canta sus males espanta problems don't seem so bad if you keep cheerfulCompuesto:(entre dos alternativas) lesser of two evilseso fue un mal menor porque se podría haber matado in fact he was lucky o he can count himself lucky, he could have been killedD ( Med)1 ( liter) (enfermedad) illness2cuando le da el mal when she has a fitCompuestos:Alzheimer's disease( fam):tiene mal de amores he's lovesickChagas' diseasealtitude sickness, mountain sicknessevil eyele echó el mal de ojo or (CS) le hizo mal de ojo she gave him the evil eyeParkinson's disease( euf); syphilisE (pena) troubleno me vengas a contar tus males don't come to me with your troubles* * *
mal adjetivo: ver◊ malo
■ adjetivo invariable
1 [estar] ( enfermo) ill;
( anímicamente) in a bad way (colloq);
( incómodo) uncomfortable;
¡este está mal de la cabeza! he's not right in the head;
esas cosas me ponen mal things like that really upset me
2 (fam) ( en frases negativas) ( refiriéndose al aspecto):◊ no está nada mal she's/he's/it's not at all bad (colloq)
3 ( insatisfactorio): estoy or salí muy mal en esta foto I look awful in this photograph;
4 [estar] ( incorrecto) wrong
5 ( indicando escasez) estar or ir mal de algo ‹de dinero/tiempo› to be short of sth
■ adverbio
1 ( de manera no satisfactoria) ‹vestir/cantar/jugar› badly;
te oigo muy mal I can hardly hear you;
el negocio marcha mal the business isn't doing well;
de mal en peor from bad to worse
2 ( desfavorablemente) badly, ill;◊ hablar mal de algn to speak badly o ill of sb
3
◊ te han informado mal you've been badly o wrongly informed;
te entendí mal I misunderstood you
me contestó muy mal she answered me very rudely
4 ( desagradable) ‹oler/saber› bad;◊ aquí huele mal there's a horrible smell o it smells in here
5 ( en locs)
el pescado me hizo mal the fish didn't agree with me;
menos mal: ¡menos mal! thank goodness!;
¡menos mal que le avisaron a tiempo! it's just as well they told him in time!;
tomarse algo a mal to take sth to heart
■ sustantivo masculino
1 (Fil) evil;
2 (daño, perjuicio):
3 ( cosa dañina) ill, evil;
no hay mal que por bien no venga every cloud has a silver lining
4 (Med) (liter) ( enfermedad) illness;◊ tiene mal de amores (fam) he's lovesick;
mal de (las) altura(s) altitude sickness, mountain sickness
5 ( pena) trouble
mal
I adj (delante de sustantivo masculino) bad
un mal momento, (inoportuno) a bad time: está atravesando un mal momento, he's going through a bad patch ➣ malo,-a
II sustantivo masculino
1 evil, wrong
más allá del bien y del mal, beyond good and evil
2 (perjuicio) harm: me ha hecho mucho mal, it really hurt me
mal de ojo, the evil eye
3 (dolencia) illness, disease: padece un mal incurable, she suffers from an incurable disease
III adverbio
1 (de mala manera, incorrectamente) badly, wrong: oye muy mal, she can hardly hear
todo me sale mal, everything I do turns out badly
me siento mal del estómago, I've got an upset stomach
menos mal que estás aquí, it's a good job you are here
2 (difícilmente) scarcely, hardly: si no me lo cuentas, mal puedo yo ayudarte, if you don't tell me I can scarcely help you
♦ Locuciones: llevar uno mal algo, to take sthg badly: lleva muy mal la muerte de su padre, he took the death of his father really badly
mal que, even if: tendremos que ir mal que nos pese, whether we like it or not, we'll have to go
mal que bien, somehow or other: mal que bien vamos tirando, we're managing quite well somehow or other
ponerse a mal con alguien, to fall out with sb
tomar uno a mal, to take sthg badly: no te lo tomes a mal, don't take it badly
' mal' also found in these entries:
Spanish:
agüero
- añadidura
- apestar
- apestosa
- apestoso
- atufar
- avenida
- avenido
- azotea
- berrear
- bicho
- bien
- caber
- cabeza
- caer
- café
- calcular
- caldo
- camino
- cantar
- carácter
- cardo
- chabacana
- chabacano
- chapuza
- comportarse
- comunicada
- comunicado
- conservarse
- contraluz
- contraria
- contrario
- criada
- criado
- daño
- desastre
- desencajada
- desencajado
- deslucir
- despertar
- día
- dinero
- educada
- educado
- efecto
- empañarse
- encajar
- encaminada
- encaminado
- encontrar
English:
abuse
- acquit
- act up
- agree
- along
- amulet
- astray
- bad
- bad-tempered
- badly
- barring
- best
- bile
- cheap
- cloud
- come off
- condition
- deal
- deliver
- disagree
- disapprove
- disrepair
- do
- do with
- doom
- downhill
- embody
- evil
- evil eye
- fit
- flare up
- foolish
- foot
- frown on
- gnawing
- go
- go down
- go off
- god
- going
- good
- greasy
- grief
- grim
- grin
- grumpy
- half-baked
- hash
- health
- hinder
* * *♦ adjver malo♦ nmLiterariolas fuerzas del mal the forces of darkness o evil2. [daño] harm, damage;nadie sufrió ningún mal no one was harmed, no one suffered any harm;¿no le hará mal al bebé tanta agua? all that water can't be good for the baby;no te hará ningún mal salir un rato it won't harm you o it won't do you any harm to go out for a while;todas aquellas habladurías le hicieron mucho mal all the gossip hurt her deeplymal de ojo evil eye; Arquit el mal de la piedra = the problem of crumbling masonry caused by pollution etc3. [enfermedad] illness;Figesto te curará todos los males this will make you feel better;tener mal de amores to be lovesickmal de (las) altura(s) altitude sickness;mal de montaña mountain sickness;Ven mal de páramo altitude sickness; Fam el mal de las vacas locas mad cow disease4. [problema, inconveniente] bad thing;el hambre y la pobreza son males que afectan al Tercer Mundo hunger and poverty are problems o ills which affect the Third World;entre las dos opciones, es el mal menor it's the lesser of two evils;un mal necesario a necessary evil5. Compdel mal, el menos it's the lesser of two evils;la crisis pasará, no hay mal que cien años dure the recession will end sooner or later, these things never last forever;a grandes males, grandes remedios drastic situations demand drastic action;mal de muchos, consuelo de todos o [m5]de tontos: he suspendido, pero también mis compañeros – mal de muchos, consuelo de tontos o [m5] de todos I failed, but so did my classmates – it doesn't make it all right, just because they did too;lo mismo pasa en otros países – mal de muchos, consuelo de tontos o [m5] de todos the same thing happens in other countries – that doesn't make it any better, though;no hay mal que por bien no venga every cloud has a silver lining♦ adv1. [incorrectamente] wrong;obrar mal to do wrong;portarse mal to behave badly;juzgar mal a alguien to misjudge sb;está mal hecho [un informe, un trabajo] it hasn't been done properly;[un producto, un aparato] it's badly made;eso está mal hecho, no debían haberlo aceptado it was wrong of them, they shouldn't have accepted it;está mal eso que has hecho what you've done is wrong;hacer algo mal to do sth wrong;has escrito mal esta palabra you've spelt that word wrong;hiciste mal en decírselo it was wrong of you to tell him;está mal que yo lo diga, pero esta sopa esta buenísima this soup is delicious, although I say so myself2. [inadecuadamente, insuficientemente] badly;creo que me he explicado mal I'm not sure I've explained myself clearly;oigo/veo mal I can't hear/see very well;el niño come bastante mal the boy isn't eating properly o very well;calculé mal el tiempo I miscalculated the time;canta muy mal she sings terribly, she's a terrible singer;esta puerta cierra mal this door doesn't shut properly;andar mal de dinero to be short of money;andamos mal de azúcar we're running out of sugar;la empresa/el equipo va mal the company/team isn't doing very well;va mal en la universidad she's not doing very well at university;le fue mal en la entrevista his interview didn't go very well;el sueldo no está nada mal the pay's pretty good, the pay isn't at all bad;ese chico no está nada mal that boy's not bad o pretty nice;la reparación quedó mal it wasn't repaired properly;me quedó mal el retrato my portrait didn't come out right;la conferencia/reunión salió mal the talk/meeting went badly;la fiesta salió mal the party was a failure[incómodo] to feel uncomfortable; [de calidad] to be bad;hablar mal de alguien to speak ill of sb;oler mal to smell bad;¡qué mal huele! what a smell!;Fam Figesto me huele mal this smells fishy to me;pasarlo mal to have a bad time;pensar mal de alguien to think ill of sb;saber mal to taste bad;Figme supo mal que no vinieses a despedirme I was a bit put out that you didn't come to see me off;me sabe muy mal que hablen a mis espaldas I don't like it that they talk behind my back;sentar mal a alguien [ropa] not to suit sb;[comida] to disagree with sb; [comentario, actitud] to upset sb4. [difícilmente] hardly;mal puede saberlo si no se lo cuentas he's hardly going to know if you don't tell him, how's he supposed to know if you don't tell him?5. Compestar a mal con alguien to have fallen out with sb;ir de mal en peor to go from bad to worse;no estaría mal que… it would be nice if…;tomar algo a mal to take sth the wrong way♦ mal que loc conjalthough, even though;mal que te pese, las cosas están así whether you like it or not, that's the way things are;mal que bien somehow or other* * *I adj → maloII adv badly;mal que bien one way or the other;¡no está mal! it isn’t bad!;¡menos mal! thank goodness!;no hay mal que por bien no venga every cloud has a silver lining;hacer mal en hacer algo be wrong to do sth;ir de mal en peor go from bad to worse;estar a mal con alguien be on bad terms with s.o.;hablar mal de alguien speak ill of s.o.;poner mal a alguien criticize s.o.;ponerse a mal con alguien fall out with s.o.;tomarse algo a mal take sth badly;ponerse mal get sickel mal menor the lesser of two evils* * *mal adv1) : badly, poorlybaila muy mal: he dances very badly2) : wrong, incorrectlyme entendió mal: she misunderstood me3) : with difficulty, hardlymal puedo oírte: I can hardly hear you4)de mal en peor : from bad to worse5)menos mal : it could have been worsemal nm1) : evil, wrong2) daño: harm, damage3) desgracia: misfortune4) enfermedad: illness, sickness* * *mal2 advme encuentro mal I don't feel well / I feel ill4. (de forma incorrecta) wrong5. (en frases negativas) badmal3 n1. (daño) harm / wrong2. (maldad) evil3. (problema) problem -
15 get
ɡetpast tense - got; verb1) (to receive or obtain: I got a letter this morning.) recibir2) (to bring or buy: Please get me some food.) traer, ir a buscar, procurar; comprar3) (to (manage to) move, go, take, put etc: He couldn't get across the river; I got the book down from the shelf.) ir, cruzar, atravesar; tomar4) (to cause to be in a certain condition etc: You'll get me into trouble.) meter, arrastrar, poner5) (to become: You're getting old.) hacerse (por ej. mayor), volverse, convertirse6) (to persuade: I'll try to get him to go.) convencer, persuadir7) (to arrive: When did they get home?) llegar8) (to succeed (in doing) or to happen (to do) something: I'll soon get to know the neighbours; I got the book read last night.) conseguir, llegar a, lograr9) (to catch (a disease etc): She got measles last week.) coger, pillar, cazar, agarrar, contraer10) (to catch (someone): The police will soon get the thief.) atrapar, coger11) (to understand: I didn't get the point of his story.) coger, pillar, comprender, entender•- getaway- get-together
- get-up
- be getting on for
- get about
- get across
- get after
- get ahead
- get along
- get around
- get around to
- get at
- get away
- get away with
- get back
- get by
- get down
- get down to
- get in
- get into
- get nowhere
- get off
- get on
- get on at
- get out
- get out of
- get over
- get round
- get around to
- get round to
- get there
- get through
- get together
- get up
- get up to
get vb1. comprar2. coger / tomar3. recibir / conseguir4. llevarse5. hacer / ponerse6. traercould you get me a coffee, please? ¿me puedes traer un café, por favor?7. buscar / recoger8. llegarwhat time did you get home? ¿a qué hora llegaste a casa?how do you get to the restaurant? ¿cómo se va al restaurante?tr[get]1 obtener, conseguir■ she got £1,000 for her car le dieron mil libras por su coche■ what did you get in maths? ¿qué sacaste en mates?2 recibir■ how did you get that cut? ¿cómo te hiciste ese corte?3 comprar■ where did you get your jeans? ¿dónde compraste tus vaqueros?4 traer5 coger6 captar, recibir, coger7 pedir, decir; persuadir, convencer■ can you get her to lend us the money? ¿puedes convencerla para que nos deje el dinero?8 preparar■ can I get you something to eat? ¿te preparo algo para comer?9 familiar entender, captar, coger10 familiar poner nervioso,-a, fastidiar11 ganar, cobrar12 poner con; contestar, atender, coger; abrir■ can you get me the Embassy Hotel? ¿me puede poner con el Hotel Embassy?13 conseguir, lograr14 hacer algo a uno15 dar, alcanzar1 ponerse, volverse2 ir■ how do you get there? ¿cómo se va hasta allí?■ can you get there by bus? ¿se puede ir en autobús?1 figurative use ir, llevar■ where do you think she's got to? ¿dónde crees que se ha metido?1 llegar■ how did you get home? ¿cómo llegaste a casa?2 llegar a3 llegar a4 empezar a■ we got talking empezamos a hablar, nos pusimos a hablar\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALLget along with you! ¡déjate de bobadas!, ¡no seas bobo,-a!to get along without something pasar sin algoto get better mejorarto get dark oscurecerto get dirty ensuciarseto get divorced divorciarseto get down on one's knees arrodillarseto get dressed vestirseto get drunk emborracharseto get into trouble meterse en un líoto get late hacerse tardeto get lost perderseto get married casarseto get old hacerse mayor, envejecerto get on somebody's nerves irritar a alguien, poner nervioso,-a a alguiento get one's own way salirse con la suyato get paid cobrarto get ready preparar, prepararseto get rid of deshacerse deto get tired cansarseto get wet mojarseto get worse empeorar1) obtain: conseguir, obtener, adquirir2) receive: recibirto get a letter: recibir una carta3) earn: ganarhe gets $10 an hour: gana $10 por hora4) fetch: traerget me my book: tráigame el libro5) catch: tomar (un tren, etc.), agarrar (una pelota, una persona, etc.)6) contract: contagiarse de, contraershe got the measles: le dio el sarampión7) prepare: preparar (una comida)8) persuade: persuadir, mandar a hacerI got him to agree: logré convencerloto get one's hair cut: cortarse el pelo10) understand: entendernow I get it!: ¡ya entiendo!to have got : tenerI've got a headache: tengo un dolor de cabezato have got to : tener queyou've got to come: tienes que venirget vi1) become: ponerse, volverse, hacerseto get angry: ponerse furioso, enojarse2) go, move: ir, avanzarhe didn't get far: no avanzó mucho3) arrive: llegarto get home: llegar a casa4)to get to be : llegar a sershe got to be the director: llegó a ser directora5)to get ahead : adelantarse, progresar6)to get along : llevarse bien (con alguien), congeniar7)to get by manage: arreglárselas8)to get over overcome: superar, consolarse de9)to get together meet: reunirseto get up : levantarseexpr.• desmoralizar v. (Profits, etc.)v.(§ p.,p.p.: got) or p.p.: gotten•) = lucrarse v. (Understand)v.• comprender v.v.(§ p.,p.p.: got) or p.p.: gotten•) = adquirir v.• alcanzar v.• buscar v.• coger v.• ganar v.• lograr v.• obtener v.(§pres: -tengo, -tienes...-tenemos) pret: -tuv-fut/c: -tendr-•)• procurar v.• recibir v.• sacar v.• tomar v.get
1.
2)a) ( obtain) \<\<money/information\>\> conseguir*, obtener*; \<\<job/staff\>\> conseguir*; \<\<authorization/loan\>\> conseguir*, obtener*; \<\<idea\>\> sacar*where did you get that beautiful rug? — ¿dónde conseguiste or encontraste esa alfombra tan preciosa?
these pears are as good as you'll get, I'm afraid — estas peras son de lo mejorcito que hay (fam)
to get something from somebody/something: we get our information from official sources sacamos la información de fuentes oficiales; you can get any information from my secretary — mi secretaria le podrá dar toda la información que necesite
b) ( buy) comprarto get something from somebody/something: I get my bread from the local baker le compro el pan al panadero del barrio; I got it from Harrods lo compré en Harrods; we get them from Italy — ( they supply our business) los traen de Italia
c) (achieve, win) \<\<prize/grade\>\> sacar*, obtener* (frml); \<\<majority\>\> obtener* (frml), conseguir*he gets results — consigue or logra lo que se propone
d) ( by calculation)e) ( on the telephone) \<\<person\>\> lograr comunicarse conI got the wrong number — me equivoqué de número; ( having dialled correctly) me salió un número equivocado
3)a) ( receive) \<\<letter/reward/reprimand\>\> recibirdo I get a kiss, then? — ¿entonces me das un beso?
he got 12 years for armed robbery — lo condenaron a or (fam) le cayeron 12 años por robo a mano armada
to get something from somebody: all I ever get from you is criticism lo único que haces es criticarme; she got a warm reception from the audience el público le dio una cálida bienvenida; I do all the work and she gets all the credit yo hago todo el trabajo y ella se lleva la fama; I seldom get the chance rara vez se me presenta la oportunidad; the kitchen doesn't get much sun — en la cocina no da mucho el sol
b) (Rad, TV) \<\<station\>\> captar, recibir, coger* (esp Esp fam), agarrar (CS fam)c) ( be paid) \<\<salary/pay\>\> ganarI got £200 for the piano — me dieron 200 libras por el piano
d) ( experience) \<\<shock/surprise\>\> llevarseI get the feeling that... — tengo or me da la sensación de que...
e) ( suffer)how did you get that bump on your head? — ¿cómo te hiciste ese chichón en la cabeza?
4) (find, have) (colloq)we get mainly students in here — nuestros clientes (or visitantes etc) son mayormente estudiantes
5) ( fetch) \<\<hammer/scissors\>\> traer*, ir* a buscar; \<\<doctor/plumber\>\> llamarget your coat — anda or vete a buscar tu abrigo
she got herself a cup of coffee — se sirvió (or se hizo etc) una taza de café
6)a) ( reach) alcanzar*b) ( take hold of) agarrar, coger* (esp Esp)c) (catch, trap) pillar (fam), agarrar (AmL), coger* (esp Esp)d) (assault, kill) (colloq)7) ( contract) \<\<cold/flu\>\> agarrar, pescar* (fam), pillar (fam), coger* (esp Esp)she got chickenpox from her sister — la hermana le contagió or (fam) le pegó la varicela
8) ( catch) \<\<busain\>\> tomar, coger* (Esp)9) (colloq)a) ( irritate) fastidiarb) ( arouse pity)it gets you right there — (set phrase) te conmueve, te da mucha lástima
c) ( puzzle)what gets me is how... — lo que no entiendo es cómo...
10)a) ( understand) (colloq) entender*don't get me wrong — no me malentiendas or malinterpretes
get it? — ¿entiendes?, ¿agarras or (Esp) coges la onda? (fam)
b) (hear, take note of) oír*did you get the number? — ¿tomaste nota del número?
11) ( answer) (colloq) \<\<phone\>\> contestar, atender*, coger* (Esp); \<\<door\>\> abrir*12) ( possess)13) (bring, move, put) (+ adv compl)they couldn't get it up the stairs — no lo pudieron subir por las escaleras; see also get across, get in
14) ( cause to be) (+ adj compl)I can't get the window open/shut — no puedo abrir/cerrar la ventana
they got their feet wet/dirty — se mojaron/se ensuciaron los pies
15) to get somebody/something + ppI must get this watch fixed — tengo que llevar a or (AmL tb) mandar (a) arreglar este reloj
16) (arrange, persuade, force)to get somebody/something to + inf: I'll get him to help you ( order) le diré que te ayude; ( ask) le pediré que te ayude; ( persuade) lo convenceré de que te ayude; she could never get him to understand no podría hacérselo entender; you'll never get them to agree to that no vas a lograr que acepten eso; I can't get it to work — no puedo hacerlo funcionar
17) ( cause to start)to get somebody/something -ing: it's the sort of record that gets everybody dancing es el tipo de disco que hace bailar a todo el mundo or que hace que todo el mundo baile; can you get the pump working? — ¿puedes hacer funcionar la bomba?
2.
get vi1) ( reach) (+ adv compl) llegar*can you get there by train? — ¿se puede ir en tren?
how do you get to work? — ¿cómo vas al trabajo?
can anyone remember where we'd got to? — ¿alguien se acuerda de dónde habíamos quedado?
to get somewhere — avanzar*, adelantar
to get there: it's not perfect, but we're getting there — perfecto no es, pero poco a poco...
2)a) ( become)to get dressed — vestirse*
b) (be) (colloq)3) to get to + infa) ( come to) llegar* a + infb) ( have opportunity to)in this job you get to meet many interesting people — en este trabajo uno tiene la oportunidad de conocer a mucha gente interesante
when do we get to open the presents? — ¿cuándo podemos abrir los regalos?
4) ( start)to get -ing — empezar* a + inf, ponerse* a + inf
right, let's get moving! — bueno, pongámonos en acción (or en marcha etc)!
•Phrasal Verbs:- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get onto- get out- get over- get past- get to- get up[ɡet] (pt, pp got) (US) (pp gotten) When get is part of a set combination, eg get the sack, get hold of, get sth right, look up the other word.1. TRANSITIVE VERB1) (=obtain) [+ information, money, visa, divorce] conseguir; [+ benefit] sacar, obtener•
he got it for me — él me lo consiguióI got the idea off ** or from a TV programme — saqué la idea de un programa de televisión
he gets all his clothes off ** or from his elder brother — hereda toda la ropa de su hermano mayor
where did you get that idea from? — ¿de dónde sacaste esa idea?
•
we shan't get anything out of him — no lograremos sacarle nadawhat are you going to get out of it? — ¿qué vas a sacar de or ganar con ello?
a good coach knows how to get the best out of his players — un buen entrenador sabe cómo sacar lo mejor de sus jugadores
2) (=have) tener3) (=receive)a) [+ letter, phone call] recibir; [+ wage] ganar, cobrar; [+ TV station, radio station] coger, captarshe gets a good salary — gana or cobra un buen sueldo
•
how much did you get for it? — ¿cuánto te dieron por él?neck 1., 1)•
he gets his red hair from his mother — el pelo rojizo lo ha heredado de su madreb)Some get + noun combinations are translated using a more specific Spanish verb. If in doubt, look up the noun.•
I never got an answer — no me contestaron, no recibí nunca una respuesta•
they get lunch at school — les dan de comer en el colegiofine II, 1., sentence 1., 2)•
I got a shock/ surprise — me llevé un susto/una sorpresa4) (=buy) comprarwhere did you get those shoes? — ¿dónde te has comprado esos zapatos?
•
I got it cheap in a sale — lo conseguí barato en unas rebajas5) (=fetch) [+ glasses, book] ir a buscar, traer; [+ person] ir a buscar, ir a por; (=pick up) [+ goods, person] recogerwould you mind getting my glasses? — ¿te importaría ir a buscarme or traerme las gafas?
can you get my coat from the cleaner's? — ¿puedes recogerme el abrigo de la tintorería?
quick, get help! — ¡rápido, ve a buscar ayuda!
to get sth for sb, to get sb sth — ir a buscar algo a algn, traer algo a algn
could you get me the scissors please? — ¿puedes ir a buscarme or me puedes traer las tijeras, por favor?
can I get you a drink? — ¿te apetece beber or tomar algo?, ¿quieres beber or tomar algo?
•
to go/ come and get sth/sb, I'll go and get it for you — voy a buscártelo, voy a traértelogo and get Jane will you? — vete a buscar a Jane, ve a por Jane
phone me when you arrive and I'll come and get you — cuando llegues llama por teléfono y te iré a buscar or recoger
6) (=call) [+ doctor, plumber] llamar7) (=answer) [+ phone] contestarcan you get the phone? — ¿puedes contestar el teléfono?
I'll get it! — (telephone) ¡yo contesto!; (door) ¡ya voy yo!
8) (=gain, win) [+ prize] ganar, llevarse, conseguir; [+ goal] marcar; [+ reputation] ganarseshe got first prize — ganó or se llevó or consiguió el primer premio
correct, you get 5 points — correcto, gana or consigue 5 puntos
he got a pass/an A in French — sacó un aprobado/un sobresaliente en francés
I have to get my degree first — antes tengo que acabar la carrera or conseguir mi diplomatura
9) (=find) [+ job, flat] encontrar, conseguirhe got me a job — me encontró or consiguió un trabajo
10) (=catch) [+ ball, disease, person] coger, agarrar (LAm); [+ thief] coger, atrapar (LAm); [+ bus] coger, tomar (LAm); [+ fish] pescargot you! * — ¡te pillé! *, ¡te cacé! *, ¡te agarré! (LAm)
got you at last! — ¡por fin te he pillado or cazado! *
•
to get sb by the throat/arm — agarrar or coger a algn de la garganta/del brazo•
sorry, I didn't get your name — perdone, ¿cómo dice que se llama?, perdone, no me he enterado de su nombre•
did you get his (registration) number? — ¿viste el número de matrícula?•
you've got me there! * — ahí sí que me has pillado *bad 3., religionto get it from sb —
11) (=reach, put through to)get me Mr Jones, please — (Telec) póngame or (esp LAm) comuníqueme con el Sr. Jones, por favor
•
you'll get him at home if you phone this evening — si le llamas esta tarde lo pillarás * or encontrarás en casa•
you can get me on this number — puedes contactar conmigo en este número•
I've been trying to get you all week — he estado intentando hablar contigo toda la semana12) * (=attack, take revenge on)I'll get you for that! — ¡esto me lo vas a pagar!
13) (=hit) [+ target] dar en14) (=finish)15) (=take, bring)•
how can we get it home? — (speaker not at home) ¿cómo podemos llevarlo a casa?; (speaker at home) ¿cómo podemos traerlo a casa?•
I tried to get the blood off my shirt — intenté quitar la sangre de mi camisaget the knife off him! — ¡quítale ese cuchillo!
•
I couldn't get the stain out of the tablecloth — no podía limpiar la mancha del mantel•
to get sth past customs — conseguir pasar algo por la aduana•
we'll get you there somehow — le llevaremos de una u otra manera•
we can't get it through the door — no lo podemos pasar por la puerta•
to get sth to sb — hacer llegar algo a algn•
where will that get us? — ¿de qué nos sirve eso?16) (=prepare) [+ meal] preparar, hacerto get breakfast — preparar or hacer el desayuno
17) with adjectiveThis construction is often translated using a specific Spanish verb. Look up the relevant adjective.18) with infinitive/present participleto get sb to do sth — (=persuade) conseguir que algn haga algo, persuadir a algn a hacer algo; (=tell) decir a algn que haga algo
we eventually got her to change her mind — por fin conseguimos que cambiase de idea, por fin le persuadimos a cambiar de idea
can you get someone to photocopy these — puedes decirle or mandarle a alguien que me haga una fotocopia de estos
I can't get the door to open — no puedo abrir la puerta, no logro que se abra la puerta
I couldn't get the washing machine to work — no pude or no logré poner la lavadora en marcha
I couldn't get the car going or to go — no pude poner el coche en marcha, no pude arrancar el coche
19) ("get sth done" construction)a) (=do oneself)•
you'll get yourself arrested looking like that — vas a acabar en la cárcel con esas pintas•
to get the washing/dishes done — lavar la ropa/fregar los platos•
when do you think you'll get it finished? — ¿cuándo crees que lo vas a acabar?•
you'll get yourself killed driving like that — te vas a matar si conduces de esa formab) (=get someone to do)•
to get one's hair cut — cortarse el pelo, hacerse cortar el peloI've got to get my car fixed this week — tengo que arreglar or reparar el coche esta semana, tengo que llevar el coche a arreglar or reparar esta semana
20) * (=understand) entender(do you) get it? — ¿entiendes?; [+ joke] ¿lo coges?, ¿ya caes? *
point 1., 7), wrongI've got it! — [+ joke] ¡ya caigo!, ¡ya lo entiendo!; [+ solution] ¡ya tengo la solución!, ¡ya he dado con la solución!, ¡ya lo tengo!
21) * (=annoy) molestar, fastidiarwhat gets me is the way he always assumes he's right — lo que me molesta or fastidia es que siempre da por hecho que tiene razón
what really gets me is his total indifference — lo que me molesta or fastidia es su total indiferencia
22) * (=thrill) chiflar *this tune really gets me — esta melodía me chifla *, esta melodía me apasiona
23)• to have got sth — (Brit) (=have) tener algo
what have you got there? — ¿qué tienes ahí?
2. INTRANSITIVE VERB1) (=reach, go) llegarhow do you get there? — ¿como se llega?
how did you get here? — ¿cómo viniste or llegaste?
how did that box get here? — ¿cómo ha venido a parar esta caja aquí?
•
I've got as far as page 10 — he llegado hasta la página 10•
to get from A to B — ir de A a B, trasladarse de A a B•
to get to — llegar ahow do you get to the cinema? — ¿cómo se llega al cine?
where did you get to? — (=where were you?) ¿dónde estabas?, ¿dónde te habías metido?
where can he have got to? — ¿dónde se puede haber metido?
not to get anywhere —
to get nowhere —
we're getting absolutely nowhere, we're getting nowhere fast — no estamos llegando a ningún sitio
to get somewhere —
to get there —
"how's your thesis going?" - "I'm getting there" — -¿qué tal va tu tesis? -va avanzando
- get to sblane 1., 3)don't let it get to you * — (=affect) no dejes que te afecte; (=annoy) no te molestes por eso
2) (=become, be) ponerse, volverse, hacerseAs expressions with get + adjective, such as get old, get drunk etc, are often translated by a specific verb, look up the adjective.•
how did it get like that? — ¿cómo se ha puesto así?how do people get like that? — ¿cómo puede la gente volverse así?
•
how stupid can you get? — ¿hasta qué punto llega tu estupidez?, ¿cómo puedes ser tan estúpido?•
to get used to sth — acostumbrarse a algo- get with itSee:BECOME, GO, GET in becomea) (=be)•
he often gets asked for his autograph — a menudo le piden autógrafos•
we got beaten 3-2 — perdimos 3 a 2•
to get killed — morir, matarseI saw her the night she got killed — (accidentally) la vi la noche que murió or se mató; (=murdered) la vi la noche que la asesinaron
do you want to get killed! — ¡¿es que quieres matarte?!
•
he got run over as he was coming out of his house — lo atropellaron al salir de casaget going! — ¡muévete!, ¡a menearse!
•
I got to thinking that... * — me di cuenta de que..., empecé a pensar que...5) (=come)with infinitive•
he eventually got to be prime minister — al final llegó a ser primer ministro•
when do we get to eat? — ¿cuándo comemos?•
to get to know sb — llegar a conocer a algn•
he got to like her despite her faults — le llegó a gustar a pesar de sus defectos•
so when do I get to meet this friend of yours? — ¿cuándo me vas a presentar a este amigo tuyo?•
I never get to drive the car — nunca tengo oportunidad de conducir el coche•
to get to see sth/sb — lograr ver algo/a algn6) * (=go)get! — ¡lárgate! *
7)to have got to do sth — (expressing obligation) tener que hacer algo
why have I got to? — ¿por qué tengo que hacerlo?
- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get out- get over- get up* * *[get]
1.
2)a) ( obtain) \<\<money/information\>\> conseguir*, obtener*; \<\<job/staff\>\> conseguir*; \<\<authorization/loan\>\> conseguir*, obtener*; \<\<idea\>\> sacar*where did you get that beautiful rug? — ¿dónde conseguiste or encontraste esa alfombra tan preciosa?
these pears are as good as you'll get, I'm afraid — estas peras son de lo mejorcito que hay (fam)
to get something from somebody/something: we get our information from official sources sacamos la información de fuentes oficiales; you can get any information from my secretary — mi secretaria le podrá dar toda la información que necesite
b) ( buy) comprarto get something from somebody/something: I get my bread from the local baker le compro el pan al panadero del barrio; I got it from Harrods lo compré en Harrods; we get them from Italy — ( they supply our business) los traen de Italia
c) (achieve, win) \<\<prize/grade\>\> sacar*, obtener* (frml); \<\<majority\>\> obtener* (frml), conseguir*he gets results — consigue or logra lo que se propone
d) ( by calculation)e) ( on the telephone) \<\<person\>\> lograr comunicarse conI got the wrong number — me equivoqué de número; ( having dialled correctly) me salió un número equivocado
3)a) ( receive) \<\<letter/reward/reprimand\>\> recibirdo I get a kiss, then? — ¿entonces me das un beso?
he got 12 years for armed robbery — lo condenaron a or (fam) le cayeron 12 años por robo a mano armada
to get something from somebody: all I ever get from you is criticism lo único que haces es criticarme; she got a warm reception from the audience el público le dio una cálida bienvenida; I do all the work and she gets all the credit yo hago todo el trabajo y ella se lleva la fama; I seldom get the chance rara vez se me presenta la oportunidad; the kitchen doesn't get much sun — en la cocina no da mucho el sol
b) (Rad, TV) \<\<station\>\> captar, recibir, coger* (esp Esp fam), agarrar (CS fam)c) ( be paid) \<\<salary/pay\>\> ganarI got £200 for the piano — me dieron 200 libras por el piano
d) ( experience) \<\<shock/surprise\>\> llevarseI get the feeling that... — tengo or me da la sensación de que...
e) ( suffer)how did you get that bump on your head? — ¿cómo te hiciste ese chichón en la cabeza?
4) (find, have) (colloq)we get mainly students in here — nuestros clientes (or visitantes etc) son mayormente estudiantes
5) ( fetch) \<\<hammer/scissors\>\> traer*, ir* a buscar; \<\<doctor/plumber\>\> llamarget your coat — anda or vete a buscar tu abrigo
she got herself a cup of coffee — se sirvió (or se hizo etc) una taza de café
6)a) ( reach) alcanzar*b) ( take hold of) agarrar, coger* (esp Esp)c) (catch, trap) pillar (fam), agarrar (AmL), coger* (esp Esp)d) (assault, kill) (colloq)7) ( contract) \<\<cold/flu\>\> agarrar, pescar* (fam), pillar (fam), coger* (esp Esp)she got chickenpox from her sister — la hermana le contagió or (fam) le pegó la varicela
8) ( catch) \<\<bus/train\>\> tomar, coger* (Esp)9) (colloq)a) ( irritate) fastidiarb) ( arouse pity)it gets you right there — (set phrase) te conmueve, te da mucha lástima
c) ( puzzle)what gets me is how... — lo que no entiendo es cómo...
10)a) ( understand) (colloq) entender*don't get me wrong — no me malentiendas or malinterpretes
get it? — ¿entiendes?, ¿agarras or (Esp) coges la onda? (fam)
b) (hear, take note of) oír*did you get the number? — ¿tomaste nota del número?
11) ( answer) (colloq) \<\<phone\>\> contestar, atender*, coger* (Esp); \<\<door\>\> abrir*12) ( possess)13) (bring, move, put) (+ adv compl)they couldn't get it up the stairs — no lo pudieron subir por las escaleras; see also get across, get in
14) ( cause to be) (+ adj compl)I can't get the window open/shut — no puedo abrir/cerrar la ventana
they got their feet wet/dirty — se mojaron/se ensuciaron los pies
15) to get somebody/something + ppI must get this watch fixed — tengo que llevar a or (AmL tb) mandar (a) arreglar este reloj
16) (arrange, persuade, force)to get somebody/something to + inf: I'll get him to help you ( order) le diré que te ayude; ( ask) le pediré que te ayude; ( persuade) lo convenceré de que te ayude; she could never get him to understand no podría hacérselo entender; you'll never get them to agree to that no vas a lograr que acepten eso; I can't get it to work — no puedo hacerlo funcionar
17) ( cause to start)to get somebody/something -ing: it's the sort of record that gets everybody dancing es el tipo de disco que hace bailar a todo el mundo or que hace que todo el mundo baile; can you get the pump working? — ¿puedes hacer funcionar la bomba?
2.
get vi1) ( reach) (+ adv compl) llegar*can you get there by train? — ¿se puede ir en tren?
how do you get to work? — ¿cómo vas al trabajo?
can anyone remember where we'd got to? — ¿alguien se acuerda de dónde habíamos quedado?
to get somewhere — avanzar*, adelantar
to get there: it's not perfect, but we're getting there — perfecto no es, pero poco a poco...
2)a) ( become)to get dressed — vestirse*
b) (be) (colloq)3) to get to + infa) ( come to) llegar* a + infb) ( have opportunity to)in this job you get to meet many interesting people — en este trabajo uno tiene la oportunidad de conocer a mucha gente interesante
when do we get to open the presents? — ¿cuándo podemos abrir los regalos?
4) ( start)to get -ing — empezar* a + inf, ponerse* a + inf
right, let's get moving! — bueno, pongámonos en acción (or en marcha etc)!
•Phrasal Verbs:- get at- get away- get back- get by- get down- get in- get into- get off- get on- get onto- get out- get over- get past- get to- get up -
16 dejar
v.1 to leave, to put.dejó los papeles en la mesa he put o left the papers on the tabledeja el abrigo en la percha put your coat on the hangerhe dejado la moto muy cerca I've left o parked my motorbike nearbyRicardo dejó a Ilse Richard left Ilse.Fuss dejó a Ricardo en la escuela Fuss left=dropped off Richard at school.Dejé mi trabajo anterior I left my former job.Dejé el lugar limpio ó dejé limpio el lugar I left the place clean.El viejo le dejó su dinero a su hijo The old man left his money to his son.2 to leave (abandonar) (casa, trabajo, país).dejar algo por imposible to give something up as a lost causedejar a alguien atrás to leave somebody behindsu marido la ha dejado her husband has left herte dejo, tengo que irme I have to leave you now, I must go3 to leave out.dejar algo por o sin hacer to fail to do somethingdejó lo más importante por resolver he left the most important question unresolved4 to forget (about).¡déjame, que tengo trabajo! leave me alone, I'm busy!déjame tranquilo o en paz leave me alone o in peacedéjalo, no importa forget it, it doesn't matter5 to leave behind, to clear out of, to leave.Missy dejó su bolso en su apuro Missy left behind her purse in the rush.6 to be given, to inherit, to receive.Se me dejó dinero en el testamento I was given money in the will.7 to let, to allow to.Dejé al perro salir a la calle I allowed the dog to go outside.8 to be allowed to.Se nos dejó ir We were allowed to go.9 to be left.Se nos dejó asombrados We were left astonished.10 to quit, to give up, to abandon, to relinquish.Ella dejó y se fue She quitted and left.11 to lend, to lend out.* * *1 (colocar) to leave, put2 (abandonar - persona, lugar) to leave; (- hábito, cosa, actividad) to give up3 (permitir) to allow, let4 (prestar) to lend5 (ceder) to give6 (producir dinero) to bring in, make7 (producir humo, ceniza) to produce, leave8 (esperar) to wait9 (aplazar) to put off10 (omitir) to leave out, omit11 (causar un efecto) to make12 (legar) to bequeath, leave► auxiliar1 dejar de + inf (cesar - voluntariamente) to stop + gerund, give up + gerund; (- involuntariamente) to stop + gerund2 no dejar de + inf not to fail to + inf3 dejar + past participle1 (abandonarse) to neglect oneself, let oneself go2 (olvidar) to forget, leave behind3 (permitir) to let oneself, allow oneself to1 (cesar) to stop\dejar algo por imposible to give up on somethingdejar caer to dropdejar en paz to leave alonedejar frío,-a figurado to leave colddejar mal a alguien to make somebody look baddejar plantado,-a a alguien to stand somebody updejar preocupado,-a to worrydejarse caer to drop, fall 2 (en casa de alguien) to drop indejarse llevar por alguien to be influenced by somebodydejarse llevar por algo to get carried away with somethingdejarse sentir el frío/verano/invierno to feel the cold/summer/winter* * *verb1) to leave2) abandon3) give up4) let5) allow, permit•- dejar de- dejarse* * *Para las expresiones dar importancia, dar ejemplo, dar las gracias, dar clases, dar a conocer, dar a entender, darse prisa, ver la otra entrada.1. VERBO TRANSITIVO1) (=poner, soltar) to leavedejé 1.500 euros de entrada — I put down 1,500 euros as a deposit
podemos dejarle los niños a mi madre si salimos — we can leave the children with my mother if we go out
•
dejar algo [aparte] — to leave sth aside•
dejar [atrás] — [+ corredor, vehículo adelantado, competidor] to leave behindse vino de Holanda, dejando atrás a su familia — he came over from Holland, leaving his family behind
•
dejar algo a un [lado] — to set sth aside2) [al desaparecer, morir] to leave3) (=guardar)¿me habéis dejado algo de tarta? — have you left {o} saved me some cake?
4) (=abandonar)a) [+ actividad, empleo] to give up•
dejar la [bebida] — to give up drink, stop drinkingb) [+ persona, lugar] to leavec) [en coche] to drop off¿te dejo en tu casa? — shall I drop you off at your place?
5) (=no molestar)deja ya el ordenador, que lo vas a romper — leave the computer alone, you're going to break it
déjame, quiero estar solo — leave me be, I want to be alone
¡déjalo! — (=¡no hagas eso!) stop it!; (=no te preocupes) forget it!, don't worry about it!
•
dejar [así] las cosas — to leave things as they are•
¡déjame [en paz]!, ¡déjame [tranquilo]! — leave me alone!6) (=posponer)•
dejar algo [para] — to leave sth tillhe dejado el italiano para cuando tenga más tiempo — I've put off learning Italian till I have more time
7) (=prestar) to lend¿me dejas diez euros? — can you lend me ten euros?
¿me dejas el coche? — can I borrow the car?, will you lend me the car?
8) (=permitir) + infin to letdejar que ({+ subjun})dejar pasar a algn — to let sb through {o} past
dejar que las cosas vayan de mal en peor — to let things go {o} allow things to go from bad to worse
9) [indicando resultado]+ adjme dejó confundido — she left me confused, she confused me
•
dejar algo [como nuevo], me han dejado el abrigo como nuevo — my coat was as good as new when it came back from them10) (=producir)[+ dinero]11) dejar que (=esperar)dejaron que pasara el temporal antes de zarpar — they waited for the storm to pass before setting sail
deja que me toque la lotería y verás — just wait till I win the lottery, then you'll see
12) (=omitir) to leave out, forget2.VERBO INTRANSITIVO [con una actividad]deja, ya lo hago yo — leave it, I'll do it
dejar de hacer algo [por un momento] to stop doing sth; [por una temporada] to give up doing sth, stop doing sthdeja, yo lo pago — no {o} it's all right, I'll pay for it
cuando deje de llover — when it stops raining, when the rain stops
¡déja de hacer eso! — stop that!
yo dejé de ir hace muchos años — I gave up {o} stopped going years ago
no puedo dejar de fumar — I can't give up {o} stop smoking
no dejar de ({+ infin})cuando murió su padre dejó de comer — when her father died she stopped eating {o} she went off her food
no por eso deja de ser una tontería lo que has dicho — that doesn't change the fact that what you said was stupid
no dejes de visitarlos — don't fail to visit them, make sure you visit them
3.See:DEJAR Dejar en el sentido de prestar se puede traducir al inglés empleando borrow o lend. Borrow se usa cuando el sujeto es quien pide (significa tomar prestado) y lend cuando el sujeto es quien da (significa dejar prestado): ¿Me dejas tus botas de esquiar? Can I borrow your ski boots? o Can you lend me your ski boots? ¿Me podrías dejar tu reloj? Could I borrow your watch? o Could you lend me your watch? NOTA: Borrow y lend no se utilizan normalmente con cosas que no pueden trasladarse de un sitio a otro: ¿Me dejas tu casa de campo este fin de semana? Can I use your house in the country this weekend? Para otros usos y ejemplos ver la entrada* * *1.verbo transitivo1)a) ( en lugar determinado) to leavelo dejé en recepción/en la mesa — I left it in reception/on the table
¿cuánto se deja de propina? — how much do you leave as a tip?
déjala, ella no tuvo la culpa — leave her alone, it wasn't her fault
dejar mucho que desear — to leave a great deal to be desired
b) ( olvidar) to leavec) ( como herencia) to leave2)a) <marca/mancha/huella> to leaveb) < ganancia> to produce3) ( abandonar) <novia/marido> to leave; < familia> to leave, abandon; < trabajo> to give up, leave; < lugar> to leave4) (+ compl)a) ( en cierto estado) to leaveel avión/bus nos dejó — (Col, Ven) we missed the plane/bus
me lo dejó en 1.000 pesos — he let me have it for 1,000 pesos
dejar algo/a alguien estar — to let something/somebody be (colloq), to leave something/somebody alone; lado 5)
b) (CS)5)a) ( posponer) leaveno lo dejes para después, hazlo ahora — don't put it off o leave it until later, do it now
b) (reservar, guardar) <espacio/margen> to leave6) ( permitir)dejar algo/a alguien + inf — to let something/somebody + inf
déjalo entrar/salir — let it/him in/out
¿me dejas ir? — will you let me go?
dejar que algo/alguien + subj — to let somebody/something + inf
7)a)b)2.dejar caer — < objeto> to drop; < comentario> to let... drop
a) ( cesar)dejar de + inf — to stop -ing
deja de llorar/importunarme — stop crying/bothering me
b) (omitir, no hacer)3.dejar de + inf: no dejes de escribirme en cuanto llegues make sure you write as soon as you get there; no dejes de recordarles que... be sure to remind them that...; es algo que no deja de sorprenderme — it's something I still find surprising
dejarse v pron1)a) ( abandonarse) to let oneself gob)dejarse + inf: se deja dominar por la envidia he lets his feelings of envy get the better of him; se deja convencer fácilmente he's easily persuaded; dejarse llevar por la música to let oneself be carried along by the music; no te dejes, tú también pégale (AmL exc RPl) don't just take it, hit him back (colloq); nunca te dejas ver we never seem to see you; dejarse estar (AmL): no te dejes estar you'd better do something; si nos dejamos estar vamos a perder el contrato — if we don't get our act together we'll lose the contract
2) <barba/bigote> to grow3) (esp Esp fam) ( olvidar) to leaveme dejé el dinero en casa — I left my/the money at home
4) dejarse de (fam)déjate de lamentaciones/de rodeos — stop complaining/beating about the bush
* * *= cease, dump, leave, let, forsake, put down, drop off, maroon, flake out, let + go of, go + cold turkey, leave off, walk out on.Ex. After collection has ceased (because a point of diminishing returns appears to have been reached), the cards must be put into groups of 'like' terms.Ex. The books may simply be laid before the librarian as they are found, ' dumped in his lap', as one writer puts it.Ex. Many libraries are reluctant to reclassify stock and many libraries leave stock classified according to earlier editions long after the earlier edition has been superseded.Ex. If the user does not know what the answer is, he stops the command chain at that point, lets the system show an intermediate display for guidance, and then continues his work.Ex. Indeed, she was delighted to forsake the urban reality of steel and glass, traffic and crime, aspirin and litter, for the sort of over-the-fence friendliness of the smaller city.Ex. The implication is that these are books to be picked up, looked at, leafed through and put down again.Ex. That they received regular visits from people who dropped off packages on a regular basis along with money.Ex. A seemingly simple tale of schoolboys marooned on an island, the novel 'Lord of the Flies' is an enigmatic and provocative piece of literature.Ex. The actress flaked out again and the director is trying to line up a replacement.Ex. For one, large areas of city were in the hands of the Mafia, who was not eager to let got of their vested interests.Ex. Judging by the critical responses to the article so far, it looks like the world isn't quite ready to go cold turkey on its religion addiction.Ex. This book takes up the thread where Volume One left off.Ex. There are many thankless jobs in this world, but does that mean you can just walk out on them for your own selfish reasons?.----* como el perro del hortelano que ni come ni deja comer = a dog in the manger.* dejando a un lado = apart from.* dejar a Alguien atónito = leave + Nombre + breathless, leave + Nombre + speechless.* dejar a Alguien boquiabierto = leave + Nombre + gagging, make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien colgado = hang + Nombre + out to dry.* dejar a Alguien embarazada = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien en estado = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien en la cuneta = leave + Alguien + in the lurch.* dejar a Alguien en la estacada = leave + Alguien + in the lurch, hang + Nombre + out to dry.* dejar a Alguien en la ignorancia = leave + Nombre + in the dark.* dejar a Alguien estupefacto = leave + Nombre + speechless, astound, make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien inconsciente = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.* dejar a Alguien patidifuso = make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien plantado = leave + Alguien + in the lurch.* dejar a Alguien preñada = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien que se las apañe como pueda = leave + Alguien + to sink or swim.* dejar a Alguien que se las apañe solo = leave + Pronombre + to + Posesivo + own devices.* dejar a Alguien que se las arregle solo = leave + Pronombre + to + Posesivo + own devices.* dejar a Alguien sin aliento = leave + Nombre + breathless, leave + Nombre + speechless.* dejar a Alguien sin sentido = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.* dejar a Alguien sin trabajo = put + Nombre + out of work.* dejar a Alguien sin un duro = take + Nombre + to the cleaners.* dejar abierta la posibilidad de que = leave + open the possibility that.* dejar a la buena de Dios = leave + Nombre + out in the cold.* dejar a la posteridad = bequeath to + posterity.* dejar al descubierto = lay + bare.* dejar Algo a la suerte = leave + Nombre + to chance.* dejar Algo al azar = leave + Nombre + to chance.* dejar Algo al criterio de Alguien = leave + Nombre + up to.* dejar Algo aparcado = put + Nombre + on ice, put + Nombre + on mothballs.* dejar Algo completamente destrozado = leave + Nombre + in shambles.* dejar Algo para otro día = take + a rain cheque.* dejar a oscuras = cut out + light.* dejar aparte = leave + aside.* dejar a + Posesivo + suerte = strand.* dejar a su aire = leave to + Reflexivo, leave + unchecked.* dejar atónito = stun, astound.* dejar atrás = leave + behind, outstrip, outpace, outdistance, leave + Nombre + behind, leave by + the wayside, move on from.* dejar a una lado = put + Nombre + to one side.* dejar a un lado = put + aside, move + beyond, lay + Nombre + aside, leave by + the wayside.* dejar bastante que desear = fall (far) short of + ideal, leave + a lot to be desired, leave + much to be desired.* dejar bien claro = make + it + crystal clear, make + Reflexivo + crystal clear.* dejar caer = drop, dump.* dejar caer insinuaciones = throw + hints.* dejar caer un indirecta = drop + a hint.* dejar ciego = blind.* dejar claro = make + it + clear, hammer + home + message, make + plain, send + a clear signal that.* dejar claro que = make + the point that.* dejar como + estar = leave + untouched.* dejar con el culo al aire = leave + Nombre + out in the cold.* dejar constancia de = record.* dejar de = cease to, relax + the grip on.* dejar de actualizar el catálogo = close down + catalogue.* dejar de circular = drop out of + circulation.* dejar de existir = be no more.* dejar de fumar = stop + smoking, quit + smoking, smoking cessation.* dejar de funcionar = go down, cease to + function, go + belly up, flake out, go + dead, pack up.* dejar de gustar = go off.* dejar de hacer huelga = cross + the picket line.* dejar de hacer sufrir = put + Nombre + out of + Posesivo + misery.* dejar de + Infinitivo = skip + Gerundio, give up + Gerundio, stop + Gerundio.* dejar de lado = leave + aside, forego [forgo].* dejar de percatarse de = become + blind to.* dejar de pie = leave + standing.* dejar de publicarse = cease + publication.* dejar de remar = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.* dejar desamparado = leave + Nombre + out in the cold, leave + unprotected.* dejar de ser actual = date.* dejar de ser popular = outlive + Posesivo + popularity.* dejar de ser útil = outlive + Posesivo + usefulness.* dejar desguarnecido = leave + unprotected.* dejar de sonreír = extinguish + smile.* dejar desprotegido = leave + unprotected, leave + Nombre + out in the cold.* dejar desvalido = leave + unprotected.* dejar de trabajar temporalmente = career break.* dejar de ver = become + blind to.* dejar dormido = put + Nombre + to sleep.* dejar el agua correr = let bygones be bygones.* dejar el hábito = kick + the habit.* dejar el nido = fly + the nest, leave + the nest.* dejar el puesto de trabajo = resign from + Posesivo + post.* dejar el trabajo = resign from + Posesivo + post, quit + Posesivo + job, jump + ship.* dejar en adobo = marinade.* dejar en blanco = leave + blank.* dejar encargado = leave in + charge.* dejar en el dique seco = mothball.* dejar en evidencia = call + Posesivo + bluff.* dejar en garantía = pledge.* dejar en herencia = bequeath.* dejar en la cuneta = ditch.* dejar en la estacada = leave + Nombre + high and dry, be left out on a limb.* dejar en libertad para + Infinitivo = afford + the freedom to + Infinitivo.* dejar en prenda = pledge.* dejar en remojo = steep.* dejar en ridículo = make + a joke of, put + Nombre + to shame.* dejar en segundo plano = overshadow.* dejar en suspenso = put into + abeyance.* dejar en testamento = will.* dejar entrever = provide + a glimpse of, hint, insinuate, hint at, give + a hint, intimate.* dejar escapar a Alguien = let + Nombre + escape.* dejar espacio para = leave + room for.* dejar estupefacto = stagger.* dejar frío a Alguien = knock + Nombre + cold.* dejar frío y vacío = leave + Nombre + cold and empty.* dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, leave + Nombre + out of the picture, drop + Nombre + out of the picture.* dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.* dejar fuera del equipo = sideline.* dejar hecho polvo = screw + Nombre + up.* dejar huella = leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + a trace, touch + Posesivo + life, leave + an impression, leave + an imprint, make + an impression.* dejar huellas = leave + footprints.* dejar huérfano = orphan.* dejar incompleto = leave + unfinished.* dejar inconsciente = overcome, knock + the hell out out of, leave + unconscious.* dejar indefenso = leave + unprotected.* dejar intacto = leave + intact, leave + untouched.* dejar la cuestión abierta = leave + the question open.* dejar la empresa = jump + ship.* dejar la puerta abierta a = open + the door to.* dejar la puerta abierta de par en par = leave + the door wide open.* dejar las armas = put down + weapons.* dejar las cosas como están = let + the matter + rest, let + sleeping dogs lie.* dejar las cosas tranquilas = let + sleeping dogs lie.* dejar las manos de uno libres de = free + Posesivo + hands from.* dejar la tierra en barbecho = let + farmland lie fallow.* dejar libertad para + Infinitivo = leave + Nombre + free to + Infinitivo.* dejar libre = vacate, leave + vacant.* dejar limpio a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.* dejar lisiado = lame.* dejarlo a la discreción de = leave + it to the discretion of.* dejarlo en paz = give + it a rest, let + it drop.* dejarlo para última hora = leave + it until the last minute.* dejar los campos en barbecho = let + fields lie fallow.* dejar los estudios = drop out (from school), drop out of + school.* dejar marcado = scar.* dejar margen = allow + margin.* dejar mella = leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression.* dejar mucho que desear = fall (far) short of + ideal, leave + a lot to be desired, leave + much to be desired.* dejar para cuando = move to + a time when.* dejar pasar = pass up, forego [forgo], let through.* dejar pasar a Alguien = let + Alguien + by.* dejar pasar Algo = put + Nombre + behind.* dejar pasar una oportunidad = forego + opportunity, miss + opportunity, pass up + opportunity, miss + chance.* dejar pasmado = stagger.* dejar paso = step + aside.* dejar paso (a) = give + way (to).* dejar pelado a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.* dejar perplejo = puzzle, mystify, perplex, stump, blow + Posesivo + mind, bewilder, nonplus.* dejar plantado = walk out on.* dejar que Alguien haga las cosas a su manera = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.* dejar que Alguien se las arregle solo = leave (up) to + Posesivo + own resources, leave to + Posesivo + own devices.* dejar que Alguien se salga con la suya = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.* dejar que Alguien se vaya = let + Nombre + go.* dejar que desear = leave + something + to be desired, leave + a bit to be desired.* dejar que se pudra = leave to + rot.* dejar que + Subjuntivo = allow + Infinitivo.* dejar rastro = leave + a trace.* dejarse arrastrar = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse arrastrar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.* dejarse el pellejo = play out + Posesivo + skin, work + Posesivo + butt off, sweat + blood, slog + Posesivo + guts out, give + Posesivo + all.* dejarse el pellejo trabajando = work + Posesivo + fingers to the bone.* dejarse embaucar = get + sucked in.* dejarse engañar = fall for, get + sucked in.* dejarse guiar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.* dejarse la piel = sweat + blood, work + Posesivo + butt off, slog + Posesivo + guts out, play out + Posesivo + skin.* dejarse la piel trabajando = work + Posesivo + fingers to the bone.* dejarse llevar = become + carried away by, drift along, drift, coast along, go with + the flow, let + go, go along with + the flow.* dejarse llevar fácilmente = be easily led.* dejarse llevar (por) = fall + victim to, give + way (to).* dejarse llevar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.* dejarse llevar por el pánico = panic.* dejarse llevar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse ver = have + visibility.* dejar sin cambiar = leave + unchanged.* dejar sin hacer = leave + undone.* dejar sin palabras = leave + Nombre + speechless, nonplus.* dejar sin poder = disempower.* dejar sin protección = leave + unprotected.* dejar sin referente a una referencia anafórica = dangle + anaphoric reference.* dejar sin tocar = leave + Nombre + alone, leave + Nombre + undisturbed.* dejar sin trabajo = put + Nombre + out of work.* dejar sitio (a) = make + room (for), make + way (for).* dejar solo = leave + Alguien + alone, leave + Nombre + alone, leave + Nombre + undisturbed.* dejar su impronta en = set + Posesivo + stamp on.* dejar tiempo = free up + time.* dejar tiempo libre = free up + time.* dejar tirado = strand, walk out on.* dejar tranquilo = leave + Nombre + undisturbed.* dejar tras sí = leave + behind.* dejar una cicatriz = scar.* dejar una huella imborrable = leave + a lasting impression, leave + a lasting memory.* dejar una impresión = leave with + the impression, leave + an impression, leave + an imprint, make + an impression.* dejar una marca = leave + Posesivo + mark.* dejar una pista = leave + a trace.* dejar (un) buen sabor de boca = leave + a good taste in + Posesivo + mouth.* dejar un cargo = resign + office, step down from + Posesivo + position, leave + office.* dejar un grato sabor de boca = leave + a good taste in + Posesivo + mouth.* dejar un hábito = stop + habit.* dejar un hueco = leave + gap.* dejar un mal sabor de boca = leave + a bad taste in + Posesivo + mouth.* dejar un puesto de trabajo = resign from + Posesivo + position.* dejar un reguero de = leave + a trail of.* dejar un sabor amargo en la boca = leave + a bitter aftertaste.* dejar un trabajo = quit, resign + Posesivo + post.* dejar vacante = leave + vacant.* dejar vacío = leave + vacant.* dejar vulnerable = leave + unprotected, leave + Nombre/Reflexivo + vulnerable.* desaparecer sin dejar huella = evaporate into + thin air, vanish into + thin air, disappear into + thin air, disappear without + a trace, disappear into + the blue, vanish into + the blue.* desaparecer sin dejar rastro = evaporate into + thin air, disappear into + thin air, disappear without + a trace, disappear into + the blue, vanish into + the blue.* desapareder sin dejar rastro = vanish into + thin air.* estar tan bueno que no se puede dejar de comer = moreish.* golpear a Alguien hasta dejarlo inconsciente = beat + Nombre + unconscious.* los efectos negativos se están dejando sentir ahora = chickens come home to roost.* lo tomas o lo dejas = take it or leave it.* no dejar a nadie fuera = inclusivity.* no dejar de enviar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar de mandar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar duda = leave + little doubt.* no dejar entrar = turn + Nombre + away, keep out.* no dejar ninguna duda = leave + no doubt.* no dejar ni un cabo suelto = tie up + all the loose ends.* no dejar pasar = keep out.* no dejar pasar la oportunidad = ride + the wave.* no dejar títere con cabeza = turn + everything upside down.* no poder dejar de mencionar = cannot but notice.* no poder dejar de recalcar la importancia de Algo = the importance of + Nombre + cannot be stressed too strongly.* no se puede dejar de recalcar el + Nombre + de = the + Nombre + of + Nombre + cannot be overemphasised.* no se puede dejar de recalcar el + Nombre + of = the + Nombre + of + Nombre + cannot be overstated.* no se puede dejar de recalcar la importancia de Algo = the importance of + Nombre + cannot be overstressed, the importance of + Nombre + cannot be overstated.* persona que deja un trabajo = leaver.* persuadir a Alguien para que deje Algo = lure away from.* programa + dejar de funcionar = programme + crash.* sin dejar huella = into thin air.* sin dejar nada fuera = the works!.* sin dejar rastro = into thin air.* sin dejarse amedrentar por = undaunted by.* sin dejarse amilanar por = undaunted by.* sin dejarse desanimar = undaunted.* sin dejarse intimidar por = undaunted by.* sistema + dejar de funcionar = system + crash.* vive y deja vivir = live and let live.* * *1.verbo transitivo1)a) ( en lugar determinado) to leavelo dejé en recepción/en la mesa — I left it in reception/on the table
¿cuánto se deja de propina? — how much do you leave as a tip?
déjala, ella no tuvo la culpa — leave her alone, it wasn't her fault
dejar mucho que desear — to leave a great deal to be desired
b) ( olvidar) to leavec) ( como herencia) to leave2)a) <marca/mancha/huella> to leaveb) < ganancia> to produce3) ( abandonar) <novia/marido> to leave; < familia> to leave, abandon; < trabajo> to give up, leave; < lugar> to leave4) (+ compl)a) ( en cierto estado) to leaveel avión/bus nos dejó — (Col, Ven) we missed the plane/bus
me lo dejó en 1.000 pesos — he let me have it for 1,000 pesos
dejar algo/a alguien estar — to let something/somebody be (colloq), to leave something/somebody alone; lado 5)
b) (CS)5)a) ( posponer) leaveno lo dejes para después, hazlo ahora — don't put it off o leave it until later, do it now
b) (reservar, guardar) <espacio/margen> to leave6) ( permitir)dejar algo/a alguien + inf — to let something/somebody + inf
déjalo entrar/salir — let it/him in/out
¿me dejas ir? — will you let me go?
dejar que algo/alguien + subj — to let somebody/something + inf
7)a)b)2.dejar caer — < objeto> to drop; < comentario> to let... drop
a) ( cesar)dejar de + inf — to stop -ing
deja de llorar/importunarme — stop crying/bothering me
b) (omitir, no hacer)3.dejar de + inf: no dejes de escribirme en cuanto llegues make sure you write as soon as you get there; no dejes de recordarles que... be sure to remind them that...; es algo que no deja de sorprenderme — it's something I still find surprising
dejarse v pron1)a) ( abandonarse) to let oneself gob)dejarse + inf: se deja dominar por la envidia he lets his feelings of envy get the better of him; se deja convencer fácilmente he's easily persuaded; dejarse llevar por la música to let oneself be carried along by the music; no te dejes, tú también pégale (AmL exc RPl) don't just take it, hit him back (colloq); nunca te dejas ver we never seem to see you; dejarse estar (AmL): no te dejes estar you'd better do something; si nos dejamos estar vamos a perder el contrato — if we don't get our act together we'll lose the contract
2) <barba/bigote> to grow3) (esp Esp fam) ( olvidar) to leaveme dejé el dinero en casa — I left my/the money at home
4) dejarse de (fam)déjate de lamentaciones/de rodeos — stop complaining/beating about the bush
* * *= cease, dump, leave, let, forsake, put down, drop off, maroon, flake out, let + go of, go + cold turkey, leave off, walk out on.Ex: After collection has ceased (because a point of diminishing returns appears to have been reached), the cards must be put into groups of 'like' terms.
Ex: The books may simply be laid before the librarian as they are found, ' dumped in his lap', as one writer puts it.Ex: Many libraries are reluctant to reclassify stock and many libraries leave stock classified according to earlier editions long after the earlier edition has been superseded.Ex: If the user does not know what the answer is, he stops the command chain at that point, lets the system show an intermediate display for guidance, and then continues his work.Ex: Indeed, she was delighted to forsake the urban reality of steel and glass, traffic and crime, aspirin and litter, for the sort of over-the-fence friendliness of the smaller city.Ex: The implication is that these are books to be picked up, looked at, leafed through and put down again.Ex: That they received regular visits from people who dropped off packages on a regular basis along with money.Ex: A seemingly simple tale of schoolboys marooned on an island, the novel 'Lord of the Flies' is an enigmatic and provocative piece of literature.Ex: The actress flaked out again and the director is trying to line up a replacement.Ex: For one, large areas of city were in the hands of the Mafia, who was not eager to let got of their vested interests.Ex: Judging by the critical responses to the article so far, it looks like the world isn't quite ready to go cold turkey on its religion addiction.Ex: This book takes up the thread where Volume One left off.Ex: There are many thankless jobs in this world, but does that mean you can just walk out on them for your own selfish reasons?.* como el perro del hortelano que ni come ni deja comer = a dog in the manger.* dejando a un lado = apart from.* dejar a Alguien atónito = leave + Nombre + breathless, leave + Nombre + speechless.* dejar a Alguien boquiabierto = leave + Nombre + gagging, make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien colgado = hang + Nombre + out to dry.* dejar a Alguien embarazada = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien en estado = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien en la cuneta = leave + Alguien + in the lurch.* dejar a Alguien en la estacada = leave + Alguien + in the lurch, hang + Nombre + out to dry.* dejar a Alguien en la ignorancia = leave + Nombre + in the dark.* dejar a Alguien estupefacto = leave + Nombre + speechless, astound, make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien inconsciente = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.* dejar a Alguien patidifuso = make + Posesivo + eyes + pop (out).* dejar a Alguien plantado = leave + Alguien + in the lurch.* dejar a Alguien preñada = knock + Alguien + up.* dejar a Alguien que se las apañe como pueda = leave + Alguien + to sink or swim.* dejar a Alguien que se las apañe solo = leave + Pronombre + to + Posesivo + own devices.* dejar a Alguien que se las arregle solo = leave + Pronombre + to + Posesivo + own devices.* dejar a Alguien sin aliento = leave + Nombre + breathless, leave + Nombre + speechless.* dejar a Alguien sin sentido = knock + Nombre + out, knock + Nombre + unconscious.* dejar a Alguien sin trabajo = put + Nombre + out of work.* dejar a Alguien sin un duro = take + Nombre + to the cleaners.* dejar abierta la posibilidad de que = leave + open the possibility that.* dejar a la buena de Dios = leave + Nombre + out in the cold.* dejar a la posteridad = bequeath to + posterity.* dejar al descubierto = lay + bare.* dejar Algo a la suerte = leave + Nombre + to chance.* dejar Algo al azar = leave + Nombre + to chance.* dejar Algo al criterio de Alguien = leave + Nombre + up to.* dejar Algo aparcado = put + Nombre + on ice, put + Nombre + on mothballs.* dejar Algo completamente destrozado = leave + Nombre + in shambles.* dejar Algo para otro día = take + a rain cheque.* dejar a oscuras = cut out + light.* dejar aparte = leave + aside.* dejar a + Posesivo + suerte = strand.* dejar a su aire = leave to + Reflexivo, leave + unchecked.* dejar atónito = stun, astound.* dejar atrás = leave + behind, outstrip, outpace, outdistance, leave + Nombre + behind, leave by + the wayside, move on from.* dejar a una lado = put + Nombre + to one side.* dejar a un lado = put + aside, move + beyond, lay + Nombre + aside, leave by + the wayside.* dejar bastante que desear = fall (far) short of + ideal, leave + a lot to be desired, leave + much to be desired.* dejar bien claro = make + it + crystal clear, make + Reflexivo + crystal clear.* dejar caer = drop, dump.* dejar caer insinuaciones = throw + hints.* dejar caer un indirecta = drop + a hint.* dejar ciego = blind.* dejar claro = make + it + clear, hammer + home + message, make + plain, send + a clear signal that.* dejar claro que = make + the point that.* dejar como + estar = leave + untouched.* dejar con el culo al aire = leave + Nombre + out in the cold.* dejar constancia de = record.* dejar de = cease to, relax + the grip on.* dejar de actualizar el catálogo = close down + catalogue.* dejar de circular = drop out of + circulation.* dejar de existir = be no more.* dejar de fumar = stop + smoking, quit + smoking, smoking cessation.* dejar de funcionar = go down, cease to + function, go + belly up, flake out, go + dead, pack up.* dejar de gustar = go off.* dejar de hacer huelga = cross + the picket line.* dejar de hacer sufrir = put + Nombre + out of + Posesivo + misery.* dejar de + Infinitivo = skip + Gerundio, give up + Gerundio, stop + Gerundio.* dejar de lado = leave + aside, forego [forgo].* dejar de percatarse de = become + blind to.* dejar de pie = leave + standing.* dejar de publicarse = cease + publication.* dejar de remar = lie on + Posesivo + oars, rest on + Posesivo + oars.* dejar desamparado = leave + Nombre + out in the cold, leave + unprotected.* dejar de ser actual = date.* dejar de ser popular = outlive + Posesivo + popularity.* dejar de ser útil = outlive + Posesivo + usefulness.* dejar desguarnecido = leave + unprotected.* dejar de sonreír = extinguish + smile.* dejar desprotegido = leave + unprotected, leave + Nombre + out in the cold.* dejar desvalido = leave + unprotected.* dejar de trabajar temporalmente = career break.* dejar de ver = become + blind to.* dejar dormido = put + Nombre + to sleep.* dejar el agua correr = let bygones be bygones.* dejar el hábito = kick + the habit.* dejar el nido = fly + the nest, leave + the nest.* dejar el puesto de trabajo = resign from + Posesivo + post.* dejar el trabajo = resign from + Posesivo + post, quit + Posesivo + job, jump + ship.* dejar en adobo = marinade.* dejar en blanco = leave + blank.* dejar encargado = leave in + charge.* dejar en el dique seco = mothball.* dejar en evidencia = call + Posesivo + bluff.* dejar en garantía = pledge.* dejar en herencia = bequeath.* dejar en la cuneta = ditch.* dejar en la estacada = leave + Nombre + high and dry, be left out on a limb.* dejar en libertad para + Infinitivo = afford + the freedom to + Infinitivo.* dejar en prenda = pledge.* dejar en remojo = steep.* dejar en ridículo = make + a joke of, put + Nombre + to shame.* dejar en segundo plano = overshadow.* dejar en suspenso = put into + abeyance.* dejar en testamento = will.* dejar entrever = provide + a glimpse of, hint, insinuate, hint at, give + a hint, intimate.* dejar escapar a Alguien = let + Nombre + escape.* dejar espacio para = leave + room for.* dejar estupefacto = stagger.* dejar frío a Alguien = knock + Nombre + cold.* dejar frío y vacío = leave + Nombre + cold and empty.* dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, leave + Nombre + out of the picture, drop + Nombre + out of the picture.* dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.* dejar fuera del equipo = sideline.* dejar hecho polvo = screw + Nombre + up.* dejar huella = leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + a trace, touch + Posesivo + life, leave + an impression, leave + an imprint, make + an impression.* dejar huellas = leave + footprints.* dejar huérfano = orphan.* dejar incompleto = leave + unfinished.* dejar inconsciente = overcome, knock + the hell out out of, leave + unconscious.* dejar indefenso = leave + unprotected.* dejar intacto = leave + intact, leave + untouched.* dejar la cuestión abierta = leave + the question open.* dejar la empresa = jump + ship.* dejar la puerta abierta a = open + the door to.* dejar la puerta abierta de par en par = leave + the door wide open.* dejar las armas = put down + weapons.* dejar las cosas como están = let + the matter + rest, let + sleeping dogs lie.* dejar las cosas tranquilas = let + sleeping dogs lie.* dejar las manos de uno libres de = free + Posesivo + hands from.* dejar la tierra en barbecho = let + farmland lie fallow.* dejar libertad para + Infinitivo = leave + Nombre + free to + Infinitivo.* dejar libre = vacate, leave + vacant.* dejar limpio a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.* dejar lisiado = lame.* dejarlo a la discreción de = leave + it to the discretion of.* dejarlo en paz = give + it a rest, let + it drop.* dejarlo para última hora = leave + it until the last minute.* dejar los campos en barbecho = let + fields lie fallow.* dejar los estudios = drop out (from school), drop out of + school.* dejar marcado = scar.* dejar margen = allow + margin.* dejar mella = leave + an impression, touch + Posesivo + life, leave + Posesivo + mark, cut + a swath(e), leave + an imprint, make + an impression.* dejar mucho que desear = fall (far) short of + ideal, leave + a lot to be desired, leave + much to be desired.* dejar para cuando = move to + a time when.* dejar pasar = pass up, forego [forgo], let through.* dejar pasar a Alguien = let + Alguien + by.* dejar pasar Algo = put + Nombre + behind.* dejar pasar una oportunidad = forego + opportunity, miss + opportunity, pass up + opportunity, miss + chance.* dejar pasmado = stagger.* dejar paso = step + aside.* dejar paso (a) = give + way (to).* dejar pelado a Alguien = take + Nombre + to the cleaners.* dejar perplejo = puzzle, mystify, perplex, stump, blow + Posesivo + mind, bewilder, nonplus.* dejar plantado = walk out on.* dejar que Alguien haga las cosas a su manera = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.* dejar que Alguien se las arregle solo = leave (up) to + Posesivo + own resources, leave to + Posesivo + own devices.* dejar que Alguien se salga con la suya = let + Nombre + do things + Posesivo + (own) way.* dejar que Alguien se vaya = let + Nombre + go.* dejar que desear = leave + something + to be desired, leave + a bit to be desired.* dejar que se pudra = leave to + rot.* dejar que + Subjuntivo = allow + Infinitivo.* dejar rastro = leave + a trace.* dejarse arrastrar = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse arrastrar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse caer = drop by, drop in, slump, droop, mosey.* dejarse el pellejo = play out + Posesivo + skin, work + Posesivo + butt off, sweat + blood, slog + Posesivo + guts out, give + Posesivo + all.* dejarse el pellejo trabajando = work + Posesivo + fingers to the bone.* dejarse embaucar = get + sucked in.* dejarse engañar = fall for, get + sucked in.* dejarse guiar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.* dejarse la piel = sweat + blood, work + Posesivo + butt off, slog + Posesivo + guts out, play out + Posesivo + skin.* dejarse la piel trabajando = work + Posesivo + fingers to the bone.* dejarse llevar = become + carried away by, drift along, drift, coast along, go with + the flow, let + go, go along with + the flow.* dejarse llevar fácilmente = be easily led.* dejarse llevar (por) = fall + victim to, give + way (to).* dejarse llevar por el instinto = fly by + the seat of + Posesivo + pants.* dejarse llevar por el pánico = panic.* dejarse llevar por la corriente = go with + the flow, go along with + the flow.* dejarse ver = have + visibility.* dejar sin cambiar = leave + unchanged.* dejar sin hacer = leave + undone.* dejar sin palabras = leave + Nombre + speechless, nonplus.* dejar sin poder = disempower.* dejar sin protección = leave + unprotected.* dejar sin referente a una referencia anafórica = dangle + anaphoric reference.* dejar sin tocar = leave + Nombre + alone, leave + Nombre + undisturbed.* dejar sin trabajo = put + Nombre + out of work.* dejar sitio (a) = make + room (for), make + way (for).* dejar solo = leave + Alguien + alone, leave + Nombre + alone, leave + Nombre + undisturbed.* dejar su impronta en = set + Posesivo + stamp on.* dejar tiempo = free up + time.* dejar tiempo libre = free up + time.* dejar tirado = strand, walk out on.* dejar tranquilo = leave + Nombre + undisturbed.* dejar tras sí = leave + behind.* dejar una cicatriz = scar.* dejar una huella imborrable = leave + a lasting impression, leave + a lasting memory.* dejar una impresión = leave with + the impression, leave + an impression, leave + an imprint, make + an impression.* dejar una marca = leave + Posesivo + mark.* dejar una pista = leave + a trace.* dejar (un) buen sabor de boca = leave + a good taste in + Posesivo + mouth.* dejar un cargo = resign + office, step down from + Posesivo + position, leave + office.* dejar un grato sabor de boca = leave + a good taste in + Posesivo + mouth.* dejar un hábito = stop + habit.* dejar un hueco = leave + gap.* dejar un mal sabor de boca = leave + a bad taste in + Posesivo + mouth.* dejar un puesto de trabajo = resign from + Posesivo + position.* dejar un reguero de = leave + a trail of.* dejar un sabor amargo en la boca = leave + a bitter aftertaste.* dejar un trabajo = quit, resign + Posesivo + post.* dejar vacante = leave + vacant.* dejar vacío = leave + vacant.* dejar vulnerable = leave + unprotected, leave + Nombre/Reflexivo + vulnerable.* desaparecer sin dejar huella = evaporate into + thin air, vanish into + thin air, disappear into + thin air, disappear without + a trace, disappear into + the blue, vanish into + the blue.* desaparecer sin dejar rastro = evaporate into + thin air, disappear into + thin air, disappear without + a trace, disappear into + the blue, vanish into + the blue.* desapareder sin dejar rastro = vanish into + thin air.* estar tan bueno que no se puede dejar de comer = moreish.* golpear a Alguien hasta dejarlo inconsciente = beat + Nombre + unconscious.* los efectos negativos se están dejando sentir ahora = chickens come home to roost.* lo tomas o lo dejas = take it or leave it.* no dejar a nadie fuera = inclusivity.* no dejar de enviar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar de mandar + Nombre = keep + Nombre + coming.* no dejar duda = leave + little doubt.* no dejar entrar = turn + Nombre + away, keep out.* no dejar ninguna duda = leave + no doubt.* no dejar ni un cabo suelto = tie up + all the loose ends.* no dejar pasar = keep out.* no dejar pasar la oportunidad = ride + the wave.* no dejar títere con cabeza = turn + everything upside down.* no poder dejar de mencionar = cannot but notice.* no poder dejar de recalcar la importancia de Algo = the importance of + Nombre + cannot be stressed too strongly.* no se puede dejar de recalcar el + Nombre + de = the + Nombre + of + Nombre + cannot be overemphasised.* no se puede dejar de recalcar el + Nombre + of = the + Nombre + of + Nombre + cannot be overstated.* no se puede dejar de recalcar la importancia de Algo = the importance of + Nombre + cannot be overstressed, the importance of + Nombre + cannot be overstated.* persona que deja un trabajo = leaver.* persuadir a Alguien para que deje Algo = lure away from.* programa + dejar de funcionar = programme + crash.* sin dejar huella = into thin air.* sin dejar nada fuera = the works!.* sin dejar rastro = into thin air.* sin dejarse amedrentar por = undaunted by.* sin dejarse amilanar por = undaunted by.* sin dejarse desanimar = undaunted.* sin dejarse intimidar por = undaunted by.* sistema + dejar de funcionar = system + crash.* vive y deja vivir = live and let live.* * *■ dejar (verbo transitivo)A1 dejar en un lugar2 olvidar3 como herencia4 depositar: personaB1 dejar: marca, mancha etc2 ComercioC abandonar: novia, marido etcD1 en cierto estado2 dejar algo dichoE1 posponer2 reservar, guardarF prestarA1 permitir2 esperarB1 dejar paso2 dejar caer■ dejar (verbo intransitivo)A deja/dejenB1 dejar de: omitir, no hacer2 dejar de: cesar■ dejarse (verbo pronominal)A abandonarseB1 dejarse la barba etc2 dejarse + infinitivoC olvidarD dejarse devtA1 (en un lugar) to leave¿dónde dejaste el coche? where did you leave the car?déjamelo en recepción leave it in reception for medeja ese cuchillo, que te vas a cortar put that knife down, you'll cut yourselfdejé un depósito I put down o left a deposit¿cuánto se suele dejar de propina? how much do you normally leave as a tip?dejémoslo, no quiero discutir por eso let's forget o drop it, I don't want to argue about itdéjalo ya, no le pegues más that's enough o stop it now, don't hit him any moredéjala, ella no tuvo la culpa leave her alone o let her be, it wasn't her faultdejar que desear: la calidad deja bastante/mucho que desear the quality leaves rather a lot/much to be desired2 (olvidar) to leavedejó el paraguas en el tren she left her umbrella on the train3 (como herencia) to leavele dejó sus alhajas a su nieta she left her jewels to her granddaughter4 (depositar) ‹persona› to drop, drop … offdejó a los niños en el colegio she dropped the children (off) at schoolB1 ‹marca/mancha/huella› to leavedeja un gusto amargo en la boca it leaves a bitter taste in the mouthdeja viuda y tres hijos he leaves a widow and three children2 ( Comercio):no deja mucho margen it does not have a very high profit marginese tipo de negocio deja mucho dinero that type of business is very lucrative o yields high returnsC (abandonar) ‹novia/marido› to leave; ‹familia› to leave, abandon; ‹trabajo› to give up, leave; ‹lugar› to leavelo dejó por otro she left him for another manquiere dejar el ballet he wants to give up ballet dancingno quería dejar esa casa donde había sido tan feliz he didn't want to leave that house where he had been so happyte dejo, que tengo que arreglarme I must go, I have to get readyD (+ compl)1 (en cierto estado) to leavedejé la ventana abierta I left the window opensu muerte los dejó en la miseria his death left them in absolute povertysu respuesta me dejó boquiabierta I was astonished by her replyese estilo de cine me deja frío that sort of movie leaves me coldel golpe lo dejó inconsciente the blow knocked o rendered him unconsciousdejar los garbanzos en remojo leave the chickpeas to soakdejo el asunto en tus manos I'll leave the matter in your handsme dejó esperando afuera she left me waiting outsideel avión/bus nos dejó (Col, Ven); we missed the plane/bus¡déjame en paz! leave me alone!me lo dejó en 1.000 pesos he let me have it for 1,000 pesosquiero dejar esto bien claro I want to make this quite clear, I want this to be quite cleardejando aparte la cuestión de … leaving aside the question of …dejó atrás a los otros corredores she left the other runners behinddejar algo/a algn estar to let sth/sb be ( colloq), to leave sth/sb alone2(CS): dejar algo dicho to leave a messagedejó dicho que lo llamaran he left a message for them to call him¿quiere dejar algo dicho? do you want to leave a message?E1 (posponer) leaveno lo dejes para después, hazlo ahora don't put it off o leave it until later, do it nowdejemos los platos para mañana let's leave the dishes until tomorrow2 (reservar, guardar) to leavedeja tus chistes para otro momento save your jokes for some other timedejen un poco de postre para Gustavo leave some dessert for Gustavodeja un margen leave a marginhe salido sin dinero — yo te puedo dejar algo I've come out without any money — I can lend you some o let you have someA1 (permitir) dejar algo/a algn + INF to let sth/sb + INF¿me dejas ir? will you let me go?, can I go?déjame entrar/salir let me in/outsiempre lo han dejado hacer lo que le da la gana they've always allowed him to do o let him do just as he pleasesdeja correr el agua let the water run, run the watertú déjame hacer a mí y no te preocupes you leave it to me and don't worrysacar del horno y dejar reposar remove from the oven and leave to standsu rostro no dejaba traslucir ninguna emoción his face showed no emotiondejar que algo/algn + SUBJ to let sth/sb + INFdejó que lo eligiera ella he let her choose, he left the choice to herdéjame que te ayude let me help youno dejes que se queme la carne don't let the meat burn2 (esperar) dejar que algo/algn + SUBJ:dejar que espese la salsa allow the sauce to thicken, wait until the sauce thickensdeja que se tranquilice un poco primero wait for him to calm down o let him calm down a bit first¡deja que te agarre y vas a ver! just you wait till I get my hands on you!B1dejar paso to make waydejen paso a la ambulancia let the ambulance through, make way for the ambulancehay que dejar paso a las nuevas ideas we have to make way for new ideas2dejar caer ‹objeto› to drop;‹comentario› to let … dropdejó caer la noticia de que se casaba she let it drop that she was getting married■ dejarviAdeja/dejen: deja, me toca pagar a mí no, no, it's my turn to paytoma lo que te debía — deja, deja here, this is what I owed you — no, it doesn't matter o no, forget it o no, pleasedejen, no se preocupen look, leave it, don't botherB dejar de1 (omitir, no hacer) dejar DE + INF:no dejes de escribirme en cuanto llegues don't forget to write o make sure you write as soon as you get thereno deja de llamar ni un solo día he telephones every day without failno dejes de recordarles que … be sure to remind them that …no por eso voy a dejar de decir lo que siento that won't stop me from saying what I feelyo no puedo dejar de sacar mis propias conclusiones I can't help but draw my own conclusionsno deja de sorprenderme que haya venido a disculparse I still find it surprising that he came to apologizelo que hagan o dejen de hacer es cosa suya whatever they do or don't do is their business2 (cesar) dejar DE + INF to stop -INGdeja de llorar/importunarme stop crying/bothering mecreía que habías dejado de fumar I thought you had given up smoking■ dejarseA (abandonarse) to let oneself gose ha dejado mucho desde que enviudó he's let himself go terribly since he lost his wifeB1 ‹barba/bigote› to growquiero dejarme el pelo largo I want to grow my hair long2 dejarse + INF:se deja dominar por la envidia he lets his feelings of envy get the better of himno me voy a dejar convencer tan fácilmente I am not going to be persuaded that easilyquería besarla, pero ella no se dejó he wanted to kiss her but she wouldn't let himse dejó llevar por la música she let herself be carried o swept along by the musicse dejó abatir por el desánimo she succumbed to despondencyno te dejes, tú también pégale ( AmL exc RPl); don't just take it, hit him back ( colloq)¿qué tal el postre? — se deja comer ( fam hum); what's the dessert like? — it's not bad o I've tasted worse ( colloq hum)de vez en cuando se dejaba caer por el club he used to drop by o into the club now and thennunca te dejas ver we never seem to see youdejarse estar: no te dejes estar you'd better do somethingsi nos dejamos estar vamos a perder el contrato if we don't get our act together o get a move on we'll lose the contract, if we don't do something, we'll lose the contract ( colloq)me dejé el dinero en casa I left my/the money at homeD dejarse de ( fam):déjate de rodeos y dime la verdad stop beating about the bush and tell me the truthdéjense ya de lamentaciones stop complaininga ver si se dejan de perder el tiempo why don't you stop wasting time* * *
Multiple Entries:
dejar
dejar algo
dejar ( conjugate dejar) verbo transitivo
1
dejó a los niños en el colegio she dropped the children (off) at school;
dejar un recado to leave a message;
dejar propina to leave a tip;
deja ese cuchillo put that knife down;
déjala, ella no tuvo la culpa leave her alone, it wasn't her fault;
dejar mucho que desear to leave a great deal to be desired
◊ ¡déjalo! forget it!
2
3 ( abandonar) ‹novia/marido› to leave;
‹ familia› to leave, abandon;
‹ trabajo› to give up, leave;
‹ lugar› to leave;
4 (+ compl) ( en cierto estado) to leave;
me dejó esperando afuera she left me waiting outside;
¡déjame en paz! leave me alone!;
me lo dejó en 1.000 pesos he let me have it for 1,000 pesos;
See also→ lado 3
5
◊ no lo dejes para después, hazlo ahora don't put it off o leave it until later, do it now
( permitir)◊ dejara algo/algn hacer algo to let sth/sb do sth;
déjalo entrar let it/him in;
deja correr el agua let the water run;
¿me dejas ir? will you let me go?;
dejar que algo/algn haga algo to let sb/sth do sth;
déjame que te ayude let me help you;
See Also→ caer 1, See Also→ paso 1 b
verbo intransitivo dejar de hacer algo to stop doing sth;◊ dejar de fumar to give up o to stop smoking;
no dejes de escribirme make sure you write to me
dejarse verbo pronominal
1
b)◊ dejarse hacer algo: se deja dominar por la envidia he lets his feelings of envy get the better of him;
se deja influir fácilmente he's easily influenced;
dejarse llevar por la música to let oneself be carried along by the music;
dejarse estar (AmL);
( descuidarse) to be careless;
( abandonarse) to let oneself go
2 ‹barba/bigote› to grow
3 dejarse de hacer algo to stop doing sth;
4 (esp Esp fam) ( olvidar) to leave
dejar
1 verbo transitivo
1 (poner en un sitio una cosa) to leave: déjalo donde estaba, leave it where it was
no sé dónde dejé las llaves, I don't know where I left my keys
(a una persona en un lugar) to drop off
2 (prestar) to lend: ¿me dejas tu blusa?, may I borrow your blouse?
3 (abandonar a un niño) to abandon
(romper relaciones con) to leave: Carmen dejó a su novio, Carmen broke up with her boyfriend
(una actividad) to give up: dejó de bailar, she gave up dancing
dejar el trabajo, to leave one's job
(desistir) to give up: lo dejé por imposible, I gave it up
4 (autorizar, dar permiso) to let, allow: no sé si le dejarán viajar solo, I don't know if they'll let her travel unaccompanied
dejar entrar/salir, to let in/out ➣ Ver nota en let 5 (no molestar) to leave sb alone: deja a mamá, que está descansando, leave mummy alone, she's having a rest
6 (producir beneficios) to produce
7 (aplazar) dejaron la visita para otro día, they put the visit off for another day
8 (+ adjetivo: en un estado) to make
dejar cansado, to make (sb) tired
dejar preocupado/satisfecho, to worry/satisfy
II v aux ( dejar de + infinitivo) to stop, give up: no deja de hablar de él, she never stops talking about him
no dejes de llamar para avisarme, don't forget to call me
de pronto dejó de respirar, suddenly he stoped breathing ➣ Ver nota en give y stop
♦ Locuciones: déjame en paz, leave me alone
dejar dicho, to leave a word o a message
dejar fuera, (excluir, no tener en cuenta) to leave out, omit
dejar mucho que desear, to leave a lot to be desired: su examen dejó mucho que desear, his exam performance left a lot to be desired
' dejar' also found in these entries:
Spanish:
agotar
- aplanar
- aturdir
- barbecho
- betún
- cabida
- cabo
- caer
- callar
- clara
- claro
- colgada
- colgado
- consistir
- Cristo
- dejarse
- descendencia
- descolgar
- desconectarse
- despedirse
- desplumar
- destartalar
- destilar
- desvelar
- deteriorarse
- enseñar
- entrever
- estacada
- estampar
- franquear
- hoy
- huella
- imprimir
- miel
- olvidar
- palmo
- petrificar
- piedra
- pieza
- plantar
- plantificar
- poltrona
- prenda
- rastro
- reñir
- reposo
- respirar
- sabor
- salirse
- señal
English:
abandon
- admit
- advance
- advise
- allow
- astound
- black out
- blind
- boggle
- bowl over
- break off
- brew
- brush aside
- burner
- butt out
- cease
- chuck in
- cold
- come off
- consider
- cripple
- cut
- cut off
- cut out
- dangle
- dent
- device
- disable
- dismiss
- drop
- drop off
- drop out
- dump
- end
- fool
- forward
- fox
- free
- gear
- give
- give up
- gripping
- imprint
- jack in
- jilt
- keep
- keep in
- keep out
- knock out
- lay down
* * *♦ vt1. [poner] to leave, to put;dejó los papeles en la mesa he put o left the papers on the table;deja el abrigo en la percha put your coat on the hanger;he dejado la moto muy cerca I've left o parked my motorbike nearby;deja el jarrón, que lo vas a romper put that vase down or you'll break it;su compañero le dejó un balón perfecto y sólo tuvo que rematar a gol his team-mate played a perfect ball for him and all he had to do was tap it in2. [olvidar] to leave;dejé el paraguas en el cine I left my umbrella at the moviesle dejé los niños a mi madre I left the children with my mother¿me dejas un paraguas? could you lend me an umbrella?;¿nos dejarás tu casa el próximo verano? will you let us use your house next summer?5. [abandonar] [casa, trabajo, país] to leave;[tabaco, estudios] to give up; [familia] to abandon;dejé la fiesta a medianoche I left the party at midnight;dejó el tenis cuando empezó la universidad she gave up tennis when she started university;dejó lo que estaba haciendo para ayudarla he stopped o dropped what he was doing to help her;te dejo, que si no pierdo el autobús I have to leave you now, or I'll miss the bus;su marido la ha dejado her husband has left her;lo dejó por un hombre más joven she left him for a younger man;dejar a alguien en algún sitio [con el coche] to drop sb off somewhere;el avión dejó a treinta pasajeros en la primera escala thirty passengers got off (the plane) at the first stopover;dejar atrás a alguien to leave sb behind;es muy inteligente y ha dejado atrás al resto de la clase she's very intelligent and has left the rest of the class behind (her), she's very intelligent and is way ahead of the rest of the class;dejó atrás al resto de corredores he left the other runners behind o in his wake;dejar algo por imposible to give sth up as a lost cause6. [posponer] to leave;dejemos esto para la próxima reunión let's leave this matter until the next meeting;dejamos el viaje para diciembre we put off the journey until December;no dejes para mañana lo que puedas hacer hoy don't put off till o leave for tomorrow what you can do todayno me dejan salir, estoy castigado I'm being kept in as a punishment;dejar entrar/salir a alguien to let sb in/out;sus gritos no me dejaron dormir his cries prevented me from sleeping;déjame a mí, que tengo más experiencia let me do it, I'm more experienced;déjame a mí, yo me encargo de preparar la comida leave it to me, I'll get dinner;deja que tu hijo venga con nosotros let your son come with us;¿me dejas ir? will you let me go?, can I go?;dejar correr algo to leave sth be;dejó pasar tres semanas he let three weeks go by;el resultado final no deja lugar a dudas the final result leaves no room for doubtdeja algo para los demás leave some for the others;deja tus críticas para una mejor ocasión save your criticisms for another time9. [legar] to leave;dejar algo a alguien to leave sth to sb;dejó todos sus ahorros a varias instituciones benéficas she left all her savings to charity10. [reportar] to bring;el negocio les deja varios millones al año the business brings them several million a year11. [omitir] to leave out;la cocina déjala de momento, ahora hay que limpiar el baño leave the kitchen for the moment, I want you to clean the bathroom now;dejemos aparte las introducciones y comencemos la negociación let's dispense with the introductions and get straight down to the negotiations;dejó lo más importante por resolver he left the most important question unresolved12. (en imperativo) [olvidar] to forget (about);déjalo, no importa forget it, it doesn't matter13. (en imperativo) [no molestar] to leave alone o in peace;¡déjame, que tengo trabajo! leave me alone, I'm busy!;¡deja a tu padre, está durmiendo! leave your father alone o in peace, he's sleeping!;déjalo estar leave it as it is, let it be14. (+ infinitivo)dejó adivinar sus intenciones she allowed her intentions to be guessed;lo dejó caer she dropped it;dejó caer que no se presentaría a las próximas elecciones he let it drop that he wouldn't be standing at the next election;dejó escapar una magnífica oportunidad she missed an excellent opportunity, she allowed an excellent opportunity to slip by15. [indica resultado] to leave;deja un sabor agridulce it has a bittersweet aftertaste;la lejía ha dejado marcas en la ropa the bleach has left stains on the clothes;el examen me dejó agotado I was left exhausted by the exam;¡no me dejes así, cuéntame qué pasó! don't leave me guessing, tell me what happened!;yo dejaría la pared tal y como está I'd leave the wall as it is;tu comportamiento deja bastante/mucho que desear your behaviour leaves something/a lot to be desired;dejar algo hecho to get sth done;te lo dejaré hecho para el lunes I'll get it done for you by Monday;dejar algo como nuevo to leave sth as good as newdejó que acabara de llover para salir he waited until it had stopped raining before going out;deja que se calme un poco, y entonces háblale wait until she calms down a bit before you talk to her♦ videjó de llover it stopped raining, the rain stopped;ha dejado de fumar/beber he's stopped smoking/drinking;no deja de venir ni un solo día he never fails to come;poco a poco dejaron de llamarse they gradually stopped phoning one another;no deja de ser extraño que haga tanto calor en esta época del año it really is most strange for it to be so hot at this time of year¡no dejes de escribirme! be sure to write to me!;no dejes de avisarnos si tienes algún problema be sure to tell us if you have any problem3. (en imperativo) [indica negación]deja, ya subo yo las maletas leave the cases, I'll bring them up;deje, señora, ya lo hago yo allow me, madam, I'll do it;¿vas a volver a correr la maratón? – ¡deja, deja! ya tuve suficiente con la del año pasado are you going to run the marathon again? – don't! last year was more than enough* * *I v/t1 leave; estudios give up, quit fam ;dejar mucho que desear leave a lot to be desired;dejar algo para mañana leave sth until tomorrow;dejémoslo aquí let’s leave it here;2 ( permitir) let, allow;déjale marcharse let him go;dejar que algo ocurra let sth happen, allow sth to happen3 ( prestar) lend4 beneficios yield5:déjame en la esquina drop me at the corner;dejar caer algo drop sthII v/i1 ( parar):dejar de hacer algo stop doing sth;dejar de fumar give up smoking, stop o quit smoking;no deja de fastidiarme he keeps (on) annoying me;no puedo dejar de pensar en ellos I can’t stop thinking about them2:no dejes de visitarnos be sure to visit us* * *dejar vt1) : to leave2) abandonar: to abandon, to forsake3) : to let be, to let go4) permitir: to allow, to permitdejar videjar de : to stop, to quitdejar de fumar: to quit smoking* * *dejar vb¿me dejas este libro? can you lend me this book? / can I borrow this book?dejar de (involuntariamente) to stop [pt. & pp. stopped] (voluntariamente) to give up [pt. gave; pp. given]¡déjame en paz! leave me alone! -
17 venir
v.1 to come.venir a/de hacer algo to come to do something/from doing somethingvenir de algo to come from something (proceder, derivarse)venir a alguien con algo to come to somebody with somethingno me vengas con exigencias don't come to me making demandsel año que viene next yearUna persona vino A person came.2 to arrive.vino a las doce he arrived at twelve o'clock3 to be.su foto viene en primera página his photo is o appears on the front pageel texto viene en inglés the text is in Englishvienen en todos los tamaños they come in every sizelas anchoas vienen en lata anchovies come in tinsElla venía cantando por la calle She was singing in the street.4 to receive.Me vino un telegrama I received a telegram.5 to come up, to blow up.6 to be the host for.Nos vinieron tres personas We were the host for three people.7 to come to.Nos vino una idea An idea came to us.* * *Present IndicativePast IndicativeFuture IndicativeConditionalPresent SubjunctiveImperfect SubjunctiveFuture SubjunctiveImperative* * *verb1) to come2) arrive3) fit4) follow, come after•* * *Para las expresiones venir al caso, venir de lejos, venir a las manos, venir a menos, venir a pelo, venir de perlas, venirse abajo, venirse encima, ver la otra entrada.1. VERBO INTRANSITIVO1) (a un lugar) to come¡ven acá o aquí! — come (over) here!
—
•
¿y todo esto a quéviene? — what's all this in aid of?¿a qué vienen tantos llantos? — what's all this crying about?
¿y ahora a qué vienes? — what do you want now?
•
hacer venir a algn, le hicieron venir desde Londres — they had him come (all the way) from Londonhicieron venir al médico — they sent for the doctor, they called out the doctor
•
venir (a) por algn/algo — to come for sb/sthvinieron (a) por el enfermo — they came to pick up the patient, they came for the patient
han venido (a) por el coche — they've come to pick up the car, they've come for the car
venirle a algn con —
2) (=volver)¡enseguida o ahora vengo! — I'll be right back! *
cuando vinimos de las vacaciones todo estaba sucio — when we got back from our holiday everything was dirty
3) (=estar) to be4) (=ocurrir) to comela guerra y todo lo que vino después — the war and everything that happened o came afterwards
ahora viene lo mejor de la película — this is the best bit in the film, the best bit in the film is coming up now
- estar a verlas venir5) venir de (=provenir) to come from6) (=sobrevenir)7) (=quedar)este puesto de trabajo me viene grande o ancho — this job is beyond me, this job is too much for me
•
venir bien, ¿te viene bien el sábado? — is Saturday all right for you?•
venir mal, mañana me viene mal — tomorrow is inconvenient8) por venir(=futuro)las generaciones por venir — future generations, generations to come
que viene (=próximo) next venga a (con sentido reiterativo)lo peor está por venir — the worst is yet o still to come
yo no tenía dinero y el niño venga a pedir chucherías — I didn't have any money and my boy was always o forever asking for little treats
tenía mucha prisa y los periodistas venga a preguntas — I was in a real hurry and the journalists wouldn't stop asking questions
a)—
vino a parar o dar a la cárcel — he ended up in jail
•
venir a ser, viene a ser 84 en total — it comes to 84 all togetherviene a ser lo mismo — it comes to o amounts to the same thing
b) [+ gerund]c) [+ participio]venía hecho polvo — *he was shattered *
10) ¡venga!( Esp) *¡venga, vámonos! — come on, let's go!
¡venga, una canción! — let's have a song!
préstame cinco euros, venga — go on, lend me five euros
-¿quieres que lo hagamos juntos? -¡venga! — "shall we do it together?" - "come on, then"
-¡hasta luego! -¡venga! — "see you later!" - "O.K.!" o"right!"
¡venga ya, no seas pesado! — come on, don't be such a bore!
-me ha tocado la lotería -¡venga ya! — "I've won the lottery" - "you're kidding! *"
2.See:* * *1.verbo intransitivo1)a) ( a un lugar) to comevine en tren/avión — I came by train/plane
¿a qué vino? — what did he come by o around for?
¿ha venido el electricista? — has the electrician been?
venir por or (Esp) a por alguien/algo — to come for somebody/something, come to pick somebody/something up
venir a + inf — to come to + inf
b) ( volver) to come backno vengas tarde — don't be late home o back
c) ( salir)venir con algo: me vino con un cuento he came up with some excuse; no me vengas con exigencias don't start making demands; no me vengas con eso ahora don't give me that (colloq); y ahora viene con que necesita el doble — and now he says he needs double
d) ( sobrevenir) (+ me/te/le etc)me vino una gripe — I came o went down with flu
me vinieron unas ganas de reír... — I felt like bursting out laughing
2)a) ( tener lugar)¿qué viene después de las noticias? — what's on after the news?
b) ( indicando procedencia)¿a qué viene eso? — why do you say that?
¿a qué vienen esos gritos? — what's all the shouting about?
c) ( indicando presentación) to comed) ( estar incluido)3) (+ me/te/le etc)a) ( quedar) (+ compl)b) ( convenir) (+ compl)¿te viene bien a las ocho? — is eight o'clock all right o OK for you?
4) (como aux)a)venir a + inf: esto viene a confirmar mis sospechas this confirms my suspicions; vendrá a tener unos 30 años she must be about 30; el precio viene a ser el mismo — the price works out (about) the same
b)2.venir + ger: hace mucho que lo venía diciendo I'd been saying so all along; viene trabajando aquí desde hace muchos años — he has been working here for many years
venirse v pron (enf)a) ( a un lugar) to come¿te vienes al parque? — are you coming to the park?
venirse abajo — persona to go to pieces; techo to fall in, collapse; estante to collapse; ilusiones to go up in smoke; proyectos to fall through
b) ( volver) to come back* * *= come.Ex. This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.----* ¡venga ya! = on your bike!.* ir y venir = come and go.* lo bueno viene en frascos pequeños = small is beautiful.* no hay mal que por bien no venga = be a blessing in disguise.* Nombre/Pronombre + vino como anillo al dedo = it worked out beautifully for + Nombre/Pronombre.* no venir al caso = be immaterial.* no venir mal + Infinitivo = not hurt to + Infinitivo.* que viene = incoming.* que viene el lobo = crying wolf.* sin venir a cuento = out of the blue, like a bolt out of the blue, like a bolt from the blue, for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.* sin venir a pelo = out of the blue, like a bolt out of the blue, for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.* sistema + venirse abajo = system + crash.* ven aquí = come over here.* venir a continuación de + Nombre = come in + Posesivo + footsteps.* venir a la mente = spring to + mind.* venir al mundo = come into + the world.* venir a menos = retrench.* venir aquí = come over.* venir a ser lo mismo que = amount to + the same thing as.* venir bien = be none the worse for (that), suit + best.* venir como anillo al dedo = be (right) up + Posesivo + alley, be + Posesivo + cup of tea, be right as rain, fit + the bill, be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir con = come with.* venir con buenas intenciones = come in + peace.* venir de maravilla = be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir de mucho tiempo atrás = go back + a long way.* venir de perilla = be (right) up + Posesivo + alley, be + Posesivo + cup of tea, be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir en son de paz = come in + peace.* venir instintivamente a = come + naturally to, be second nature to + Pronombre.* venir justo después de = come on + the heels of.* venirle Algo grande a Alguien = get + too big for + Posesivo + boots, get + too big for + Posesivo + breeches.* venirle a Uno a la mente = come to + mind.* venir muy bien = fit + the bill.* venir por naturaleza a = come + naturally to, be second nature to + Pronombre.* venirse abajo = break down, tumble down, tumble, fall + apart.* ver Algo venir = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.* verse venir = be on the cards.* * *1.verbo intransitivo1)a) ( a un lugar) to comevine en tren/avión — I came by train/plane
¿a qué vino? — what did he come by o around for?
¿ha venido el electricista? — has the electrician been?
venir por or (Esp) a por alguien/algo — to come for somebody/something, come to pick somebody/something up
venir a + inf — to come to + inf
b) ( volver) to come backno vengas tarde — don't be late home o back
c) ( salir)venir con algo: me vino con un cuento he came up with some excuse; no me vengas con exigencias don't start making demands; no me vengas con eso ahora don't give me that (colloq); y ahora viene con que necesita el doble — and now he says he needs double
d) ( sobrevenir) (+ me/te/le etc)me vino una gripe — I came o went down with flu
me vinieron unas ganas de reír... — I felt like bursting out laughing
2)a) ( tener lugar)¿qué viene después de las noticias? — what's on after the news?
b) ( indicando procedencia)¿a qué viene eso? — why do you say that?
¿a qué vienen esos gritos? — what's all the shouting about?
c) ( indicando presentación) to comed) ( estar incluido)3) (+ me/te/le etc)a) ( quedar) (+ compl)b) ( convenir) (+ compl)¿te viene bien a las ocho? — is eight o'clock all right o OK for you?
4) (como aux)a)venir a + inf: esto viene a confirmar mis sospechas this confirms my suspicions; vendrá a tener unos 30 años she must be about 30; el precio viene a ser el mismo — the price works out (about) the same
b)2.venir + ger: hace mucho que lo venía diciendo I'd been saying so all along; viene trabajando aquí desde hace muchos años — he has been working here for many years
venirse v pron (enf)a) ( a un lugar) to come¿te vienes al parque? — are you coming to the park?
venirse abajo — persona to go to pieces; techo to fall in, collapse; estante to collapse; ilusiones to go up in smoke; proyectos to fall through
b) ( volver) to come back* * *= come.Ex: This article urges children's librarians to attack 'aliteracy' (lack of a desire to read) as well as illiteracy by taking programmes, e.g. story hours, to children who do not come to libraries.
* ¡venga ya! = on your bike!.* ir y venir = come and go.* lo bueno viene en frascos pequeños = small is beautiful.* no hay mal que por bien no venga = be a blessing in disguise.* Nombre/Pronombre + vino como anillo al dedo = it worked out beautifully for + Nombre/Pronombre.* no venir al caso = be immaterial.* no venir mal + Infinitivo = not hurt to + Infinitivo.* que viene = incoming.* que viene el lobo = crying wolf.* sin venir a cuento = out of the blue, like a bolt out of the blue, like a bolt from the blue, for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.* sin venir a pelo = out of the blue, like a bolt out of the blue, for no reason, for no specific reason, for no particular reason, for no good reason.* sistema + venirse abajo = system + crash.* ven aquí = come over here.* venir a continuación de + Nombre = come in + Posesivo + footsteps.* venir a la mente = spring to + mind.* venir al mundo = come into + the world.* venir a menos = retrench.* venir aquí = come over.* venir a ser lo mismo que = amount to + the same thing as.* venir bien = be none the worse for (that), suit + best.* venir como anillo al dedo = be (right) up + Posesivo + alley, be + Posesivo + cup of tea, be right as rain, fit + the bill, be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir con = come with.* venir con buenas intenciones = come in + peace.* venir de maravilla = be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir de mucho tiempo atrás = go back + a long way.* venir de perilla = be (right) up + Posesivo + alley, be + Posesivo + cup of tea, be just the thing, be just the ticket, be just the job.* venir en son de paz = come in + peace.* venir instintivamente a = come + naturally to, be second nature to + Pronombre.* venir justo después de = come on + the heels of.* venirle Algo grande a Alguien = get + too big for + Posesivo + boots, get + too big for + Posesivo + breeches.* venirle a Uno a la mente = come to + mind.* venir muy bien = fit + the bill.* venir por naturaleza a = come + naturally to, be second nature to + Pronombre.* venirse abajo = break down, tumble down, tumble, fall + apart.* ver Algo venir = the (hand)writing + be + on the wall, see it + coming.* verse venir = be on the cards.* * *viA1 (a un lugar) to comevine en tren/avión I came by train/plane¿puedes venir un momento? can you come here a second?casi nos matamos viniendo or al venir de Medellín we nearly got killed on our way from o coming from Medellín¿a qué vino? what did he come by o around o ( BrE) round for?¿ha venido el electricista? has the electrician been?¡que venga el encargado! I want to see the person in charge!vengo de parte del Sr Díaz Mr Díaz sent me, I'm here on behalf of Mr Díaz¿vienes solo? — no, con un amigo have you come on your own? — no, with a friendvine dormida todo el tiempo I slept (for) the whole journeyviene furiosa she's furiousvenir POR algn to come for sb, come to pick sb upvienen por mí a las ocho they're coming for me o they're picking me up at eightvenir ( A) POR algo to come for sth, come to pick sth upvinieron (a) por el pan they came for o came to pick up the breadvenir A + INF:ven a ver esto come and see thisvienen a pasar unos días con nosotros they're coming to spend a few days with usa las siete me vienen a buscar they're coming to pick me up at sevenel que venga detrás que arree ( fam); let the next person sort things out2 (volver) to come backno vengas tarde don't be late home o back, don't come home o back lateahora vengo I'll be back in a momentvino muy cansado del viaje he was very tired when he got back from his trip, he came back very tired from his trip3 (con excusas, exigencias) venir CON algo:no me vengas ahora con exigencias don't start making demands nowno me vengas con cuentos I don't want (to hear) any excuses, don't give me any excusesy ahora viene con que necesita el doble and now he says he needs double4 (sobrevenir) (+ me/te/le etc):me vino una gripe I came o went down with flume vinieron unas ganas de reír … I felt like bursting out laughingB1(tener lugar): ahora viene esa escena que te conté that scene I told you about is coming up nowentonces vino la guerra then the war came¿qué viene ahora después de las noticias? what's on after the news?vino una ola de frío inesperada there was an unexpected cold spellya vendrán tiempos mejores things will get better2 (indicando procedencia) venir DE algo to come FROM sthuna tela que viene de la India a cloth that's made in o that comes from Indiaesa palabra viene del griego that word comes from Greekla enfermedad le viene de familia the illness runs in his familyel problema viene ya de lejos the problem goes back a long wayde ahí viene que tenga tantas deudas that's why he has so many debts3¿a qué viene/vienen …?: ¿a qué viene eso? why do you say that?¿a qué vienen esos gritos? what's all the shouting about o ( colloq) in aid of?, why all the shouting? ( colloq) what's with all the shouting? ( colloq)4(indicando presentación): el folleto viene en inglés y en francés the brochure is available in English and in French, you can get the brochure in English and in Frenchviene en tres tamaños it comes in three sizesasí venía, yo no lo he tocado it came like that, I haven't touched it5(estar incluido): su foto viene en la primera página her picture is on the front pageno viene nada sobre la manifestación de ayer there's nothing about yesterday's demonstrationCese abrigo te viene mal that coat doesn't suit you o doesn't look right on youel cargo le viene grande the job's too much for him, he isn't up to the jobestas cajas me vendrán muy bien para la mudanza these boxes will be useful o ( colloq) will come in handy when I move¿te viene bien a las ocho? is eight o'clock all right o OK for you?, does eight o'clock suit you?el jueves no me viene bien Thursday's no good o not a good day for me, I can't make Thursdayno me vendrían mal unas vacaciones I could do with a vacationlos abajo firmantes venimos en declarar que … we, the undersigned, hereby declare that …E ( como aux)1 venir A + INF:esto viene a confirmar mis sospechas this serves to confirm my suspicions, this confirms my suspicionsvendrá a tener unos 30 años she must be about 30el precio viene a ser el mismo the price works out (about) the same, they're around the same price2 venir + GER:lo venía diciendo yo desde hace mucho tiempo I'd been saying so for agesviene utilizando nuestros servicios desde hace muchos años he has been using our services for many years■ venirseA ( enf)1 (a un lugar) to comese han venido desde Málaga a vernos they've come (all the way) from Malaga to see us¿te vienes al parque? are you coming to the park?venirse abajo «persona» to go to pieces;«techo» to fall in, collapse; «estante» to collapse; «ilusiones» to go up in smoke, fall apart; «proyectos» to fall through, go up in smoke2 (volver) to come backestaban de vacaciones pero tuvieron que venirse they were on vacation but they had to come back o come home* * *
venir ( conjugate venir) verbo intransitivo
1
¿a qué vino? what did he come by o around for?;
vine dormida todo el tiempo I slept (for) the whole journey;
venir por or (Esp) a por algn/algo to come for sb/sth, come to pick sb/sth up;
la vino a buscar su madre her mother came to pick her up;
ven a ver esto come and see this
no vengas tarde don't be late home o backc) ( salir):
no me vengas con exigencias don't start making demands
2a) ( tener lugar):
¿qué viene después de las noticias? what's on after the news?;
ya vendrán tiempos mejores things will get betterb) ( indicando procedencia) venir de algo to come from sth;
le viene de familia it runs in his family;
¿a qué viene eso? why do you say that?
d) ( estar incluido):
no viene nada sobre la huelga there's nothing about the strike
3 ( convenir):
el jueves no me viene bien Thursday's no good for me;
me vendría bien un descanso I could do with a rest
4 ( como aux):
hace mucho que lo venía diciendo I'd been saying so all along
venirse verbo pronominal ( enf)
venirse abajo [ persona] to go to pieces;
[ techo] to fall in, collapse;
[ estante] to collapse;
[ ilusiones] to go up in smoke;
[ proyectos] to fall through
venir verbo intransitivo
1 to come
ven y mira lo que he dibujado, come and see what I've drawn
2 (llegar) to come: viene el invierno, winter is coming
acaba de venir de la tienda, he's just come from the shop
3 (volver) to come back: vengo en un minuto, I'll be back in a minute
4 (proceder) to come from: estos juguetes vienen de China, these toys come from China
5 (surgir, sobrevenir) me vino la gripe, I went down with flu
(suceder) entonces vino la guerra civil, then came the civil war
6 (quedar) este jersey me viene grande, this sweater is too big for me
7 (aparecer, presentarse) to come: esa información viene en el capítulo dos, that information comes in chapter two
¿viene algo del terremoto?, is there anything about the earthquake?
viene en un estuche verde, it comes in a green case
8 (indicando aproximación) este libro viene a tener unos cien años, this book must be about a hundred years old
♦ Locuciones: venir al mundo, to be born
venir de lejos, to come from afar
' venir' also found in these entries:
Spanish:
acaso
- acercarse
- acudir
- adelantarse
- animarse
- balde
- caso
- comprometerse
- constructor
- constructora
- convenir
- en
- esperar
- familia
- graduación
- gratuitamente
- hacer
- hispanista
- inconveniente
- lástima
- menos
- molestia
- pelo
- precisamente
- sobrevenir
- son
- tejemaneje
- aceptar
- anillo
- aprovechar
- atraer
- corazonada
- cosa
- cuento
- hombre
- importar
- ir
- jalar
- macana
- molestar
- mundo
- parar
- perilla
- poco
- poder
- quedar
- seguir
- soler
- subir
- suponer
English:
amenable
- and
- bank on
- call out
- card
- come
- come along
- come in
- come over
- come round
- family
- handy
- have
- let
- like
- pop over
- shuttle
- spot
- suit
- tale
- taste
- too
- useful
- visit
- walk about
- welcome
- agreeable
- aid
- better
- delighted
- down
- expect
- foot
- get
- obviously
- one
- shall
- thank
- will
- would
* * *♦ vi1. [desplazarse, aproximarse] to come;ayer vino a casa she came to visit us yesterday;¿de dónde vienes? where have you been?;vengo del mercado I've come from o been to the market;venir a/de hacer algo to come to do sth/from doing sth;¿a qué has venido? why have you come?, what have you come for?;ven a ayudarme come and help me;voy y vengo I'll be right back;he venido (a) por Marta I've come for Marta;vinieron (a) por mí al aeropuerto they picked me up at the airport;todos veníamos muy cansados we were all very tired;vino hablando todo el camino she spent the whole journey talking;el año/mes que viene next year/month;RPvenir al teléfono to come to the phone2. [llegar] to arrive;[regresar] to get back;aún no ha venido [llegado] she hasn't arrived yet;[regresado] she's not back yet;vendré tarde I'll be late (back);¿han venido los del gas? has the gas man come yet?;cuando venga el verano when summer arrives¿qué viene ahora? what comes next?;después de este programa viene una película after this programme there's a movieviene de familia rica she's from o she comes from a rich family;el talento para la música le viene de familia the gift for music runs in the family;¿de qué árbol viene el caucho? from what tree do we get rubber?;de ahí viene que te duela la espalda that's why your back is hurting;viniendo de ella no me sorprende it doesn't surprise me, coming from herno me vengas con exigencias don't come to me making demands;¡no me vengas con ésas! don't give me that!;vino con que le hacía falta el dinero he said he needed the money6. [hallarse] to be;su foto viene en primera página his photo is o appears on the front page;¿dónde viene la sección de deportes? where's the sports section?;el texto viene en inglés the text is in English;vienen en todos los tamaños they come in every size;me venían ganas de vomitar I kept wanting to be sick;le vinieron ganas de reír he was seized by a desire to laugh;me ha venido el periodo my period has started;le vino una tremenda desgracia he suffered a great misfortune8. [ropa, calzado]¿qué tal te viene? does it fit all right?;el abrigo le viene pequeño the coat is too small for her;9. [convenir]venir bien/mal a alguien to suit/not to suit sb;el diccionario me vendrá muy bien the dictionary will come in very useful;¿qué tal te viene el lunes? how's Monday for you?, how does Monday suit you?;mañana no me viene bien tomorrow isn't a good day for me, I can't make it tomorrow;esto viene a significar… this effectively means…;¿cómo has venido a parar aquí? how did you end up here?;venir a ser to amount to;viene a ser lo mismo it doesn't make much difference;venir a menos [negocio] to go downhill;[persona] to go down in the world;son una familia venida a menos they're a family which has gone down in the world12.¿a qué viene…?: ¿a qué viene eso? what do you mean by that?, what's that in aid of?;¿a qué viene tanta amabilidad? why all this kindness?, what's all this kindness in aid of?♦ v auxvengo diciéndolo desde hace tiempo I've been saying so for some time now;las peleas vienen sucediéndose desde hace tiempo fighting has been going on for some time;el desempleo viene siendo el mayor problema unemployment has been the major problem2. [antes de participio] [haber sido]los cambios vienen motivados por la presión de la oposición the changes have resulted from pressure on the part of the opposition;un espectáculo que viene precedido de gran polémica a show which has been surrounded by controversy* * *v/i1 come;venir de Lima come from Lima;a por algo come for sth, come to collect sth;viene a ser lo mismo it comes down to the same thing;venir a menos come down in the world;le vino una idea an idea occurred to him2:venir bien/mal be convenient/ inconvenient3 ( sentar):el vestido me viene estrecho this dress is too tight for me4:viene en la página 3 it’s on page 35:¿a qué viene eso? why do you say that?;no me vengas ahora con … I don’t want to hear your…6:el año que viene next year, the coming year, the year to come7:* * *venir {87} vi1) : to comelo vi venir: I saw him coming¡venga!: come on!2) : to arrivevinieron en coche: they came by car3) : to come, to originatesus zapatos vienen de Italia: her shoes are from Italy4) : to come, to be availableviene envuelto en plástico: it comes wrapped in plastic5) : to come back, to return6) : to affect, to overcomeme vino un vahído: a dizzy spell came over me7) : to fitte viene un poco grande: it's a little big for youviene entrenando diariamente: he's been training daily9)viene a ser lo mismo: it comes out the sameque viene : coming, nextel año que viene: next yearvenir bien : to be suitable, to be just right* * *venir vb¿cuándo vendrás a vernos? when will you come to see us?¿has venido en tren? did you come by train?2. (volver) to be back3. (estar, ser) to be¡venga! come on!¡venga ya! come off it!¿te viene bien esta tarde? does this afternoon suit you? -
18 ум
м.espíritu m, inteligencia f; mente f ( разум)••счет в уме́ — cálculo mentalсчита́ть в уме́ — calcular mentalmente(на)учи́ть уму́-ра́зуму — abrir los ojos(на)учи́ться уму́-ра́зуму — aprender vi (a); aprender las letrasдо ума́ довести́ прост. — acabar bien (el trabajo, el asunto, etc.)быть без ума́ от (+ род. п.) — estar loco (por), perder la cabeza (por)быть в своем (в здра́вом) уме́ — estar en su sano (pleno) juicioбыть в здра́вом уме́ и твердой па́мяти — gozar de todas sus facultades mentalesбыть не в своем уме́ — no estar en su juicio, estar mal de la cabeza, estar loco (chiflado)своди́ть с ума́ — volver loco, hacer perder la cabeza; sacar de quicioсходи́ть (сойти́) с ума́ — volverse loco, perder el juicioвы с ума́ сошли́! — ¡está (Ud.) loco!вы́жить из ума́ — perder la razónраски́нуть умо́м разг. — poner (parar) mientes en una cosaбыть себе́ на уме́ — estar en sus cinco sentidosума́ не приложу́ — no me cabe en la cabeza; estoy descentrado, no puedo comprenderприйти́ на ум — venirse a uno a las mientesему́ пришло́ на ум — se le ocurrió, le vino a la cabezaбра́ться (взя́ться) за ум — ponerse en razón, enmendarse (непр.); hacerse razonableна ум наста́вить кого́-либо разг. — hacer entrar en razón; enseñar vt, hacer comprenderка́ждый по-сво́ему с ума́ схо́дит разг. погов. — cada loco con su temaу него́ друго́е на уме́ — tiene otra cosa en la cabezaу него́ ум за ра́зум захо́дит — no está en sus cinco, tiene marcada la cabezaэ́то у меня́ из ума́ нейдет — esto no se me va (no me sale) de la cabezaэ́то не его́ ума́ де́ло — esto no le atañe, esto no es de su competenciaу него́ что на уме́, то и на языке́ разг. — lo que tiene en la cabeza le sale por la boca, dice lo que piensa, no tiene pelillos (frenillo) en la lenguaум хорошо́, а два лу́чше погов. — más ven cuatro ojos que dosско́лько голо́в - сто́лько умо́в погов. — tantas cabezas, tantos pareceresпо одежке встреча́ют, по уму́ провожа́ют посл. — bien vestido, bien recibido, pero la mejor pieza es una buena cabezaумо́м Росси́ю не поня́ть — la mente no es capaz de comprender a Rusia -
19 stand
stænd
1. past tense, past participle - stood; verb1) (to be in an upright position, not sitting or lying: His leg was so painful that he could hardly stand; After the storm, few trees were left standing.)2) ((often with up) to rise to the feet: He pushed back his chair and stood up; Some people like to stand (up) when the National Anthem is played.)3) (to remain motionless: The train stood for an hour outside Newcastle.)4) (to remain unchanged: This law still stands.)5) (to be in or have a particular place: There is now a factory where our house once stood.)6) (to be in a particular state, condition or situation: As matters stand, we can do nothing to help; How do you stand financially?)7) (to accept or offer oneself for a particular position etc: He is standing as Parliamentary candidate for our district.)8) (to put in a particular position, especially upright: He picked up the fallen chair and stood it beside the table.)9) (to undergo or endure: He will stand (his) trial for murder; I can't stand her rudeness any longer.)10) (to pay for (a meal etc) for (a person): Let me stand you a drink!)
2. noun1) (a position or place in which to stand ready to fight etc, or an act of fighting etc: The guard took up his stand at the gate; I shall make a stand for what I believe is right.)2) (an object, especially a piece of furniture, for holding or supporting something: a coat-stand; The sculpture had been removed from its stand for cleaning.)3) (a stall where goods are displayed for sale or advertisement.)4) (a large structure beside a football pitch, race course etc with rows of seats for spectators: The stand was crowded.)5) ((American) a witness box in a law court.)•- standing
3. noun1) (time of lasting: an agreement of long standing.)2) (rank or reputation: a diplomat of high standing.)•- stand-by
4. adjective((of an airline passenger or ticket) costing or paying less than the usual fare, as the passenger does not book a seat for a particular flight, but waits for the first available seat.)
5. adverb(travelling in this way: It costs a lot less to travel stand-by.)- stand-in- standing-room
- make someone's hair stand on end
- stand aside
- stand back
- stand by
- stand down
- stand fast/firm
- stand for
- stand in
- stand on one's own two feet
- stand on one's own feet
- stand out
- stand over
- stand up for
- stand up to
stand1 n tribuna / graderíawe had a good view from our seats in the stand veíamos bien desde nuestras localidades en la tribunastand2 vb1. estar de pie2. ponerse de pie / levantarseeveryone stood when the headmaster came in al entrar el director, todo el mundo se puso de pie3. estar4. poner5. aguantar / soportarstand still! ¡estáte quieto! / ¡no te muevas!
stand m (pl stands) Com stand ' stand' also found in these entries: Spanish: abordaje - aguantar - arisca - arisco - así - atragantarse - atravesarse - atril - banquillo - brazo - campar - cara - caseta - condescendencia - contemplación - convoy - cruzarse - cuadrarse - desorganizada - desorganizado - despuntar - destacar - destacarse - distinguirse - dominar - elevarse - erguirse - erizar - erizarse - estrado - expositor - expositora - flojera - frente - fritura - gorda - gordo - imponer - intríngulis - levantarse - obstaculizar - pabellón - parar - parada - parado - paragüero - pararse - paripé - perchero - pie English: angular - bear - booth - chance - end - fast - hair - humour - hypocrite - leg - news-stand - one-night - pace - stand - stand about - stand around - stand aside - stand back - stand by - stand down - stand for - stand in - stand out - stand over - stand up - stand-in - stand-off - stand-offishness - stand-to - stand-up comic - standby ticket - still - stood - taxi stand - wastefulness - whereas - witness stand - attention - band - bristle - clear - coat - crowd - ease - freeze - get - grand - ground - hand - headtr[stænd]1 (position) lugar nombre masculino, sitio; (attitude, opinion) posición nombre femenino, postura; (defence, resistence) resistencia3 (stall - in market) puesto, tenderete nombre masculino; (- at exhibition) stand nombre masculino; (- at fair) caseta, barraca4 (for taxis) parada5 SMALLSPORT/SMALL (in stadium) tribuna6 SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL (witness box) estrado1 (person - be on one's feet) estar de pie, estar; (- get up) ponerse de pie, levantarse; (- remain on one's feet) quedarse de pie; (- take up position) ponerse■ stand still! ¡estáte quieto,-a!, ¡no te muevas!■ don't just stand there! ¡no te quedes allí parado!2 (measure - height) medir; (- value, level) marcar, alcanzar■ inflation stands at 6% la inflación alcanza el 6%3 (thing - be situated) estar, encontrarse, haber4 (remain valid) seguir en pie, seguir vigente5 (be in a certain condition) estar■ he stands high in their opinion tienen muy buena opinión de él, le tienen mucho respeto6 (be in particular situation) estar■ how do things stand between you and your boss? ¿cómo están las cosas entre tu jefe y tú?7 (take attitude, policy) adoptar una postura■ where do you stand on abortion? ¿cuál es tu posición sobre el aborto?8 (be likely to) poder10 SMALLPOLITICS/SMALL (run) presentarse1 (place) poner, colocar■ I stood the boy on a box so he could see the procession puso el niño encima de un caja para que viera el desfile■ will it stand the test of time? ¿resistirá el paso del tiempo?\SMALLIDIOMATIC EXPRESSION/SMALL'No standing' SMALLAMERICAN ENGLISH/SMALL "Prohibido estacionarse"'Stand and deliver!' "La bolsa o la vida"to do something standing on one's head hacer algo con los ojos cerradosto know where one stands saber a qué atenersenot to stand a chance no tener ni la más remota posibilidadto stand bail (for somebody) salir fiador,-ra (por alguien)to stand clear (of something) apartarse (de algo)■ stand clear of the doors! ¡apártense de las puertas!to stand fast / stand firm mantenerse firmeto stand guard over vigilarto stand in the way of impedir, obstaculizar, poner trabas ato stand on ceremony ser muy ceremonioso,-ato stand one's ground mantenerse firme, seguir en sus treceto stand on one's head hacer el pinoto stand on one's own two feet apañárselas solo,-ato stand out a mile saltar a la vistato stand somebody in good stead resultarle muy útil a alguiento stand something on its head dar la vuelta a algo, poner algo patas arribato stand to attention estar firmes, cuadrarseto stand to reason ser lógico,-ato stand trial ser procesado,-ato stand up and be counted dar la cara por sus principioscake stand bandeja para pastelescoat stand / hat stand percheronewspaper stand quiosco1) : estar de pie, estar paradoI was standing on the corner: estaba parada en la esquinathey stand third in the country: ocupan el tercer lugar en el paísthe machines are standing idle: las máquinas están paradashow does he stand on the matter?: ¿cuál es su postura respecto al asunto?5) be: estarthe house stands on a hill: la casa está en una colina6) continue: seguirthe order still stands: el mandato sigue vigentestand vt1) place, set: poner, colocarhe stood them in a row: los colocó en hilera2) tolerate: aguantar, soportarhe can't stand her: no la puede tragar3)to stand firm : mantenerse firme4)to stand guard : hacer la guardiastand n1) resistance: resistencia fto make a stand against: resistir a2) booth, stall: stand m, puesto m, kiosko m (para vender periódicos, etc)3) base: pie m, base f4) : grupo m (de árboles, etc.)5) position: posición f, postura f6) stands nplgrandstand: tribuna fn.• apostadero s.m.• banca s.f.• caseta s.f.• etapa s.f.• parada s.f.• pedestal s.m.• pie s.m.• posición s.f.• postura s.f.• puesto s.m.• quiosco s.m.• soporte s.m.• tarima s.f. (Election, UK)v.v.(§ p.,p.p.: stood) = estar v.(§pres: estoy, estás...) pret: estuv-•)• resistir v.• soportar v.stænd
I
1)a) ( position) lugar m, sitio mb) ( attitude) postura f, posición fto take a stand on something — adoptar una postura or posición (con) respecto a algo
c) ( resistance) resistencia fto make a stand against something — oponer* resistencia a algo
2)a) (pedestal, base) pie m, base fb) ( for sheet music) atril mc) (for coats, hats) perchero m3) (at fair, exhibition) stand m, caseta f; ( larger) pabellón mnewspaper stand — puesto m de periódicos
a hot-dog stand — (esp AmE) un puesto de perritos calientes
4) ( for spectators) (often pl) tribuna f5) ( witness box) (AmE) estrado m
II
1.
(past & past p stood) intransitive verb1)a) (be, remain upright) \<\<person\>\> estar* de pie, estar* parado (AmL)I've been standing here for hours — llevo horas aquí de pie or (AmL) aquí parado
b) ( rise) levantarse, ponerse* de pie, pararse (AmL)her hair stood on end — se le pusieron los pelos de punta, se le pararon los pelos (AmL); see also stand up
c) ( in height)the tower stands 30 meters high — la torre tiene or mide 30 metros de altura
2) (move, take up position) ponerse*, pararse (AmL)stand over there — ponte or (AmL tb) párate allí
he stood on a chair — se subió a or (AmL tb) se paró en una silla
to stand aside — hacerse* a un lado, apartarse
can you stand on your head? — ¿sabes pararte de cabeza or (Esp) hacer el pino?
3)a) (be situated, located)the chapel stands on the site of a pagan temple — la capilla ocupa el lugar de un antiguo templo pagano
b) ( hold position)where do you stand on this issue? — ¿cuál es tu posición en cuanto a este problema?
c) (be mounted, fixed)a hut standing on wooden piles — una choza construida or que descansa sobre pilotes de madera
4)a) (stop, remain still) \<\<person\>\>can't you stand still for two minutes? — ¿no puedes estarte quieto un minuto?
no standing — (AmE) estacionamiento prohibido, prohibido estacionarse
to stand firm o fast — mantenerse* firme
b) ( remain undisturbed) \<\<batter/water\>\>c) (survive, last)5) (remain unchanged, valid) \<\<law/agreement\>\> seguir* vigente or en vigor6)a) (be)b) ( be currently)to stand AT something: unemployment stands at 17% el desempleo alcanza el 17%; receipts stand at $150,000 — el total recaudado asciende a 150.000 dólares
c) ( be likely to)to stand to + INF: he stands to lose a fortune puede llegar a perder una fortuna; what does she stand to gain out of this? — ¿qué es lo que puede ganar con esto ?
7) (for office, election) (BrE) presentarse (como candidato)to stand FOR something: she is standing for the presidency — se va a presentar como candidata a la presidencia
2.
vt1) ( place) poner*; (carefully, precisely) colocar*he stood the ladder against the wall — puso or colocó or apoyó la escalera contra la pared
2)a) (tolerate, bear) (with can, can't, won't) \<\<pain/noise\>\> aguantar, soportarI can't stand him — no lo aguanto or soporto, no lo trago (fam)
I can't stand it any longer! — no puedo más!, no aguanto más!
to stand -ING: she can't stand being interrupted — no soporta or no tolera que la interrumpan
b) ( withstand) \<\<heat/strain\>\> soportar, resistir3) ( pay for) \<\<drink/dinner\>\> invitar a•Phrasal Verbs:- stand by- stand in- stand up[stænd] (vb: pt, pp stood)1. N1) (=position) posición f, puesto m2) (fig) (=stance) actitud f, postura f3) (Mil)- make a standone-night standto make or take a stand against sth — oponer resistencia a algo
4) (for taxis) parada f (de taxis)5) (=lamp stand) pie m; (=music stand) atril m; (=hallstand) perchero m6) (=newspaper stand) quiosco m, puesto m (esp LAm); (=market stall) puesto m; (in shop) estante m, puesto m; (at exhibition) caseta f, stand m; (=bandstand) quiosco m7) (Sport) (=grandstand) tribuna f8) (Jur) estrado mto take the stand — (esp US) (=go into witness box) subir a la tribuna de los testigos; (=give evidence) prestar declaración
9) [of trees] hilera f, grupo m10) *** (=erection) empalme *** m11) = standstill2. VT1) (=place) poner, colocar2) (=withstand) resistirit won't stand the cold — no resiste el or al frío
his heart couldn't stand the shock — su corazón no resistió el or al choque
- stand one's ground3) (=tolerate) aguantarI can't stand it any longer! — ¡no aguanto más!
I can't stand (the sight of) him — no lo aguanto, no lo puedo tragar
chance 1., 3)I can't stand waiting for people — no aguanto or soporto que me hagan esperar
4) * (=pay for)to stand sb a drink/meal — invitar a algn a una copa/a comer
3. VI1) (=be upright) estar de pie or derecho, estar parado (LAm)we must stand together — (fig) debemos unirnos or ser solidarios
- stand on one's own two feet- stand tallease 1., 4)2) (=get up) levantarse, pararse (LAm)all stand! — ¡levántense!
3) (=stay, stand still)don't just stand there, do something! — ¡no te quedes ahí parado, haz algo!
to stand talking — seguir hablando, quedarse a hablar
we stood chatting for half an hour — charlamos durante media hora, pasamos media hora charlando
stand and deliver! — ¡la bolsa o la vida!
4) (=tread)he stood on the brakes — (Aut) * pisó el freno a fondo
5) (=measure) medirthe mountain stands 3,000m high — la montaña tiene una altura de 3.000m
6) (=have reached)the thermometer stands at 40° — el termómetro marca 40 grados
the record stands at ten minutes — el record está en diez minutos, el tiempo récord sigue siendo de diez minutos
sales stand at five per cent more than last year — las ventas han aumentado en un cinco por cien en relación con el año pasado
7) (=be situated) encontrarse, ubicarse (LAm)8) (=be mounted, based) apoyarse9) (=remain valid) [offer, argument, decision] seguir en pie or vigenteit has stood for 200 years — ha durado 200 años ya, lleva ya 200 años de vida
10) (fig) (=be placed) estar, encontrarseas things stand, as it stands — tal como están las cosas
how do we stand? — ¿cómo estamos?
where do you stand with him? — ¿cuáles son tus relaciones con él?
11) (=be in a position)what do we stand to gain by it? — ¿qué posibilidades hay para nosotros de ganar algo?, ¿qué ventaja nos daría esto?
we stand to lose a lot — para nosotros supondría una pérdida importante, estamos en peligro de perder bastante
12) (=be)to stand (as) security for sb — (Econ) salir fiador de algn; (fig) salir por algn
clear 2., 3), correct 2., 1)it stands to reason that... — es evidente que..., no cabe duda de que...
13) (=remain undisturbed) estarto let sth stand in the sun — poner algo al sol, dejar algo al sol
14) (Brit) (Pol) presentarse (como candidato)•
to stand against sb in an election — presentarse como oponente a algn en unas elecciones•
to stand as a candidate — presentarse como candidato•
to stand for Parliament — presentarse como candidato a diputado15) (Econ)there is £50 standing to your credit — usted tiene 50 libras en el haber
- stand by- stand in- stand to- stand up* * *[stænd]
I
1)a) ( position) lugar m, sitio mb) ( attitude) postura f, posición fto take a stand on something — adoptar una postura or posición (con) respecto a algo
c) ( resistance) resistencia fto make a stand against something — oponer* resistencia a algo
2)a) (pedestal, base) pie m, base fb) ( for sheet music) atril mc) (for coats, hats) perchero m3) (at fair, exhibition) stand m, caseta f; ( larger) pabellón mnewspaper stand — puesto m de periódicos
a hot-dog stand — (esp AmE) un puesto de perritos calientes
4) ( for spectators) (often pl) tribuna f5) ( witness box) (AmE) estrado m
II
1.
(past & past p stood) intransitive verb1)a) (be, remain upright) \<\<person\>\> estar* de pie, estar* parado (AmL)I've been standing here for hours — llevo horas aquí de pie or (AmL) aquí parado
b) ( rise) levantarse, ponerse* de pie, pararse (AmL)her hair stood on end — se le pusieron los pelos de punta, se le pararon los pelos (AmL); see also stand up
c) ( in height)the tower stands 30 meters high — la torre tiene or mide 30 metros de altura
2) (move, take up position) ponerse*, pararse (AmL)stand over there — ponte or (AmL tb) párate allí
he stood on a chair — se subió a or (AmL tb) se paró en una silla
to stand aside — hacerse* a un lado, apartarse
can you stand on your head? — ¿sabes pararte de cabeza or (Esp) hacer el pino?
3)a) (be situated, located)the chapel stands on the site of a pagan temple — la capilla ocupa el lugar de un antiguo templo pagano
b) ( hold position)where do you stand on this issue? — ¿cuál es tu posición en cuanto a este problema?
c) (be mounted, fixed)a hut standing on wooden piles — una choza construida or que descansa sobre pilotes de madera
4)a) (stop, remain still) \<\<person\>\>can't you stand still for two minutes? — ¿no puedes estarte quieto un minuto?
no standing — (AmE) estacionamiento prohibido, prohibido estacionarse
to stand firm o fast — mantenerse* firme
b) ( remain undisturbed) \<\<batter/water\>\>c) (survive, last)5) (remain unchanged, valid) \<\<law/agreement\>\> seguir* vigente or en vigor6)a) (be)b) ( be currently)to stand AT something: unemployment stands at 17% el desempleo alcanza el 17%; receipts stand at $150,000 — el total recaudado asciende a 150.000 dólares
c) ( be likely to)to stand to + INF: he stands to lose a fortune puede llegar a perder una fortuna; what does she stand to gain out of this? — ¿qué es lo que puede ganar con esto ?
7) (for office, election) (BrE) presentarse (como candidato)to stand FOR something: she is standing for the presidency — se va a presentar como candidata a la presidencia
2.
vt1) ( place) poner*; (carefully, precisely) colocar*he stood the ladder against the wall — puso or colocó or apoyó la escalera contra la pared
2)a) (tolerate, bear) (with can, can't, won't) \<\<pain/noise\>\> aguantar, soportarI can't stand him — no lo aguanto or soporto, no lo trago (fam)
I can't stand it any longer! — no puedo más!, no aguanto más!
to stand -ING: she can't stand being interrupted — no soporta or no tolera que la interrumpan
b) ( withstand) \<\<heat/strain\>\> soportar, resistir3) ( pay for) \<\<drink/dinner\>\> invitar a•Phrasal Verbs:- stand by- stand in- stand up -
20 fuera
adv.1 outside.hace frío fuera it's cold outsidefuera de la casa outside the houselo echó fuera she threw him outsalen mucho a comer fuera they eat out a lothacia fuera outwardpor fuera (on the) outsidesólo vimos la iglesia por fuera we only saw the church from the outside2 away.a los de fuera les sorprende people who aren't from round here o strangers find it strangeintj.out of here, go away, get out, out.imperf.subj.1 3rd person singular (él/ella/ello) Imperfect Subjunctive of Spanish verb: ser.2 1st person singular (yo) Imperfect Subjunctive of Spanish verb: ir.* * *► adverbio1 (exterior) out, outside■ salimos fuera we went out, we went outside2 (alejado) away; (en el extranjero) abroad1 get out!\estar fuera de sí to be beside oneselffuera de combate knocked outfuera de duda beyond doubtfuera de lo normal extraordinary, very unusualfuera de peligro out of dangerfuera de serie extraordinaryjugar fuera DEPORTE to play awayel equipo de fuera DEPORTE the away teamfuera de juego offside————————1→ link=ser ser2→ link=ir ir* * *adv.1) outside, out2) away3) abroad•- fuera de* * *ADV1) [de edificio, objeto] [indicando posición] outside; [indicando dirección] out¡estamos aquí fuera! — we're out here!
¡fuera! — get out!
¡segundos fuera! — (Boxeo) seconds out!
ir o salir fuera — to go out, go outside
hoy vamos a cenar fuera — we're going out for dinner tonight, we're eating out tonight
•
de fuera — from outside•
desde fuera — from outside•
la parte de fuera — the outside, the outer part•
por fuera — (on the) outsidelengua 1)esta camisa se lleva por fuera — this shirt is worn outside, this shirt is not tucked in
2) [de ciudad, trabajo]estar fuera — to be away, be out of town
3) (tb: fuera del país) abroad, out of the country"¡invasores fuera!" — "invaders go home!"
ir o salir fuera — to go abroad
4) (Dep)a) [en un partido]estar fuera — [pelota] (Ftbl) to be out of play; (Rugby) to be in touch; (Tenis) to be out
•
fuera de tiempo, estamos fuera de tiempo — time's up•
tirar fuera — to shoot wideb) (tb: fuera de casa) away, away from home5)•
fuera de —a) (=en el exterior de) outside, out ofestaba fuera de su jaula — it was outside o out of its cage
b) (=aparte) apart from, aside frompero fuera de eso — but apart o aside from that
fuera de que... — apart from the fact that...
c)• fuera de alcance — out of reach
•
fuera de combate — (Mil) wounded; (Boxeo) K.O.ed•
estar fuera de lugar — to be inappropriate, be out of place* * *I1)a) (lugar, parte) [Latin American Spanish also uses afuera in this sense] outsidecomeremos fuera — ( en el jardín) we'll eat outside; ( en un restaurante) we'll eat out
b) ( en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) awaylos de fuera — ( los extranjeros) foreigners; (los de otros pueblos, ciudades, etc) outsiders
c) ( en interjecciones)2)fuera de — (loc prep)
a) (en el exterior de, más allá de) out offuera del alcance de los proyectiles — outside o beyond the range of the missiles
b) ( excepto) apart fromfuera de eso, me encuentro bien — apart o (AmE) aside from that, I feel fine
fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out; fuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualified; su película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competition; fuera de cuentas (Esp) overdue; fuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law; fuera de lugar <mueble/persona> out of place; < comentario> inappropriate, out of place; fuera de peligro out of danger; fuera de serie <jugador/cantante> exceptional, outstanding; fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself; fuera de temporada or estación — out of season
•II* * *= in the open.Ex. As expected, bats avoided obstacles while flying through vegetation and intercepted flying prey in the open.----* bebida de fuera = outside drink.* caer fuera de = fall outside, lie beyond.* caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.* caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.* caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.* caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.* caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.* circunstancias que están fuera de + Posesivo + control = circumstances beyond + Posesivo + control.* colocación fuera de lugar = misplacement.* colocar fuera de alcance = place + out of reach.* comer fuera = eat out.* comida de fuera = outside food.* con las garras fuera = knives-out.* con las uñas fuera = knives-out.* curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.* de dentro hacia fuera = inside outwards.* de fuera = outside, off-side.* de fuera de la ciudad = out-of-town.* dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, drop + Nombre + out of the picture.* dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.* dejar fuera del equipo = sideline.* de miras hacia fuera = outwardly.* dentro y fuera de = in and out of.* desde dentro hacia fuera = from the inside-out.* desde dentro y desde fuera de = within and without.* desde fuera = from the outside.* echar fuera = throw + Nombre + out.* encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.* estado del ordenador en fuera de línea = offlineness.* estar fuera = be out.* estar fuera con los amigos = be out with the guys.* estar fuera de contienda = be out of contention.* estar fuera del alcance = lie outside + the scope of.* estar fuera de las posibilidades de Alguien = be out of + Posesivo + league.* estar fuera del interés = lie outside + the scope of.* estar fuera del interés de uno = lie beyond + concern.* estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.* estar fuera de quicio = be beside + Reflexivo.* estar fuera de rumbo = be off course.* estar fuera de secuencia = be out of order.* estar fura de sí = be beside + Reflexivo.* fuera de = outside (of), outwith.* fuera de alcance = beyond reach, out of range.* fuera de circulación = out of circulation.* fuera de clase = out-of-class.* fuera de cobertura = out of range.* fuera de control = out-of-control, haywire.* fuera de juego = offside.* fuera de la casa = out-of-home.* fuera del alcance = out of reach.* fuera del alcance de = beyond the scope of.* fuera del alcance de las posibilidades de Alguien = beyond + Posesivo + powers.* fuera del alcance del oído = out of earshot.* fuera de las normas comúnmente aceptadas = beyond the pale.* fuera de la universidad = off-campus.* fuera de la vista = out of view.* fuera del campus = off-campus.* fuera del control de = beyond the control of.* fuera del escenario = off stage.* fuera del horario normal = out of hours, at odd times.* fuera de línea = offline [off-line].* fuera del matrimonio = out of wedlock.* fuera de lo común = eccentric, odd, unordinary, out of the ordinary, a cut above the rest, a cut above.* fuera de lo normal = abnormally + Adjetivo, with a difference, unordinary, out of the ordinary.* fuera de los caminos trillados = off the beaten track.* fuera del redil = beyond the pale.* fuera de lugar = out of place, without + Lugar, uncalled-for.* fuera de onda con los tiempos modernos = out of keeping with the times, out of tune with the times.* fuera de peligro = out of the woods, out of harm's way.* fuera de plazo = late.* fuera de + Posesivo + competencia = outside + Posesivo + jurisdiction.* fuera de + Posesivo + control = beyond + Posesivo + control.* fuera de quicio = pissed off, out of + Posesivo + mind, out of + Posesivo + senses.* fuera de rumbo = off course.* fuera de secuencia = out of range.* fuera de serie = crackerjack.* fuera de servicio = off-duty, decomissioned, out of commission.* fuera de temporada = off-season, out of season.* fuera de tino = wide of the mark.* fuera de toda duda = incontrovertible, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt.* fuera de toda sospecha = above suspicion.* gol fuera de juego = offside goal.* hacia dentro y hacia fuera = Verbo + in and out.* hacia fuera = outwards.* impresión fuera de línea = offline print.* mantener Algo fuera de peligro = keep + Nombre + out of harm's way.* mina fuera de ruta = roadside bomb.* partido que se juega fuera de casa = away game.* pitar fuera de juego = judge + offside.* poner fuera de combate = lay + Nombre + low.* por fuera = outwardly, outwardly.* proyectar hacia fuera = project + outward.* salir fuera = be out and about, get out and about.* sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.* sin dejar nada fuera = the works!.* tarifa por inscripción fuera de plazo = late registration fee.* tiempo fuera de servicio = downtime.* trabajar a horas fuera de lo normal = work + unsocial hours.* un día fuera = a day out.* usar fuera de contexto = use + out of context.* * *I1)a) (lugar, parte) [Latin American Spanish also uses afuera in this sense] outsidecomeremos fuera — ( en el jardín) we'll eat outside; ( en un restaurante) we'll eat out
b) ( en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) awaylos de fuera — ( los extranjeros) foreigners; (los de otros pueblos, ciudades, etc) outsiders
c) ( en interjecciones)2)fuera de — (loc prep)
a) (en el exterior de, más allá de) out offuera del alcance de los proyectiles — outside o beyond the range of the missiles
b) ( excepto) apart fromfuera de eso, me encuentro bien — apart o (AmE) aside from that, I feel fine
fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out; fuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualified; su película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competition; fuera de cuentas (Esp) overdue; fuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law; fuera de lugar <mueble/persona> out of place; < comentario> inappropriate, out of place; fuera de peligro out of danger; fuera de serie <jugador/cantante> exceptional, outstanding; fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself; fuera de temporada or estación — out of season
•II* * *fuera(de)= outside (of), outwithEx: This degree of standardisation is not the pattern outside of this specific area of application.
Ex: Researchers outwith the higher education system consider research library information services inadequate.= in the open.Ex: As expected, bats avoided obstacles while flying through vegetation and intercepted flying prey in the open.
* bebida de fuera = outside drink.* caer fuera de = fall outside, lie beyond.* caer fuera del alcance de = fall outside + the scope of.* caer fuera de las responsabilidades de = be on the outer fringes of.* caer fuera del interés de = lie outside + the scope of.* caer fuera del interés de uno = fall outside + Posesivo + interest.* caer fuera del objetivo de = fall outside + the scope of.* circunstancias que están fuera de + Posesivo + control = circumstances beyond + Posesivo + control.* colocación fuera de lugar = misplacement.* colocar fuera de alcance = place + out of reach.* comer fuera = eat out.* comida de fuera = outside food.* con las garras fuera = knives-out.* con las uñas fuera = knives-out.* curso que tiene lugar fuera de la universidad = extension course, off-campus course.* de dentro hacia fuera = inside outwards.* de fuera = outside, off-side.* de fuera de la ciudad = out-of-town.* dejar fuera = leave out, cut out, count + Nombre + out, drop + Nombre + out of the picture.* dejar fuera de combate = lay + Nombre + low.* dejar fuera del equipo = sideline.* de miras hacia fuera = outwardly.* dentro y fuera de = in and out of.* desde dentro hacia fuera = from the inside-out.* desde dentro y desde fuera de = within and without.* desde fuera = from the outside.* echar fuera = throw + Nombre + out.* encontrarse fuera de lugar = be out of + Posesivo + element, be out of place.* estado del ordenador en fuera de línea = offlineness.* estar fuera = be out.* estar fuera con los amigos = be out with the guys.* estar fuera de contienda = be out of contention.* estar fuera del alcance = lie outside + the scope of.* estar fuera de las posibilidades de Alguien = be out of + Posesivo + league.* estar fuera del interés = lie outside + the scope of.* estar fuera del interés de uno = lie beyond + concern.* estar fuera de lugar = be out of place, be out of order.* estar fuera de quicio = be beside + Reflexivo.* estar fuera de rumbo = be off course.* estar fuera de secuencia = be out of order.* estar fura de sí = be beside + Reflexivo.* fuera de = outside (of), outwith.* fuera de alcance = beyond reach, out of range.* fuera de circulación = out of circulation.* fuera de clase = out-of-class.* fuera de cobertura = out of range.* fuera de control = out-of-control, haywire.* fuera de juego = offside.* fuera de la casa = out-of-home.* fuera del alcance = out of reach.* fuera del alcance de = beyond the scope of.* fuera del alcance de las posibilidades de Alguien = beyond + Posesivo + powers.* fuera del alcance del oído = out of earshot.* fuera de las normas comúnmente aceptadas = beyond the pale.* fuera de la universidad = off-campus.* fuera de la vista = out of view.* fuera del campus = off-campus.* fuera del control de = beyond the control of.* fuera del escenario = off stage.* fuera del horario normal = out of hours, at odd times.* fuera de línea = offline [off-line].* fuera del matrimonio = out of wedlock.* fuera de lo común = eccentric, odd, unordinary, out of the ordinary, a cut above the rest, a cut above.* fuera de lo normal = abnormally + Adjetivo, with a difference, unordinary, out of the ordinary.* fuera de los caminos trillados = off the beaten track.* fuera del redil = beyond the pale.* fuera de lugar = out of place, without + Lugar, uncalled-for.* fuera de onda con los tiempos modernos = out of keeping with the times, out of tune with the times.* fuera de peligro = out of the woods, out of harm's way.* fuera de plazo = late.* fuera de + Posesivo + competencia = outside + Posesivo + jurisdiction.* fuera de + Posesivo + control = beyond + Posesivo + control.* fuera de quicio = pissed off, out of + Posesivo + mind, out of + Posesivo + senses.* fuera de rumbo = off course.* fuera de secuencia = out of range.* fuera de serie = crackerjack.* fuera de servicio = off-duty, decomissioned, out of commission.* fuera de temporada = off-season, out of season.* fuera de tino = wide of the mark.* fuera de toda duda = incontrovertible, without a shadow of a doubt, beyond a shadow of a doubt.* fuera de toda sospecha = above suspicion.* gol fuera de juego = offside goal.* hacia dentro y hacia fuera = Verbo + in and out.* hacia fuera = outwards.* impresión fuera de línea = offline print.* mantener Algo fuera de peligro = keep + Nombre + out of harm's way.* mina fuera de ruta = roadside bomb.* partido que se juega fuera de casa = away game.* pitar fuera de juego = judge + offside.* poner fuera de combate = lay + Nombre + low.* por fuera = outwardly, outwardly.* proyectar hacia fuera = project + outward.* salir fuera = be out and about, get out and about.* sentirse fuera de lugar = feel + inadequate.* sin dejar nada fuera = the works!.* tarifa por inscripción fuera de plazo = late registration fee.* tiempo fuera de servicio = downtime.* trabajar a horas fuera de lo normal = work + unsocial hours.* un día fuera = a day out.* usar fuera de contexto = use + out of context.* * *Ael perro duerme fuera the dog sleeps outsideaquí fuera se está muy bien it's very nice out herecomeremos fuera (en el jardín) we'll eat out in the garden o outside o outdoors; (en un restaurante) we'll eat outqueremos pintar la casa por fuera we want to paint the outside o the exterior of the housepor fuera es rojo it's red on the outsidecose/lava para fuera she does sewing for other people/takes in washing2 (en el extranjero) abroad, out of the country; (del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away3(en interjecciones): ¡fuera de aquí! get out of here!, get out!¡fuera los traidores! traitors out!¡fuera cuentos! ¡a la escuela! ( Esp); no more excuses o that's enough of your excuses, off to school with you!en sus marcas, listos, ¡fuera! ( Méx); on your marks, get set, go!B1(en el exterior de, más allá de): ¿quién dejó el helado fuera del congelador? who left the ice cream out of the freezer?pasa mucho tiempo fuera del país he spends a lot of time out of the country o abroadocurrió fuera del edificio it happened outside the buildingel precio está fuera de mi alcance it's out of my price rangeponlo fuera del alcance de los niños put it out of reach of the children, put it out of the children's reachfuera del alcance de los proyectiles outside o beyond the range of the missiles2 (excepto) apart fromfuera de estos zapatos, no me he comprado nada I haven't bought myself anything, apart from o except for these shoesfuera de eso, me encuentro bien apart from that o otherwise o ( AmE) aside from that, I feel fine3(además): fuera de que su padre tampoco se lo permitiría besides which o apart from which her father wouldn't allow it anywayC ( en otras locs):fuera de combate: lo dejó fuera de combate ( Dep) he knocked him outtras el escándalo quedó fuera de combate after the scandal he was out of the running, the scandal knocked o put him out of the runningfuera de concurso: quedó fuera de concurso he was disqualifiedsu película se presentó fuera de concurso his movie was shown outside the competitionfuera de cuentas overduefuera de la ley: vivían fuera de la ley they lived outside the law o as outlawsfuera de lugar ‹mueble/persona› out of place;‹comentario› inappropriate, out of placeestuvo totalmente fuera de lugar que lo interrumpieras así it was completely out of order to interrupt him like thatfuera de peligro out of dangerfuera de serie ‹jugador/cantante› exceptional, outstanding;‹máquina/mueble› custom-built, one-offun verano fuera de serie an exceptionally good summerfuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himselffuera de temporada or estación out of seasonCompuestos:masculine (pl fuera de borda) (lancha) outboard, boat with an outboard motor o engine; (motor) outboard motor o engine, outboardmasculine offsideestaba en fuera de juego he was offsidesu nuevo chef es un fuera de serie their new chef is exceptionally good o is quite exceptional o is outstanding* * *
Del verbo ir: ( conjugate ir)
fuera es:
1ª persona singular (yo) imperfecto(1) subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperfecto(1) subjuntivo
Del verbo ser: ( conjugate ser)
fuera es:
1ª persona singular (yo) imperfecto(1) subjuntivo3ª persona singular (él/ella/usted) imperfecto(1) subjuntivo
Multiple Entries:
fuera
ir
ser
fuera adverbio
1a) (lugar, parte) Latin American Spanish also uses
comeremos fuera ( en el jardín) we'll eat outside;
( en un restaurante) we'll eat out;
aquí fuera se está muy bien it's very nice out here;
se pasa el día fuera she's out all day
(del lugar de trabajo, de la ciudad, etc) away
2
ocurrió fuera del edificio it happened outside the building;
fuera de peligro/lugar out of danger/place;
¡fuera (de aquí)! get out (of here)!
◊ fuera de eso, me encuentro bien apart o (AmE) aside from that, I feel fine
3 ( en otras locs):◊ fuera de combate: lo dejó fuera de combate (Dep) he knocked him out;
fuera de serie ‹jugador/cantante› exceptional, outstanding;
fuera de sí: estaba fuera de sí he was beside himself;
fuera de temporada out of season
ir ( conjugate ir) verbo intransitivo
1
iban a caballo/a pie they were on horseback/on foot;
fuera por mar to go by sea;
¡Fernando! — ¡voy! Fernando! — (just) coming! o I'll be right there!;
el fuera y venir de los invitados the coming and going of the guests;
vamos a casa let's go home;
¿adónde va este tren? where's this train going (to)?;
fuera de compras/de caza to go shopping/hunting;
ya vamos para allá we're on our way;
¿por dónde se va a …? how do you get to …?;
fuera por or (Esp) a por algo/algn to go to get sth/sb;
voy (a) por pan I'm going to get some bread
ya va al colegio she's already at school
2 ( expresando propósito) fuera a + inf:◊ ¿has ido a verla? have you been to see her?;
ve a ayudarla go and help her;
ver tb fuera v aux 1
3 (al arrojar algo, arrojarse):◊ tírame la llave — ¡allá va! throw me the key — here you are o there you go!;
tírate del trampolín — ¡allá voy! jump off the board! — here I go/come!
4 [ comentario]:
eso va por ti también that goes for you too, and the same goes for you
1 (+ compl) ( sin énfasis en el movimiento):
¿van cómodos? are you comfortable?;
íbamos sentados we were sitting down;
vas muy cargada you have a lot to carry;
yo iba a la cabeza I was in the lead
2 ( refiriéndose al atuendo):
voy a fuera de Drácula I'm going to go as Dracula;
iba de verde she was dressed in green
3 ( en calidad de) fuera de algo to go (along) as sth;
1 [camino/sendero] ( llevar) fuera a algo to lead to sth, to go to sth
2 (extenderse, abarcar):
el período que va desde … hasta … the period from … to …
1 (marchar, desarrollarse):◊ ¿cómo va el nuevo trabajo? how's the new job going?;
va de mal en peor it's going from bad to worse;
¿cómo te va? how's it going?, how are things? (colloq), what's up? (AmE colloq);
¿cómo les fue en Italia? how was Italy?, how did you get on in Italy?;
me fue mal/bien en el examen I did badly/well in the exam;
¡que te vaya bien! all the best!, take care!;
¡que te vaya bien (en) el examen! good luck in the exam
2 ( en competiciones):◊ ¿cómo van? — 3-1 what's the score? — 3-1;
voy ganando yo I'm ahead, I'm winning
3 ( en el desarrollo de algo):◊ ¿por dónde van en historia? where have you got (up) to in history?;
¿todavía vas por la página 20? are you still on page 20?
4 ( estar en camino):◊ ¡vamos para viejos! we're getting on o old!;
va para los cincuenta she's going on fifty;
ya va para dos años que … it's getting on for two years since …
5 (sumar, hacer):
con este van seis six, counting this one
6 ( haber transcurrido): en lo que va del or (Esp) de año/mes so far this year/month
1 ( deber colocarse) to go;◊ ¿dónde van las toallas? where do the towels go?;
¡qué va! (fam): ¿has terminado? — ¡qué va! have you finished? — you must be joking!;
¿se disgustó? — ¡qué va! did she get upset? — not at all!;
vamos a perder el avión — ¡qué va! we're going to miss the plane — no way!
2a) ( combinar) fuera con algo to go with sthb) (sentar bien, convenir) (+ me/te/le etc):
te fueraá bien un descanso a rest will do you good
3 (Méx) (tomar partido por, apoyar) fuerale a algo/algn to support sth/sb;
1◊ vamosa) (expresando incredulidad, fastidio):◊ ¡vamos! ¿eso quién se lo va a creer? come off it o come on! who do you think's going to believe that?b) (intentando tranquilizar, animar, dar prisa):◊ vamos, mujer, dile algo go on, say something to him;
¡vamos, date prisa! come on, hurry up!c) (al aclarar, resumir):◊ eso sería un disparate, vamos, digo yo that would be a stupid thing to do, well, that's what I think anyway;
vamos, que no es una persona de fiar basically, he's not very trustworthy;
es mejor que el otro, vamos it's better than the other one, anyway
2◊ vayaa) (expresando sorpresa, contrariedad):◊ ¡vaya! ¡tú por aquí! what a surprise! what are you doing here?;
¡vaya! ¡se ha vuelto a caer! oh no o (colloq) damn! it's fallen over again!b) (Esp) ( para enfatizar):◊ ¡vaya cochazo! what a car!
fuera v aux fuera a + inf:
1a) (para expresar tiempo futuro, propósito) to be going to + inf;
va a hacer dos años que … it's getting on for two years since …b) (en propuestas, sugerencias):◊ vamos a ver ¿cómo dices que te llamas? now then, what did you say your name was?;
bueno, vamos a trabajar all right, let's get to work
2 (al prevenir, hacer recomendaciones):
cuidado, no te vayas a caer mind you don't fall (colloq);
lleva el paraguas, no vaya a ser que llueva take the umbrella, in case it rains
3 ( expresando un proceso paulatino):
ya puedes fuera haciéndote a la idea you'd better get used to the idea;
la situación ha ido empeorando the situation has been getting worse and worse
irse verbo pronominal
1 ( marcharse) to leave;◊ ¿por qué te vas tan temprano? why are you leaving o going so soon?;
vámonos let's go;
bueno, me voy right then, I'm taking off (AmE) o (BrE) I'm off;
no te vayas don't go;
vete a la cama go to bed;
se fue de casa/de la empresa she left home/the company;
vete de aquí get out of here;
se han ido de viaje they're away, they've gone away
2 (consumirse, gastarse):◊ ¡cómo se va el dinero! I don't know where the money goes!;
se me va medio sueldo en el alquiler half my salary goes on the rent
3 ( desaparecer) [mancha/dolor] to go;
(+ me/te/le etc)◊ ¿se te ha ido el dolor de cabeza? has your headache gone?
4 (salirse, escaparse) [líquido/gas] to escape;◊ se le está yendo el aire al globo the balloon's losing air o going down
5 (caerse, perder el equilibrio) (+ compl):◊ fuerase de boca/espaldas to fall flat on one's face/back;
me iba para atrás I was falling backwards;
frenó y nos fuimos todos para adelante he braked and we all went flying forwards
ser ( conjugate ser) cópula
1 ( seguido de adjetivos) to be◊ ser expresses identity or nature as opposed to condition or state, which is normally conveyed by estar. The examples given below should be contrasted with those to be found in estar 1 cópula 1 es bajo/muy callado he's short/very quiet;
es sorda de nacimiento she was born deaf;
es inglés/católico he's English/(a) Catholic;
era cierto it was true;
sé bueno, estate quieto be a good boy and keep still;
que seas muy feliz I hope you'll be very happy;
(+ me/te/le etc)
ver tb imposible, difícil etc
2 ( hablando de estado civil) to be;
es viuda she's a widow;
ver tb estar 1 cópula 2
3 (seguido de nombre, pronombre) to be;
ábreme, soy yo open the door, it's me
4 (con predicado introducido por `de'):
soy de Córdoba I'm from Cordoba;
es de los vecinos it belongs to the neighbors, it's the neighbors';
no soy de aquí I'm not from around here
5 (hipótesis, futuro):
¿será cierto? can it be true?
verbo intransitivo
1
b) (liter) ( en cuentos):◊ érase una vez … once upon a time there was …
2a) (tener lugar, ocurrir):
¿dónde fue el accidente? where did the accident happen?b) ( en preguntas):◊ ¿qué habrá sido de él? I wonder what happened to o what became of him;
¿qué es de Marisa? (fam) what's Marisa up to (these days)? (colloq);
¿qué va a ser de nosotros? what will become of us?
3 ( sumar):◊ ¿cuánto es (todo)? how much is that (altogether)?;
son 3.000 pesos that'll be o that's 3,000 pesos;
somos diez en total there are ten of us altogether
4 (indicando finalidad, adecuación) fuera para algo to be for sth;
( en locs)
¿cómo es eso? why is that?, how come? (colloq);
como/cuando/donde sea: tengo que conseguir ese trabajo como sea I have to get that job no matter what;
hazlo como sea, pero hazlo do it any way o however you want but get it done;
el lunes o cuando sea next Monday or whenever;
puedo dormir en el sillón o donde sea I can sleep in the armchair or wherever you like o anywhere you like;
de ser así (frml) should this be so o the case (frml);
¡eso es! that's it!, that's right!;
es que …: ¿es que no lo saben? do you mean to say they don't know?;
es que no sé nadar the thing is I can't swim;
lo que sea: cómete una manzana, o lo que sea have an apple or something;
estoy dispuesta a hacer lo que sea I'm prepared to do whatever it takes;
o sea: en febrero, o sea hace un mes in February, that is to say a month ago;
o sea que no te interesa in other words, you're not interested;
o sea que nunca lo descubriste so you never found out;
(ya) sea …, (ya) sea … either …, or …;
sea como sea at all costs;
sea cuando sea whenever it is;
sea donde sea no matter where;
sea quien sea whoever it is;
si no fuera/hubiera sido por … if it wasn't o weren't/hadn't been for …
( en el tiempo) to be;◊ ¿qué fecha es hoy? what's the date today?, what's today's date;
serían las cuatro cuando llegó it must have been (about) four (o'clock) when she arrived;
ver tb v impers
fuera v impers to be;
fuera v aux ( en la voz pasiva) to be;
fue construido en 1900 it was built in 1900
■ sustantivo masculino
1
◊ fuera humano/vivo human/living beingb) (individuo, persona):
2 ( naturaleza):
fuera adverbio
1 (en/hacia la parte exterior) outside, out: fuera hacía mucho calor, it was hot outside
salgamos fuera, let's go out
2 (no en el lugar habitual) out, away: comeremos fuera, we'll go out for lunch
está fuera, she's away
3 Dep fuera de juego, offside
nuestro equipo juega fuera, our team is playing away
ganaron los de fuera, the away team won
4 (sobrepasando límites prescritos) after
fuera de alcance, out of reach
fuera de horario, after hours
fuera de plazo, after the deadline
(más allá) beyond, out of
fuera de mis posiblidades, beyond my means
fuera de peligro, out of danger
♦ Locuciones: estar fuera de sí, to be beside oneself
fuera de serie, extraordinary
ir
I verbo intransitivo
1 (dirigirse a un lugar) to go: ¡vamos!, let's go!
voy a París, I'm going to Paris ➣ Ver nota en go
2 (acudir regularmente) to go: va al colegio, he goes to school
van a misa, they go to church
3 (conducir a) to lead, go to: el sendero va a la mina, the path goes to the mine
esta carretera va a Londres, this road leads to London
4 (abarcar) to cover: la finca va desde la alambrada al camino, the estate extends from the wire fence to the path
las lecciones que van desde la página 1 a la 53, the lessons on pages 1 to 53
5 (guardarse habitualmente) va al lado de éste, it goes beside this one
6 (mantener una posición) to be: va el primero, he's in first place
7 (tener un estado de ánimo, una apariencia) to be: iba furioso/radiante, he was furious/radiant
vas muy guapa, you look very smart o pretty
8 (desenvolverse) ¿cómo te va?, how are things? o how are you doing?
¿cómo te va en el nuevo trabajo?, how are you getting on in your new job?
9 (funcionar) to work (properly): el reloj no va, the clock doesn't go o work
10 (sentar bien) to suit: ese corte de pelo no te va nada, that haircut doesn't suit you at all
11 (combinar) to match, go: el rojo no va con el celeste, red doesn't go with pale blue
12 (vestir) to wear
ir con abrigo, to wear a coat
ir de negro/de uniforme, to be dressed in black/in uniform
la niña irá de enfermera, the little girl will dress up as a nurse
13 fam (importar, concernir) to concern: eso va por ti también, and the same goes for you
ni me va ni me viene, I don't care one way or the other
14 (apostar) to bet: va un café a que no viene, I bet a coffee that he won't come
15 (ir + de) fam (comportarse de cierto modo) to act
ir de listo por la vida, to be a smart ass
(tratar) to be about: ¿de qué va la película?, what's the film about?
16 (ir + detrás de) to be looking for: hace tiempo que voy detrás de un facsímil de esa edición, I've been after a facsimile of that edition for a long time
17 (ir + por) ir por la derecha, to keep (to the) right
(ir a buscar) ve por agua, go and fetch some water
(haber llegado) voy por la página noventa, I've got as far as page ninety
18 (ir + para) (tener casi, estar cercano a) va para los cuarenta, she's getting on for forty
ya voy para viejo, I'm getting old
(encaminarse a) iba para ingeniero, she was studying to be an engineer
este niño va para médico, this boy's going to become a doctor
II verbo auxiliar
1 (ir + gerundio) va mejorando, he's improving
ir caminando, to go on foot
2 (ir + pp) ya van estrenadas tres películas de Almodóvar, three films by Almodovar have already been released
3 ( ir a + infinitivo) iba a decir que, I was going to say that
va a esquiar, she goes skiing
va a nevar, it's going to snow
vas a caerte, you'll fall
♦ Locuciones: a eso iba, I was coming to that
¡ahí va!, catch!
en lo que va de año, so far this year
¡qué va!, of course not! o nothing of the sort!
¡vamos a ver!, let's see!
van a lo suyo, they look after their own interests
¡vaya!, fancy that
¡vaya cochazo!, what a car!
ir a parar, to end up
ser
I sustantivo masculino
1 being: es un ser despreciable, he's despicable
ser humano, human being
ser vivo, living being
2 (esencia) essence: eso forma parte de su ser, that is part of him
II verbo intransitivo
1 (cualidad) to be: eres muy modesto, you are very modest
2 (fecha) to be: hoy es lunes, today is Monday
ya es la una, it's one o'clock
3 (cantidad) eran unos cincuenta, there were about fifty people
(al pagar) ¿cuánto es?, how much is it?
son doscientas, it is two hundred pesetas
Mat dos y tres son cinco, two and three make five
4 (causa) aquella mujer fue su ruina, that woman was his ruin
5 (oficio) to be a(n): Elvira es enfermera, Elvira is a nurse
6 (pertenencia) esto es mío, that's mine
es de Pedro, it is Pedro's
7 (afiliación) to belong: es del partido, he's a member of the party
es un chico del curso superior, he is a boy from the higher year
8 (origen) es de Málaga, she is from Málaga
¿de dónde es esta fruta? where does this fruit come from?
9 (composición, material) to be made of: este jersey no es de lana, this sweater is not (made of) wool
10 ser de, (afinidad, comparación) lo que hizo fue de tontos, what she did was a foolish thing
11 (existir) Madrid ya no es lo que era, Madrid isn't what it used to be
12 (suceder) ¿qué fue de ella?, what became of her?
13 (tener lugar) to be: esta tarde es el entierro, the funeral is this evening 14 ser para, (finalidad) to be for: es para pelar patatas, it's for peeling potatoes
(adecuación, aptitud) no es una película para niños, the film is not suitable for children
esta vida no es para ti, this kind of life is not for you
15 (efecto) era para llorar, it was painful
es (como) para darle una bofetada, it makes me want to slap his face
no es para tomárselo a broma, it is no joke
16 (auxiliar en pasiva) to be: fuimos rescatados por la patrulla de la Cruz Roja, we were rescued by the Red Cross patrol
17 ser de (+ infinitivo) era de esperar que se marchase, it was to be expected that she would leave
♦ Locuciones: a no ser que, unless
como sea, anyhow
de no ser por..., had it not been for
es más, furthermore
es que..., it's just that...
lo que sea, whatever
o sea, that is (to say)
sea como sea, in any case o be that as it may
ser de lo que no hay, to be the limit
' fuera' also found in these entries:
Spanish:
alcance
- balón
- biruji
- borda
- combate
- convencer
- dejar
- desencajada
- desencajado
- desentonar
- desleal
- desplazada
- desplazado
- destiempo
- duda
- espuela
- extemporánea
- extemporáneo
- exterior
- extraescolar
- fenomenal
- haber
- juego
- lengua
- lógica
- lugar
- mayoría
- necesaria
- necesario
- onda
- plazo
- proscrita
- proscrito
- quicio
- revés
- salir
- serie
- servicio
- tono
- única
- único
- afuera
- anhelar
- cena
- comer
- común
- cual
- desnivelado
- esperar
- lancha
English:
add to
- amok
- annul
- around-the clock
- away
- beside
- beyond
- boot
- bound
- busing
- care
- catapult
- chase away
- clear
- commission
- control
- danger
- dine
- distraught
- dome
- eat out
- ex
- exclude
- farm out
- go out
- hand
- here
- house-sit
- lest
- look out
- meal
- misplaced
- off-duty
- off-limits
- off-piste
- off-screen
- offside
- one-off
- ordinary
- original
- out
- out of
- out-of-bounds
- outdoors
- outside
- outward
- outwards
- piste
- place
- play
* * *♦♦ adv1. [en el exterior] outside;hace frío fuera it's cold outside;lo echó fuera she threw him out;salen mucho a comer fuera they eat out a lot;fuera de la casa outside the house;el ruido viene de fuera the noise is coming from outside;hacia fuera outwards;sólo vimos la catedral por fuera we only saw the cathedral from the outside;llevas la camisa por fuera your shirt isn't tucked in properly;por fuera es de color amarillo it's yellow on the outside2. [en otro lugar] away;[en el extranjero] abroad;de fuera [extranjero] from abroad;Marta está fuera [de viaje] Marta is away;[ha salido] Marta is out;a los de fuera les sorprenden mucho las costumbres locales people who aren't from round here o strangers find the local customs very strange3.[cálculos, competencia] outside;fuera de [alcance, peligro] out of;estar fuera de sí to be beside oneself (with rage);ese comentario está fuera de lugar that remark is out of place;fuera de plazo after the closing date;fuera de la ley illegal;fuera de control out of control;presentó su película fuera de concurso his film was shown, but not judged as part of the competitionfuera de banda out of play;fuera de combate knocked out;Fig out of action;fuera de juego offside;estar en fuera de juego to be offside;Esppillar a alguien en fuera de juego to catch sb out;Am fuera de lugar offside; Amestar en fuera de lugar to be offsidejugar fuera to play away (from home);el equipo de fuera the away team6.fuera de [excepto] except for, apart from;fuera de eso, he cumplido todos tus caprichos apart from that, I've done everything you wanted me to;fuera de bromas, ¿has fijado ya una fecha para la boda? seriously though o joking apart, have you set a date for the wedding yet?;fuera de serie exceptional, out of the ordinary;ser un fuera de serie to be one of a kind♦ interj[de habitación, lugar] get out!; [en el teatro] get off!;¡fuera, fuera, fuera! [cántico] off!, off!, off!;¡fuera los políticos corruptos! out with all corrupt politicians!;¡fuera de aquí! get out of my sight!* * *por fuera on the outside;de fuera de otro departamento, cuerpo de policía etc from outside, outside atr ; de otro lugar strange; persona stranger; de otro país foreign; persona foreigner;¡fuera! get out!III prp:fuera de outside;¡sal fuera de aquí! get out of here!;está fuera del país he’s abroad, he’s out of the country;fuera de eso aside from that, apart from that;estar fuera de sí be beside o.s.* * *fuera adv1) : outside, out2) : abroad, away3)fuera de : outside of, out of, beyond4)fuera de : besides, in addition tofuera de eso: aside from that5)fuera de lugar : out of place, amiss* * *fuera1 adv1. (en el exterior) outside2. (no en casa, no en su sitio) out¿quién ha dejado la leche fuera de la nevera? who left the milk out of the fridge?3. (lejos de casa) away4. (del país) abroadfuera2 interj1. (para echar a alguien) get out!2. (para protestar) off! / out!
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Cabeza Mediana (Moralzarzal) — Para otros usos de este término, véase Cabeza Mediana. Cabeza Mediana El cerro de Cabeza Mediana desde la Sierra del Hoyo. Al fondo, la alineación principal de la Sierra de Guadarrama … Wikipedia Español
Jack Cabeza de Calabaza — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
Episodios de Naruto — Anexo:Episodios de Naruto Saltar a navegación, búsqueda La serie de anime Naruto está basada en un manga de igual título. La serie sigue el argumento del manga al menos hasta la fuga de Sasuke. En ese punto, en el manga se narra el Kakashi Gaiden … Wikipedia Español
Anexo:Episodios de Naruto — Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada, como revistas especializadas, monografías, prensa diaria o páginas de Internet fidedignas. Puedes añadirlas así o avisar … Wikipedia Español
Miguel Mateos — Datos generales Nombre real Miguel Angel Mateos Nacimiento 26 de enero de 1954 (57 años) Origen Buenos Aires … Wikipedia Español
Anexo:Episodios de MythBusters — A continuación se enumerará la lista de episodios del popular programa de televisión de divulgación científica MythBusters, Cazadores de mitos, que se emitió originalmente en Discovery Channel. Los episodios de la serie no tienen un orden… … Wikipedia Español
Pie — (Del lat. pes, pedis.) ► sustantivo masculino 1 ANATOMÍA Parte inferior articulada del extremo de la pierna del hombre que se apoya en el suelo y le permite caminar y mantenerse derecho: ■ el zapato le hace daño en el pie derecho. 2 ZOOLOGÍA… … Enciclopedia Universal
ir — (Del lat. ire.) ► verbo intransitivo/ pronominal 1 Moverse en el espacio hacia el lugar que se expresa: ■ voy hacia tu casa; se fue a la calle; vamos hasta la orilla; ir para adelante. REG. PREPOSICIONAL + a, hacia, hasta, para ► verbo… … Enciclopedia Universal
IR — (Del lat. ire.) ► verbo intransitivo/ pronominal 1 Moverse en el espacio hacia el lugar que se expresa: ■ voy hacia tu casa; se fue a la calle; vamos hasta la orilla; ir para adelante. REG. PREPOSICIONAL + a, hacia, hasta, para ► verbo… … Enciclopedia Universal
Ir — (Del lat. ire.) ► verbo intransitivo/ pronominal 1 Moverse en el espacio hacia el lugar que se expresa: ■ voy hacia tu casa; se fue a la calle; vamos hasta la orilla; ir para adelante. REG. PREPOSICIONAL + a, hacia, hasta, para ► verbo… … Enciclopedia Universal
Hockey sobre césped — Este artículo o sección necesita ser wikificado con un formato acorde a las convenciones de estilo. Por favor, edítalo para que las cumpla. Mientras tanto, no elimines este aviso. También puedes ayudar wikificando otros artículos o cambiando este … Wikipedia Español